________________
आगम
(१७)
प्रत
सूत्रांक
[६१-६२]
दीप
अनुक्रम [ ९२-९३]
“चन्द्रप्रज्ञप्ति” – उपांगसूत्र -६ (मूलं + वृत्ति:)
प्राभृत [१०],
प्राभृतप्राभृत [२२],
मूलं [६१-६२]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [१७], उपांग सूत्र [६] "चन्द्रप्रज्ञप्ति " मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्तिः
सूर्यप्रज्ञ
सिवृत्तिः ( मल० )
॥ १७७॥
१० प्राभृते
प्राभृते नक्षत्रसीमा
सू ६१-६२
नक्खत्ते खेत्तपरिभागे नक्खत्तविजए पाहुडे आहियत्तिवेमि' इति वक्ष्यमाणवचनात् अष्टानवतिशताधिकशतसहस्रविभागैर्विभज्यते, किमेवंसयानां भागानां कल्पने निबन्धनमिति चेत्, उच्यते, इह त्रिविधानि नक्षत्राणि, तद्यथा- समक्षे- ४ २२ प्रा भूत*त्राणि अर्द्धक्षेत्राणि द्व्यर्द्धक्षेत्राणि च तत्र यावत्प्रमाणं क्षेत्रमहोरात्रेण गम्यते नक्षत्रैस्तावत्क्षेत्रप्रमाणं चन्द्रेण सह योगं यानि * गच्छति तानि समक्षेत्राणि तानि च पञ्चदश, तद्यथा-श्रवणो घनिष्ठा पूर्वभद्रपदा रेवती अश्विनी कृत्तिका मृगशिरः पुष्यो मघा पूर्वफाल्गुनी हस्तः चित्राऽनुराधा मूलः पूर्वाषाढा इति, तथा यानि अहोरात्रप्रमितस्य क्षेत्रस्यार्द्धं चन्द्रेण सह योगमश्नुवते तान्यर्द्धक्षेत्राणि तानि च पटू, तद्यथा - शतभिषक् भरणी आर्द्रा अश्लेषा स्वातिर्ज्येष्ठेति, तथा द्वितीयमधैं यस्य तत् द्व्यर्द्ध, मार्धमित्यर्थः, द्व्यर्द्धमधिकं क्षेत्रमहोरात्रप्रमितं चन्द्रयोगयोग्यं येषां तानि यर्द्धक्षेत्राणि, ताम्यपि षट्, तद्यथा-उत्तरभद्रपदा उत्तरफाल्गुनी उत्तराषाढा रोहिणी पुनर्वसु विशाखा चेति, तत्र सीमापरिमाणचिन्तायामहोरात्रः सप्तषष्टिभागीक्रियते इति समक्षेत्राणां क्षेत्रं प्रत्येकं सप्तषष्टिभागाः परिकल्प्यन्ते, अर्द्धक्षेत्राणां त्रयस्त्रिंशत् अर्द्ध च, पर्द्धक्षेत्राणां शतमेकमर्द्ध व, अभिजिन्नक्षत्रस्य एकविंशतिः सप्तषष्टिभागाः, समक्षेत्राणि च नक्षत्राणि पञ्चदशेति सप्तषष्टिः पञ्चदशभिर्गुण्यते, जातं सहस्रं पश्चोत्तरं १००५, अर्द्धक्षेत्राणि पडिति ततः सार्द्धा त्रयस्त्रिंशत् पङ्गिर्गुण्यते, जाते द्वे शते एकोत्तरे २०१, घर्द्धक्षेत्राण्यपि पटू, ततः शतमेकमर्द्ध च पङ्गिस्ताच्यते, जातानि षट् शतानि त्र्युत्तराणि ६०३, अभि जिन्नक्षत्रस्य एकविंशतिः, सर्वसङ्ख्यया जातानि अष्टादश शतानि त्रिंशदधिकानि १८३०, एतावदुद्भागपरिमाणमेकमर्द्धमण्डखमेतावद्भागमेव द्वितीयमिति त्रिंशदधिकान्यष्टादश शतानि द्वाभ्यां गुण्यन्ते जातानि पत्रिंशच्छतानि षष्यधि
Education Internation
For Parts Only
~361~
॥ १७७॥