________________
અને તે મનને તત્વ વિચારથી છતવું જોઈએ, એમ મારું માનવું છે. ૭૦ • વિવેચન – દિને અને મનને જીતવાને ઉપાય દર્શાવતાં ગ્રંથકાર કહે છે. એ ઈદ્ધિને સુખે છતવી હોય, તે પ્રથમ મનને જીતવું જોઈએ, કારણ કે સર્વથી મન દુદત એટલે દુખેથી દમન કરી શકાય તેવું છે, માટે તેવા દુદત મનને છતીને તે પછી ઇન્દ્રિયને સુખે છતવી. હવે તે દુત મનને કેવી રીતે છતવું જોઇએ? તે ઉપાય દર્શાવે છે. તે મનને તત્વ વિચારથી છતવું તત્વને વિચાર કરવાથી મન જીતી શકાય છે. તત્વ વિચાર એટલે વસ્તુના યથાર્થપણાનો વિચાર જેમકે “ આ વસ્તુ આમજ છે, એવો નિશ્ચય મેવો તે. “ આ જગત ખે છે, શરીર નાશવંત છે, આ છવ છે, આ અંછવ છે, અને આ બે કે માણ છે, એવી રીતે તત્વને વિચાર કરવાથી મન વશ થઈ જાય છે. કારણ કે રાગ, હેપ જે મનના મે છે, તે તત્ર વિચાર કરવા દુર થઈ જાય એટલે મન છવાઈ જાય છે. હe. શ્રી વીતરાગના શાસનથી મનરૂપી હાથી
- વશ થાય છે. संचरिष्णुरसौं स्वैरं विषयग्रामसीमसु । स्वांतदंती वशं याति बीतकर्मानुशासनात् ॥७॥
અક્ષરાર્થ– વિષયરૂપી ગામના સીમાડામાં
