Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna ane tene upayoga dIkSA eTale mAtra dharmadIkSA eTale ja artha nathI. tenA aneka prakAre che. zAstradIkSA eTale zAstra bhaNavA mATe dIkSA levI, zastradIkSA eTale jUnA vakhatamAM dhanurvedanI ane vaLI bIje bIje samaye bIjAM zAstronI tAlIma meLavavA dIkSA levI te. cAdIkSA paNa che ane tene yajJa karanAra yajamAna ane tenI patnI svIkAre che. rAjya dIkSA paNa che. gAdIe AvanAra gAdIe AvyAthI mAMDI, jyAM sudhI rAjyasUtro hAthamAM rAkhe tyAM sudhI te e dIkSAmAM baMdhAyela che. vizeSa zuM, vivAhanI paNa dIkSA che. vivAhanA umedavAra vadhUvarane paNa e dIkSA levI paDe che. A badhI dakSAo kAMI kalpita ke Adhunika nathI. eno bahu ja jUne ItihAsa che ane bhagavAna vihAvIra pahelAM hajAro varSothI e badhI dIkSAe cAlatI AvI che, mane hajI paNa eka athavA bIjA rUpe cAle ja che. dharmadIkSA e badhI dIkSAothI judI che. dIkSA eTale bhekha levo, saMnyAsa ke phakIrI dhAraNa karavI. mekha eTale amuka khAsa uddeza mATe kuTuMba ane samAjanA, ane paNIvAra to deza suddhAMnAM baMdhane paNa DhIlAM karavAM paDe che, ane koI BHI vAra choDavAM paNa paDe che. svIkArela uddezane sAdhavAmAM je pine ADe AvatA hoya te baMdhanone choDavAM e ja bhekhano artha
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAno che. Aje paNa keLavaNI meLavavA chekarAone potAnA kuTuMbakakhIlAnAM baMdhanA cheDI mAIM'ga, kAleja ane ghaNIvAra paradezanA vidyAlayAnAM baMdhane svIkAravAM paDe che. uddezanI jeTalI maryAdA teTalA ja dIkSAnA kALa. tethI vidyAdIkSA khAra ke paMdara varSa lagI paNa cAle ane pachI vidyA siddha thaye pAchA ghera avAya, jUnI Dhabe rahevAya. khIjI bIjI dIkSAnA samaye paNa mukarara che. e rIte vivAhUdIkSAne avazeSa eTaleA rahyo che ke phakta lagnane divase vadhuvara amuka vrata Acare ane eTaluM baMdhana svIkAre. A badhI dIkSAne samayanI maryAdA eTalA mATe che ke te dIkSAone uddeza amuka vakhatamAM sAdhI levAnI dhAraNA pahelethI ja rAkhavAmAM AvelI hAya che, paNa dharmadIkSAnI khAkhatamAM vastusthiti judI che. dharmadIkSAnA uddeza jIvananI zuddhi che. ane jIvananI zuddhi kyAre siddha thAya, ane pUrNa zuddhi kayAre prApta thAya e kAMi nakkI nathI, tethI dharmadIkSAparatve samayanI maryAdA mukarara nathI. kALa maryAdAnI bAbatamAM e vAta jovAnI rahe che. eka te dharmadIkSA kyAre eTale kaI uMmare levI, ane bIjI vAta e che ke enI pUrNAhuti keTale varSe thAya. zarUAta karavAnI bAbatamAM eka mata nathI. krizcIyana dharmamAM romana ketholika saMpradAya nAnI uMmaranA, cheka nAnI uMmaranA bALakAnA dIkSA ApI devAmAM mAnatA ane hajI paNa ema kvacit cit manAya che. islAma dharmamAM eTaluM ja aMdhana che ke phakIrInA umedavAra upara kAryanA nirvAhanI javAbadArI na heAya te te game te uMmare paNa phrakIrI dhAraNa karI zake che. ane kAI vaDIleAnI ke bIjA tevAnI sevA karavAnI javAbadArI hAya tA game teTalI meTI uMmare paNue javAbadArImAMthI chaTako phakIrI levAnI chuTa nathI. AdezanA jIvita traNa jUnA saMpradAyAmAMthI pahelAM brAhmaNu saMpradAya laI AgaLa cAlIe; emAM AzramavyavasthA hAvAthI ahIM carcAtI dharmadIkSA, jene sanyAsAzrama kahI zakAya te
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna 81 DhaLatI uMmare ja levAnI paravAnagI che. pahelAM pacIsa varSa brahmacaryAzramamAM jAya. pachInAM teTalAM varSa gRhasthAzramamAM jAya. lagabhaga pacAsa varSe vAnaprastha thavAno vakhata Ave ane cheka chellI jIMdagImAM ja taddana (pUrNa) saMnyAsa athavA te paramahaMsa pada levAnuM vidhAna che. caturAzramadharmo brAhmaNa saMpradAyamAM, bAlyAvasthAmAM ke juvAnImAM saMnyAsa nathI levAte, keIe nathI lIdhe, athavA tevuM vidhAna nathI evuM kaMI na samaje; paNa e sthiti e saMpradAyamAM mAtra apavAdarUpa hoI sarvasAmAnya nathI. sAmAnya vidhAna te uMmaranA chellA bhAgamAM ja pUrNa saMnyAsanuM che. jyAre anAzramadharmI athavA to ekAzramadhamI bauddha ane jaina saMpradAyamAM tethI ulaTuM che. emAM pUrNa saMnyAsa kahe, athavA brahmacarya kaho, e eka ja Azramano Adarza che. ane gRhasthAzrama ke tyArapachInI vacalI sthiti e apavAdarUpa che; tethI baiddha ane jaina saMpradAyamAM mukhya bhAra saMnyAsa upara ApavAmAM Ave che. ane brAhmaNasaMpradAyamAM e bhAra pahelAM to gRhasthAzrama upara ApavAmAM Ave che. brahmacaryAzrama viSe caturAzramadhama ane ekAzramadharmI saMpradAyo vacce kaze bheda ja nathI, kAraNa ke e banne phAMTAo brahmacarya upara eka sarakhe bhAra Ape che. paNa bannene matabheda