________________
•
૭૧
છે. હે સૂદ છરી જેવી રીતે તું રસીના વિલાસમાં મન રાખે છે, તેવી રીતે મિત્રો વિગેરેમાં રાખ, કે જેથી આત્માનું હિત થાય. માણસ જેવી રીતે સ્ત્રી વિલાસમાં મન રાખે છે, તેવી રીતે મિત્રી વિગેરેમાં રાખતું નથી; જેવી આસક્તિ શ્રી વિલા. સમાં હેય, તેવી આસક્તિ જો મિત્રો વિગેરેમાં રાખવામાં આવે, તે પ્રાણીના આત્માનું હિત સત્વર થાય છે. મિત્રી, પ્રમાદ, કારૂણ્ય અને મધ્યસ્થપણું એ ચાર ગુણે ધર્મ ધ્યાનના ઉપકારને માટે કહેલા છે. “કઈ પણ પ્રાણુ પાપ કરે નહીં, કોઈ દુ:ખી થાઓ નહીં, અને બધા જગતનો મોક્ષ થાઓ. એવી બુદ્ધિ તે ક્ષેત્રી » કહેવાય છે. જ્ઞાન અને ક્રિયાથી ચુત એવા મુનિઓમાં પક્ષપાત શખવે તે પ્રમાદ” કહેવાય છે. દુખી પ્રાણીઓને કામાંથી છોડાવવાની જે બુદ્ધિ તે
કારૂણ્ય અને રવ ગુરૂ નિંદર અને આત્મ પ્રશંસા કરનાર ઉપર ઉપેક્ષા કરવી, તે મધ્યસ્થપણું કહેવાય છે. આ ત્રિીવિગેરેમાં સ્ત્રીના વિલાસની જેમ જે પુરૂષ પિતાનું મન જોડી રાખે, તે પુરૂષ આત્માનું હિત કરી શકે છે; માટે ગ્રંથકાર વિલાસી અને વિષયી પુરૂષને હાયથી બધા આપે છે કે હે મૂહ ! જો તારે આત્મહિત કરવું હોય, તો મિત્રી, પ્રમાદ, કારુણ્ય અને મધ્યસ્થ ભાવ-એ ચારમાં મનની આસક્તિ રાખજે; જેથી તું આત્મસાધના કરી શકીશ, અને જે સ્ત્રીમાં આસક્તિ રાખીશ તે, તારી ગતિ થશે આત્મહિત નહીં થાય, ૭૪
