________________
आगम
“आवश्यक”- मूलसूत्र अध्ययन [-], मूलं [-/गाथा-], नियुक्ति: [८४०],
(४०)
भाष्यं [१५०...]
आवश्यक-
॥३४६॥
प्रत
सुत्रांक
गाथार्थः । इत्यलं प्रसङ्गेन, प्रकृतं प्रस्तुमः-यथैभिर्दशभिदृष्टान्तैर्मानुष्यं दुर्लभं तथाऽऽर्यक्षेत्रादीन्यपि स्थानानि, ततश्च हारिभद्रीसामायिकमपि दुष्पापमिति, अथवा मानुष्ये लब्धेऽप्येभिः कारणैर्दुर्लभं सामायिकमिति प्रतिपादयन्नाह
यवृत्ति आलस्स मोहऽवण्णा थंभा कोहा पमाय किवणत्ता । भयसोगा अण्णाणा वक्खेव कुतूहला रमणा ॥८४१॥ विभागः१
व्याख्या-आलस्यान्न साधुसकाशं गच्छति शृणोति वा, मोहादु गृहकर्तव्यतामूढो वा, अवज्ञातो वा किमेते विजा-2 नन्तीति, स्तम्भाद् वा जात्याधभिमानात् क्रोधाद् वा साधुदर्शनादेव कुप्यति, 'प्रमादात्' या मयादिलक्षणात् 'कृप-14 णत्वात्' वा दातव्यं किञ्चिदिति, 'भयात्' वा नरकादिभयं वर्णयन्तीति, 'शोकात्' वा इष्टवियोगजात् 'अज्ञानात् कुद्द-14 ष्टिमोहितः, 'व्याक्षेपादू' बहुकर्तव्यतामूढः, 'कुतूहलात्' नटादिविषयात् , 'रमणात्' लावकादिखेड्डेनेति गाथार्थः ॥८४१॥ एतेहिं कारणेहिं लडूण सुदुल्लहपि माणुस्सं । ण लहइ सुतिं हियकरि संसारुत्सारणि जीवो ।। ८४२ ॥ व्याख्या-एभिः 'कारणैः' आलस्यादिभिर्लब्ध्वा सुदुर्लभमपि मानुष्यं न लभते श्रुति हितकारिणी संसारोत्तारिणी जीव इति गाथार्थः ॥ व्रतादिसामग्रीयुक्तस्तु कर्मरिपून विजित्याविकलचारित्रसामायिकलक्ष्मीमवाप्नोति, यानादिगुणयुकयोधवजयलक्ष्मीमिति ॥ आह चजाणावरणपहरणे जुद्धे कुसलत्तणं च णीती य । दक्खत्तं ववसाओ सरीरमारोग्गया चेव ॥ ८४३ ॥
॥३४॥ व्याख्या-यानं हस्त्यादि, आवरणं-कवचादि, प्रहरणं-खड्गादि, यानावरणप्रहरणानि, युद्धे कुशलत्वं च-सम्यग् | ज्ञानमित्यर्थः, 'नीतिश्च' निर्गमप्रवेशरूपा 'दक्षत्वम् आशुकारित्वं 'व्यवसाय शौर्य शरीरम् अविकलम् 'आरोग्यता,
दीप
अनुक्रम
445
JABERatinintamational
standiorary.om
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~695~
