________________
આત્માની નજીક સુગમ સુખ છતાં બાહેરનાં
સુખને માટે પ્રયાસ કર, તે મૂઢતા છે. आत्मन्येव हिनेदिष्टे निरायासे सुखे सति । किं ताम्यसि बहिर्मूढ सतृष्णायामिवैणकः ॥७५॥
અક્ષરા–હે મૂઢ જીવ ! તારા આત્માની નજીક પ્રયાસ વિનાનું સુખ રહેલું છે, તે છતાં ઝાંઝવાના જળ તર મૃગલાંની જેમ તું બાહેર શામાટે વલખાં મારે છે ? ઉપ
વિવેચન–આત્માની નજીક સુખ રહેલું છે, એટલે આ પણા આત્માને ઉદેશી જે સુખ રહેલું છે, તે સુખ પ્રયાસ વગરનું છે. બીજ સુખની જેમ આત્મિક સુખ સંપાદન કરવામાં પ્રયાસ પડતું નથી, તે સુખ અનાયાસે જ મળી શકે છે. તેવું આત્મિક સુખ પોતાની પાસે છતાં મૂઠ પ્રાણી બાહેરનાં સુખને માટે વલખાં મારે છે; જે આત્માના આનંદના અનુભવથી સુખ પ્રાપ્ત થાય છે, તે આત્મિક સુખ છે, વળી ધર્મના આનદને સંપાદન કરાવનારું આત્મિક સુખ છે, તે સુખ ઉપશમને અવલંબન કરી રહેલું છે. તે સુખને અનાદર કરી પ્રાણી બાહેરનાં સાંસારિક સુખને માટે ભગીરથ પ્રયત્ન કરે છે, તે કેવી મૂઢતા? જેમ હરણ પિતાની નજીક રહેલા જળાશયને જોતું નથી, અને દુર રહેલા ઝાંઝવાના જળને માટે દેડાડ કરે છે, તેમ વિષય સુખની તૃષ્ણાથી આતુર એ પ્રાણી
