Book Title: Udbodhan
Author(s): Pravin H Vaidya
Publisher: Kavitasagar Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009400/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAsaMgraha 5iir prA. pravINa hemacaMdra vaidya kavitAsAgara prakAzana Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. pravIca hemacaMdrapaMca ---- marAThI kathAsagraha udbodhana ---------------------- udbodhana KavitaSagar Publication kavitAsAgara prakAzana Registered with the International ISBN Agency, London, UK and the Government of India, Ministry of Human Resource Development, New Delhi * Title - Udbodhan (udbodhana) Author - Pravin Hemchandra Vaidya (pravINa hemacaMdra vaica) vibhate kaoNlonI, plaoNTa #30 ba, kolhApUra - bADI bAyapAsa roDa, jayasiMgapUra-416101, tAlukA - ziroLa, jilhA - kolhApUra, saMparka: 9766581353 Year of Publication - July 16, 2016 Edition's - First * Volume -One . Price - Rs.60/ Subject - Collection of Stories (kathAsaMgraha) Language - Marathi (marAThI) Total 60 Pages including covers. pravINa hemacaMdra vaidya (c)Pravin Hemchandra Vidya (. pramIya hemacA vaiya) Published in India in 2016 by - Dr. Sunil Dada Patil On Behalf of Kavita Sagar Publication, Jaysingpur 02322-225500,9975873569,8484986064 sunildadapatil@gmail.com kavitasagarpublication@gmail.com * Typesetting by - Dhudat Desktop Publishing Center Cover Design by - Shrikant Shinde - Pan Graphics, Sangli * Printed and Bound in India by - KavitaSagar Printing Services kavitAsAgara prakAzana, jayasiMgapUra kavitAsAgara prakAzana, jayasiMgapUra ....... Views expressed in this book are entirely those of the respective Authors and do not represent the opinions or thoughts of the Publisher. .......-- marAThI kathAsaMgraha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. pravIca hemacaMdrapaMca-... // samarpaNa // ONE sva. DaoN. hemacaMdra vaidya yAMnA tyAMcyA prakAzita sAhityakRtIsa Adarza mAnUna mAjhe he pahile graMthapuSpa tyAMcyA pavitra smRtIsa vinamratApUrvaka samarpita karIta Ahe. - pravINa hemacaMdra vaidya ............... uddhodhana manogata... udbodhana he mAjhe pahile pustaka prakAzita hotAMnA malA atyAnaMda hota Ahe. sevAnivRttInaMtara lekhana saMkalpa hotAca tyAlA anukulatA lAbhalI. aneka viSayAMvara satata lekhana va prakAzana surUca hote. manomana pustakarUpAne cokhaMdaLa vAcakAMpuDhe he sarva ekAcaveLI hAtI paDAvaM ba tyAcA AnaMda ghetA yAvA yA sad hetUne dhaDapaDa hotIca. kAMhI utkRSTa pustakAMcyA prakAzana prasaMgI DaoN. sunIla dAdA pATIla yAMcA paricaya hoUna mAjhyA lekhana sAhityAlA mArgadarzana va protsAhana miLAle. atyaMta AtmIyatene tyAnI pUrNa sahakArya kele. pahile pAUla TAkatAMnA jo zizuAnaMda anubhavato to malA yA nimittAne miLAlA. DaoN. sunIla dAdA pATIla va tyAMcyA suvidya patnI sau. saMjIvanI sunIla pATIla yAMcA mAjhyA sAhityakRtIta siMhAcA vATA Ahe. azA sAhitya lekhanAcA chaMda mhaNajeca pa. pa. gurudeva samantabhadrajI ANi sva. DaoN. hemacaMdra vaidya yAMcyA kRpA - AzIrvAdAcA hA prasAda mhaNUna ApaNa goDa karAvA, mAjhe mArgadarzaka va hitaciMtaka AdaraNIya bI, bI, gurava yAMnI samarpaka azI prastAvanA lihUna yA pustakAcI uMcI vADhavalI tyAbaddala mI tyAMcA atyaMta AbhArI Ahe. taseca samIkSaka maMgeza viThThala koLI va mukhapRSTha DijhAyanara zrIkAMta ziMde ANi vAcaka vargAcA atyaMta AbhArI Ahe. ekUNaca malA lekhanAsa pravRtta karaNyAce kArya mAjhI patnI prA. sau. kAMcana karIta rAhilyAne he zakya jhAle. mAjhe ciraMjIva DaoN. subodha va prabodha he mAjhyA lekhanAsa veLa detA yAvA mhaNUna prayatnazIla rAhileta. mAjhyA uttama prakRtI svAsthyAce saMpUrNa zreya mAjhI sUna sau. prAMjalI hilA jAte. yA sarvAMcyA sahakAryAne taseca DaoN. esa. ke. pATIla jyeSTha nAgarika sevA saMgha, jayasiMgapUra ANi jyeSTha nAgarika sevA saMgha, saMbhAjIpUra yethIla asaMkhya mitra va hitaciMtaka snehIMcyA sahakAryAcyA sadabhAvanA mAjhyA pAThIzI sadaiva asatAta; yA sarvAMcA mI RNI Ahe. sAhityakRtIce pustaka hoNyAsa jyA jyA vyaktIMnI pratyakSa - parokSa madata kelI tyA sarvAMcA mI RNI Ahe. - prA. pravINa vaica ..................... marAThI kathAsaMgraha kavitAsAgara prakAzana, jayasiMgapUra ....... Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. pravINa hemacaMdra vaidya vAcakAlA samajela asA sarvottama raMjaka kathAsaMgrahaH udabodhana mAjhe sAhityika mitra zrI. praviNakumAra hemacaMdra vaidya he va mI zrI. bAhubalI vidyApIThAta dIDa tapAhUna adhika kALa ekatritapaNe adhyApanAce kAma karIta hoto. zALetIla aneka sAMskRtika kAryakramAtUna va marAThIcyA adhyApanAtUna tyAMcyAtalA vaktA prakarSAne disUna yeta ase. lAghavI bolaNe spaSTa zabdoccAra, muddesUda bolaNe yAmuLe tyAMce bolaNe nehamIca vidyArthyAMcI va zrotyAMcI mane kAbIja karIta asata. zrI. bAhubalI vidyApIThAce mAjI saMcAlaka AdaraNIya bhisIkara gurujIMnI zrI. praviNakumArAMcyA madhalA lekhaka heralA hotA mhaNUnaca 'sanmatI' mAsikAta zrI. praviNakumAra yAMnA tyAMnI sahasaMpAdaka kele. praviNakumArAMce vaDIla zrI. hemacaMdra vaidya hehI eka kasalele kathAkAra va lekhaka hote. salaga 35 varSe tyAMnI sanmatI mAsikAta kasadAra lekhana kele. vizeSataH 'dRSTAnta kathAmAlA' yA zIrSakAkhAlI tyAMce prasiddha hoNAre likhANa evaDhe vAcakapriya jhAle kI, bareca vAcaka AmhI yA sadarAsAThIca sanmatIce vargaNIdAra jhAloya ase bolata. tara asA vasA va vArasA asaNA-yA zrI. praviNakumAra yAMcA udbodhana kathAsaMgraha prasiddha hota Ahe yA vArtene malA vaiyaktika khUpa AnaMda jhAlA kAraNa tyAMcyA sAhityika kalA guNAMcA lAbha mI saMbhAjIpUra va jayasiMgapUra yA donhI jyeSTha nAgarika saMghAtIla sadasyAMnA yA nA tyA rUpAne deta Alo Ahe. jyA jyA veLI AmhI zrI. praviNakumAra vaidya yAMnA kathAkathana, sUtrasaMcAlana, adhyakSIya bhASaNa, pAhuNyAMcI oLakha ityAdI karaNyAsa vicAraNA kelI tyA tyA pratyeka veLI tI vinaMtI tyAMnI tAtkALa mAnya karUna ApalyA sumadhura vANIcA lAbha upasthitAMnA dilA Ahe. kavitAsAgara prakAzana, jayasiMgapUra - udbodhana tara azA sAhityika va sAMskRtika pArzvabhUmIce zrI. praviNakumAra vaidya eke divazI mAjhyAkaDe Ale ANi udbodhana hA kathAsaMgraha prasiddha karata asalyAce zubhavartamAna sAMgitale. prakAzaka DaoN. sunIla dAdA pATIla yAMnI tyAsa dujorA dilA va vinaMtI kelI kI, yA kathAsaMgrahAbAbata mI mAjhe hRdgata lihAve. arthAta mI tyAsa AMnadAne hokAra dilA. kAraNa alIkaDIla eka dona varSAta AmhI tighehI ba-yAca veLA ekA vyAsapIThAvara kAMhI kAryakrama pAra pADale Aheta. jayasiMgapUra parisarAta DaoN. sunIla dAdA pATIla yAMnI sAhityikAMcI eka mAMdiyALI ubhI kelI Ahe. 89 varSAcyA azoka dAdA pATIla yAMce pAsUna te ziraDhoNa yethIla iyattA 10 vIta zikaNArI ku. AratI rAjeMdra khota hicyA kAvyasaMgrahAparyaMta marAThI hiMdI iMgrajI ANi kannaDa bhASetUna zekaDo pustake tyAMnI prakAzita kelI Aheta. prathitayaza sAhityikAMcI barobarI gAThaNyAsa ajUna thoDAveLa lAgela kadAcita paNa tI vATa AtmavizvAsAne cAlaNyAsa DaoN. sunIla dAdA pATIla ANi 'kaMpanI' yAMnI suruvAta kelI Ahe he ni:saMzaya... ud bodhana yA kathAsaMgrahAta satarA kasadAra kathA Aheta. pratyeka kathA utkRSTa asUna uttama kathAbIja asaNArI Ahe. zraddhecaM mahatva bhaktAMkaDUna paTavUna deNyAta zraddhA yA katheta lekhakAce kasaba disate tara pratyakSa paramezvarAlAhI 'smaraNazaktIcaM' brena TaoNnika gheNesa pravRtta karaNArA lAkuDatoDyA zrotyAMcI cAMgalIca karamaNUka karUna jAto. sanyAsa kasA, kevhA va koNI ghyAvA yAce abhyAsapUrNa paNa rocaka vizleSaNa 'sanyAsa' yA katheta Ahe. sarvasAdhAraNa vAcaka zrAvaka yAMcepAsUna te sanyAsadIkSA gheNyAcyA manaHsthitIta Alele zrAvaka te theTa dIkSAguruyAMceparyaMta sarvAMnAca aMtarmukha karaNArI hI eka suMdara kathA Ahe. marAThI kathAsaMgraha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ------ udbodhana anukramaNikA prA. pravINa hamacaMdrapaMca............ dona vidvAna vakte ekamekAMcA kasA dveSa karatAta he 'vidvAnadvaya' yA katheta tara svapna yA mizkIla katheta patirAjAsamora tyAcyA svataHcyA maraNAcA prastAva ThevaNArI patnIcI maitrINa kasA yakSa prazna ubhA karate he kathA vAcUnaca samajUna ghyAve he bare. aucityAcA atireka yA katheta gharAlA Aga lAgalyAnaM mhAtArI bhAjate. tilA davAkhAnyAta neNyAsAThI ghoDyAne evaDhe helapATe mArale kI, tyAta to marato. ghoDyAcI hADaM ghazyAta ADakUna TipU kutrA melA he ulaTyA kramAne nokarAne sAMgitale ANi he aikuna zevaTI mAlakahI gataprANa hoto. he gaMbhIra kathAbIja phAraca bahAradArapaNe lekhakAne phulavalaM Ahe. urvarita kathAMmadhUna asaMca utkaMThAvardhaka kathAbIja gheUna lekhakAne hA kathAsaMgraha AkarSaka va udbodhanapara kelA Ahe. 'kalesAThI kalA kI jIvanAsAThI kalA' hA nA. sI. phaDake va vi. sa. khAMDekara yAMcyAmadhIla vAda 'phaDake-khAMDekara yAMcyA kALAta gAjalA hotA. tyAtIla 'jIvanAsAThI kalA' hI bAjU prastuta lekhakAne sapramANa siddha kelI Ahe. pratyeka kathA rocaka tara Aheca paNa pratyeka kathetUna eka mahatvapUrNa 'udabodhana' lekhakAne atyaMta bahAradAra zailIta kele Ahe. bhaviSyakALAta 'ud bodhana' hA kathAsaMgraha sAhityAcyA prAMgaNAta nizcitapaNe camakata rAhIla yAbaddala khAtrI Ahe. lekhaka zrI. praviNakumAra vaidya ANi prakAzaka DaoN. sunIla dAdA pATIla yAMcyA hAtUna bhaviSyAtahI azIca sAhitya sevA ghaData rAho azI zubhecchA! 