________________
आगम (४१/२)
“पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
मूलं [१५] . “नियुक्ति: [४१] + भाष्यं [१४] + प्रक्षेपं " . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति" मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
पिण्डनियुकेमेलयगिरीपादृचिः
कककक००
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||१४||
॥१८॥
मज्झिमनिद्धे दो पोरिसीउ अञ्चित्तु मीसओ तइए। चउत्थीए सचित्तो पवणो दइयाइ मज्झगओ ॥१४॥ पिण्डनिक्षेपे
वातकायः पोरिसितिगमच्चित्तो निहजहन्नंमि मीसग चउत्थी। सच्चित्त पंचमीए एवं लुक्खेऽवि दिण वुड़ी ॥१५॥ (भा.) व्याख्या-इह काला सामान्यतो द्विविधः, तद्यथा-निग्धो रूक्षश्च, तब यः सजलः सीतश्च स स्निग्धा, उष्णो रूक्षः, स्निग्धोपि विधा, तयथा-एकान्तस्निग्धो मध्यमो जघन्यश्च, तत्र एकान्तस्निग्धः अतिस्निग्धः, रूक्षोऽपि विधा, तबधा-अपन्यो मध्यम उत्कृष्टः उत्कृष्टो नाम अतिशयेन रूक्षः, तत्रैकान्तस्निग्धकाले बस्तिगतो वायुकायः उपलक्षणमेतत् तेन दृतिस्थोऽपि एका पौरुषी यावदचेतनो भवति, द्वितीयस्यास्तु पौरुष्याः पारम्भेऽपि मिश्रः, स च तावद्यावत्परिपूर्णा द्वितीया पौरुनी, तृतीयस्यां तु पौरुण्यामादित एवं सचित्तः, तत ऊर्दू सचित्त एव, मध्यमे तु स्निग्धकाले वे पौरुष्यौ यावदचित्तस्तृतीयस्यां तु पौरुष्या मिश्रा,चतुर्यो सचेतनः, जघन्ये च स्निग्धकाले हत्यादिमध्यगतो यायुः पौरुषीत्रिकं यावदचित्तः, चतुर्थपौरुष्पा मिश्रा, पञ्चम्यां तु सचेतनः, एवं रूक्षेऽपि द्रष्टव्यं, केवलं तत्र दिनदिः कर्तव्या, सा चैवं--जघन्यरूक्षकाले वस्त्यादिगतः पवनो दिनमेकमचित्तो द्वितीये दिने मिश्रस्तृतीये सचित्तः, मध्यमरूक्षकाले| दिनद्वपमचित्तस्तृतीयदिने मिश्रश्वतुर्थदिने सचेतना, उत्कृष्टरक्षकाले दिनत्रयमचित्तचतुर्थदिने मिश्रः पञ्चमदिने सचित्तः । सम्पत्यचित्तवायुकायप्रयोजनमाह
दइएण वस्थिणा वा पओयणं होज्ज वाउणा मुणिणो। गेलन्नंमि व होज्जा सचित्तमीसे परिहरेज्जा ॥४२॥ व्याख्या-तिना' दृतिस्थेन 'वस्तिना' बस्तिस्थेन वेति समुच्चये नयाधुत्तारे प्रयोजनं भवेद्वायुना मुनेः, अनेन जलस्थो वायु
दीप अनुक्रम [५५]
॥१८॥
~ 39~