gRhasthAzramamAMthI zarU thAya che. eka kahe che ke brahmacaryAzramamAM game teTalI taiyArI karavAmAM Ave chatAM gRhasthAzramanA AghAta pratyAghAtomAMthI ane vividha vAsanAonA bharatIoTamAMthI pasAra thaI, tyAganI tIvra abhilASA AvyA bAda ja saMnyAsAzramamAM javuM e salAmatI bhareluM che. bIje kahe che ke gRhasthAzramanI jALAmAM phisyA eTale nIcovAI javAnA, tethI badhI zaktio tAjI ane jAgatI hoya tyAre ja saMnyAsa phaLadrupa nIvaDe, mATe brahmacaryAzramamAMthI ja sIdhe saMnyAsAzrama svIkAravAmAM athavA to brahmacarya ane saMnyAsa banne AzramanuM ekIkaraNa karavAmAM ja jIvanane mukhya Adarza AvI jAya che. A matabheda jamAnA jUne che ane enI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne rasabharI tema ja tIkhI carcAo paNa zAstromAM maLe che. A sthiti chatAM eTaluM to jANavuM ja joIe ke bauddha ane jaina saMpradAyanI sAmAnya janatA caturAzramadharmanuM nAma ApyA sivA paNa te dharmane jIvanamAM te pALe ja che. e ja rIte brAhmaNasaMpradAyama ekAgramadharmane svIkAra na hovA chatAM paNa e dharmane svIkAranA vyaktionA dAkhalA maLI ja Ave che. ATalI to saMnyAsanA prAraMbhanI uMmara paratve vAta thaI have enI pUrNAhuti tarapha vaLIe. brAhmaNa saMnyAsa svIkAryA pachI te jIvanaparyata dhAraNa karavo ja paDe che. jIvana pahelAM tene aMta Avate nathI. bauddha ane jaina saMnyAsa nAnI uMmaramAM paNa svIkAravAmAM te Ave che, paNa baMne vacce taphAvata che. te taphAvata e che ke, bauddha vyakti saMnyAsa letI vakhate jIvanaparyatane saMnyAsa levA baMdhAyela nathI. te amuka mAsano, amuka varSane saMnyAsa le, ane temAM rasa paDe te tenI mudata vadhArato jAya ane kadAca AjIvana saMnyAsa pALavAnI pratijJA paNa le. ane je rasa na paDe te svIkArelI TUMka mudata pUrNa thatAM ja te pAchA ghera gRhasthAzramamAM Ave. eTale ke baiddhasaMnyAsa e mAnasika sthiti upara avalaMbita che. saMnyAsa lenArane e mAraphata saMteSa lAdhe to temAM AjIvana rahe ane e jIvananA niyame sAme ubhavAnI zakti na hoya te pAcho ghera paNa phare; jyAre jenasanyAsamAM ema nathI. emAM te ekavAra--pachI bhale pAMca ke ATha varSanI uMmare athavA to eMzI varSanI uMmare-saMnyAsa lIdhe eTale te maraNanI chellI kSaNa sudhI nabhAvavo ja paDe. TUMkamAM nadIkSA e AjIvana dIkSA che. emAMthI pratijJA pramANe te jIvatAM sudhImAM chaTakI zakAya ja nahi. brAhmaNasaMpradAyamAM bALa ane taruNa uMmare paramahaMsanuM vidhAna khAsa na hovAthI emAM saMnyAsa choDI, pAchA ghera bhAgavAnA dAkhalAo virala bane che. ane jyAre evA dAkhalAo bane paNa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna che, tyAre e saMnyAsa cheADI pAchA karanAranI pratiSThA, e samAjamAM khAsa nathI hAtI. jainasamAjamAM khAlya ane juvAnInI avasthAmAM suddhAM, vaLI khAsa karI Aja avasthAmAM saMnyAsa ApavAnuM kArya prazasta manAvAthI ane e kAmane vadhAre Teke apAvAthI, ekaMdara rIte saMnyAsa cheADI ghera pAchA pharanArA pramANamAM vadhAre maLa Ave che. ane je dIkSA cheADI pAchA karelA hAya che. teonuM pAkuM samAjamAM mAnapUrvaka rahevuM ane jIvavuM lagabhaga muzkela thai jAya che. phrI te vyakti dIkSA le teApaNa ekavAra dIkSA cheADyAnuM zaramIMdu kalaMka tenA kapALe ane bhakateAnI khAnagI carcAmAM rahI ja jAya che. sayama pALavAnI peAtAnI arAktine lIdhe athavA tA bIjA kAi paNa kAraNasara je mANasa ghera pAchA phare, ane je vaivAhika jIvana gALavA mAge tene te tema karavA mATe devanI madada meLavavA jeTalI muzkelI paDe che. te game teTalA nIrAga ane kamAu paNu hAya chatAM tene kAI kanyA na Ape, ApatAM saMkrAcAya. vaLI ene dhaMdhAdhAA karavAmAM paNa khAsa kurIte pratiSThita ane temAM paNa khAsa karIne dhArmika jaiAmAM javuM ane rahevuM muzkela jevuM thaI jAya che. dIkSA cheADI gRhasthAzramamAM prAmANikapaNa AvavA IcchanAra mATe rastA kAMTAvALA hovAthI AvA lekAmAM jee asAdhAraNa teja ane pratibhAvALA nathI hAtA tee peAtAnI vAsanA mATe aneka ADA rastA le che. kAi sAdhuveSamAM ja rahI aneka jAtanI bhraSTatA calAve che ane mAnapAna temaja bhAjana meLave jAya che. keAI vaLA e veSa cheDI peAtAnA ISTa pAtrane laI game tyAM gupacupa chaTakI jAya che. kAi khuTTI rIte vidhavAlagna kare che athavA teA khIjI ja rIte kyAMika lagnagAMThe khAMdhe che. eka Mdara rIte jotAM dIkSA cheDanAranI samAjamAM pratiSThAna hAvAthI evI vyaktinI zakti samAjanA kApaNu kAma mATe ceAgya rIte nathI kharcAtI. jo tevI vyakti grIjA samAjamAM dAkhala na thaI hoya ane khUba zaktisapanna hoya tAya temanA taraphathI samAja peAtAnI buddhipUrvaka phAyade uDAvI zakatI 3