1. zraddhA 2. brena TaoNnika 3. sanyAsa 4. vidvAnadvaya 5. svapna 6. aucityAcA atireka 7. acUka upAya 8. adhyAtmapaMDita 9. gatajanmAce pApa 10. paramasukha 11. parAbhUta 12. zabdArtha 13. duHkha haratA, sukha karatA mAjhA mIca 14. sumatI 15. abhirucI 16. paricaya 17. savvAzera - bI.bI. gurava (jyeSTha samIkSaka) mAjI prAcArya - janatArA hAyaskUla va juniyara kaoNleja saMparka: 8421527496, 9421287107 kavitAsAgara prakAzana, jayasiMgapUra .............. ........ marAThI kathAsaMgraha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. zraddhA cAturmAsa surU jhAlA kI gharAgharAtUna maMdirA maMdirAtUna dhArmika pravRttIcI mANase vratavaikalye, zAstrapurANa yAta magna hotAta. kAMhI ThikANI saptAha sAjare kele jAtAta. tyAsAThI bAhera gAvacA ekhAdA nAvAjalelA kIrtanakAra bolAvaNyAta yeto. yAvarSI dekhIla zrIrAmapUrace prasiddha kIrtanakAra rAghaveMdra buvAMnA pAcAraNa karaNyAta Ale. tyAMcA vyAsaMga dAMDagA, AvAja jevaDhA madhura tevaDhAca bharadAra, sAthIlA tyAMcIca mANase, tyAmuLe kIrtanAta khUpaca raMga bhare. rAtrI AThalA suru jhAlele kIrtana bArAlA saMpe. tyAMcyA kIrtanAta jI gANI mhaTalI jAta tyAMcyA cAlI mhaNaje zAstrIya gAyanAcI mejavAnIca. kIrtanAtIla ekhAdyA gaMbhIra prasaMgAne lokAMcyA manAvara kamAlIcA tANa yeto Ahe ase disatAca ekhAdA hAsyapradhAna cuTakA azA kAhI zailIne va AvirbhAvAne te varNana karIta kI zrotyAMcI hasatA hasatA purevATa hoI. kathAnake pratyeka divazI nirALI asata. kadhI rAmakathA tara kadhI kRSNakathA, kadhI cha. zivAjIMcA aphajhalakhAna vadha, kathA paurANika aso, aitihAsika aso kI netAjI subhASacaMdra sArakhyA rASTrapuruSAcI aso, zrote tallIna hota va cAra tAsa tarI khiLUna basata. asA hA saptAha AnaMdAta pAra paDalA, buvA udyA prasthAna karaNAra hote, ba-yAca zrotyAMnI bovAMsAThI bheTavastU dilyA. kapaDe, bhAMDI, paise dile, buvAnIhI kRtajJatApUrvaka sarvAMce AbhAra mAnale ANi zevaTacyA kathelA suruvAta kelI. AjacA viSaya hotA 'paramezvarAvara apAra zraddhA' tI jyAMcyAjavaLa hotI tyAMce sAkSAta paramezvarAne aneka saMkaTAtUna kase saMrakSaNa kele he tyAMnI bhakta pralhAda, sAvitrI, dhruva, draupadI, rAjA harIzcaMdra vagaireMcyA udAharaNAvarUna samajAvUna dile. zrote tRpta jhAle, sarvAMnI paramezvara bhaktI ANi zraddhA pragADha karaNyAcA nizcaya kelA va kRtArthatene ApApalyA gharI paratale. buvAMcyA jJAnAcI, zraddhecI varNane yAMcI ApaApasAta carcA hoU lAgalI. buvA udyA prasthAna karaNAra he mAhita hotAca zejAracyA ekA lahAnazA gAvacI maMDaLI tyAMnA bheTAyalA AlI. tyAMce mAgaNe evaDheca kI 'yethUna javaLaca Amace gAva Ahe bhovatAlI barIca kheDI Aheta, eka kIrtana tethe hoU dyA. bharapUra mAnadhana miLela. hI AlelI saMdhI sAdhUna cAra paise padarI bAMdhAve mhaNUna buvAMnI hokAra dilA. tyA gAvAta praveza karaNyApUrvI eka oDhA olAMDAvA lAge. tyA gAvace loka nimaMtraNa deUna rAtrIca ApalyA gAvI paratale. va dusa-yA divazI buvAMcI vATa pAhU lAgale. cAturmAsa mhaNaje pAvasALAca. pAUsa keMvhA kitI paDela nema nAhI. buvA ApalyA sAthIdArAMsaha oDhyAkAThI Ale. peTI, tabalA ANi vAdaka pailatIrAvara surakSita pohocalyAce pAhile. oDhayAce pANI caDhataca hote. AtA alikaDacyA tIrAvara phakta buvAca rAhile. tyAMnI oDhyAta pAya TAkalA pANI guDaghyAparyaMta caDhale hote. tyAMnI caTakana mAghAra ghetalI. kAMhI kSaNAta punhA pANI vADhale te kamareparyaMta. buvAMnI mAghAra ghetalI heca bare jhAle mhaNUna svataHlA ApalyA zahANapaNAbaddala zAbAsakI dilI va tIrAvaraca basale. kiMcita pAtaLI kamI jhAlelI disalI kI te punhA pANyAta pAya Thevata va bhItIne mAghAra gheta. asA prakAra cAlU asatAnAca tethe eka kheDUta yeUna pohocalA, tyAne AdhalyA rAtrI buvAMce kIrtana aikale hote. paNa teca buvA. he to oLakhU zakalA navhatA. to kheDUta tyA buvAlA sAdhA mANUsa samajalA va mhaNAlA, 'are durdaivI mANasA, tU jara buvAMcaM kAlacaM kIrtana aikalaM asatasa tara azI jIvAcI ghAlamela karIta basalA nasatAsa', 'he pahA bhitryA mANasA, are paramezvarAce nAmasmaraNa karIta kasalyAhI DohAta buDI mAralI tarI 'to' Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. brena TaoNnika tArato - zradhdA mAtra pakkI havI. bha. rAmacaMdrAMce nAva hanumAna va tyAcyA vAnarasenenaM rAma hI dona akSaraM dagaDAvara lihUna pANyAta TAkatAca tI taraMgU lAgalI. hA kazAcA