Page Text
________________
૨૭૦
શ્રી ઉપદેશપ્રાસાદ ભાષાંતર–ભાગ ૪
[સ્તંભ ૧૯ ચરણમાં આવીને પડી. આ પ્રમાણે નિરવદ્ય વિદ્યાના બળથી મિથ્યાદ્રષ્ટિ વ્યંતર દેવીના દોષનો નિગ્રહ કરીને શ્રી આદ્મભટ મંત્રીને ઉલ્લાપ સ્થાન વડે સજ્જ કરીને ગુરુ સ્વસ્થાને ગયા.
“સદ્ધર્મનાં કૃત્યો કરીને અંબડાદિક સચિવો હેમચંદ્રસૂરિ વડે પ્રશંસા પામ્યા; તેવી જ રીતે ભાવની વૃદ્ધિ કરવા માટે ઘર્મના પ્રભાવક શ્રાવક વગેરેની પ્રશંસા સર્વદા અવશ્ય કરવી.”
વ્યાખ્યાન ૨૭૪
દર્શનાચારનો છઠ્ઠો ભેદ-સ્થિરીકરણ હવે સ્થિરીકરણ નામના છઠ્ઠા દર્શનાચાર વિષે કહે છે
मनोविपरिणामेन, गुर्वादिष्टक्रियादिषु ।
स्थिरतापादनं तेषां, सीदतां स्मारणादिभिः॥१॥ ભાવાર્થ-“ગુર્નાદિકે બતાવેલી ક્રિયાઓમાં મનના વિપરીત પરિણામે કરીને સિદાતા શિષ્યાદિકની સ્મારણાદિક વડે સ્થિરતા કરાવવી.” આનો ભાવાર્થ વિવેચન તથા દ્રષ્ટાંત વડે જાણી લેવો.
વિવેચન-ગુરુએ બતાવેલી વિનય, વૈયાવૃત્ય, દુષ્કર વિહાર અને દુષ્કર વ્રતનું પાલન વગેરે ક્રિયાઓમાં પ્રમાદ વગેરેથી સિદાતા શિષ્યાદિકોને યોગ્યતા પ્રમાણે ભવના અપાય (કષ્ટ) નું બતાવવું વગેરે હિતના ઉપદેશ પૂર્વક સ્મારણા, વારણા, નોદના, પ્રતિનોદના વગેરે કરીને તેમનું મન સ્થિર કરવું.
જેમ દીક્ષા લીધી તે જ દિવસની રાત્રે દ્વારની પાસે સંથારો આવવાથી જતા આવતા સાઘુઓના પગના સંઘટ્ટથી મેઘકુમારને ખેદ થયો, અને તેનું મન વિપરીત પરિણામ પામ્યું, તે વખતે તેને સ્થિર કરવા માટે શ્રી વીરભગવાને તેના પૂર્વ ભવનો વૃત્તાંત કહીને તેને સ્થિર કર્યા તેમ બીજાઓએ પણ કરવું. હવે સારણાદિકનું સ્વરૂપ કહે છે–
पम्हुढे सारणा वुत्ता, अणायारस्स वारणा ।
चुक्काणं चोअणा भुज्जो, निट्ठरं पडिचोअणा ॥१॥ ભાવાર્થ-“વ્રત પાલન કરવામાં પ્રમાદીને માટે સારણા (સ્મારણા) કહેલી છે, અનાચારીને માટે વારણા (નિવારણા) કહેલી છે, ભૂલ કરનારને માટે ચોયણા (પ્રેરણા) કહેલી છે, અને નિષ્ફરને માટે પડિચોયણા (વારંવાર પ્રેરણા) કહેલી છે.
थिरकरणं पुण थेरो, पवत्ति वावारिएसु अत्थेसु ।
जो जत्थ सीअइज्जइ, संतबलो तं थिरं कुणइ ॥१॥ ભાવાર્થ-“નિરંતરના ઘર્મવ્યાપારરૂપ કાર્યમાં જે જ્યાં સિદાતો હોય ત્યાં તેને સ્થિર કરવારૂપ વિરની પ્રવૃત્તિ હોય છે, તેથી તે બળ સતે તેને સ્થિર કરે છે.” જેમ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય ઘર્મનાં વાક્યો વડે કરીને કુમારપાળ રાજાને સ્થિર કર્યા. તેનો પ્રબંઘ નીચે પ્રમાણે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002173 |
| Book Title | Updeshprasad Part 4 |
| Original Sutra Author | Vijaylakshmisuri |
| Author | |
| Publisher | Jain Book Depo Ahmedabad |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 320 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 19 MB |