________________
आगम
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः ) अध्ययनं -1, मूलं - /गाथा-], नियुक्ति: [१०८], भाष्यं -1
(४०)
आवश्यक
॥७७॥
प्रत
सुत्राक
उत्तरगाथा अपि प्रायः कियत्योऽपि उक्तसंबन्धा एवेति, तत्र व्याख्या-प्रथमा एव प्रथमिलुकाः, देशीवचनतो जहा हरिभद्री'पढमिल्ला एस्थ घरा' इत्यादि, तेषां प्रथमिल्लुकानां-अनन्तानुबन्धिनां क्रोधादीनामित्युक्तं भवति, प्राथम्यं चैषां सम्यक्त्वा- यवृत्तिः ख्यप्रथमगुणविघातित्वात् क्षेपणक्रमाद्वेति, उदयः-उदीरणावलिकागततत्पुद्गलोतसामर्थ्यता तस्मिन् उदये, किम् ?-13 विभागः१ 'नियमात् नियमेनेति, अस्य व्यवहितपदेन साधू संबन्धः, तं च दर्शयिष्यामः, इदानीं पुनः प्रथमिठुका एव विशिप्यन्ते-किविशिष्टानां प्रथमिछुकानां कर्मणा तत्फलभूतेन संसारेण वा संयोजयन्तीति संयोजनाः, संयोजनाश्च . कषायाश्चेति विग्रहः तेषामुदये, किम् -नियमेन सम्यक्-अविपरीतं दर्शनं सम्यग्दर्शनं तस्य लाभा-प्राप्तिः सम्यग्दर्श-18 नलाभः तं, भवे सिद्धिर्येषां ते भवसिद्धिकाः । आह-सर्वेषामेव भवे सति सिद्धिर्भवति ?, उच्यते, एवमेतत्, किंतु इह । प्रकरणात् तद्भवो गृह्यते, तद्भवसिद्धिका अपि न लभन्ते' न प्रामुवन्ति, अपिशब्दाद् अभव्यास्तु नैव, अथवा परीतसंसारिणोऽपि नैवेति गाथार्थः ॥ १०८॥
बिइयफसायाणुदए अपञ्चक्खाणनामधेजाणं । सम्मईसणलंभं विरयाविरई न उ लहंति ॥१०॥ व्याख्या-'द्वितीया' इति देशविरतिलक्षणद्वितीयगुणघातित्वात् क्षपणक्रमाद्वा, 'कषाया' इति 'कप गती' इति कषशब्देन कर्माभिधीयते, भवो वा, कषस्य आया लाभाः प्राप्तयः कषायाः क्रोधादयः, द्वितीयाश्च ते कषायाश्चेति समासः, तेषां, 'उदयः' इति अस्य पूर्ववदर्थः, किंविशिष्टानां ?-'अप्रत्याख्याननामधेयानां न विद्यते देशविरतिसर्वविरतिरूपं प्रत्याख्यानं येषु उदयप्राप्तेषु सत्सु ते अप्रत्याख्यानाः, सर्वनिषेधवचनोऽयं नञ् द्रष्टव्यः, अप्रत्याख्याना एवं नामधेय येषां ।
दीप
अनुक्रम
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] "आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~ 157~