pratApa? kevaLa zradhdecA, ANi tumhI vAraMvAra pANyAta pAya ThevUna mAghArI phiralAta! yAce kAraNa tumacI IzvarAvara zradhdAca nAhI. Aja tyAca buvAMcaM palikaDacyA gAvAta kIrtana Ahe te aikA mhaNaje DokyAta prakAza paDela. hA pAhA mI tikaDeca nighAlo 'prabhU rAmacaMdra kI jaya' evaDhe mhaNUna to tyA caDhatyA purAtUna bharAbhara pAvale TAkIta pailatirI pohocalA. tyAnaM mAgaM vaLUnadekhIla pAhile nAhI. junyA piDhIcyA lokAMnA aikUna mAhita asela hI 'lAkUDatoDyAcI goSTa' mAtra kadAcita navIna piDhIcyA mulAMnA tI mAhita nasela, tI azI hotI. eka atyaMta garIba asA lAkuDatoDyA nadIkAThace eka jhADa toDIta asatAnA tyAcyA hAtAtIla ku-hADa nisaTalI va nadIta baDAlI. tyAlA pohAyalA yeta navhate mhaNUna koNatIhI riska gheNyAsa tyAce mana dhajata navhate. gharAcI garibI, tApaTa bAyako ANi amApa poraM. he sarva tyAcyA DoLyAsamora disU lAgale. AtA kAya hoNAra yA kalpaneneca tyAlA raDU kosaLU lAgale. buvA mAtra tyA dizekaDe vismayAne, thoDe ozALUna pAhata rAhIle. toparyaMta gAvakarI buvAMnA gheNyAsAThI yeUna pohocale. buvAMce kIrtana Aja nehamIsArakhe raMgale nAhI. to kheDUta, tyAcA upadeza, tyAcI nirbhatsanA va svataHcI azradhdA aMtaramanAta nAcata hotI. barAca veLa tyA nirjana jaMgalAta azrupAta karIta basalA. devAlA tyAcI avasthA pAhUna dayA AlI va to lAkuDatoDyAsamora pragaTa jhAlA. tyAMcyAtIla saMvAda asA - 'kAM raDatosa re|' ___ - pUrvaprasiddhI mAsika sanmati devA mAjhI ku-hADa yA nadIta paDalI. AtA mAjhyA upajIvikecaM sAdhanaca nAhIsaM jhAlaM rikAmyA hAtAnaM gharI gelo tara bAyako aMgAvara oraDela, mulaM raDUna goMdhaLa karatIla tevhA ApaNa mAjhyAvara dayA karA va mAjhI ku-hADa tevaDhI kADhUna dyA! devAlA tyAcI dayA AlI kharI, paNa tyAcyA prAmANikapaNAcI parIkSA pahAvI asA vicAra karUna devAne pANyAta buDI mAralI va eka ku-hADa kADhUna tyAlA vicArale, 'kAya re hIca Ahe nA tujhI ku-hADa? 'nAhI devA, hI tara sonyAcI Ahe; hI mAjhI navhe'. devAne punhA buDI mAralI va dusarI ku-hADa dAkhavUna vicArale, 'haM, hIca na tujhI?' 'nAhI, nAhI hI tara cAMdIcI Ahe hI mAjhI navhe' devAne tisa-yAMdA buDI mAralI va tisarI ku-hADa tyAlA dAkhavatAca to oraDalA, hI lokhaMDAcIca mAjhI Ahe. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bola nA lavakara, hIca na tujhI bAyako?' 'nAhI devA' sonyA-cAMdIcyA ku-hADIcA yatkiMcitahI moha tyAlA jhAlA nAhI, tyAne tyA nAkAralyA he pAhUna devAsa AnaMda jhAlA, gharAta evaDhe dAridraya asunahI evaDhA prAmANikapaNA ekA sAmAnya lAkuDatoDyAne dAkhavAvA yAce kautuka vATale va devAne tyAsa tInahI ku-hADI bakSisAdAkhala devUna adRzya jhAlA. azI hI goSTa hotI. yAnaMtara agadI alIkaDacIca goSTa - toca lAkuDatoDyA tyAca nadIkAThI punhA ekadA agadI chAtI baDabuna Akroza karU lAgalA ase dona divasa gele. 'maga nAhI mhaNAyalA kitI kaSTa paDatAheta re tulA?' 'tasaM nAhI devA, paNa hyA doghIMnA kuThetarI pAhilyAsArakhaM vATalaM te AThavAyacA prayatna karIta hoto.' 'ThIka Ahe.' devAne tisarI buDI mAralI va tisarI strI bAhera kADhalI. tyAcA haMbaraDA aikUna deva vicArAta paDalA. hA tara toca prAmANika lAkUDatoDyA disato Ahe. kadAcita punhA saMkaTAta asela, paNa pratyekaveLI ApaNa tyAcI kazI madata karaNAra? tevaDhyAta lAkuDatoDyA mhaNU lAgalA, 'devA, gelyA dona divasApAsUna mI tumacA dhAvA karIta Ahe. tyA nirjIva ku-hADIsAThI dhAvUna AlAta paNa AtA tara mAjhyA saMsArAcA prazna Ahe, tumhI madata karIta nasAla tara mI yA nadIta jIva deIna.' deva pecAta paDalA, pragaTa hoUna tyAlA vicAratA jhAlA, 'kAya re kAya bhAnagaDa Ahe?' 'hI tarI tujhIca bAyako Ahe nA?' barAca veLa gelyAvarahI kaSTI hoUna ubhA rAhilA. 'are asA makhkhapaNe AtA ithaM ubhA kA? gheUna jA tilA gharI.' eka kilomITara cAlUna gelyAvara deva ajUna aMtaradhAna pAvalA nAhI he tyAcyA lakSAta Ale, bAyakolA tetheca ubhe karUna to parata devAkaDe AlA. 'devA, paravA mAjhI bAyako dhuNaM dhuvAyalA mhaNUna ithaM AlI hotI tI paratalIca nAhI, mAjhyA saMsArAcA vicakA jhAlA. AttA tara mAjhA sarvanAza oDhavalA Ahe. devAne nadItana eka strI bAhera kADhalI. tice apsAresArakhe suMdara rUpa pAhuna sinenaTIce smaraNa jhAle. paNa nAvaM AThavata navhate. ticyAkaDe pAhUna to dehabhAna visaralA. deva vicArAta paDalA, tyA lAkUDatoDyAcI tI samAdhI bhaMga karIta vicArale, 'kAya re bolata kA nAhIsa? hIca na tujhI bAyako?' 'haM, AtA kAya rAhilaM ANakhI? kA AlAsa parata?' 'nAhI, mhaTalaM devA, ApalI prakRtI ThIka Ahe nA?' 'nAhI devA', to aDakhaLata mhaNAlA. 'mhaNaje tulA kAhI baraM vAITa disala kI kAya?' devAne dusarI buDI mArUna dusarI rupasuMdarI bAhera kADhalI, 'kAya re hI tarI tujhI Ahe kAya? 