Aagam 41 2 PIND NIRYUKTI Moolam evam Vrutti

SR No.: 004143
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Publication Year: 2015
Total Pages: 364
Language: Prakrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & agam_pindniryukti
File Size: 74 MB

Page 53

आगम (४१/२)
“पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
मूलं [७८] .→ “नियुक्ति: [६३] + भाष्यं [१५...] + प्रक्षेपं . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति” मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
गाथांक नि/भा/प्र ||६३||
- व्याख्या-प्रशस्तोऽप्रशस्तश्च भावपिण्डः प्रत्येकं 'दशविधः । दशभकारः, किंरुपः ! इत्पाह-' एकविधादिकः' एकविधो द्विवित्रिविधश्चतुर्विधो यावदशाविध इति, तत्र प्रथमत उद्देशक्रमप्रामाण्यानुसरणात्पशस्तं भावपिण्डं दशविधमप्यभिदधाति-'सञ्जमे'त्यादि, तत्रै कविधः प्रशस्तो भावपिण्डः संयमः, इह संयमो ज्ञानदर्शने चिना न भवति, 'पूर्वद्वयलाभः पुनरुत्तरलाभे भवति सिद्धः' इति वचन-14 प्रामाण्यात् , ततो ज्ञानदर्शने संयम एवान्तभूते विवक्षिते इति संयम एवैक: प्रशस्तभावपिण्डत्वेन प्रतिपाद्यमानो न विरुध्यते, द्विविधः पिण्डो | विद्याचरणे' विद्या-ज्ञानं चरणं-क्रिया, अत्र सम्यगदर्शनं ज्ञान एवान्तर्भूतं विवक्षितमिति न पृथग्गणितं, विवक्षा हि वनधीना, वक्ता च कदाचित्संक्षेपेणाभिधित्सुस्तां तां प्रत्यासत्तिमधिकृत्य तत्वदन्तर्भावेनाभियचे कदाचित्पुनर्विशेषपरिज्ञानोत्पादनाय विस्तरेणाभिधित्सुः सर्व वैविक्त्येन पृथक् प्रतिपादयति, ततः कदाचित् ज्ञानादित्रिक संयम इति प्रतिपाद्यते कदाचित् ज्ञानक्रिये इति कदाचित्पुनः परिपूर्णमपि साक्षाद्यथा ज्ञानादित्रिकमिति न कश्चिदोषः, त्रिविधः पिण्डः पुनः 'ज्ञानादित्रिक ज्ञानदर्शनचारित्राणि, चतुर्विधः पिण्डो ज्ञानदर्शनतपःसंय-18 माः, पञ्चविधः पञ्च व्रतानि-प्राणातिपातमृषावादादत्तादानमैथुनपरिग्रहनिवृत्तिलक्षणानि, अत्रापि ज्ञानदर्शने अन्तर्भूते विवक्षिते इति न पृथ-18 गणिते, रात्रिभोजनविरमणमच्येतेषु पञ्चसु यथायोगमन्तर्भूतं विवक्षितं ततो न पञ्चविधत्वव्याघाता, एवमुत्तरतापि यथायोगमन्तभावभावना|| भावनीया, पड्डिधो भावपिण्डा-पद् व्रतानि, तत्र पञ्च ब्रतानि पूर्वोक्तान्येव माणातिपातविरमणादीनि षष्ठं तु रात्रिभोजनविरमणलक्षणं, तथा सतविधे पिण्डे-सप्त पिण्डैपणाः सप्त पानेषणाः सप्त अवग्रहप्रतिमाः, तत्र पिण्डैपणाः पानैषणाश्च सप्त संमष्टादयः, ताश्चेमा:-'संसहम-13 । १ अवग्रहप्रतिमाः सप्त, अवगृह्यते इत्यवग्रहस्तस्य प्रतिमा अभिग्रहाः, तत्र पूर्वमेवैवंभूतः प्रतिश्रयो मया ग्राह्यो नान्यथाभूस इति विचिन्त्य तमेव याचित्वा गृहतः प्रथमा १ । तथा यस्यैर्वभूतोऽभिग्रहो भवति-अहं खल्लन्येषां कृतेऽत्रग्रहं ग्रहीष्यामि, अन्यैश्व गृहीतेऽवग्रहे वत्स्यामीति द्विती
दीप अनुक्रम [७८]
~52~