________________
आगम (४१/२)
"पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [१८९] → “नियुक्ति: [१६७] + भाष्यं [२२...] + प्रक्षेपं " . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति” मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
स्य संभवः
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||१६७||
पिण्डानियु- शाल्योदन देहीति, अन्यस्त्वीषदरिद्रः सहर्ष भाषते-अहो ! थक्के थकावडियमस्माकं सम्पन्नं, इह यद् अवसरेऽवसरानुरूपमाप- आधाकर्ममेळयगि- तति तत् थकथक्कावडियमित्युच्यते, ततः स एवमाह-येनाभक्ते भक्ताभावेऽस्माकं शालिभक्तमुदपादि । अत्रैवार्थे स लौकिक णि अशनरीयात्तिः
बादृष्टान्तमुदाहरति, सूरग्रामे यशोधराभिधाना काचिदाभीरी तस्या योगराजो नाम भर्ता, बत्सराजो नाम देवरः, तस्य भायोग ॥६४॥
बायोधनी, अन्यदाच मरणपर्यवसानो जीवकोको मरणं चानियतहेतुकमनियतकालमिति योधनीयोगराजौ समकालं मरणमुपागतो, ततो
यशोधरा देवरं वत्सराजमयाचत-तब भार्याऽहं भवामीति, देवरोऽपि च ममापि भार्या न विद्यते इति विचिन्त्य प्रतिपन्नवान् , ततः सा चिन्तयामास-अहो! अवसरेऽवसरापतितमस्माकमजायत, यस्मिन्नेवावसरे मम पतिः पश्चत्वमुपागमत् तस्मिन्नेवावसरे मम देवरस्यापि भार्या मृत्युमगच्छत् , ततोऽहं देवरेण भार्यात्वेन प्रतिपन्ना, अन्यथा न प्रतिपद्येत । तथा कापि चालको जननीमाचष्टेमातः ! शालितण्डुलोदकमपि साधुभ्यो देहि, अन्यस्त्वाह-शालिकाजिक, तत एचमादीनि बालादिजनजल्पितानि श्रुत्वा किमेतदिति पृच्छन्ति, पृष्टे च सति ये ऋजवस्ते यथावत्कयितवन्तो यथा युष्माकमायेदं कृतमिति, ये तु मायाविनः श्रावकेण वा तथा प्रज्ञापितास्ते न कथयन्ति, केवलं परस्परं निरीक्षन्ते, तत एवं नूनमिदमाधाकर्मेति परिज्ञाय तानि सर्वोण्यपि गृहाणि परिहत्यान्येषु भिक्षार्थमटन्ति स्म. ये च तत्र न निर्वदन्ति स्म ते तत्रानिर्वहन्तः प्रत्यासन्ने ग्रामे भिक्षार्थमगच्छन्, एवमन्यत्राच्याधाकम्मे सम्भवति, तच वालादिजल्पितविशेषैरवगत्य कथानकोक्तसाधुभिरिव नियमतो निष्कलसंयममिच्छुना परिहर्तव्यं, सूत्रं तु सकलमपि सुगम, नवरं 'रुंपण 'ति रोपणं । 'परिभायणत्ति गृहे परिभाजनं 'से' इति एतेभ्यः 'अचंति अन्य ग्रामम् । तदेवमुक्तोऽशनस्याधाकर्मणः सम्भवः, सम्पति पानस्याह
लोणागडोदए एवं, खाणित्तु महुरोदगं । ढक्किएणऽच्छते ताब, जाव साहुत्ति आगया ॥ १६८ ॥ .
दीप अनुक्रम [१८९]
~ 131~