'tasaM nAhI devA, paNa AmhA mAnavAcaM kI nAhI sagaLaMca badalalaM alIkaDe.' hyAveLI suddhA to Avaka hoUna ticyAkaDe pahAtaca rAhilA. 'te kasaM kAya?' Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mhaNaje asaM kI, bhayAnaka mahAgAI, annadhAnyAcI TaMcAI, dezAcI adhogatI hyAcA pariNAma AmacyA meMdUvara hoUna smaraNazaktI pAra vitaLUna gelI. ANi asaM kAhI jhAlaM ki AmhI DaoNkTarakaDe jAto ANi brenaTaoNnika gheto, bare vATate tyAmuLe. 'te kharaM re, paNa malA hA upadeza kazAsAThI?' devA, vAITa vATUna gheU nakA. paNa ApalI smaraNazaktI hI kamI jhAlyAsArakhe vATale mhaNUna mhaNAlo 'mI hI visaralo?' - gelyAveLI mAjhI ku-hADa nadIta paDalI. tumhI prathama sonyAcI, naMtara cAMdIcI naMtara lokhaMDAcI kADhalI, pahilyA dona mAjhyA nAhIta ase mhaNatAca ApaNa donahI ku-hADI malA bakSIsa dilyA. "bara maga?' 'paNa devA, hyAveLI pahilyA doghI mAjhyA nAhIta aseca mhaNAlo, tarI hyAveLI mAtra kevaLa mAjhI bAyako malA dilI. ' 'asaM mhaNatosa hoya?" 'hoya devA, kAhI cukalaM kA mAjhaM?' 'che: che: tujhaM kAhIca cukalaM nAhI, mAjhaca cukalaM.' yApuDhe tujhyA DaoNkTarAcaM brenaTaoNnika suru karaNe Avazyakaca Ahe. kAraNa jhAlI tI cUka punhA hotA kAmA naye. kitI hA badala! ase mhaNata deva adRzya jhAlA. te punhA pragaTa na hoNyAcyA nizcayAneca. - pUrvaprasiddhI mAsika sanmatI jAnevArI 2004 3. saMnyAsa prApaMcika mANasAlA jevhA kAhI kAraNAne vaitAga yeto tevhA to tyAcA artha jANUna virAgI hoto. yA vairAgyAlA aneka prasaMga kAraNe nimitta TharU zakatAta. jase smazAna vairAgya. jevhA ekhAdyA paricita mANasAcyA pretayAtreta ApaNa sAmIla hoto, tevhA sahajaca ase bhAva hotAta kI, eka divasa ApaNAlAhI yethe yAveca lAgaNAra! AtA puDhIla AyuSya rAgadvezAce mAhera asalelA prapaMca soDUna saMnyAsa gheUna jaMgalAta nighUna gelele bare! tethe ekAMtAta tatvAdhyayana ciMtana manana nivAMtapaNe karatA yeIla. paNa bhAvanAvega anAvara jhAlA kI mANUsa gurUdevacaraNI dhAva gheto va * vinavato kI AtA malA saMsArAcA vITa AlA Ahe. malA dIkSA dyA. gurUmahArAja vicAra karatAta kI, asA suvicAra lAkhAta ekhAdyAcyAca manAta yAyacA, mANUsa tasA barA disato, ugAca kAlApavyaya nidAna azA prasaMgI tarI nako mhaNUna dIkSecA divasa nizcita hoto va saMnyAsa dIkSA samAraMbhapUrvaka saMpanna hoto. sagaLIkaDe AnaMda, AlhAda va prasannatA daravaLate. nUtana saMnyasta svataHlA kRtArtha samajato. kAhI divasa, mahine jAtAta ANi tyA saMnyAsavRttIcI kaThINatA tyAlA jANavU lAgate. gRhasthAvastheta bhogalele viSaya vaibhava smRtirUpAne trasta karU lAgate. bhUka, tahAna, apUre kapaDe, ApteSTAMcA viyoga jANavU lAgato. adhyayana, dhyAna, ciMtana yAta lakSa keMdrita hoInAse hote, apUrNa jJAnAbhyAsAmuLe pravacana prabhAvI Tharata nAhI mhaNUna zrote AdarAne pAhU zakata nAhI. hyA sarvAMcA mAnasika tANa phuTalelyA dharaNApramANe kiMvA jAgRta jvAlAmukhIpramANe rAgadveSarUpa hoUna usaLI mArUna bAhera paDU lAgato. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuNAlA dhanaiSaNA, kuNAlA lokaiSaNA, kuNAlA ANakhI kasalI tarI eSaNA varSARtUtIla meghApramANe itakI dATUna yete kI krodha kaTU zabda yA rUpAne kevhA tyAcI musaLadhAra varSA hoIla he sAMgatA yeta nAhI. saMdhyAkALacI veLa, mahArAja bhaktAMnA kAhI sAMgata hote toca he mitra pohocale, namaskAra kelA ekAca gAvAta rAhaNAre, ekAca zALeta zikalele paNa Aja aparicita hote, oLakhUna na oLakhalyAcA bhAva mudrevara hotA, khareca Ahe, asA ekhAdA uccapadastha mitra ApalyA mitrAlA pUrvaoLakha dAkhavAyalA tayAra nasato, tyAta kamIpaNA vATata asato. saMdhI miLatAca mitrAne mahArAjAMnA Apale nAMba kAya?ase vicArale. hA sagaLA pariNAma pUrvatayArI zivAya ghetalelyA saMnyAsavRttIcA. pahA kase! ekadA ekA saMsArI paNa laharI mANasAne rAgAcyA bharAta ApalyA patnIlA vihIrIta DhakalUna dile ANi saraLa tyAgIMkaDe jAvUna ThiyyA mArUna basalA, gurUdevA malA dIkSA dyA! 'mAjhe nAMva prazAMtasAgarajI, kAM tumhI pepara vAcata nAhI kA?' 'mApha karA,' ase mhaNUna kAhI veLa ikaDatikaDacyA gappA jhAlyA, parata mitrAne toca prazna kelA. barAca kALa nighUna gelA paNa hA gRhastha ApalI jAgA soDaNyAsa tayAra navhatA, gurUdeva mhaNAle evaDhI ghAI kasalI? prathama dharmAbhyAsa, AcaraNAcI dRDhatA, sarvasvAcA tyAga yA goSTI Avazyaka Aheta. tyA gRhasthAne tAbaDatoba sarva vastrAMcA tyAga kelA va nizcala ubhA rAhilA. 