Aagam 40 AAVASHYAK Moolam evam Vrutti

SR No.: 004141
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Publication Year: 2015
Total Pages: 1736
Language: Prakrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & agam_aavashyak
File Size: 374 MB

Page 106

आगम
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः ) अध्ययनं [-], मूलं [- /गाथा-], नियुक्ति: [७९], भाष्यं [-]
(४०)
आवश्यका
॥५१॥
प्रत
सूत्राक
न त्वयं नियम इत्यपवादप्रदर्शनार्थ वा, एतदुक्तं भवति-कदाचित्पुरुषाद्यपेक्षया श्रमणापि अन्यारम्भेऽपि चान्यद हारिभद्रीव्याख्यायत इति, अलं प्रसङ्गेन, तत्र शास्त्राभिधानं 'आवश्यकश्रुतस्कन्ध', तद्भेदाश्च अध्ययनानि यतः तस्माद् आव-15 यवृत्तिः श्यक निक्षेप्तव्यं श्रुतं स्कन्धश्चेति । किं च-किमिदं शाखाभिधानं प्रदीपाभिधानवद् यथार्थ आहोश्चित् पलाशाभिधानवद विभागः१ | अयथार्थ उत डिस्थाद्यभिधानवद् अनर्थकमेवेति परीक्ष्य, यदि च यथार्थ ततस्तदुपादेयं, तत्रैव समुदायार्थपरिसमावेरित्यतः शास्त्राभिधानमेव तावदालोच्यत इति । तत्र 'आवश्यकं' इति कः शब्दार्थः १, अवश्यं कर्त्तव्यमावश्यक, अथवा गुणानामावश्यमात्मानं करोतीत्यावश्यकं, यथा अन्तं करोतीत्यन्तका, अथवा 'वस निवासे' इति गुणशून्य-12 मात्मानमाषासयति गुणैरित्यावासक, गुणसान्निध्यमात्मनः करोतीति भावार्थः । इदं च मङ्गलवन्नामादिचतुर्भेदभिन्नं,13 इदं च प्रपश्चतः सूचादवसेयमिति, उद्देशस्तु तदनुसारेणैव शिष्यानुग्रहायाभिधीयते इति, तत्र नामस्थापने सुज्ञाने एव, द्रव्यावश्क द्विधा-आगमतो नोआगमतश्च, तत्रागमतो ज्ञाताऽनुपयुक्तः 'अनुपयोगो द्रव्य' मितिकृत्वा, नोआगमतो द्रव्यावश्यक त्रिविध-शशरीरं भव्यशरीरं ज्ञशरीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तंच, तदपि त्रिविध-लौकिकलोकोत्तरकुमावच
दीप
अनुक्रम
॥५१॥
बावश्यकन्याख्यानारम्भे पानान्तरस्यास्यानारम्भोऽयुक्त इत्यस्योपदर्शितस्य नियमस्यापवाद इति.२ प्रा नन्दी पश्चादावश्यकमित्यादिक क्रम परिस्वय, अपिना क्रमोऽपि पुरुषायपेक्षया एच. ३ मारण्यखापि पुरुषाचपेक्षयैव म्याश्येति दर्शनायापि चेति । समप्रशानवाच्यार्यपरिशानेति. ५ मनुयोगहाररूपान् तनावश्यकनिक्षेपाणां मुविस्तृतत्याऽभिहितत्वात्. ६ संक्षेपेण स्वरूपाभिधानरूपोऽनोद्देशः . शरीरभग्यशरीव्यतिरिक्त परामर्शनीयं तच्छदेन, प्रत्यासत्या. पुरुषाधपे०+ आहोस्वित्.
wwjandiarary.org
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] "आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति: आवश्यक-शब्दस्य अर्थ:, तस्य नामादि निक्षेपा:
~ 105~