________________
आगम
(१५)
प्रत
सूत्रांक
[११]
दीप
अनुक्रम [२०]
प्र. ५.
“प्रज्ञापना” - उपांगसूत्र - ४ ( मूलं + वृत्तिः)
दार [-],
मूलं [११]
पदं [१],
उद्देशक: [-],
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [१५], उपांग सूत्र [४] " प्रज्ञापना" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्तिः
सापर्यासभेदसूचकः, बादराश्च ते पृथिवीकायिकाश्च वादरपृथिवीकायिकाः, अत्रापि चशब्दः शर्करवालुकादिभेदसूचकः, तत्र सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः समुद्गकपर्याप्तप्रक्षिप्तगन्धावयववत्सकललोकव्यापिनो, बादराः प्रतिनियतदेशचारिणः, तच्च प्रतिनियतदेशचारित्वं द्वितीयपदे प्रकटयिष्यते ॥ तत्र सूक्ष्मपृथिवीकायिकानां स्वरूपं जिज्ञासुरिदमाह-
से किन्तं सुहुमढविकाइया १, २ दुबिहा पण्णत्ता, तंजहा-पजत्तसुडुमपुढविकाइया य अपचसुहुमपुढविकाइया य, से तं सुहुमपुढविकाइया । ( स. १२ )
अथ के ते सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः १, सूरिराह-सूक्ष्मपृथिवीकायिका द्विविधाः प्रज्ञताः, तद्यथा- पर्याप्तसूक्ष्मपृथिवीकायिकाञ्चापर्यातसूक्ष्मपृथिवीकायिकाश्च तत्र पर्याप्तिर्नाम आहारादिपुद्गलग्रहणपरिणमनहेतुरात्मनः शक्तिविशेषः, स च पुद्गलोपचयादुपजायते, किमुक्तं भवति ? - उत्पत्तिदेशमागतेन प्रथमं ये गृहीताः पुद्गलास्तेषां तथाऽन्येषामपि प्रतिसमयं गृह्यमाणानां तत्सम्पर्कतः तद्रूपतया जातानां यः शक्तिविशेषः आहारादिपुद्गलख लर सरूपताऽऽपादान हेतुर्यथोदरान्तर्गतानां पुद्गलविशेषाणामाहारपुद्गलखल र सरूपतापरिणमनहेतुः, सा च पर्याप्तिः पोढा आहारपर्याप्सिः शरीरपर्याप्तिरिन्द्रियपर्याप्तिः प्राणापानपर्याप्तिर्भाषापर्याप्तिर्मनः पर्याप्तिश्च तत्र यया वाह्यमाहारमादाय खलरसरूपतया परिणमयति सा आहारपर्याप्तिः, यया रसीभूतमाहारं रसासृग्मांसमेदोऽस्थिमज्जा शुक्रलक्षणससधातुरूपतया
For Parts Only
~ 53~