'mahArAja Apale nAva kAya?' tyAcI taDapha, tyAgAcI tayArI pAhUna gurUdevAMnI saMnyAsa dIkSA deNyAce Tharavale. lavakaraca samAraMbhapUrvaka dIkSA hoUna 'prazAMtasAgarajI mahArAja' tyA parisarAta vAvarU lAgale. mahArAjAMnI ApalyAjavaLacI picchI lageca ucalUna mitrAlA phekUna mAralI, mhaNAle Doke phirale kI kAya? mAjhe nAMva 'prazAMtasAgara Ahe, cala paLa mAjhyAsamorUna ! mitra bAhera paData mhaNAlA, 'nAvAta prazAMtasAgara paNa AcaraNAta badala mAtra nAhI.' svabhAva kasA badalalA? heca tara malA pahAyace hote. kAhI mANase azI ekakallI, laharI, vikSipta asatAta, zIghrakopI asatAta kI thoDyAzA vicalIta avastheta kAhIhI karUna mokaLe hotAta. tyAMcyA jiddI, durAgrahI svabhAvAta mAtra badala hota nAhI, itara tyAgI jara sahA tAsa dhyAna karata tara he dahA tAsa karIta asata. pratyeka goSTIta ApaNa sarasa asalyAce bhAsavata asata. jhAle, te sAmAnya zrAvakAMcyA zradhdece ucca sthAna paTakAvUna prasidhdIcyA zikharAvara virAjamAna jhAle, bhaktAMcI gardI, hoU lAgalI. sanyAsa gheNyAsa pUrvatayArI kasalI asate? ekadA hI vArtA tyAMcyA bAlamitrAcyA kAnAvara gelI, ApalA mitra jo atyaMta rAgiSTa paNa Aja eka prasidhda 'prazAMtasAgara mahArAja' mhaNUna oLakhalA jAto. ekadA darzana tara gheUna yAve. iMdriyadamanAcA kramavartI abhyAsa varSAnuvarSe karAvayAcA, tatvajJAnAcA pragADha vyAsaMga karUnaca iMdriyavijaya zakya hoto, mhaNUna aharniza tatvAbhyAsa karaNyAsAThI umedIcI, bAlapaNAcI kAhI varSe sadgurUsannidha ghAlaviNe Avazyaka, prauDhapaNI budhdI vaLata nAhI va bAlapaNAitake parizramahI hota nAhIta mhaNUna bAlapaNApAsUnaca dharmAbhyAsa jhAlelA asaNe bare! bAlapaNAce, dharmAdhyayana, sadgurUsAnidhya va iMdriyadamanAcA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. vidvAnadvaya prayatna jyAMcyA vATyAsa AlelA nAhI, tyAMnA te prauDhapaNI jamelaca azI khAtrI detA yeta nAhI. pariNAma asA hoto kI rAgadveSa khavaLana uThatAta. saMnyAsavRttIce hase hote, upahAsAcA viSaya hoto. khare tara saMnyAsAta jJAnAcyA uccatepekSA rAgadveSAcI maMdatA adhika apekSita asate. tI prayatnAneca sAdhalI jAte. nAhItara jasA gharaprapaMca tasA sanyAsa jhAlA. alikaDe bahateka zaharAtUna grAmINa bhAgAtanahI vyAkhyAnamAlA saptAha sAjarA karaNyAta yeto. gAvogAvace vidvAna vividha viSayAvara abhyAsapUrNa vyAkhyAna detAnA disatAta. hA upakrama gAvapramukha moThyA mehanatIne samAjakArya mhaNUna utsAhAne karIta asatAta. kAhI svabhAvajanya doSa sanyAsa patkaralyAnaMtara azobhanIya TharatAta, tyA saMnyAzApekSA saMnyAsadharmAcIca niMdA nirbhatsanA hoU lAgate. sAmAnya loka dharmApAsUna dUra jAU lAgatAta. hA hAsyavinodAcA viSaya banato. hyApekSA sanyAsa na ghetalelA barA navhe kAya? gRhasthAvastheta rAhUna sanyAsadharmAcI vrate pALAvIta, rAgadveSAcI maMdatA sAdhAvI he utkRSTa ANi prazaMsanIya paNa sanyAsa gheUna gRhasthAMnA dekhIla lAjaviNAre thera karaNe he nikRSTa va niMdyaca mhaNAve. ekadA kAya jhAle pahilyA divasAcA vaktA yAyalA veLa jhAlA. vyAkhyAnAcI veLa nighUna gelI. tyAcA divasa vAyA gelA. mAnadhana tara dyAveca lAgaNAra mhaNUna tyAMce vyAkhyAna dusare divazI Tharale. toparyaMta dusar2yA divazIcA baktAhI yeUna dAkhala jhAlA. AtA ekAca divazI doghAMcI bhASaNe ThevaNe bhAgaca hote. tevhA pratyekAne ekaeka tAsa vyAkhyAna dyAve ase Tharale. donhI vakte atizaya vidvAna hote. paNa yApUrvI donhI vidvAnAMce paraspara khaTake uDAle hote, tyAcA rAga ajUna gelA navhatA. rAgadveSAne bharalAzI, kazAlA jhAlA sNnyaashii| soDUni gelA gharAdArA, sobata nelA sArA psaaraa|| tyApaikI eka mahAzaya prAtarvidhIlA gele asatAnA dusar2yA mahAzayAMnA tyAMcyAbaddala mAhitI vicAralI te tasaDepaNAne mhaNAle hA nA ! agadIca gADhava Ahe. azA DhoMgI mANasAlA ugAca mahattva deUna bolAvalaM kasaM yAcaca Azcarya vATataM malA! tyAMcI hI muktAphaLe aikUna yajamAna gappa basale. khare tara tyAMcA paricaya karUna deNyAsAThI caukazI karIta hote. paNa ithe tyAMcA paricaya aikUna gappa basAve lAgale. thoDyA veLAnaMtara he vakte prAtarvidhIta guMtale asatAnA dusar2yA vaktyAMnA pahilyA vaktyAbaddala vicArale. tyAvara te rAgAnaM mhaNAle, 'hA nusatA ghANyAcA baila Ahe. ugAca vidvattecA TeMbhA miravIta asato. hyAlA bolAvalaM 'kasaM hyAcaM Azcaryaca vATalaM malA.' he varNana aikatAca saMyojaka punhA dacakale. hA asA paraspara paricaya jAhIra sabheta kAhI upayogI TharaNAra nAhI. mhaNUna te gappa basale. tyAMcyA ciMtecI jAgA AtA tyAMcyA vinoda badhdIne ghetalI. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhye jevaNAcI veLa jhAlI. gAvAtalI cAra pratiSThita maMDaLI bhojanAlA bolAvalI hotI. daravarSApramANe tATa-pATa-rAMgoLyA-udabattI vagaire sarva kAhI yathAsAMga jhAle. 