________________
आगम
(१५)
“प्रज्ञापना" - उपांगसूत्र-४ (मूलं+वृत्ति:) पदं [३०], -------------- उद्देशक: [-], ------------- दारं [-], -------------- मूलं [३१४] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१५], उपांग सूत्र - [४] "प्रज्ञापना" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [३१४]
प्रज्ञापनाया मल- य. वृत्ती. ॥५३२॥
त्वं सू.
दीप
घनोदध्यादिवलया बदितव्याः, ते हि सर्वासु दिक्षु विदिक्षु चेमां रत्नप्रभा परिक्षिप्य व्यवस्थितास्तैः, 'जं समय' मिति ३०पश्य'कालाध्वनोळसावित्यधिकरणभावेऽपि द्वितीया, ततोऽयमर्थः-यस्मिन् समये जानाति-आकारादिविशिष्ट परि- त्तापदं छिनत्ति 'तं समयंति तस्मिन् समये पश्यति-केवलदर्शनविषयीकरोति ?, भगवानाह-गौतम! नायमर्थः समर्थो, आकारानायमर्थो युक्त्युपपन्न इति भावः, तत्त्वमजानानः पृच्छति-से केणटेणं भंते ! इत्यादि, 'से' इति अथशब्दार्थे अथ विज्ञानदकेनार्थेन-कारणेन भदन्त ! एवं-पूर्वोक्तेन प्रकारेणोच्यते, तमेव प्रकारं दर्शयति-'केवली ण'मित्यादि, भगवानाह
शनपृथगौतमे'त्यादि, अस्थायं भावार्थः-इह ज्ञानेन परिच्छिन्दन् जानातीत्युच्यते, दर्शनेन परिच्छिन्दन पश्यतीति, ज्ञानं
INI ३१४ च 'से' तस्य भगवतः साकारमन्यथा ज्ञानत्वायोगात्, विशेषानभिगृण्हानो हि बोधो ज्ञानं, 'सविशेषं पुनर्ज्ञान मिति वचनात् , दर्शनमनाकारं 'निर्विशेषं विशेषाणां, ग्रहो दर्शनमुच्यते' इति वचनात् , तत्र ज्ञानं च दर्शनं च जीवस्य खण्डशो नोपजायते, यथा कतिपयेषु प्रदेशेषु ज्ञानं कतिपयेषु प्रदेशेषु दर्शनं, तथाखाभाव्यात्, किन्तु यदा ज्ञान तदा सामस्त्येन ज्ञानमेव यदा दर्शनं तदा सामस्त्येन दर्शनमेव, ज्ञानदर्शने च साकारानाकारतया परस्पर विरुद्धे,8 छायातपयोरिवेतरेतराभावनान्तरीयकत्वात् , ततो यस्मिन् समये जानाति तस्मिन् समये न पश्यति, यस्मिन् समये 8 |॥५३२॥ पश्यति तस्मिन् समये न जानाति, एतदेवाह-'से एएणद्वेणं' इत्यादि, एतेन यदवादीद् वादी सिद्धसेनदिवाकरो। | यथा-'केवली भगवान् युगपत् जानाति पश्यति चेति, तदप्यपास्तमवगन्तव्यं, अनेन सूत्रेण साक्षात् युक्तिपूर्व
अनुक्रम [५७४]
~1068~
