________________
आगम (१५)
“प्रज्ञापना" - उपांगसूत्र-४ (मूलं+वृत्ति:) पदं [५], --------------- उद्देशक: [-], -------------- दारं [-], -------------- मूलं [१०४]
प्रज्ञापनाया। मल
॥१८॥
प्रत सूत्रांक [१०४]
ल
बेहिं छहाणवडिए, से तेणवणं मोयमा ! एवं बुच्चइ नेरइयाणं नो संखेजा नो असंखेचा अणंता पञ्जवा पन्नत्ता । (सूत्रं १०४) ५ पर्याय'नेरइयाणं भंते ! केवइया पजया पन्नत्ता' इति, अथ केनाभिप्रायेणेवं गौतमः पृष्टवान् ?, उच्यते, पूर्व किलापदे नारसामान्यप्रने पर्यायिणामनन्तत्वात् पर्यायाणामानन्त्यमुक्तं, यत्र पुनः पर्यायिणामानन्त्यं नास्ति तत्र कथमिति पृच्छति-'नेरइयाण' इत्यादि, तत्रापि निर्वचनमिदम् 'अनन्ता' इति, अत्रैव जातसंशयः प्रश्नयति-से केणद्वेणं भंते ! इत्यादि, अथ केनार्थेन-केन कारणेन केन हेतुना भदन्त ! एवमुच्यते-नैरयिकाणां पर्याया एवम्-अनन्ता इति ?, भगवानाह-'गोयमा ! नेरइए नेरदयस्स दबट्टयाए तुल्ले, इत्यादि, अथ पर्यायाणामानन्त्यं कथं घटते इति पृष्टे तदेव पर्यायाणामानन्त्यं यथा युक्त्युपपन्नं भवति तथा निर्वचनीयं नान्यत् ततः केनाभिप्रायेण भगवतैवं निर्वच-1 नमवाचि-नैरयिको नैरयिकस्य द्रव्यार्थतया तुल्य इति ?, उच्यते, एकमपि द्रव्यमनन्तपर्यायमित्यस्य न्यायस्य प्रद-1 शनार्थ, तत्र यस्मादिदमपि नारकजीवद्रव्यमेकसङ्ख्याऽवरुद्धमिति नैरयिको नैरयिकस्य द्रव्यार्थतया तुल्यः, द्रव्यमे-15 वार्थो द्रव्यार्थः तद्भावो द्रव्यार्थता तया द्रव्यातया तुल्यः, एवं तावत् द्रव्यार्थतया तुल्यत्वमभिहितं, इदानी प्रदे-18 शार्थतामधिकृत्य तुल्यत्वमाह-'पएसट्ठयाए तुले' इदमपि नारकजीवद्रव्यं लोकाकाशप्रदेशपरिमाणप्रदेशमिति प्रदे-1ST शार्थतयाऽपि नैरयिको नैरयिकस्य तुल्यः, प्रदेश एवार्थ प्रदेशार्थः तद्भावः प्रदेशार्थता तया प्रदेशार्थतया, कस्मादभिहितमिति चेत्, उच्यते, द्रव्यद्वैविध्यप्रदर्शनार्थ, तथाहि-द्विविधं द्रव्यं-प्रदेशवत् अप्रदेशवच, तत्र परमाणुरप्र
दीप
अनुक्रम [३०८]
॥१८॥
~364~
