________________
સ્વેચ્છાથી ફરનાર એ મનરૂપ હાથી કર્મ રહિત એવા શ્રી વીતરાગના શાસનથી વશ થઈ જાય છે. ૩૧
વિવેચન- ગ્રંથકાર મનને વશ કરવાને બીજો ઉપાય દર્શાવે છે. જેમ કેઈ હાથી ઉન્મત્ત થઈ, ગામના સીમાડામાં સ્વેચ્છાથી ફરતે હોય, તેને શાસન–શિક્ષા કરવાથી તે હાથી વશ કરવામાં આવે છે, તેમ મનરૂપી હાથી, કે જે વિષયરૂપ ગામના સીમાડામાં સ્વેચ્છાએ ફર્યા કરે છે, તેને વાત ક–કમ હિત એવા શ્રી વીતરાગ પ્રભુના શાસનથી વશ કરી લે. કહેવાની મતલબ એવી છે કે, વિષયમાં તલ્લીન રહેનારા મનને વિતરાગ પ્રભુના શાસનથી વશ કરવું, એટલે શ્રી વીતરાગની વાણીનું શ્રવણ કરવાથી તત્વ વિચાર ઉત્પન્ન થાય છે, અને તત્વ વિચારથી મનની ચપળતા દુર થતાં મન વશ થઈ જાય છે; માટે સર્વ ભવ્ય પ્રાણીએ શ્રી વીતરાગની વાણી શ્રવણ કરવામાં તત્પર રહેવું ૭૧
મન પવનથી પણ વધારે ચંચળ છે. मनः पवनयोरैक्यं मिथ्या योगविदो विदुः। बंभ्रमीति यतः स्वैरमतीत्य पवनं मनः ॥ ७२ ॥
અક્ષરાર્થ–ોગને જાણનારા પુરૂષ મન અને પવનનું ઐક્ય કહે છે, તે મિથ્યા છે. કારણ કે મન પવનને પણ ઉલ્લંઘન કરીને સ્વેચ્છાએ અતિશય ફર્યા કરે છે. કર,
