________________
आगम
(०५)
"भगवती"- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) शतक [११], वर्ग [-], अंतर्-शतक [-], उद्देशक [१], मूलं [४०९] + गाथा: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०५], अंग सूत्र - [०५] "भगवती मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक [४०९]
व्याख्या-1 प्रज्ञप्ति नमयदेवीबावृत्तिः२ ॥११॥
गाथा:
स्थापना- १, अ.१, ३, अ ३, व १ अ १, बं १ अ३, बं ३ अ १, ३ अर्ब ३।५।वेदनद्वारे ते भदन्त ! जीवा शसके ज्ञानावरणीयस्य कर्मणः किं वेदका अवेदकाः, अत्रापि एकपत्रतायामेकवचनान्तता अन्यत्र तु बहुवचनान्तता एवं उदेशः यावदन्तरायस्थ, वेदनीये सातासाताभ्यां पूर्ववदष्टौ भङ्गाः, इह च सर्वत्र प्रथमपन्नापेक्षयैकवचनान्तता, ततः परं तु बहु- उत्पलाधि वचनान्तता, वेदनं अनुक्रमोदितस्योदीरणोदीरितस्य वा कर्मणोऽनुभवः, उदयश्चानुक्रमोदितस्यैवेति वेदकत्वप्ररूपणे- कारः sपि भेदेनोदयित्वप्ररूपण ७ मिति ॥ उदीरणाद्वारे 'नो अणुदीरगति तस्यामवस्थायां तेषामनुदीरकत्वस्थासम्भवात् । सू४०९ वेयणिजाउएसु अट्ठभंग'ति वेदनीये-सातासातापेक्षया आयुपि पुनरुदीरकत्वानुदीरकत्वापेक्षयाऽष्टौ भनाः, अनुदीरकत्वं चायुष उदीरणायाः कादाचित्कत्वादिति ॥ लेश्याद्वारेऽशीतिर्भङ्गा, कथम् , एककयोगे एकवचनेन चत्वारो बहुवचनेनापि चत्वार एव, द्विकयोगे तु यथायोगमेकवचनबहुवचनाभ्यां चतुर्भङ्गी, चतुणी च पदानां षट् द्विकयोगास्ते च चतुर्गुणाश्चतुर्विशतिः, त्रिकयोगे तु त्रयाणां पदानामष्टौ भङ्गाः, चतुर्णी च पदानां चत्वारखिकसंयोगास्ते चाष्टा| भिर्गुणिता द्वात्रिंशत् , चतुष्कसंयोगे तु षोडश भङ्गाः, सर्वमीलने चाशीतिरिति, अत एवोक्त 'गोयमा! कण्हलेसे वेत्यादि ॥ वोदिद्वारे ते पुण अप्पणा अवन्न'त्ति शरीराण्येव तेषां पञ्चवर्णादीनि ते पुनरुत्पल जीवाः 'अप्पण'त्ति | स्वरूपेण 'अवों' वर्णादिवर्जिताः अमूर्त्तत्वात्तेपामिति ॥ उच्छासकद्वारे 'नो उस्सासनिस्सासए'त्ति अपयोप्तावस्था-IXशा याम, इह च पडूविंशतिभाः कथम् ?, एककयोगे एकवचनान्तात्रयः बहुवचनान्ता अपि त्रयः, द्विकयोगे तु यथा-14|| योगमेकत्वबहुत्वाभ्यां तिम्रश्चतुर्भङ्गिका इति द्वादश, त्रिकयोगे त्वष्टाविति, अत एवाह-एए छचीसं भंगा भयंति'त्ति ॥
दीप
अनुक्रम [४९४-४९८]
~ 1029~