________________
आगम (४१/२)
“पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [४६९] → "नियुक्ति: [४३४] + भाष्यं [३२...] + प्रक्षेपं [४...]" . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति” मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||४३४||
दत्तकथा
पिण्डनियु- जामाइपुत्तपइमारणं च केण कहियंति जणवाओ | जामाइपुत्तपइमारएण खंतेण मे सिद्धं ॥ ४३४ ॥ 8 उत्पादनातर्मळयगि
व्याख्या विस्तीर्णो नाम ग्रामः, तस्योपकण्ठे गोकुलाभिधो ग्रामः, विस्तीर्णग्रामे च धनदत्तो नाम कुटुम्ची, तस्य भार्या प्रियरीयातिः
||मतिः, तस्या दुहिता देवकी, सा च तस्मिन्नेव ग्रामे सुंदरेण परिणीता, तस्याः पुत्रो बलिष्ठो, दुहिता रेवतिः, सा च गोकुलग्रामे सङ्गमेन ॥१२॥
परिणिन्ये, प्रियमतिश्चायुःक्षयात पञ्चत्वमुपगता, धनदत्तोऽपि संसारभयभीत: प्रवज्यामग्रहीद, गुरुभिश्च सार्दै विहरति । ततः कालान्तरे || पुनरपि यथाविहारक्रमं तत्रैव ग्रामे समागतो निजदुहितुर्देवक्या वसतावस्थात्, तदानीं च तयो योरपि ग्रामयोः परस्परं वैरं वर्चते, विस्तीर्णग्रामवासिना च लोकेन गोकुलग्रामस्योपरि घाटी मूत्रिता, धनदचश्च साधुर्गोकुलग्रामे भिक्षायै चलितवान्, ततो देवक्या दुहित्रा शय्यातर्या भणितो-यथा हे पितः ! त्वं गोकुलगामे यास्यसि, ततो निजदौहिच्या रेवत्याः कथय यथा तब जनन्या सन्दिष्टम्-अयं । ग्रामस्तव ग्रामस्योपरि छन्नधाटचा समागमिष्यति ततः सकलमपि स्वकीयमेकान्ते स्थापयरिति, ततः साधुना तथैव तस्याः कथित, ।।
तया च निजभते, तेन च सकलग्रामस्य, ततः सर्वोऽपि ग्रामः सन्नद्धवद्धकवचोऽभवत, आगतश्च द्वितीयदिने धाटचा विस्तीर्णग्रामो ||जातं परस्परं महाद्ध, तत्र मुन्दरो बलिष्ठश्च धाटचा सह गती, सङ्गमश्च गोकुलग्रामे वसति, तत्र प्रयोऽपि च युद्धे पश्चत्वमुपजग्मुः, देवकी
च पतिपुत्रजामातृमरणमाकग्य विलपितुं मावर्तत, लोकश्च तन्निवारणाय समागतोऽवादीव-यदि गोकुळग्रामो घाटीमागच्छन्ती नाज्ञास्यत् ॥ ततोऽसम्बद्धो नायोत्स्यत, तथा च न तब पस्यादयो म्रियेरन्, ततः केन दुरात्मना गोकुलनामो ज्ञापितः, एतय कोकस्य वचः श्रुत्वा ।
॥१२७॥ सञ्जातकोपा सैवमवादीत-मयाजानत्या पित्रा दुहितुः सन्दिष्ट, ततस्तेन साधुवेषविडम्बकेन मत्पतिपुत्रजामातृमारकेण पित्रा ज्ञापितः, ततः स लोके स्थाने स्थाने विकारं लभते । प्रवचनस्य च मालिन्यमुदपादि । सूत्र सुगमम्, उक्तं दूतीद्वारम्, अथ निमित्चद्वारमाह
दीप अनुक्रम [४६९]
~ 257~