________________
आगम
(०५)
"भगवती”- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-१ शतक [८], वर्ग H, अंतर्-शतक H, उद्देशक [२], मूलं [३१५-३२२] + गाथा: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[०५], अंगसूत्र-[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
शतके उद्देशः
[३१५३२२
गाथा:
श्रीभग० लोकालोकरूपं, एवं कालतो भावतश्चेति, आह च भाष्यकार:-'आएसुत्ति पगारो ओघादेसेण सम्बदव्याई । धम्मत्थिकाइयाई जाणइ लघुवृत्तौन उ सब्वभावेणं ॥१॥ खित्तं लोगालोगं कालं सव्वद्धमहब तिविहंपि । पंचोदइयाईए भावे जाणेयमेवइयं ।।२।।' 'उवउत्तेत्ति
भावश्रुतोपयुक्तः, 'जाणइति जानाति विशेषतोऽवगच्छति, श्रुतज्ञानस्य तत्स्वरूपत्वात , 'पास'ति पश्यति च श्रुतानुवर्तिना मान-IN Mसेन अचक्षुदर्शनरूपेण सर्यद्रग्पाणि, अथवा पश्यत्यभिन्नदशपूर्वधरादिः श्रुतकेवली, तदारतस्तु भजना, सा पुनर्मतिविशेषतो ज्ञात
व्येति, ननु 'भावओ णं सुयनाणी उवउत्चे सव्वभावे जाणइति यदुक्तमिह तत् 'सुए चरित्ते ण पञ्जवा सव्वे' इत्यनेन सह कथं न विरुध्यते ?, उच्यते, इह सूत्रे सर्वकथनेन पंचौदयिकादयो भावा गृह्यन्ते, तांश्च सर्वान् जातितो जानाति, 'रूविदव्वाई'ति ।
रूपिद्रव्याणि पुद्गलद्रव्याणि, तानि च जघन्यतोऽनन्तानि तेजसभाषाद्रव्याणामपान्तरालवीनि, यदुक्तं-'तेयाभासादव्याण पाअंतराइत्थ लहइ पट्ठवओ'त्ति, उत्कृष्टतस्तु सर्ववादरसूक्ष्मभेदभिन्नानि जानाति विशेषाकारेण, ज्ञानत्वात् तस्य, पश्यति सामान्यतः,
अवधिज्ञानिनोऽवधिदर्शनस्यावश्यंभावात् , नन्वादौ दर्शनं ततो ज्ञानमिति क्रमस्तत्किमर्थमेनंत्यक्त्वा प्राग्जानातीत्युक्तं, अत्रोच्यते, | इहावधिज्ञानाधिकारात् प्राधान्यख्यापनार्थमादौ जानातीत्युक्तं, अवधिदर्शनस्यावधिविभङ्गसाधारणत्वेनाप्रधानत्वात् पश्चात् पश्यतीति,
अथवा सर्वा एव लब्धयः साकारोपयोगोपयुक्तस्य उत्पद्यन्ते, लब्धिश्चावधिज्ञानमिति साकारोपयोगोपयुक्तस्यावधिज्ञानलब्धिः स्यात् | | इत्येतस्यार्थस्य ज्ञापनार्थ साकारोपयोगाभिधायकं जानातीति प्रागुक्तं, ततः क्रमेणोपयोगप्रवृत्तेः पश्यतीति, 'जहा नंदीए' तनेदं। सूत्रम्-'खेचओ णं ओहिनाणी जहण्णेणं अंगुलस्सासंखेजभाग० जाणइ पासईत्ति, व्याख्या पुनरेवं-क्षेत्रतोऽवधिज्ञानी जघन्येनाकुलस्यासङ्ख्येयभागमुत्कृष्टतोऽसहयेयान्यलोके शक्तिमपेक्ष्य लोकमितानि खण्डानि जानाति पक्ष्यति, कालतो जघन्यमावलि
दीप अनुक्रम [३८८३९६]
१२४॥
~256~