________________
re
મનનશીળ ઋષિ ગમે તેટલુ
નિરર્થક છે; કરે, તાપણ
.
તપ કરે, પણ જો તેમનામાં ઉદાસીનતા એટલે સભાનલાવ ન હાપ તા, તે અગ્નિની રાખમાં હૅામેલાના જેવુ જેમ અગ્નિ વિના તેની રક્ષામાં ગમે તેટલા હામ તે હામ નકામા છે, તેવી રીતે મુનિઓ સુકાં પાત્ર ખાઇને તપસ્યા કરે, અથવા વાયુ ભક્ષણ કરી તપસ્યા કરે, તેપણ તે સામ્ય વિના—સમભાવ વિના કાંધ પણ ફળદાયક નથી. કહેવાના આશય એવા છે કે, જગતના બધા પદાથા ઉપર સસભાવ રાખે, એટલે શત્રુ અને મિત્ર ઉપર, સુવર્ણ અને માટી ઉપર તથા સ્ત્રી અને ત્રણ ઉપર સમાન દ્રષ્ટિએ જુએ, તે ખરેખરો તપસ્વી છે, અર્થાત્ સાંખ્ય ગુણ તપસ્યાથી પણ અધિક છે, છ
વિવેચન – મુનિ
6
તપસ્યાથી પણ કાઈ વાર બધન થાય છે. येनैव तपसा प्राणी मुच्यते भवसंततेः । तदेव कस्यचिन्मोहाद्भवेधनिबंधनम् ॥९१॥
અક્ષરાર્થ—જે તપથી માણી આ સંસારની પરંપરાથી મુક્ત થાય છે, તેજ તપ કાઇ પુરૂષના માહને લઇ સંસારના અધનું કારણુરૂપ થાય છે. ૯૧
વિવેચન—તપના બે પ્રકાર છે. એક શામ તપ અને બીજું નિષ્કામ તપ, કાંઇ ફ્રાય, એટલે નિદાન ( નીયાણુ) બાંધીત તપ કરવું તેવું તપ પ્રાણીને મેહ ઉત્પન્ન કરે છે,
