________________
आगम
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[२१८]
दीप
अनुक्रम [२५८
-२५९]
“भगवती”- अंगसूत्र-५ (मूलं + वृत्तिः )
शतक [५], वर्ग [-] अंतर् शतक [-], उद्देशक [७], मूलं [२१८] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र - [०५], अंग सूत्र [०५] "भगवती मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्तिः
व्याख्या
प्रज्ञप्तिः अभयदेवी- ४ या वृत्तिः १
॥२३६॥
संदेहो || ७ || भोगाहद्धा दब्वे संकोयविकोयओ य अवबद्धा न उ दव्वं संकोयणविकोयमितेण संबद्धं ॥ ८ ॥ जम्हा तत्थऽण्णत्थ
व दव्वं ओगाहणाऍ तं चैव । दव्त्रद्धा संखगुणा तम्हा ओगाहणद्धाओ ॥ ९ ॥ संघायमेयओ वा दन्योवरमेऽवि पज्जवा संति । तं कसि - गुणविरामे पुणाइ दव्वं न ओगाहो ॥ १० ॥ संघायमेयवधाणुवतिणी निथमेव दव्वद्धा । न उ गुणकालो संघायमेयमेतद्धसंबद्धो ॥ ११ ॥ जम्हा तरथऽण्णत्थ य दब्बे खेतावगाहणासुं च । ते चैव पचवा संति तो तदद्धा असंखगुणा ॥ १२ ॥ आह अणेगतोऽयं दव्बोवरमे गुणाणवत्थाणं । गुणविष्परिणामंमि य दव्य विसेसो यनेगंतो ॥ १३ ॥ विष्परिणयमिदन्वे कम्मि गुणपरिणई भवे जुगवं । कम्मिवि पुण तदवत्थे होइ पुण गुणा परीणामी || १४ || भष्णइ सच्चं कि पुण गुणबाहुला न सव्वगुणनासो | दव्बस्स तदण्ण तेऽवि बहुतराणं गुणाण ठिई ॥ १५ ॥
अयमर्थः — क्षेत्रस्यामूर्त्तत्वेन क्षेत्रेण सह पुद्गलानां विशिष्टबन्धप्रत्ययस्य - स्नेहादेरभावान्नैकत्र ते चिरं तिष्ठन्तीति शेषः, | यस्मादेवं तत इत्यादि व्यक्तं । अथावगाहनायुर्वहुत्वं भाव्यते—इह पूर्वार्द्धन क्षेत्राद्धाया अधिका अवगाहनाद्धेत्युक्तम्, उत्तरार्द्धन त्ववगाहनाद्धातो नाधिका क्षेत्राद्धेति । कथ मेतदिदमिति ?, उच्यते, अवगाहनायामगमनक्रियायां च नियता क्षेत्राद्धा-विवक्षितावगाहनासद्भावे एवाक्रियासद्भाव एव च तस्या भावादुक्तव्यतिरेके चाभावात्, अवगाहनाद्धा तु न क्षेत्रमात्रे नियता, क्षेत्राद्धाया अभावेऽपि तस्या भावादिति अथ निगमनम् ('जम्हे 'त्यादि) । अथ द्रव्यायुर्वहुत्वं भाव्यते-सङ्कोचेन | विकोचेन चोपरतायामप्यवगाहनायां यावन्ति द्रव्याणि पूर्वमासंस्तावतामेव चिरमपि तेषामवस्थानं संभवति, अनेनाव| गाहनानिवृत्तावपि द्रव्यं न निवर्त्तत इत्युक्तं, अथ द्रव्यनिवृत्तिविशेषेऽवगाहना निवर्त्तत एवेत्युच्यते-सङ्घातेन पुलानां भेदेन वा तेषामेव यः सङ्गितः - स्तोकावगाहनः स्कन्धो न तु प्राक्तनावगाहनः तत्र यो द्रव्योपरमो द्रव्यान्यथात्वं तत्र
Education Internationa
द्रव्य-क्षेत्र-काळ-भाव अवस्थानस्य अल्प-बहुत्वं
For Parts Only
~ 477 ~
५ शतके उद्देशः ७ द्रव्याद्यव
स्थानापुर
ल्पबहुत्वं
सू २१८
।।२३६।।