________________
અને તે મોહને લઇને સંસારનું બંધન દ્રઢ થાય છે, માટે તેવું તપ નહીં કરતાં નિષ્કામ એટલે નિવાણા રહિત તપ કરવું જોઈએ, અને તેવાં શુદ્ધ તપથી પ્રાણી આ સંસારના બંધનમાંથી મુક્ત થઇ જાય છે તેવાં શુદ્ધ તપમાં કે ગુણ જોઇએ? તે વિચાર કરતાં જણાશે કે તે ગુણ સમતા–સામ્યો છે. સામ્ય. ગુણને ધારણ કરી, જે તપસ્યા આચરવામાં આવે, તે તે પ્રાશું આ સંસારની પરંપરામાંથી મુકત થઇ જાય છે, તેથી દરેક ભવિ પ્રાણીએ સમતા ગુણને ધારણ કરી, નિષ્કામ–નિયાણા રહત તપસ્યા કરવી જોઈએ. આ બધા ઉપરથી સિદ્ધ થયું કે જે તપસ્યાથી પ્રાણી સંસારની પરંપરામાંથી મુક્ત થઇ જાય છે, તેનું તેજ તપ મેહને લઈને કરવામાં આવે, તે તે પ્રાણીને ઉલટું સંસારનું બંધનરૂપ થઇ પડે છે, પણ જે સામ્ય ભાવ ધારણ કરી, મેહ રહિતપણે કરવામાં આવ્યું હોય, તે પ્રાણીને અવશ્ય મોક્ષનું કારણરૂપ થાય છે. •
આ ઉપરથી એમ સમજવું નહીં કે તપસ્યાથી બધાને મુક્તિનો રેધ થાય છે, તપસ્યાથી ઘણાઓને અવશ્ય મુક્તિ મળે, એ તે નિર્વિવાદ વાત છે. સંસારનું બંધન ત મેહને લઇને કેઈજ પ્રાણીને થાય છે, તેથી જ મૂળમાં “ વાવારિક “કેઈન ” એ પદ મુકેલું છે. ૯૧ સંતોષથી અનિચ્ચ આનંદ ઉત્પન્ન
ન થાય છે. संतोषः संभवत्येष विषयोपतवं विना । . तेन निर्विषयं कंचिदानंदं जनयत्ययम् ॥ ९२ ॥ ૧૨