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne nathI. bauddhasaMpradAyamAM ema che ja nahi, emAM moTA moTA rAjAo vaibhavazALIo ane badhA gRhastho moTe bhAge ekavAra bhikhu jIvana gALIne paNa pAchA duniyAdArImAM paDelA hoya che ane temanuM mAnapAna ulaTuM vadheluM hoya che. tethI ja to e saMpradAyamAM bhikhapada choDI ghera AvanAra pitAne jIvanane mATe agara te samAjane mATe zAparUpa nathI nIvaData, ulaTuM tenI badhI ja zaktio samAjanA kAmamAM Ave che. dIkSAtyAga pachInI A sthiti AjanA viSaya paratve khAsa dhyAnamAM rakhAvI joIe. jo ke viSaya jANune ja "vizvamAM dIkSAnuM sthAna" e rAkhelo che, chatAM AjanA prasaMga pramANe to enI carcA parimita ja che. eTale jaina dharmamAM dIkSAnuM sthAna e ja AjanI carcAnI mukhya nema che. jaina dIkSAno mukhya uddeza athavA to enI anivArya zarata eka ja che, ane te jIvanazuddhinI. jIvana zuddha karavuM eTale jIvana zuM che tene samAja ane vizva sAthe zuM saMbaMdha che te vicAravuM ane e vicAra karyA pachI je je vAsanAo ane maLe tema ja saMkucitatAe pitAne jaNAI hoya te badhIne jIvanamAMthI kADhI nAMkhavI athavA to e kADhI nAkhavAno prayatna seva. jaina dIkSA lenAra samAja, leka ke dezanA keIpaNa kAmane kAM na kare? vyAvahArika ke pAramArthika manAtA koI paNa kAmane kAM na kare ? chatAM eTalI enI zarata anivArya rIte rahelI ja che ke teNe jIvanazuddhinuM ja mukhya lakSa rAkhavuM, ane jIvanazuddhine hAthamAM rAkhIne ja pravRtti karavI. dIkSAno vicAra karatI vakhate je enA A mULa uddezane dhyAnamAM rAkhIe te AgaLanI carcAmAM bahu ja saraLatA thaze. eka jamAne e hato ke jyAre jAti paratve jemAM dIkSAnI takarAra hatI, ane te takarAra kAMI jevI tevI nahi paNa bhAremAM bhAre hatI. enA banne pakSakAro sAmasAmA mahAbhAratanA kaurava pAMDava sainikAnI peThe vyuhabaddha goThavAyA hatA. enI pAchaLa
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna 85 seMkaDo paMDito ane tyAgI vidvAno rekAtA, zakita kharcatA ane pitapotAnA pakSanI satyatA sthApavA khAtara rAjasabhAmAM jatA ane rAjyAzraya temaja tevo bIje Azraya bIjI koI rIte nahi to chevaTe maMtra, yaMtra, taMtra, vazIkaraNa, jyotiSa ane vaidakanI bhramaNuM dvArA paNa meLavatA. vaLI strI dIkSA na ja laI zake ane e puruSanI piThe ja saMpUrNapaNe laI zake eTalo ja dIkSAparatve A jhaghaDe nahato, paNa bIjA aneka jhaghaDA hatA. dIkSita vyakita morapIMcha rAkhe, vRddhapIMcha rAkhe, balAka pIMcha rAkhe ke unanuM tevuM kAMI sAdhana rAkhe; vaLI dIkSita vyakti kapaDAM na pahere agara pahere, ane pahere to dhaLAM pahere ke pILAM, vaLI e kapaDAM kadI pUrve ja nahi ke dhUve paNa kharA. vaLI e kapaDAM keTalAM ane kevaDAM rAkhe, A viSe paNa matabhedo hatA, takarAre hatI, pakSApakSI hatI ane vidvAne potapotAne pakSa sthApavA zAstrArtho karatA ane graMtho lakhatA. tyAre chApAM te na hatAM, paNa tADapatra ane kAgaLa upara lakhAtuM khUba. phakata e takarAronAM zA judAM tAravIe te eka meTe Dhagalo thAya. Aje kolejomAM ane khAnagI vidyAlayomAM e graMtha zikhavavAmAM Ave che, paNa e zikhanArane emAM bhUtakALanA tarko ane dalIlonAM muDadAM cIravAmAM vizeSa rasa nathI Avato. teo je tarka rasika ane bhASAlAlityanA rasika hoya to pitA potAnA vaDavAonI prazaMsA karI pulAI jAya che. ane jo itihAsarasika hoya to bhUtakALanA pitAnA pUrvajoe AvI AvI kSudra bAbatomAM kharcela asAdhAraNa buddhi ane kImatI jIvananuM smaraNa karI mAtra bhUtakALanI pAmaratA upara hase che. e paNa pothA upara caDelA ane saMskRta prAkRta bhASAne veSa paherelA temaja zAstranuM suMdara nAma dhAraNa karelA A kSudra kalahone niHsAra jonAra Ajano taruNu varga, athavA to keTaloka buDhA varga vaLI eka dIkSAnI bIjI mehanImAM paDyo che. e mehanI eTale uMmaranI ane saMmati pUrvaka dIkSA levA na levAnI. atyAranAM chApAMone ane tenA vAMcanArAone
