________________
आगम (४१/२)
"पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [१९३] → “नियुक्ति: [१७१] + भाष्यं [२२...] + प्रक्षेपं " . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति” मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||१७१||
܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀|
स्मायित्येवं यावत्सहस्रसङ्घय स्थाने गताः, ततः परं गताः कपन्ते नार्वाक्, अपरेषां त्वादेशेन न कदाचिदपि, यदि पुनरेक द्वौ वा वारौ ||६|| हासाधनिमित्तमात्मनिमितं वा कण्डितास्तृतीयं तु वारमात्मनिमित्तं राधाः पुनः साध्वर्य ते न कल्पन्ते, यदि पनर द्वौ वा वारौ साधु
निमित्तमात्मनिमित्तं वा कण्डितास्तृतीयं तु वारं साध्वमेव, तैरेव च तण्डलैः साधुनिमित्वं निष्पादितः कूरः स निष्ठितकृत उच्यते निप्रितराधाकर्मतंडुलैः कृतो-निष्पादितो राद्ध इत्यर्थः निष्ठितकृतः, स साधूनां सर्वथा न कल्पते, कुतः ? इत्याह-'आहाकम्मं |
इत्यादि, आधाकर्म प्रतीतं द्विगुणमाहुस्तीथेकरादयस्तं निष्ठितकृतं कूरं, तत्रैकमाधाकम्मेनिष्ठिततण्डलरूप द्वितीयं तु पाकक्रियारूपं, तदेबचमुक्तो निष्ठितकृतशब्दयोरर्थः, सम्पति चतुष्प्यशनादिषु कृतनिष्ठितता भाव्यते-तत्र चपनादारभ्य याबद्वारद्वयं कण्डनं तावत्कृतत्वं,
तृतीयवारं तु कण्डनं निष्ठितत्वम् , एतचानन्तरमेवोक्तं पाने कूपादिकं साधुनिमित्तं स्खनितं, ततो जलमाष्ट, ततो यावत प्रामुकीक्रियमाणं नाद्यापि सर्वथा प्रामुकीभवति तावत्कृतं, मासुकीभूतं च निष्ठितं, खादिमे कर्कटिकादयः साधुनिमित्तमुप्ताः क्रमेण निष्पन्ना यावद्दात्रादिना खण्डिताः, तानि च खण्डानि यावनाद्यापि मासुकीभवन्ति तावत्कृतत्वमक्सेयं, प्रामुकीभूतानि च तानि निष्ठितानि । एवं स्वादिमेऽपि विज्ञेयं । सर्वत्रापि च द्वितीयचतुर्थभङ्गो शुद्धौ, प्रथमवृतीयौ त्वशुद्धाविति । सम्मति खादिमस्वादिममाश्रित्य मतान्तरं प्रतिनिक्षिप्राहA छायपि विवज्जती केई फलहेडगाइयुत्तस्स । तं तु न जुज्जइ जम्हा फलंपि कप्पं बिइयभंगे ॥ १७२ ।।
व्याख्या-इह 'फलहेतुकादेः' फलहेतोः पुष्पहेतोरन्यस्माद्वा हेतोः साध्वर्थमुप्तस्य वृक्षस्य 'केचिद् ' गीतार्थाश्छायामप्याधाककामिकक्षसम्बन्धिनीतिकृत्वा 'विवर्जयन्ति' परिहरन्ति, तत्तु छायाविवर्जन न युज्यते, यस्मात्फलमपि यदर्थं स वृक्ष आरोपितस्तत
आधाकम्भिकटासम्बन्धिद्वितीये भते तस्य कृतमन्याथै निष्ठितमित्येवंहो वर्चमानं सन् कसते, किनक भवति ?-साध्वपारोपितेऽपि
दीप अनुक्रम [१९३]
~ 134~