________________
आगम
(०५)
“भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-१
शतक [२], वर्ग, अंतर्-शतक H, उद्देशक [१०], मूलं [१२०] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[०५], अंगसूत्र-०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
221
२शतके
प्रत सूत्रांक [१२०]
दीप अनुक्रम [१४५]
श्रीभगभावमुत्थानाधात्मभावेनोपदर्शयतीति वक्तव्यं स्यादेव । 'लोगागासे अलोगागासे'त्ति (सू० १२०) तत्र लोकालोकाकाशयोलघुवृत्तौ लक्षणमिदं-धर्मादीनां वृत्तिर्यत्र द्रव्याणां स्यात् तत्क्षेत्रं तैर्द्रव्यैः सह लोकः, तद्विपरीतोऽलोकः,' 'लोगागासे 'मित्यादौ पट १०
प्रश्नाः, लोकाकाशे अधिकरणे 'जीव'त्ति संपूर्णानि जीवद्रव्याणि, 'जीवदेस'त्ति जीवस्यैव बुद्धिपरिकल्पिता द्वयादयो विभागाः, 'जीवपएस'त्ति जीवस्यैव युद्धिकृताः प्रदेशाः, प्रदेशा निर्विभागा विभागाः, एवं अजीयषट्प्रश्नयामपि जे अजीवा ते रूबी यत्ति-18 मूर्ताः पुद्गलाः 'अरूबी यत्ति अमूर्चा धर्मास्तिकायादयः, 'खंघ'त्ति परमाणुसमूहात्मकः तद्देशा यादयो विभागाः, प्रदेशाः तस्यैव निरंशाः, 'परमाणु'त्ति स्कन्धभावमनापनाः परमाणव इति, 'जे अरूवी ते पंचविह'त्ति, कथमित्याह-'धम्मत्थि
काए'त्ति इह जीवानां पुद्गलानां च बहुत्वाद् एकस्यापि जीवस्य पुद्गलस्य वा स्थाने संकोचादितथाविधपरिणामयशाद बहवो Mजीवाः पुद्गलाचेति, तथा तद्देशास्तत्प्रदेशाश्च सम्भवन्ति, इतिकृत्वा जीवाश्च जीवप्रदेशाध, तथा रूपिद्रव्यापेक्षया अजीवा अजीव
देशा अजीवप्रदेशाधेति सङ्गतं, एकत्राप्याश्रये भेदवतो वस्तुत्रयस्य सद्भावात् , धर्मास्तिकायादौ तु द्वितयमेव युक्तं, यतो यदा In सम्पूर्ण वस्तु विवक्ष्यते तदा धर्मास्तिकायादि उच्यते, तदंशविवक्षायां तु तत्प्रदेशा इति, तेषामवस्थितरूपत्वात् , तद्देशकल्पना
त्वयुक्ता, तेषामनवस्थितरूपत्वादिति, अत आह-'नो धम्मस्थिकायस्स देसेत्ति, नो अधम्मस्थिकायस्स देसे'त्ति, चूर्णिकारोऽप्याह-"अरूविणो दवा समुदयसद्देण भणंति नीसेसा, 'पएसेहिं वा नीसेसा भणिञ्जा, नो देसेण, तस्स अणयट्ठियपमाणतणओ, तेण न देसेण निहेसो, जो पुण देससद्दो एएसु कओ सो सरिसयववहारत्थं परदव्वफुसणादिगयववहारत्थं वे"ति, तत्र ५ खविपये धर्मास्तिकायादिरूपे यो देशव्यवहारो यथा धर्मास्तिकायः स्वदेशेनोर्ध्वलोकाकाशं व्यामोति तदर्थ, तथा परद्रव्येण ऊर्ध्व
॥
~116
