________________
आगम
(४४)
प्रत
सूत्रांक
[१२]
गाथा:
|४८
५५||
दीप
अनुक्रम
[६४-७३]
श्रीमलयगिरीया
नन्दीवृत्तिः ।। ९५ ।।
“नन्दी” - चूलिकासूत्र - १ ( मूलं + वृत्ति:)
मूलं [१२] / गाथा ||१५||
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र [४४], चूलिका सूत्र - [१] “नन्दीसूत्र” मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्तिः
******
परिच्छेदसंभवात् पर्यायतो वर्द्धमाने द्रव्यं भाज्यं, एकस्मिन्नपि द्रव्ये पर्यायविपयावधिवृद्धिसम्भवात्, आह च भाष्य| कृत् - "भंगणाए खेत्तकाला परिवतेसु दवभावेसुं । दवे बढइ भावो भावे दवं तु भवणिज्जं ॥ १ ॥” अत्राह - ननु जधन्य मध्यमोत्कृष्टभेदभिन्नयोः अवधिज्ञानसंबन्धिनो: क्षेत्रकालयोरकुलावलिका संख्येयभागादिरूपयोः परस्परं समयप्रदेशसंख्ययोः किं तुल्यत्वमुत हीनाधिकत्वम् ?, उच्यते, हीनाधिकत्वं, तथाहि - आवलिकाया असङ्ख्येयभागे जब४ न्यावधिविषये यावन्तः समयाः तदपेक्षया अङ्गुलत्यासयेयभागे जघन्यावधिविषय एव ये नमः प्रदेशास्ते असइधेयगुणाः, एवं सर्वत्रापि अवधिविषयात् कालादसङ्ख्ये यगुणत्वमवधिविषयस्य क्षेत्रस्यावगन्तव्यम् उक्तं च - "सर्व्वमसंखेजगुणं कालाओ खेत्तमोहिविसयं तु । अवरोप्परसंबद्धं समयप्पसप्पमाणेणं ॥ १ ॥" अथ क्षेत्रस्येत्थं कालादसङ्ख्येयगुणता कथमवसीयते ?, उच्यते, सूत्रप्रामाण्यात्, तदेव सूत्रमुपदर्शयति-- 'सूक्ष्मः' | लक्ष्णो भवति कालः, चराब्दो वाक्यभेदक्रमोपदर्शनार्थी यथा सूक्ष्मस्तावत्कालो भवति यस्मादुत्पलपत्रशतभेदे प्रतिपत्रमसङ्ख्येयाः समयाः प्रतिपाद्यन्ते ततः सूक्ष्मः कालः, तस्मादपि काला सूक्ष्मतरं क्षेत्रं भवति, यस्मादङ्गुलमात्रे क्षेत्रे- प्रमाणाङ्गुलैकमात्रे श्रेणिरूपे नमः खण्डे प्रतिप्रदेशं समयगणनया असङ्ख्येया अवसर्पिण्यस्ती -
१ जना क्षेत्रकाली परिवर्धमान यो व्य भाववोः । इन्ये वर्धते भावो भावे द्रव्यं तु भजनीयम् ॥ १ ॥ २ सर्वमसंख्येयगुणं कालात् क्षेत्रवधिविषयं तु । परस्परसंबद्धं समय प्रदेशप्रमाणेन ॥ २ ॥
Education Internationa
For Penal Use On
~ 193~
क्षेत्रस्य सूक्ष्मतरता.
१५
२०
२३
।। ९५ ।।
