________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [४], मूलं [१...] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२५१], भाष्यं [२०४...],
(४०)
प्रत सूत्रांक
१..
नादिलक्षणेभ्यो निराशंसेनैवापवर्गाभिलाषिणाऽपि न प्रतिक्रान्तव्यं, 'भावपडिकमणं पुण तिविहं तिविहेण णेय,' तदेतदनन्तरोदितं भावप्रतिक्रमणं पुनत्रिविधं त्रिविधेनैव नेतन्यं, पुनःशब्दस्यैवकारार्थत्वात् , एतदुक्तं भवति-मिच्छत्ताइ न | गच्छद ण य गच्छावेइ णाणुजाणेई । जं मणवइकाएहिं तं भणियं भावपडिकमणं ॥१॥'मनसा न गच्छति' न चिन्त-13 यति यथा शोभनः शाक्यादिधर्मः, वाचा नाभिधत्ते, कायेन न तैः सह निष्प्रयोजनं संसर्ग करोति, तथा 'न य गच्छावे मनसा न चिन्तयति-कथमेष तच्च निकादिः स्यात्, वाचा न प्रवर्तयति यथा तञ्चनिकादिर्भव, कायेन न तच्चनिकादीनामर्पयति, 'णाणुजाणई' कश्चित्तचनिकादिर्भवति न तं मनसाऽनुमोदयति तूष्णीं वाऽऽस्ते, वाचा न सुवारब्धं कृतं वेति भणति, कायेन नखच्छोटिकादि प्रयच्छति, एवमसंयमादिष्वपि विभाषा कार्येति गाथार्थः ॥ १२५१ ॥ इत्थं मिथ्यात्वादिगोचरं भावप्रतिक्रमणमुक्तम् , इह च भवमूलं कषायाः, तथा चोक्तम्-'कोहो' य माणो य अणिग्गहीया, माया य लोहो| य पवहुमाणा । चत्वारि एए कसिणा कसाया, सिंचंति मूलाई पुणब्भवस्स ॥१॥' अतः कषायप्रतिक्रमण एवोदाहरण
मुच्यते-कई दो संजया संगारं काऊण देवलोयं गया, इओ य एगंमि णयरे एगस्स सिद्विस्स भारिया पुत्तणिमित्तं Mणागदेवयाए उववासेण ठिया, ताए भणियं-होहिति ते पुत्तो देवलोयचुओत्ति, तेसिमेगो चइत्ता तीए पुत्तो जाओ,
क्रोधश्च मानव अनिगृहीती माया च होमत्र परिवर्धमानी । चत्वार एते कृत्याः कषायाः सिन्ति मूलानि पुनर्भवस्य ॥1॥२ कौचित् द्वी संयती। संकेतं कृत्वा देवलोकं गती, इतकसिनगरे एकरस बेष्ठिनो भाया पुननिमित्तं नागदेवतायै उपचासेन स्थिता, तथा भणित-भविष्यति ते पुत्रो देवलोकयुत इति, योरेकयुवा तस्याः पुत्रो जातः.
दीप
अनुक्रम
[१०..]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति: 'कषायप्रतिक्रमण" तस्य व्याख्या, कारणानि, तद् विषये नागदत्तकथा
~1132~