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne strIne bhUtakALanA dIkSAparatve adhikAra haiAvA na heAvAnA, amu cihna rAkhavA na rAkhavAnA jUnA jhaghaDAe nIrasa lAge che kharo pazu emanI parApUrvathI jhaghaDA mATe TevAyelI sthULa vRtti pA navA jhaghaDA mAgI ja le che. tethI ja teA A uMmara paratvene a saMmati paratvene majhedAra jhaghaDe ubheA thayeA che ane te vikase na jAya che. mAtra chApAMomAM A jhadhaDe! maryAdita na rahetAM rAjadarabAre suddhAM pahoMcyA che. jUnA vakhatamAM rAjadarabAra mAtra banne pakSAne carcA karavAnuM sthAna hatuM. ane hArajitanA nikAla vAdInI kuzaLatA uparathI AvI jatA; paNa AjanA rAjadarabAra judo che. emAM tame caDA eTale banne pakSakArAnI buddhinI vAta ja nathI rahetI. pakSanI satyatA athavA pakSakAra vAdInI buddhimattA paisAnI kAthaLI ADe dabAI jAya che. eTale je nANAM vadhAre kharce te jita kharIdI zake. rAjataMtranA A vyaktisvata MtratAviSayaka guNa bhale buddhimAnA ane rAjyakartAo mATe lAbhadAyaka hA, paNa jainasamAja jevA muhu ane gulAma samAja mATe teA e guNu nAzakAraka ja nIvaDatA jAya che. ' atyAre e pakSA che. banne dIkSAmAM te mAne ja che. dIkSAnuM svarUpa ane dIkSAnA niyame viSe aMtemAM kAI khAsa matabheda nathI. baMnene matabheda dIkSAnI zarUAta paratve che. eka kahe che ke bhalene ATha ke nava varSanuM bALaka heAya te paNa jainadIkSA, jIvanaparyaMtanI laI zake, ane evAM khaLakA umedavAra maLI Ave te game te rIte teone dIkSA ApavI e yAgya che. temaja te kahe che ke seALa ke aDhAra varSa paheAMcelA taruNu kAryanI paravAnagI lIdhA sivAya, mAbApa ke patipatnIne pUchyA sivAya, temanI hA sivAya paNa dIkSA laI zake ane tevA taruNA maLI Ave te dIkSA ApavI ja joIe. ghaNIvAra teA A pakSa khALa umedavAre| na hoya te tevA umedavArone kRtrima rIte ubhA karI temane zire dha mukuTa paherAvavAnA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna prayatna paNa kare che. bIjo pakSa kahe che ke bALakane te dIkSA na ja ApavI joIe, ane taruNane dIkSA ApavI hoya to enA vAlI vArasadAro ane khAsa lAgatA vaLagatA temaja sthAnika saMghanI paravAnagI sivAya te ApavI yogya nathI. banne pakSakAronI potapotAnI dalIla che. ane e mohaka paNa ghaNuvAra keTalAkane lAge che. pahele pakSa, bALa ane taruNavayamAM dIkSita thaI samAjamAM pratiSThita thaI gayela, ane kAMIka sAruM kAma karI nAmanA kADhI gayela hoya evI keTalIka jUnI sAdhu vyaktionAM ane vartamAna sAdhu vyakitaonAM nAme pitAnA pakSanI puSTimAM TAMke che. bIjo pakSa kAcI uMmare athavA asaMmatithI apAyela dIkSAnAM mAThA pariNAmo pitAnA pakSanI puSTimAM TAMke che, ane taddana bhraSTa thayela ke zithila thayela vyakitaonAM nAme paNa kaIkavAra sUcave che. paNa e bannemAMthI eke pakSa joIe tevI sAcI ane pUrI yAdI taiyAra karI leke sAme nathI mUkato. bane pakSakAro bhale pitapotAnA pakSanI puSTi thAya eTaluM ja AgaLa dhare chatAM, je e bane sAcA ane dhairyazALI hoya to vastusthiti te temaNe jANavI ja ane raju karavI ja joIe. vastusthiti A pramANe jANI ane raju karI zakAya. eka yAdI dareka sAdhue rAkhavI joIe. jemAM temanI pAse dIkSA lenAranI uMmara, nAmaThAma, ane dIkSA levAnI tArIkha vagere badhuM noMdhAya, ane bIje pAsa potAnI pAse dIkSA lenAramAMthI koI chaTakI jAya ke cAlyo jAya che te paNa prAmANikapaNe kAraNupUrvaka noMdhavAmAM Ave. badhA ja sAdhuo AvI potAnI yAdIo eka ANaMdajI kalyANajI jevI peDhIe athavA eka patramAM mokalI Ape. A yAdo uparathI dara varSe, dara pAMca varSe ane dara daza varSe eka pariNAma tAravI zakAze ke ekaMdara dIkSA lenAra keTalA ane cheDanAra keTalA. vaLI lenAra cheDanAranuM parimANa uMmara paratve keTakeTaluM, temaja levAnA ane cheDavAnA, khAsa karIne choDavAnA kAraNenI sarakhAmaNa. A yAdImAMnI dara so vyaktiomAMthI sArI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 88 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne pAMca ja vyaktio laI bhale bALadIkSAnA pakSapAtI pitAnA pakSane puSTi kare, ane e yAdImAMthI patita ke zithila eMzI vyaktione laI bhale bIjA pakSanA anugAmIe potAnA pakSanI puSTi kare. te chatAM banne pakSe ekaMdara rIte dIkSAnA ane tenAM zubha pariNAmanI sarakhI rIte himAyatI hovAthI teone dIkSA choDavAnAM kAraNe paratve khAsuM jANavA maLaze, ane uMmara tema ja vaDIlonI saMmati paratvenI takarAranuM mULa asalamAM kyAM che te teo prAmANikapaNe jANI zakaze bhale banne pakSo cAlu rahe chatAM teo eka sarakhI rIte je sAdhu jIvanamAM pavitratA jovA IMtejAra che te pavitratA lAvavA mATe teone A yAdImAM noMdhAyelAM dIkSA cheDavAnAM kAraNe uparathI ghaNuM ja agatyanuM jANavAnuM maLaze ane karavAnuM sUjhaze. bALa ane asaMmata dIkSAnA pakSapAtIe kAMI koI dIkSA cheDI jAya athavA vaThI jAya ema to icchatA ja nathI eTale teone mATe to AvI yAdI sAcI rIte na karavI e temanA pakSanI hAra jevuM, athavA temanA pakSa mATe mULocheda karanAra che. bIjA virodhI pakSe paNa chevaTe A takarAramAM na UtaratAM amuka varSonI dIkSA lenAra ane choDanAranI vigatavAra tema ja prAmANika yAdI taiyAra karavI joIe. e yAdI nAmanI saMkhyAmAM bhale adhurI che, paNa hakIkatamAM jarAya