________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
(४०)
प्रतिक्रमणाध्यानशतक
प्रत सूत्रांक
[सू...]
आवश्यक-|| गाथार्थः ॥ ३४ ॥ उक्ता वैराग्यभावना । मूलद्वारगाथाद्वये ध्यानस्य भावना इति व्याख्यातम् , अधुना देशद्वारव्याचि- हारिभ
ख्यासयाऽऽहद्रीया
निचं पिय जवापसूनसगकुसीलवजिपं जहणो । ठाणं वियर्ण भणिय विसेसओ माणकालंमि ॥ ३५ ॥ ॥५९२॥
व्याख्या-'नित्यमेव' सर्वकालमेष, न केवलं ध्यानकाल इति, किं ?-'युवतिपशुनपुंसककुशीलपरिवर्जितं यतेः स्थान विजनं भणित'मिति, तत्र युवतिशब्देन मनुष्यत्री देवी च परिगृह्यते, पशुशब्देन तु तिर्यस्त्रीति नपुंसक-प्रतीतं कुत्सित-निन्दितं शील-वृत्तं येषां ते कुशीलाः, ते च तथाविधा द्यूतकारादयः, उक्तं च-'जूायरसोलमेंठा बट्टा उम्भायगादिणो जे य । एए होति कुसीला वजेयवा पयत्तेणं ॥१॥ युवतिश्च पशुश्चेत्यादि द्वन्द्वः, युवत्यादिभिः परि-समन्तात्
वर्जित-रहितमिति विग्रहः, यतेः-तपस्विनः साधो, 'एकग्रहणे तज्जातीयग्रहण'मिति साव्याश्च योग्यं यतिनपुंसकस्य भाच, किं-स्थानम्-अवकाशलक्षणं, तदेव विशेष्यते-युवत्यादिव्यतिरिक्तशेषजनापेक्षया विगतजनं विजन भणितम्-उक्तं
तीर्थकरैर्गणधरैश्चेदमेवम्भूतं नित्यमेव, अन्यत्र प्रवचनोकदोषसम्भवात् , विशेषतो ध्यानकाल इत्यपरिणतयोगादिनाऽन्यत्र ध्यानस्याऽऽराधयितुमशक्यत्वादिति गाधार्थः ॥ ३५ ।। इत्थं तावदपरिणतयोगादीनां स्थानमुक्तम् , अधुना परिणतयोगादीनधिकृत्य विशेषमाह
धिरकषजोगाणे पुण मुणीण माणे सुनिचलमणाणं । गाममि जणाइण्णे सुष्णे रणे पण विसेसो ॥३॥ १ घूतकाराः कलाला मेण्टाभट्टा उहागका इत्यादयो ये च । एते भवन्ति शीला वर्गवितव्याः प्रयोग ॥३॥
दीप अनुक्रम [२१..]
॥५९२॥
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1187~
