________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [३], मूलं I [गाथा-७...], नियुक्ति: [१२१३], भाष्यं [२०४...],
(४०)
प्रत सूत्रांक
||७..||
ध्याण्या-द्वात्रिंशद्दोपपरिशुद्धं कृतिकर्म यः 'प्रयुते करोति गुरवे स प्राप्नोति निर्वाणम् अचिरेण विमानवास बेति | गाथार्थः ।। १२१३ ॥ आह-दोपपरिशुद्धाद्वन्दनात्को गुणः । येन तत एव निर्वाणप्राप्तिः प्रतिपाद्यत इति, उच्यतेआवस्सएम जह जह कुणइ पयत्तं अहीणमइरित्तं । तिविहकरणोवउत्तो तह तह से निजरा होह ॥ १२१४ ।।
व्याख्या-'आवश्यकेषु' अवनतादिषु दोपत्यागलक्षणेषु च यथार करोति प्रयलम् 'अहीनातिरिक्तं' न हीनं नाप्यधिक, किम्भूतः सन् ?-त्रिविधकरणोपयुक्तः, मनोवाकार्यरुपयुक्त इत्यर्थः, तथा २'से' तस्य वन्दनकर्तुनिर्जरा भवति-कर्मक्ष-12 यो भवति, तस्माच्च निर्वाणप्राप्तिरिति, अतो दोषपरिशुद्धादेव फलावाप्तिरिति गाथार्थः ॥ १२१४ ॥ गतं सप्रसङ्गं दोषविमुक्तद्वारम् , अधुना किमिति क्रियत इति द्वारं, तत्र वन्दनकरणकारणानि प्रतिपादयन्नाहमाविणओवचार माणस्स भंजणा पूयणा गुरुजणस्स।तिस्थयराण य आणा सुअधम्माराहणाऽकिरिया ॥१२१५॥ ___ व्याख्या-विनय एवोपचारो विनयोपचारः कृतो भवति, स एव किमर्थ इत्याह-'मानस्य अहङ्कारस्य 'भञ्जना' | विनाशः, तदर्थः, मानेन च भग्नेन पूजना गुरुजनस्य कृता भवति, तीर्थकराणां चाऽऽज्ञाऽनुपालिता भवति, यतो भगवद्भिर्विनयमूल एवोपदिष्टो धर्मः, स च वन्दनादिलक्षण एव विनय इति, तथा श्रुतधर्माराधना कृता भवति, यतो वन्दनपूर्व श्रुतग्रहणं, 'अकिरिय'त्ति पारम्पर्येणाक्रिया भवति, यतोऽक्रियः सिद्धः, असावपि पारम्पर्येण वन्दनलक्षणाद् विनयादेव भवतीति, उक्तं च परमर्षिभिः-तहारूवं गंभंते ! समणं वा माहणं वा वंदमाणस्स पजुवासमाणस्स किंफला
तथारूपं श्रमणं वा माहनं वा बन्दमानस पर्युपासीनस्य किंफला
दीप अनुक्रम [९..]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [०१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1092~
