________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[-]
दीप
अनुक्रम
[-]
आवश्यक
॥२७६॥
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+निर्युक्तिः+वृत्तिः)
अध्ययन [ - ], मूलं [- /गाथा - ], निर्युक्तिः [ ७३४ ], भाष्यं [ १२३ ...]
विरोधः । अथवा प्रमाणकालोऽपि भावकाल एव तस्याद्धाकालस्वरूपत्वादित्यलं विस्तरेणेति । 'उद्देसे निद्देसे ये' त्याद्युपो द्घातनिर्युक्तिप्रतिबद्धद्वारगाथाद्वयस्य व्याख्यातं कालद्वारमिति । साम्प्रतं यत्र क्षेत्रे भाषितं सामायिकं तदजानन् प्रमाणकालस्य चानेकरूपत्वाद्विशेषमजानन् गाथापश्चार्द्धमाह चोदक:- 'खेत्तंमि कंमि काले विभासियं जिणवरिंदेणं' १ इति गाथार्थः ॥ चोदकप्रश्नोत्तरप्रतिपिपादविषयाऽऽह-
वहसाहसृकारसीऍ पुग्वण्हदेसकालंमि । महसेणवणुजाणे अनंतरं परंपरं सेसं ॥ ७३४ ॥
व्याख्या-- वैशाख शुद्धैकादश्यां 'पूर्वाहदेशकाले' प्रथमपौरुष्यामिति भावार्थः । कालस्यान्तरङ्गत्वख्यापनार्थमेव प्रश्नव्यत्ययेन निर्देशः । महसेनवनोद्याने क्षेत्रे अनन्तरनिर्गमः सामायिकस्य, 'परम्परं सेस' ति शेषं क्षेत्रजातमधिकृत्य परम्प रनिर्गमस्तस्येति, आह च भाष्यकार :- "खेत्तं महसेणवणोवलक्खियं जत्थ निग्गयं पुषिं । सामाइयमन्नेसु य परंपरविणिग्गमो तस्स ॥ १ ॥” इति गाथार्थः ॥ गतं मूलद्वारगाधाद्वयप्रतिवद्धं क्षेत्रद्वारम्, इह च क्षेत्रकालपुरुषद्वाराणां निर्गमाङ्गता व्याख्यातैव ततश्च निर्गमद्वारव्याचिख्यासयाऽऽह-'नामं ठवणा दविए खेत्ते काले तहेव भावे य । एसो उ निग्गमस्सा निक्खेवो छबिहो होइ' सि येयं गाथोपन्यस्ता अस्या एव भावनिर्गमप्रतिपादनायाह नियुक्तिकार :खइयंमि वहमाणस्स निग्गयं भयवओ जिणिंदस्स । भावे खओवसमियंमि वहमाणेहिं तं गहियं ॥ ७३५ ॥ व्याख्या - क्षायिके वर्त्तमानस्य भगवतो निर्गतं जिनेन्द्रस्य भावे, भावशब्दः उभयथाऽप्यभिसम्बध्यते, भावे क्षायोप
१ क्षेत्रं महासेनवनोपलक्षितं यत्र निर्गतं पूर्वम् । सामायिकमन्येषु च परम्परविनिर्गमस्तस्य ॥ १ ॥
For Farners at Use Only
Education Intol
हारिभद्रीयवृत्तिः
विभागः १
~555~
॥२७६॥
facibrary org
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [०१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि रचित वृत्तिः
