________________
आगम
(१५)
“प्रज्ञापना" - उपांगसूत्र-४ (मूलं+वृत्ति:) पदं [१५], -------------- उद्देशक: [१], -------------- दारं [-], -------------- मूलं [१९१] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१५], उपांग सूत्र - [४] "प्रज्ञापना" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रज्ञापनाया:मलय० वृत्ती.
१५ इन्द्रियपदं उद्देशः१
प्रत सूत्रांक [१९१]
॥२९॥
दीप अनुक्रम [४२१]
ममूरचंदसंठाणसंठिते पं०, पाणिदिए णं भंते! पुच्छा, मो०! अइमुत्तगचंदसंठाणसंठिते, जिभिदिए ण पुच्छा, गो०! खुरप्पसंठाणसंठिते पं०, फासिदिए णं पुच्छा गो०! णाणासंठाणसंठिते पं०१। सोइंदिए णं मते! केवइयं बाहल्लेणं पं०1, गो! अंगुलस्स असंखेजहभागे बाहल्लेणं पं० २, एवं जाव फासिदिए । सोतिदिए णं भंते! केवइतं पोहत्तेणं पण्णत्ते, गो०! अंगुलस्स असंखेजइभागं पोहत्तेणं पं०, एवं चक्खिदिएवि पाणिदिएवि, जिभिदिए छ पुच्छा मो०! अंगुलपुहुतेणं पं०, फासिदिए णं पुच्छा गो०! सरीरपमाणमेचे पोहचणं पं०३। सोतिदिए णं भंते ! कतिपदेसिते पं०१, गो०! अणंतपदेसिते पं०, एवं जाव फासिदिए । (सूत्रं १९१) 'कइ णं भंते ! इंदिया पण्णत्ता' इत्यादि, कति-कियत्सङ्ख्याकानि, गमिति वाक्यालङ्कारे, भदन्त ! इन्द्रियाणि प्राविरूपितशब्दार्थानि प्रज्ञप्तानि!, भगवानाह-गौतम ! पञ्चेन्द्रियाणि प्रज्ञप्तानि, तान्येव नामत आह–'सोईदिए' इत्यादि, एतानि च पञ्चापीन्द्रियाणि द्विधा, तद्यथा-द्रव्यतो भावतश्च, तत्र द्रव्यतो निर्वृत्युपकरणरूपाणि भावतो लब्ध्युपयोगात्मकानि, आह च तत्त्वार्थसूत्रकृत्-निवृत्युपकरणे द्रव्येन्द्रियं, लब्ध्युपयोगी भावेन्द्रिय (तत्त्वार्थे अ०२ सू०१७-१८) मिति, तत्र नितिन म प्रतिविशिष्टः संस्थानविशेषः, सापि द्विधा-वाया अभ्यन्तरा च, तत्र बाबा पपेटिकादिरूपा, सा च विचित्रा, न प्रतिनियतरूपतयोपदेष्टुं शक्यते, तथाहि-मनुष्यस्य श्रोत्रे नेत्रयोरुभयपार्थतो भाविनी, भ्रुवौ चोपरितनश्रवणबन्धापेक्षया समे, वाजिनो नेत्रयोरुपरि तीक्ष्णे चाग्रभागे इत्यादि, जातिभेदान्ना
॥२९॥
~590~