khetI na hovI joIe. kadAca A yAdo emanA pakSanI puSTimAM upakAraka na paNa thAya, chatAM bALadIkSAnA pakSapAtIo mATe te te yAdI bhAre ja upakAraka nIvaDaze, ane teo Akhare bALa temaja asaMmata dIkSAnA virodhanuM mULa samajI kAMI ane kAMI vicAraNA karaze ja. vaLI kadAca teo A yAdIne nahi aDake te paNa lokamata temane ene vicAra karavAnI pharaja pADaze. eTale eka pakSa becAra sArI nIvaDela vyaktionAM nAma AgaLa mUkIne bALa ane asaMmata dIkSAnuM je samarthana kare che ane bIjo pakSa je tenI goLagoLa ane vigata vinAnI khAmIo gAI tene virodha kare che, tene badale bannenuM lakSabiMdu mULa kAraNe tarapha jaze, ane ekaMdara rIte kAMIka sAcI ja sudhAraNA thaze.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna dIkSA devA na devAnA matabheda paratve jarA uMDA na utarIe to carcAne anyAya thavA saMbhave che. dIkSA devAnI tarapheNane varga game tema karI, game te sthitimAM dIkSA ApI devAnI himAyata karatI vakhate bhagavAna mahAvIre bALakone je dIkSA ApI hatI, temaja tyAra pachInA vaja, hemacaMdra, ane yazovijayajI jevAe bALadIkSAne pariName je mahAnubhAvatA meLavI hatI, tenA sAcA ane manoraMjaka dAkhalAo TAMke che. ane vaLI bIje sAmeno pakSa tevA dAkhalAo svIkAryA chatAM, dIkSAnI jarUriyAta ane mahattA mAnyA chatAM, atyAre dIkSA na ApavAnI josabhera himAyata kare che. to pachI ApaNane jovAnuM prApta thAya che ke A vivAdane mULa muddo te zo che ?jyAre saheja AjanI sthitino abhyAsa karIe chIe tyAre e vivAdane mULa muddo ApaNI najare AvyA vinA nathI raheto. te muddo e che ke bhagavAnanA samayanA bALadIkSAnA dAkhalAo Aje mUkAya che kharA, paNa e bALadIkSA je vAtAvaraNamAM amegha phaLa ApatI te vAtAvaraNa Aje che ke nahi, ane nathI te lAvavAno prayatna thAya che ke nahi, enI vAta bALadIkSAnA himAyatIo karatA ja nathI. bhagavAna bALakane, taruNone. kanyAone, taruNIone, navavivAhita daMpatIone dIkSA ApatA, niHsaMkoca ApatA; paNa jema teo AvI dIkSA ApatA tema teo potAnI javAbadArI vadhAre samajatA. eTale temanI pAse ane temanI AjubAju comera mAtra tapanuM ja vAtAvaraNa rahetuM. e vAtAvaraNamAM mAtra dehadamana nahi paNa sUkSma citano cAlatAM, alaukika dhyAna dharAtAM. rAtadivasanA ATha pahoramAMthI eka pahora bAda karI, bAkInA sAte pahorana sAdhucaryAne kAryakrama vicAraNuM, dhyAna ane monigrahi tapamAM ja goThavAyelA rahetA. e vAtAvaraNa eTaluM badhuM sAttvikatAmAM uMDu, jijJAsAmAM vizALa, ane tapamAM gaMbhIra rahetuM ke temAM mAra (AsurI vRtti)ne pasatAM bhAre muzkelI paDatI. kSudra bAbatonI takarAre, kazuM navuM jANavAnI bedarakArI,
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne ane puruSArtha na karavAnI AtmahatyA, temaja bIka ane pAmaratAnI chAyA je Aje tyAgijIvananA vAtAvaraNamAM che, te je te vakhate hota to te vakhate paNa evI dIkSAno virodha jarura thAta. athavA te vakhate paNa AjanI peThe dIkSAo vagevAta ane niSphaLa jAta. dIkSAnA pakSapAtIonI mukhya nema game tyAMthI game tene pakaDI ke meLavIne dIkSA ApI devAnI hoya, te karatAM pahelI ane mukhya pharaja to e bhagavAnanA samayanuM vAtAvaraNa lAvavAnI che. je dIkSAnA pakSapAtIo e tamaya vAtAvaraNa lAvavA leza paNa mathatA na hoya, athavA tyAra pachInA jamAnAnuM paNa kAMIka sAttvika, abhyAsamaya ane kartavyazIla vAtAvaraNa atyAre ubhuM karavA mathatA na hoya, ane mAtra dIkSA ApavAnI pAchaLa ja gAMDA thaI jAya to samajavuM joIe ke teo pote ja dIkSA ApyA chatAM dIkSAno pAye hacamacAvI rahyA che, ane pitAnA pakSa upara mULamAMthI ja kuThArAghAta karI rahyA che, je teo pitAnI AjubAjunA vAtAvaraNa tarapha, ane pote je vAtAvaraNamAM rahe che ane uchare che te tarapha saheja paNa AMkha ughADIne jaze to temane jaNAyA vinA nahi rahe ke atyAre dIkSA lenArA hajAre kAM na Ave ? paNa temane dIkSA ApavAmAM bhAre jokhamadArI che. khAsa karIne bALake, taruNe ane yuvakadaMpatIone dIkSA ApavAmAM to bhAre jokhama che ja. eka ja vastu je eka vAtAvaraNamAM rahelI bane che te ja bIjA ane virodhI vAtAvaraNamAM asAdhya ane muzkela thAya che. ApaNe jANIe chIe ke Aje kanyAo ane kumArane sAthe zikSaNa ApavAno keyaDe keTaluM muzkela che. A muzkelInuM kAraNa zuM che? zikSako, zikSaNasthAna ane zikSaNanA viSaya e ja e gUMcanuM kAraNa che. je zikSake sAcA ja RSi deva, zikSaNanA viSaye jIvanasparzI hoya ane tenA sthAne paNa mehaka na hoya te sahazikSaNano kaThaNa dekhAto kAyaDo jUnA AzramanA jamAnAnI peThe Aje paNa sahela lAge. e ja nyAye
