________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [३], मूलं I [गाथा-७...], नियुक्ति: [११२२], भाष्यं [२०३...],
(४०)
KAMANG
प्रत सूत्रांक
||७..||
ज्ञविषयः, 'अहं खु छउमत्थी'त्ति अहं पुनश्छद्मस्था, अतो 'लिङ्गमेव' रजोहरणगोच्छप्रतिग्रहधरणलक्षणं 'पूजयामि' वन्दे इत्यर्थः, 'त्रिकरणशुद्धेन भावेन' वाकायशुद्धेन मनसेति गाथार्थः ॥ ११२२ ॥ अत्राचार्य आह| जह ते लिंग पमाण वंदाही निण्हवे तुमे सब्वे । एए अवंदमाणस्स लिंगमवि अप्पमाणं ते ॥११२३ ॥ । व्याख्या-'यदी'त्ययमभ्युपगमप्रदर्शनार्थः 'ते' तव लिङ्ग-द्रव्यलिङ्गम् , अनुस्वारोऽत्र च लुप्तो वेदितव्यः, प्रमाणकारणं वन्दनकरणे, इत्थं तर्हि 'वन्दस्व' नमस्य 'निहवान्' जमालिप्रभृतीन् त्वं 'सर्वान्' निरवशेषान् , द्रव्यलिङ्गयुक्तत्वात् तेषामिति, अर्थतान् मिथ्यादृष्टित्वान्न वन्दसे तत् ननु 'एतान् द्रव्यलिङ्गयुक्तानपि 'अवन्दमानस्य अप्रणमतः लिङ्गमप्यप्रमाणं तव बन्दनप्रवृत्ताविति गाथार्थः ॥ ११२३ ॥ इत्थं लिङ्गमात्रस्य वन्दनप्रवृत्तावप्रमाणतायां प्रतिपादितायां सत्यामनभिनिविष्टमेव सामाचारिजिज्ञासयाऽऽह चोदकःजइ लिंगमप्पमाणं न नजई निच्छएण को भावो । दहण समलिंगं किं कायब्वं तु समणेणं ॥ ११२४ ॥ 12
व्याख्या-यदि 'लिङ्गं द्रव्यलिङ्गम् 'अप्रमाणम्' अकारण वन्दनप्रवृत्ती, इत्थं तर्हि 'न ज्ञायते' नावगम्यते 'निश्चयेन' परमार्थेन छद्मस्थेन जन्तुना कस्य को भावः ?, यतोऽसंयता अपि लब्ध्यादिनिमित्तं संयतवच्चेष्टन्ते, संयता अपि च कार| णतोऽसंयतवदिति, तदेवं व्यवस्थिते 'दृष्ट्वा' अवलोक्य 'श्रमणलिङ्गं साधुलिङ्गं किं पुनः कर्तव्यं श्रमणेन' साधुना , पुनःशब्दार्थस्तुशब्दो व्यवहितश्चोको गाथानुलोम्यादिति गाथार्थः ॥ ११२४ ॥ एवं चोदकेन पृष्टः सन्नाहाचार्य:
अप्पुब्बं दणं अब्भुटाणं तु होइ कायव्वं । साहुम्मि दिछपुब्वे जहारिहं जस्स जं जोग्गं ॥ ११२५ ॥
दीप अनुक्रम [९..]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [०१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1048~
