Page Text
________________
आगम (४१/२)
“पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [१३२] → "नियुक्ति: [११०] + भाष्यं [२२...] + प्रक्षेपं " . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति" मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||११०||
मपि प्राप्तो भवति तथापि यावन्नाद्यापि बन्धः पतति तावदक्षतया अगिति तद्विषयादपसर्पति, यस्तु प्रपत्तो दक्षतारहितश्च स बध्यते एच, तस्मान्मृगोऽपि बध्यते परमार्थतः स्वप्रमादक्रियावशतो न परप्रयुक्तिमात्रात् , 'एवमेव ' अनेनैव मृगदृष्टान्तोक्तमकारेण 'भावकूटे' संयमरूपभाववन्धनाय कूटमिव कूटम्-आधाकर्म तत्र स 'वध्यते ' ज्ञानावरणीयादिकर्मणा युज्यते, योऽशुभभावपरिणामः-आहारकाम्पठ्यत ||| आधाकर्मग्रहणात्मकाशुभभावपरिणामो न शेषः, न खल्वाधाकर्मणि कृतेऽपि यो न तद्हाति नापि मुझे स ज्ञानावरणीयादिना पापेन । बध्यते, न हि कूटे स्थापितेऽपि यो मृगस्तदेश एव नाऽऽयाति आयातोऽपि यत्नतस्तद्देश परिहरति स कूटेन बन्धमामोति, तन्न परमयुक्तिमात्राइन्धो येन परोक्तनीत्या परकृतकर्मण आत्मकम्मीकरणमुपपद्यते, किन्त्वशुभाध्यवसायभावतः, तस्मादशुभो भाव आधाकर्मग्रहणरूपः साधुना प्रयत्नेन वर्जयितव्यः, परकर्म आत्मकर्म करोतीत्यत्र च वाक्ये भावार्थः प्रागेव दर्शितः, यथा परस्य पाचकादेर्यकर्म तदात्मकमीकरोति, किमुक्तं भवति ?-तदात्मन्यपि कर्म करोतीति, ततो न कश्चिदोषः, परकम्मेणश्वात्मकम्मीकरणमाधाकम्मेणाही
ग्रहणे भोजने वा सति भवति, नान्यथा, तत उपचारादाधाकर्म आत्मकर्मत्युच्यते ।। ननु तदाधाकर्म यदा स्वयं करोत्यन्यवाही हाकारयति कृतं वाऽनुमोदते तदा भवतु दोषो, यदा तु स्वयं न करोति नापि कारयति नाप्यनुमोदते तदा कस्तस्य ग्रहणे दोष इति!, अत्राह
| कामं सयं न कुव्वइ जाणंतो पुण तहावि तग्गाही । वड्ढेइ तप्पसंगं अगिण्हमाणो उ बारेइ ॥११॥ | व्याख्या-'काम' सम्मतमेतद् , यद्यपि स्वयं न करोत्याधाकर्म उपलक्षणमेतन्न कारयति, तथाऽपि मदर्थमेतन्निष्पादितमिति जानानो यद्याधाकर्म गृह्णाति तहिं तदाही 'तत्पसङ्गम् ' आधाकर्मग्रहणपसङ्गं बर्द्धयति, तथाहि-यदा स साधुराधाकर्म जानानो । गृह्णाति तदाज्येषां साधूनां दायकानां चैवं बुद्धिरुपजायते-नाऽऽधाकर्मभोजने कश्चनापि दोषः, कथमन्यथा स साधु नानोऽपि गृही
दीप अनुक्रम [१३२]
~ 92 ~
| SR No. | 004143 |
| Book Title | Aagam 41 2 PIND NIRYUKTI Moolam evam Vrutti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Deepratnasagar |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 364 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pindniryukti |
| File Size | 74 MB |