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna eka vAtAvaraNamAM je dIkSA sahelAI thI saphaLa thaI zakatI te ja dIkSA AjanA taddana vidhI vAtAvaraNamAM, bhAre prayatna chatAM saphaLa banAvavI lagabhaga azakya thaI gaI che. manuSyanuM zarIra, tenuM mana ane ene vicAra e badhuM vAtAvaraNanuM sthaLa ane sUkSma rUpa ja che. AjanA tyAgIonA vAtAvaraNamAM jaI ApaNe joIe to ApaNane jevA zuM maLe? phakta ekavAra ane te paNa trIje pahore AhAra levAne badale, Aje sUryanA udayathI asta sudhImAM rasaneMdriyane kaMTALo Ave eTalIvAra ane evI vAnIo lavAtI jovAya che. jANe keme karI vakhata jato ja na hoya tema divase kalAkenA kalAka sudhI nidrAdevI satkArAtI jovAya che. amuke te karyuM ane amuke piluM karyuM. meM A karyuM ane peluM karyuM, amuka Avo che ane pele tevA che, e ja Ajano mukhya svAdhyAya che. bAra aMganuM sthAna agiyAre lIdhuM, ane agiyAranuM sthAna AjanA vAtAvaraNamAM chApAMoe-khAsa karI khaMDanamaMDananA ekabIjAne utArI pADavAnA chApAMoe lIdheluM che. poSTa, pArsala ane bIjI tevI jaruriyAtanI cIjonA DhagalAo taLe buddhi, samaya ane tyAga evA dabAI gayelA dekhAya che ke te mAthuM ja uMcakI zakatA nathI. jijJAsAnuM vaheNa ekabIjAnA virodhI varganA doSonI zodhamAM vahe che. jagatamAM zuM navuM bane che, zuM temAMthI ApaNe meLavavA jevuM che, kayAM baLa ApaNe pheMkI devA jevAM che, ane kyAM baLe pacAvyA sivAya Aje tyAgane jIvavuM kaThaNa che, ApaNe kyAMthI kyAM AvyA chIe, ane jyAM besIne zuM karI rahyA chIe, AjanA mahAna puruSo ane te koNa che, temanI mahattA ane saMtapaNunAM zAM kAraNe che, Aje je mahAna vidvAno ane vicArake gaNAya che, ane jene ApaNe pote paNa tevA mAnIe chIe te zA kAraNe, e badhuM jovA jANavAnI ane vicAravAnI dizA to AjanA tyAgI vAtAvaraNamAM lagabhaga baMdha thaI gayA jevI che. Ajano koI sAdhu
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne duniyAmAM saithI mahAna gaNutA, ane hajAro mAIlathI jene jevA jenI sAthe vAtacIta karavA, hajAre mANase, lAkho rUpIA kharca karI Ave che evA sAbaramatInA saMta pAse jaI zake evuM vAtAvaraNuM che kharuM ? maLavAnI, carcA karavAnI ane kAMIka meLavavAnI athavA ApavAnI vRttivALo Ajano keI sAdhu, gAMdhIjI, naheru ke paTelanA taMbumAM javAnI hiMmata kare evuM vAtAvaraNa che kharuM ? uMcAmAM ucA gaNAtA prophesarane tyAM IcchA chatAM zIkhavA mATe Ajano kAI AcArya ke paMnyAsa jaI zakaze khare? jIvananI sAdhanAmAM puSkaLa uDANa keLavela araviMda sAthe pitAnI ja carcAmAM rahI che divasa gALavA icchanAra jaina sAdhu pAcho AjanA jaina vAtAvaraNamAM nirbhaya rahI zakaze kharo ? dArUne pIThe, vilAsanAM bhavanamAM ane mUrkhAmInA bajAromAM javAne AjanuM vAtAvaraNa jeTalA pramANamAM sAdhuone roke che teTalA ja-kharekhara teTalA ja pramANamAM-AjanuM vAtAvaraNa jaina sAdhuone chuTathI jagatanAM khullAM vidyAlayamAM abhyAsa karavA jatAM, jagatanA mahAna puruSa sAthe maLavA haLavA ane khAsa karI temane sahavAsa karavA jatAM ane pitAnA ISTa viSayamAM asAdhAraNa vidvattA dharAvanAra proksarenA pAsamAM besI, temane ghera zikhavA jatAM roke che, e vAta jainethI bhAgye ja ajANuM che. kevaLa hakIkta raju karavA khAtara mAtra madhyastha dRSTithI (laMbANu ane nidrAno je koI AkSepa kare to tenI paravA na karIne paNa ) thoDAka anubhavo TAMkuM. jevA anubhava bIjAne paNa haze ja. 'yaMgaIDiyA' vAMcavAnI to yogyatA na hovAthI tenI vAta jatI karIe, paNa 'navajIvana'ne . je navajIvanane vAMcavA hajAre mANasa talase ane jene viSaya jANavA meTAmeTA dhArmika ane vidvAne paNa utsuka rahe te navajIvanane aDatAM ane pitAnA maMDaLamAM lAvatAM ghaNuM AcAryo ane sAmAnya sAdhuo Dare che. keAI utAvaLIA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnu sthAna 93 sAdhue navajIvana hAcamAM lIdhuM hoya tA, ene joi enI pAsenA mIjA lAlaceALa caI jAya che. eka vidvAna gaNAtA sAdhunA ziSye mane kahyuM ke mane vAMcavAnI tA khUba ja icchA thAya che paNa iSTa mAsikA ane khIjAM patrA magAvuM te mArA guru bahu ja nArAja thaI jAya che. eka prasiddha AcArye ekavAra mane kahyuM ke gAMdhIjIne maLavuM kema zakya bane? me kahyuM cAle! atyAre ja. temaNe namra chatAM bhIru dhvanithI kahyuM ke alabatta temanI pAse javAmAM te aDacaNu nathI--mane aMgata vAMdheA ja nathI. paNu leAkA zuM dhAre? emIjA jANItA AcArya ne tevI ja icchA thaI tyAre ADakatarI rIte gAMdhIjIne peAtAnI pAse AvavA gAThavaNu karI. bIjA keTalAya sAdhu prAmANikapaNe ema ja mAne che ke hA e sArA mAsa che, paNa kAMi sAcA tyAgI jainasAdhu jevA kahevAya ? seMkaDA sAdhu ane sAdhvIe . amadAvAda ane muMkhAmAM rahe che. gAMdhIjI paNa tyAM najIkamAM hAya che; chatAM jANe tyAgIveSa levA e kAI evA gunhA che ke pachI teo gAMdhIjI ke khIjA tevA puruSanI pAse athavA tenI sabhAmAM jaine kazA ja sAttvika phALA pazu laI ke ApI na zake ? je tyAgIe dharmasthAna kahevAtA peAtAnA upAzrayAmAM mu mAenI peravAI kare, saMsArIne paNa zaramAve evI khaTapaTAmAM vakhata gALe, taddana nivRtti ane tyAganA upadeza I, pAchA pATathI utarI pote ja kathAkuthalImAM paDI jAya, te tyAgIenA caraNamAM esanAra pelA bALadIkSitA, jANeajANe e vAtAvaraNamAMthI zuM zIkhe. enA kAI vicAra kare che kharuM? temanI sAme zabdagata Adarzo game te hA, paNa dRzya ane jAgatA Adarza atyAre ze hAya che e kAI jIve che kharuM? jene pAte vidvAna mAnatA hAya evA AcArya ke sAdhu pAse temanAthI judA gunA AcAya ke sAdhu IcchA chatAM bhaNavA jaI zake, eTalI udAratA AjanA vAtAvaraNamAM
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne che kharI? peAtAnI vAta bAjue mukeA aa ya peAtAnA ziSyA suddhAMne bIjA judA guccha ke saMbADAnA vidvAna sAdhu pAse zIkhavA meAkale evu Aje vAtAvaraNa che kharuM? sAdhunI vAta javA do, paNa eka sAdhunA rAkhela paDita pAse mIna sAdhunA ziSyA chuTathI bhaNavA jaI zake che kharA ? eka mahAna manAtA sUrinA tArkika paMDite sAMjane vakhate purAtattva maMdiramAM AvIne kahyuM hatuM ke ghaNA divasa thayAM AvavAnI IcchA aa hatI, paNa jarA mahArAjajInA bhaya hatA. e ja sUrIzvaranA khIjA sAhityazAstrI paMDite mArA mitrane maLyA pachI kahyuM ke 'huM tamArI pAse AvyeA huM e vAta mahArAjajI jANavA na pAme.' huM muluM chuM ke A mAruM varNana sarvane eka sarakhu lAgu nathI paDatuM. paNa A uparathI eTaluM ja kahevA mAguM chuM ke AjanuM ApaNuM tyAgI vAtAvaraNu keTaluM saMkucita, keTaluM bIkaNa ane keTaluM jijJAsAzUnya jevuM thai gayuM che. eka bAju bhagavAna mahAvIranA samayanuM tAmaya vAtAvaraNa nathI, ane khIjI bAju Aje duniyAmAM tathA ApaNA ja dezamAM bIjI jagAe maLI zake che tevuM ucca vAtAvaraNa paNa ApaNA dIkSitA sAme nathI. evI sthitimAM game teTalI mahenata karyA chatAM paNu, bALa ane taruNudokSA ja nahi paNa AdheDa ane vrudIkSA suddhAM ISTa phaLa kevI rIte ApI zake ene vicAra kAI kare che kharuM? huM dhAruM chuM ke jo AjanAM vAtAvaraNa ane pUrvakAlIna vAtAvaraNane sarakhAvI dIkSA ApavA na ApavAne vicAra karavAmAM Ave te jhaghaDA rahe nahi kAMte dIkSApakSapAtIone peAtAnu saMkucita vAtAvaraNuM vizALa karavAnI pharaja paDe ane kAMtA dIkSAnA Agraha ja cheDavA paDe. je mAtAe sIka Mdara, nepeAliyana, pratApa ke zivAjI jevA parAkramI jagatane ApavA hAya, te mAtAe sayama keLave ja chuTakA che, athavA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna 5 evI bheTa dharavAnI mahattvAkAMkSA cheDe ja chUTakA che. ApaNA guruvarga bALadIkSA mAraphata jo samAja, rASTra ke jagatane kAMI ane kAMpra ApavA ja mAgatA heAya te teNe peAtAnA jIvanamAM asAdhAraNa tyAga, vizALa jJAna ane cittanI vyApaka udAratA keLave ja chUTakA che. ane te mATe temane AjanuM vAtAvaraNa badalyA vinA cAlI zake tema ja nathI. eTale jhaghaDA dIkSA ApavA na ApavAnA nathI paNa atyAranA kSudra vAtAvaraNane adalavA na badalavAnA che. mhADethI ema teA kahevAya ja nahi ke amArI paristhiti ane amAruM vAtAvaraNa keTaluM kSullaka che ( jo ke sahu manamAM te jANe ja che) eTale bahArathI dIkSA ApavAnI vAtA thAya che. vizvamAM dIkSAnuM sthAna zuM che' e praznanA uttara vAtAvaraNamAM che. jo tyAgIone rahevA, vicaravA, zIkhavA, kAma karavA ane AkhI dinacaryA gAThavavAnuM vAtAvaraNa udAtta hAya tA, vIza varSanA, daza varSanA. ane pAMca varSanA suddhAMne dIkSAmAM sthAna che. ane jo vAtAvaraNa edI tathA khIskyu heya te, temAM sATha ke ezI varSanA muTThI dIkSA laIne kAMI ukALavAneA nathI, e vAta tyAgInI saphaLatA, niSphaLatAnA ItihAsa ApaNane jaNAve che. jagata AkhAmAM, ane khAsa karI ApaNA dezamAM ane samAjamAM te tyAgIonI bhAre jarura che. sevA mATe jhakhanAra Apagrasta leAkA ane prANIone pAra nathI. sevA zAkhyA jaDatA nathI. tyAre pachI dIkSAnA virAdha kevI rIte hAI zake? virAdha tA dIkSA lenAramAM jyAre sevakapaNuM maTI sevA levApaNuM vadhI jAya che tyAre ja ubhA thAya che. eTale dIkSAnA pakSapAtI jo tenA virAdhIonuM mhAMDuM prAmANikapaNe ane haMmezane mATe baMdha ja karavA mAgatA hoya, ane peAtAnA pakSane kharIdele nahi paNa sAcAja vijaya mAgatA hoya teA, temanI krUja e che ke teo dIkSAne sevAnuM sAdhana banAve. koI ema na kahe ane .
