________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[-]
दीप
अनुक्रम [-]
आवश्यक
॥ ५६ ॥
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+निर्युक्तिः+वृत्तिः) अध्ययनं [-] मूलं [- /गाथा ], निर्युक्ति: [ ७९],
भाष्यं [-]
त्वात् उक्तं च – “गुवयत्ता यस्माच्छास्त्रारम्भा भवन्ति सर्वेऽपि । तस्माद्भुर्वाराधनपरेण हितकाङ्क्षिणा भाव्यम् ॥ १ ॥” तथा च भाष्यकारेणाप्यभ्यधायि - " गुरुचितायत्ताइं वक्खाणंगाई जेण सवाई । जेण पुण सुप्पसण्णं होइ तयं तं तहा कां ॥ १ ॥ आगारिंगियकुसल जदि सेयं वायसं वर पुजा । तहविय सिं नवि कूडे विरहंमि अ कारणं पुच्छे ॥ २ ॥ * णिवपुच्छिएण भणिओ गुरुणा गंगा कओमुही वहइ ? । संपाइयवं सीसो जह तह सवत्थ कायवं ॥ ३ ॥ " इत्यादि । आह-यद्येवं गुरुभावोपक्रम एवाभिधातव्यो न शेषाः, निष्प्रयोजनत्वात्, न, गुरुचित्तप्रसादनार्थमेव तेषामुपयोगित्वात्, तथा च देशकालावपेक्ष्य परिकर्मनाशौ द्रव्याणां उदकौदनादीनां आहारादिकार्येषु कुर्वन् विनेयो गुरोर्हरति चेत इति । | अथवोपक्रमस्य साम्यात् प्रकृते निरुपयोगिनोऽपि अन्यत्र उपयोक्ष्यन्त इत्युपन्यस्तत्वाददोष इत्यलं विस्तरेण । उक्त इतरः, इदानीं शास्त्रीय उच्यते-असावपि षड़िध एव तद्यथा-आनुपूर्वी १ नाम २ प्रमाणं ३ वक्तव्यता ४ अर्थाधिकारः ५ समवतार ६ इति । तत्रानुपूर्वी नामस्थापनद्रव्य क्षेत्र कलिंगणनोत्कीर्तन संस्थानसांमाचीरी भवभेदभिन्ना दशप्रकारा, तस्यां । यथासंभवतः समवतारणीयमिदं, विशेषतस्तूत्कीर्त्तनगणनानुपूर्वीद्वय इति, उत्कीर्त्तना-संशब्दना यथा- सामायिकं
1 गुरुचिचायचानि, म्याख्यानाङ्गानि येन सर्वाणि । येन पुनः सुप्रसनं भवति तद् तत्तथा कार्यम् 1 आकारेङ्गितया यदि श्वेतं वावसं वदेदुः पूज्याः । तथापि च ता (बचनं) नैव कूटयेद् विरहे च कारणं पृच्छेत् । १ नृपपृष्टेन भणितो गुरुणा ना कुठोमुखी पदति । संपादितवान् शिष्यो यथा तथा सर्वत्र कार्यम् । ३ । विशेषावश्यके गाथाः ९३१ - ९३३ - ९३४) २ जन्याद्युपक्रमाः सचिचाचिचायुपक्रमा या क्षेत्रस्योपालयादेपलेपनादिना कालस्य मुहूर्त्तादेः शिष्यदीक्षादी घटिकादिना विशे० * ०कुसका + समाचारी.
मा.
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [४०], मूलसूत्र [०१] "आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्तिः उपक्रमस्य आनुपुर्वी आदि षड्भेदानाम् वर्णनं
~ 115 ~
हारिभद्री• यवृत्तिः विभागः १
॥ ५६ ॥