________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[..]
दीप
अनुक्रम
[१०..]
643640
आवश्यक”- मूलसूत्र - १ (मूलं + निर्युक्तिः + वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [१...] / [गाथा-], निर्युक्तिः [१२६५], भाष्यं [२०४...],
सेवामि सेलकाणणसाणसुन्नघररुक्खमूलाई । पावाहीणं तेसिं खणमवि न उबेमि वीसंभं ॥। १२६५ ॥ व्याख्या- 'सेवामि' भजामि शैलकाननश्मशानशून्यगृह वृक्षमूलानि शैलाः पर्वताः काननानि दूरवर्तिवनानि शैलाश्च काननानि चेत्यादि द्वन्द्वः, 'पापाहीनां' पापसर्पाणां तेषां क्षणमपि 'नोपैमि' न यामि 'विश्रम्भ' विश्वासमिति गाथार्थः ।। १२६५ ॥
अचाहारो न सहे अइनिडेण विसया उइज्जति । जायामायाहारो तंपि पकामं न इच्छामि ॥ १२६६ ॥
व्याख्या- 'अत्याहारः' प्रभूताहारः 'न सहे'त्ति प्राकृतशैल्या न सहते-न क्षमते, मम स्निग्धमल्पं च भोजनं भविष्यत्येतदपि नास्ति, यतः - अतिस्निग्धेन हविःप्रचुरेण 'विषयाः' शब्दादयः 'उदीर्यन्ते' उद्रेकावस्थां नीयन्ते, ततश्च यात्रामात्राहारो यावता संयमयात्रोत्सर्पति तावन्तं भक्षयामि, तमपि प्रकामं पुनर्नेच्छामीति गाथार्थः ।। १२६६ ।। उस्सन्नकयाहारो अहवा विगईविवज्जियाहारो। जं किंचि कयाहारो अवउज्झियथोवमाहारो ॥। १२६७ ॥
व्याख्या- 'उस्सन्नं' प्रायशोऽकृताहारः, तिष्ठामीति क्रिया, अथवा विगतिभिर्वर्जित आहारो यस्य मम सोऽहं विगतिविवर्जिताहारः, यत्किञ्चिच्छोभनमशोभनं बौदनादि कृतमाहारो येन मया सोऽहं तथाविधः, 'अवउज्जियथोत्रमाहारो ति उज्झित-उज्झितधर्मा स्तोकः स्वल्पः आहारो यस्य मम सोऽहमुज्झितस्तोकाहार इति गाथार्थः ॥ १२६७ ॥ एवं क्रियायुतस्य क्रियान्तरयोगाच्च गुणानुपदर्शयति
धोवाहारो धोवभणिओ य जो होड़ धोवनिदो य । धोवोवहिउवगरणो तस्स हु देवावि पणमति ॥ १२६८ ॥
****
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [४०], मूलसूत्र - [०१] "आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्तिः
~ 1138~
