________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः) अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
(४०)
प्रत सूत्रांक [सू...]
आवश्यककुणनो व पसस्थालंचणस्स पडियारमप्पसावज । तबसंजमपडियार व सेवओ धम्ममणियार्ण ॥ १२ ॥
प्रतिक्रमहारिभ- व्याख्या-कुर्वतो वा, कस्य ?-प्रशस्तं-ज्ञानाद्युपकारकम् आलम्च्यत इत्यालम्बन-प्रवृत्तिनिमित्तं शुभमध्यवसानमि- णाध्यानद्रीया
दत्यर्थः, उक्तं च-काहं अछित्तिं अदुवा अहीहं, तवोवहाणेसु य उज्जमिस्सं । गणं च णीती अणुसारवेरसं, सालंयसेवी समुवेइ शतकं ॥५८६॥ मोक्वं ॥१॥ इत्यादि, यस्थासौ प्रशस्तालम्बनस्तस्य, किं कुर्वत इत्यत आह-प्रतीकारं चिकित्सालक्षणं, किंविशिष्टम् -
'अल्पसावधम्' अवयं-पापं सहावोन सावद्यम्, अल्पशब्दोऽभाववचनः स्तोकवचनो वा, अल्पं सावधं यस्मिन्नसावल्प& सावधस्तं, धर्नामनिदानमेवति योगः, कुतः ?-निर्दोषत्वात् , निर्दोषत्वं च वचनप्रामाण्याद्, उक्तं च-गीयस्थो जयणाए कडजोगी कारणमि निद्दोसो'त्तीत्याद्यागमस्योत्सर्गापवादरूपत्वाद्, अन्यथा परलोकस्य साधयितुमशक्यत्वात्, साधु चैतदिति, तथा 'तपःसंयमप्रतिकारं च सेवमानस्येति तपःसंयमावेव प्रतिकारस्तपःसंयमप्रतिकारः, सांसारिकदुःखानामिति गम्यते, तं च सेवमानस्य, चशब्दात्पूर्वोकप्रतिकारं च, किं ?-'धौ धर्मध्यानमेव भवति, कथं सेवमानस्य ?-'अनिदान मिति क्रियाविशेषणं, देवेन्द्रादिनिदानरहितमित्यर्थः, आह-कृत्स्नकर्मक्षयान्मोक्षो भवत्वितीदमपि निदानमेव, उच्यते, सत्यमेतदपि निश्चयतः प्रतिषिद्धमेव, कधं !-मोक्षे भवे च सर्वत्र, निस्पृहो मुनिसत्तमः । प्रकृत्याऽभ्यासयोगेन, यत उक्तो । जिनागमे ॥१॥ इति, तथापि तु भावनायामपरिणतं सत्त्वमङ्गीकृत्य व्यवहारत इदमदुष्टमेव, अनेनैव प्रकारेण तस्य ।
करिष्याम्यवित्तिमथवाध्येश्ये तपापधानयोश्चोधंस्थामि । गणं च नीत्या सारयिष्यामि सालम्ब सेवी समुपैति मोक्षम् ॥1॥ गीतार्थों यतनया | कृतयोगी कारणे निर्दोषः.
दीप अनुक्रम [२१..]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [०१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1175~