5. svapna sarvAMcI tATe vADhalI gelI. paNa ekA tATAta suMdarase hirave gavata va dusar2yA tATAta thoDAsA kerakaracarA, kAgadAce tukaDe bADhaNyAta Ale. koNI koThe basAve hyAcA dhoraNIpaNAne saMketa karaNyAsa yajamAna cukale Aja sakALI uThalyApAsUnaca 'tI' atyaMta udAsa va khinna avastheta hotI. dainaMdina carcece dekhIla tilA bhAna navhate. patirAjAMnA moThA prazna paDalA kI Aja hilA jhAle Ahe tarI kAya? vicArale tara mauna, bolaNaM baMda, kAhI khAta nAhI kI pIta nAhI. sarva jithalyA tithe, makhamArjana nAhI, snAna nAhI, pUjAarcA nAhI kI cahApANI nAhI baraM nAhI gheta kAhI tara Thika Ahe, hakarata nAhI paNa navarA Ahe, mulaMbALaM Aheta tyAMnA tarI rojacyA sArakhe kAhI karAyalA nako kA? nAhI. vaizvadeva citrAvatI jhAlyA-Acamana jhAle. paNa te doghe bakte parasparAkaDe camatkArika najarene pAhU lAgale naMtara doghAMnIhI yajamAnAkaDe pAhatAca yajamAna uttarale, 'ApaNa parasparAMcA jo maghAzI paricaya karUna dilA nA, tyAvara hukuma ApalyA AvaDIce padArtha ApaNAsAThI muddAma ANavale Aheta. tyAbaddalacA adhika khulAsA ApaNa parasparAta karUna ghyAvA. kAhI dukhate-khubate kAM? auSadha ghetale kA? DaoNkTarAMkaDe jAyace kA? sarva kAhI vicArUna jhAle. tyAvara tice uttara, 'malA kasalI dhADa jhAlI Ahe, cAMgalI ThaNaThaNIta tara disate nA tumhAlA? kazAlA kALajI dAkhavatA ugIca!' te doghehI zaramale, varamale, samajale. yajamAnAMnI tAtaDIne dusarI tATe ANavUna sarva kAhI sAvarUna ghetale, kSamAyAcanApUrvaka doghAMnAhI AgrahAne vADhUna khuza kele khare . paNa tyA vidvAnAMnA tyA prasaMgAtUna bareca kAhI zikatA Ale. AtA kAya karAve kI ticI kaLI khulela? khUpa prayatna jhAlA. paNa vyarthaca, zevaTI patirAja nityApramANe ApalyA nokarIcyA ThikANI hajara jhAle, bAheraca nASTA urakalA. zALeta jANAr2yA mulA-bALAMnA kase pAThavale hyA vicArAtaca kAmakAja Avarale, nidAna saMdhyAkALaparyaMta tarI muDa yeIla, svayaMpAkapANI karIla ANi ghAlIla sarvAMnA jevAyalA.' vastutaH vidyA hI vinayAne zobhate, jyA vidvAnAlA vidvattesobata vinayasaMpannatA prApta jhAlI nAhI tI vidvattA phaLAsa AlI nAhI - vyartha gelI aseca samajAyalA have. | paNa kasace kAya ni kasace kAya ! matabheda, paMthabheda, pakSabheda, jAtibheda, vRttIbheda, varNabheda hyAMce astitva kadhI saMpAyaceca nAhIta, te sAMbhALanahI vidyAsaMpannAMnI kSamAzIla va paraspara sahiSNU banaNyAsa zikale pAhije. saMdhyAkALa jhAlI, Azene ghara javaLa kele. pAhato to sakALaceca vAtAvaraNa, kazIbazI rAtra ulaTalI tarI tice mauna kAyamaca. - pUrvaprasiddhI mAsika sanmati 2004 AtA hIcA hA avatAra kadhI badalela, maDa kevhA yeIla ANi he gaNita suTela kadhI hI vivaMcanA patirAjAMnA lAgUna rAhilI. tyAtUna kasalAca mArga nighenA, zevaTI patirAja ticyA ekA jivabhAvAcyA maitriNIkaDe gele, tilA kAlapAsUnacA itihAsa varNana karUna sAMgitalA. thoDA veLa vicAra karUna tI mhaNAlI, 'tumhI ciMtA karU nakA. mI pAhate kAya Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAyace te, tumhI malA sAMgA kI kAhI ticyA manAvirUdhda ghaDale kAya? tyAzivAya tI ase karaNAra nAhI. jarA dhIra dharA. kharaM sAMgU, bAyakAMcA mUDa sAMbhALaNaM hI goSTa sAmAnya budhdIcyA navar2yAMnA sahasA jamata nasateca, tyAlAhI ucca pAtaLIcI budhdImattA lAgate. ANi tI sahasA puruSAMmadhye ADhaLataca nAhI. tyAmuLe anekAMce saMsAra viskaLIta hotAta. sUra juLata nAhIta. he ticyA maitriNIce sarva pravacana aikUna, svataHcyA nirbudhdatecI nirbhatsanA karIta bicAre patirAja AlyApAvalI hiramusale hoUna paratale, dusare karatA kAya? to divasa gelA, dusarA gelA, tisarA divasa ugavalA, tice Apale teca, tIca udAsa caryA, toca hiramusalepaNA, nirUtsAha ANi toca mUDa. cauthyA divazI punhA moThyA Azene patirAja ticyA maitriNIkaDe gele, ciDUna, kAkuLatIlA yeUna mhaNAle, 'AtA tarI sAMgatA kA, kAya bighaDale te. kAya cukale Amace! AmhI jara cukale asU tara tI cUka punhA hoNAra nAhI mhaNUna kAna dharU, kSamAyAcanA karU.' bar2yAca veLAnaMtara moThyA kaSTAne zejAraNIne sAMgitale kI 'je AnaMdehI raDate, duHkhAta kase te hoI' AThavataM nA? 'ho AThavataM. paNa gharAta azA AnaMdAcI kiMvA duHkhAcI kasalIca ghaTanA ghaDalI nAhI ho! AtA aMta pAhU nakA, sAMgA lavakara mhaNaje jIva gahANa TAkUna ticI icchA pUrNa karU.' 'ho, paNa ticaM parimArjana nako kA vhAyalA ?' 'mAnya, puDhe bolA. ' 'tyAcaM asaM jhAlaM' ANi tyAnaM jIvAcA kAna kelA. 'tilA mhaNaje tumacyA lADakyA saubhAgyavatIlA sakALI-sakALI eka svapna paDalaM, tyAta tumacA dehAnta jhAlyAcaM tinaM pAhilaM.' 'assa, assa. maga tilA vAITa vATaNaM svAbhAvikaca Ahe kI, heca te, heca, tumhI navare mUrkha mhaNato AmhI yAsAThIca. 