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne na samaje ke sevA sAthe dIkSAno zo saMbaMdha? je dIkSAno mULa udde jIvanazuddhi hAthamAM haze, ane te mATe satata prayatna haze to dIkSA sevA sAthe kazo virodha ja nathI; ane jo e mULa uddeza jIvanama nahi hoya, athavA te mATenI tAlAvelI paNa nahi hoya te tevI dIkSA jema bIjAnI sevA nahi sAdhe, tema dIkSA lenAranI paNa sevA nahi sAdhe, e niHzaMka, eTale jema haMmezAM banatuM AvyuM che tema Aje paNa sevA levA yogya varga mATe hovAthI sAcI dIkSAnI sauthI vadhAremAM vadhAre upayogitA che. dIkSAnA pakSapAtIo je A vastu samajavAmAM eka rasa thai jAya to, hajAre mAbApa potAnA be bALakomAMthI ochAmAM ochuM eka sAdhune caraNe bhAvapUrvaka dharyA vinA nahi rahe. Aje chAtrAlayomAM ane vidyAlayomAM bALako ubharAya che. temane mATe pUratI jagyAo nathI. mAbApa potAnA bALakane te sthaLe mUkavA talase che, ane pitAnA bALakane nItimAna tathA vidvAna jovA bhAre tanamanATa dharAve che, evI sthitimAM dIkSA ApanAra guruvarga je pitAnI pAse apAra jJAnanuM, udAtta nItinuM ane jIvatA cAritranuM vAtAvaraNa ubhuM kare to jema gRhasthane vagara paise ane vagara mahenate pitAnAM bALakone tAlIma ApavAnI taka maLe, tema guruvarganI paNa celAonI bhUkha bhAMge. paraMtu Ajano dIkSAnI tarapheNa karanAra tenA jhaghaDA pAchaLa buddhi ane dhana kharcanAre gRhastha varga paNa ema cokhuM mAne che ke, ApaNuM bALako mATe sAdhu pAse rahevuM salAmatIvALuM ke lAbhadAyaka nathI. jo teone guruvarganA vAtAvaraNamAM vizALa ane sAcAM sAna dekhAtAM hoya, akRtrima nIti dekhAtI hoya to teo bIjAnA nahi te pitAnA ane vadhAre nahi te eka eka bALakane khAsa karI pitAnA mAnItA gurune caraNe kAM na dhare ? Ane uttara zo che e vicAravAmAM Ave te Aje dIkSAnI upayogitA zI che enuM bhAna thAya.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna 97 je vastu vadhAre pramANamAM ane vadhAre vakhata sudhI, athavA te vadhAre uMDANathI jagatane upayogI hoya te ja TakI ane jIvita rahI zake che. eTale ApaNe dIkSAne TakAvI temaja sajIva rAkhavI hoya to ApaNe dharma ene upayogI banAvavAno che. enI upayogitAnI cAvI janasamAja ane lokanI sevAmAM, temane mATe khapI javAmAM, ane satata aMtarmukha rahevAmAM che, je aMtajIvana vikasita thAya ane sevAmArga vistare to koI paNa vakhate na hoya te karatAM paNa vadhAre Aje dIkSAnI upagitA che. AkhuM vizva ja sAcI dikSA upara TakI ane sukhI rahI zake. A carcA mAtra doSadarzana mATe nathI paNa vastusthiti raju karI AjanuM tyAgI vAtAvaraNa punavidhAna mAgI rahyuM che e darzAvavA pUratI che. have punavidhAnano prazna Ave che. paNa je dIkSAnI sAmAnya himAyata karanAra banne pakSakAre, khAsa karI gurue A vastu samajI le to temanI vicAraNAmAMthI punarvidhAnanuM khokhuM ubhuM thaze ane kadAca teo mAgaze to punavidhAna paratve bahArathI paNa teone preraNuM maLI Avaze. ApaNe jANIe chIe ke je vastu meLavavAnI utkaTa jhaMkhanA hoya che te vastu maLyA vinA kadI rahetI nathI. tethI punavidhAna kevuM hovuM joie e bhAga jANIne ja choDI dauM chuM. e eka svataMtra bhASaNane viSaya che. tA. 26-8-30 sukhalAla