________________
વ્યાખ્યાન ૨૫૪]
મિથ્યાત્વનું દુસ્ત્યાજ્યપણું
૧૮૧
કહી રાજાની ખાતરી માટે દાટેલાં શસ્ત્રો બતાવ્યાં; તેથી ક્રોધ પામીને રાજાએ તે સાધુઓને મારવાની આજ્ઞા આપી. પછી રાજાનો હુકમ મેળવીને પાલક તે સાધુઓને પીલવા માટે મનુષ્યને પીલવાની ઘાણી પાસે લઈ ગયો. તેમાં ચારસો નવાણું સાધુઓને પીલ્યા અને તે સર્વેને સૂરિએ નિર્યામણા કરાવી મુક્તિ પમાડ્યા. હવે છેલ્લો એક બાળ સાઘુ રહ્યો. એટલે સ્કંદકાચાર્યે તેને કહ્યું કે—“તું આ બાળક સાધુને બાકી રાખીને પ્રથમ મને પીલ.’’ તો પણ તે પાલકે આચાર્યને વધારે દુઃખી કરવાના હેતુથી પ્રથમ તે બાળકને જ પીલ્યો. એથી દકાચાર્યને બહુ ક્રોધ ચડ્યો અને પાલક સહિત આખા દેશને ભસ્મ કરવાનું નિયાણું કર્યું. ત્યાંથી કાળધર્મ પામીને આચાર્ય વહ્નિકુમાર દેવતા થયા. તેણે પોતાનું વેર લેવા માટે ત્યાં આવીને પાલક સહિત આખા દેશને બાળી ભસ્મ કર્યો. તે સ્થાન આજે પણ દંડકારણ્યના નામથી ઓળખાય છે.
તે સાધુઓને પીલતી વખતે ‘‘હું પહેલો, હું પહેલો’’ એમ બોલતાં તેઓ કાળની સન્મુખ ગયા, પરંતુ જરા પણ ખેદ પામ્યા નહીં, તેમજ અનેક પ્રકારની લબ્ધિવાળા હતા તો પણ અંતઃકરણમાં લેશ માત્ર ક્રોધ કર્યો નહીં, તેથી ધન્ય છે તેઓના વીતરાગીપણાને!
“આ મહાપાપી પાલકને અનાદિ અનંત ભાંગાવાળું મિથ્યાત્વ હતું. તે મરીને સાતમી નરકે ગયો. જે લોકો મિથ્યાત્વરૂપી મદિરાનું પાન કરતા નથી તેઓ મોક્ષરૂપી વધૂને પામે છે.’’
વ્યાખ્યાન ૨૫૪
મિથ્યાત્વનું દુખ્ત્યાજ્યપણું अनंतज्ञानसंपूर्णदर्शनचरणान्वितम् ।
गुरुं प्राप्य न मिथ्यात्वं त्यजंति मूढबुद्धयः ॥ १ ॥
ભાવાર્થ-‘અનંત અને સંપૂર્ણ જ્ઞાન, દર્શન તથા ચારિત્રથી યુક્ત એવા ગુરુને પામીને પણ મૂઢ બુદ્ધિવાળા જીવો મિથ્યાત્વને છોડતા નથી.” તે ઉપર દૃષ્ટાંત નીચે પ્રમાણે–
મંખલીપુત્ર ગોશાળાનું દૃષ્ટાંત
એકદા શ્રી વીરભગવાન શ્રાવસ્તિનગરીના ઉદ્યાનમાં સમવસર્યા હતા, તે વખતે અત્યંત અભિમાન ધરાવતો ગોશાળો વાદ કરવા માટે ત્યાં આવે છે, એમ જ્ઞાન વડે જોઈને પ્રભુએ ગૌતમ વગેરે મુનિઓને કહ્યું કે—“અહીં મંખલીપુત્ર (ગોશાળો) આવે છે, માટે તમારે તેની દૃષ્ટિએ રહેવું નહીં.’’ આ પ્રમાણે ભગવાનનો આદેશ થતાં સુનક્ષત્ર અને સર્વાનુભૂતિ મુનિ વિના બીજા સર્વ દૂર ગયા. તેવામાં તે ગોશાળો આવીને જિનેશ્વરને કહેવા લાગ્યો કે—‘હું સર્વજ્ઞ છું. અમારા શાસ્ત્રમાં કર્મના પાંચ લાખ સાઠ હજાર છસો અને ત્રણ ભેદ છે. તેટલાં કર્મનો ક્ષય થાય, ત્યારે તે જીવ સિદ્ધિ મેળવે છે. વળી હે કાશ્યપગોત્રી! તમારો શિષ્ય એક ગોશાળા નામનો હતો તે તો મરી ગયો છે, અને હું તો અતિ બુદ્ધિમાન હોવાથી સાત શરીરમાં પરાવર્તન કરીને આ શરીરમાં આવ્યો છું. પ્રથમ હું રાજગૃહી નગરીમાં ઉદાયી રાજા હતો, તે શરીરનો ત્યાગ કરીને એણજગના દેહમાં બાવીશ વર્ષ સુધી રહ્યો, ત્યાર પછી તે શરીર મૂકીને દંડપુર નગરમાં મલરામના દેહમાં એકવીશ વર્ષ સુધી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org