________________
आगम
(०५)
"भगवती”- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-१ शतक [८], वर्ग H, अंतर्-शतक H, उद्देशक [१], मूलं [३०९-३१४] + गाथा: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[०५], अंगसूत्र-[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [३०९३१४]
श्रीभग०
शतके
लघुवृत्ता
१ उद्देश:
गाथा:
इह तु पादरवायुकायिका गर्भजपञ्चेन्द्रियतिर्यकमनुष्याश्च पर्याप्तकविशेषणा अध्येतव्याः, शेषास्त्वपर्याप्तकविशेषणा एव, यतःबादरवायुकायिकादीनां पर्याप्तावस्थायामपि वैक्रियारंभणत औदारिकमिश्रशरीरकायप्रयोगो लभ्यते,शेषाणां पुनरपर्याप्तकावस्थायामेवेति । 'जहा ओगाहणसंठाणे'त्ति प्रज्ञापनाया एकविंशतितमपदे, तत्रेदं सूत्रम-'जइ बाउकाइयएगिदियवेउब्वियसरीरका| यप्पओगपरिणए कि सुहुमबाउकाइयएगिदिय जाव परिणए वायरवाउकाइयएगिदियजाव परिणए ?, गोयमा ! नो सुहुम जाब |R
परिणए, बायर जाव परिणए'इत्यादि, 'एवं जहा ओगाहणसंठाणे'त्ति तत्रेदं सूत्रम्-गोयमा! नो अमणुस्साहारगसरीरका-1 |यप्पओगपरिणए, मणुस्साहारगसरीरकायप्पओगपरिणए इत्यादि, एवं ओगाह'त्ति, कम्मस्स भेओ'त्ति,स चायं भेदः-'दिय-101 कम्मासरीरकायप्पओगपरिणए, एवं तेंदिय० चउरिदिय०' इत्यादि । अथ द्रव्यद्वयं चिन्तयन्नाह-'दोभंते इत्यादि (सू. ३१३)। इह प्रयोगपरिणतादिपदत्रये एकत्वे प्रयो विकल्पाः , द्विकयोगेऽपि त्रय एव, एवं जाताः षट्, एवं मनःप्रयोगादित्रयेऽपि षट् , सत्यमनःप्रयोगपरिणतादीनि तु चत्वारि पदानि, तेष्वेकत्वे चत्वारः, द्विकयोगे तु षद्, एवं सर्वेऽपि दश, आरम्भसत्यमनःप्रयो| गपरिणतादीनि षट् पदानि, तेष्वेकत्वे षद्, द्विकयोगे तु पश्चदश, सर्वेऽप्येकविंशतिः, सूत्रे च 'अहवेगे आरंभसच्चमणप्पओगपरि-||
गए'इत्यादिनेह द्विकयोगप्रथम एव भङ्गको दर्शितः, शेषांस्तदन्यपदसम्भवांश्चातिदेशेन दर्शयतोक्तम्-'एवं एएणं गमेणं'ति एव| मेतेन गमेन आरम्भसत्यमनःप्रयोगादिपदप्रदर्शितेन द्विकसंयोगेन नेतव्यं समस्तं दव्यद्वयसूत्रं द्विकसंयोगस्य चैकत्व विकल्पाभिधानपूर्वकत्वादेकत्वविकल्पैश्चेति दृश्य, तत्र च यत्रारम्भसत्यमनःप्रयोगादिपदसमृहे यावन्तो द्विकसंयोगात्पद्यते सर्वे ते तत्र वाच्याः, तत्रारम्भसत्यमनःप्रयोगादिषु दर्शिता एव, आरम्भादिपदषटविशेषितेषु पुनरित्थमेव, त्रिषु मृषामनःप्रयोगादिषु चतुषु च सत्यवाक्प्र
दीप अनुक्रम [३८१
३८७]
~238