'baraM maga kAya ?' 'aho, AjaparyaMta ticaM ekahI svapna khoTaM TharalaM nAhI ANi uThalyAbarobara pAhate to tumhI agadI ThaNaThaNIta.' 'maga kA basU naye tilA dhakkA? kA hoU naye udAsa? khoTaM TharalelaM he ticyA AyuSyAtale pahileca svapna, samajale nITa? maga karA lavakara yAvara upAya!' pa Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. aucityAcA atireka 'kAya sAMgAyacaM hotaM?? 'nAhI mhaTalaM, agadI paravAparyaMta tara to agadIca chAna hotA.' 'baraM maga, paravA kAya jhAlaM?' tyAveLI daLaNavaLaNAcI sAdhane navhatI. TapAla, Teliphona navhate. kaThe yAtrelA jAyace jhAle tara ApaNa gharI parata yeUca yAcI khAtrI nase. mhaNUna sarva AvarAAvara karUna, deNyA-gheNyAce vyavahAra pUrNa karUna jAve lAge. jyAMcI aipata cAMgalI ase te dhanika loka mAtra ekhAdA vizvAsU nokara mANUsa ghara sAMbhALaNyAsa ThevUna jAta. ekA zrImaMtAne asAca eka imAnI nokara ghara-saMpattI ANi pALIva janAvarAMcI vyavasthA va sAMbhALa karaNyAsAThI mAge ThevalA va te tIrthayAtrelA nighUna gele. 'ekAekI gaDabaDA loLAyalA lAgalA ANi tyAnaM kSaNabharAtaca prANa soDalA, jANatyAlA bolAvUna vicAralaM tara to mhaNAlA tyAcyA gaLyAta hADa aDakalyAnaM to gudamarUna melA.' 'gaLyAta hADa aDakAyalA kuThaM bAhera gelA hotA?' 'bAhera kazAlA jAyalA havaM, gharAtaca tara bharapUra hADaM sApaDalI tyAlA.' 'gharAta kuThalI hADaM?' tIrthayAtrA sakuzala pAra paDalI, eka varSa ulaTUna gele hAte. zrImaMtAMnA paratIcyA pravAsAta ApalyA gharAcI oDha lAgalI. sAdhAraNataH 30-40 ki. mI. aMtarAvara gAva yetAca tyAMnA ApalyA gharAdArAsaMbaMdhIcyA mAhitIcI cuTapUTa asvastha karU lAgalI. kazAtaca kAMhI lakSya lAgenA, bailagADIcyA pravAsAne adhikaca zINa jANavU lAgalA. svAsthyahI bighaDale. ekA dharmazALeta mukkAma karUna tyAMnI tethUnaca eka mANUsa ApalyA gAvI pAThavilA. va ApalyA prAmANika nokarAlA bolAvUna gheUna ye, asA hakUma soDalA. tyApramANe tyAMcA prAmANika nokara hajara jhAlA. tyAlA pAhUna zrImaMtAMnA bare vATale. pravAsAcA thakavA kSaNabhara visarale. moThyA Azene va mamatene te vicArU lAgale 'ghoDA melA navha kA? 'ghoDyAlA marAyalA kAya jhAlaM?' 'helapATyAnaM to azakta jhAlA ANi melA.' 'kuThale helapATe? 'kAya re, sarva kuzala Ahe nA?' 'hoya mAlaka, sarva kAhI sakuzala Ahe.' 'mhAtArIlA dararoja zejAracyA zaharAta vaidyAkaDe nyAyacaM ANi parata ANAyacaM 10 ki. mI. ce mhAtArIlA ghevUna cAlaNe asalyAvara to kasA jagaNAra?' 'are maga asA ciMteta kA?' 'are paNa mhAtArIcyA AjArAcaM kAya jhAlaM?' 'kAhI nAhI. ugaca ApalaM.' 'are, to ApalA 'TipU' nAhI ANalA sobata?' 'pikalaM pAna te gaLaNAraca, dusaraM kAya vhAyacaM?' 'hAM, teca te, teca sAMgAyacaM hotaM malA !' 'are paNa, asalA AjAra tarI kasalA jhAlA tilA?' Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. acUka upAya 'sagaLaM aMga bhAjalaM ticaM, tyAmuLe roja jakhamA dhuvAyacyA va malamapaTTI vhAyacI.' 'are paNa mhAtArI bhAjAyalA kuThaM kuMbhArAkaDaM gelI hotI kI kAya?' 'chaH chaH gharAlAca Aga lAgalyAvara kuThaM jAyalA kazAlA pAhije?' 'kuNAcyA gharAlA lAgalI Aga?' eka atyaMta zrImaMta gharAta eka durdaivI ghaTanA ghaDalI mhaNaje ase kI zeThajI hRdayakriyA baMda paDUna svargavAsI jhAle. zeThANIjI agadI tArUNyAta dekhIla sadAsarvadA AjArIca asata. nAva lakSmIbAI, tazA suzikSita ANi samajadAra paNa aneka prakArace AjAra saMganamatAne tyAMcA pAThalAga karIta asata. tyAMcyAsAThI zeThajIMnI ba-yApaikI saMpattI mAge ThevalI hotI, sarva cikitsaka va cikitsAsAdhanAcI cokha vyavasthA karUnaca zeThajI svargavAsI jhAle hote. sAdhAraNataH divasAtUna cArapAca spezAlisTa ekAnaMtara eka yeta, bAIMnA tapAsata, priskripzana lihUna deta ANi nighUna jAta. divANajI hajAra-pAcazecI auSadhe ANIta ase. auSadhAMce Dosa, goLyA ghazAkhAlI utarata. evaDhe karUnahI 'Aja malA bare vATate' ase zabda bAIMcyA toMDUna koNI aikale navhate. 'dusar2yA kuNAcyA, ApalyAca kI!' 'asaM hoya, maga sagaLaM kAhI kuzala Ahe mhaNAlAsa te?' 'ho, mhaNaje mI nAhI kA kuzala? ApaNa sukhI tara sAre jaga sukhI, hyA tatvAnaM bolalo mI! zivAya yAtrehUna AlyAbarobara AnaMdAta vighna nako. mhaNUna prathama sarva kAhI kuzala Ahe he sAMgaNaca aucityAlA dharUna nAhI kA? ApaNaca tara AmhAMlA sAMgUna ThevalaM kI aucityaguNa nasela tara sarvaca guNAMcI mAtI hote.' gAvace DaoNkTara-vaidya saMpale, guNa yeInA bhAratAtalyA sarva prasidhda zaharAtale DaoNkTara-vaidya saMpale guNa yeInA kAya karAve? kuThe jAve samajenA, AjAra va takrArI jazAcyA tazAca. 'zAbbAsa! aucitya hA guNa kharA paNa tyAcA asA atireka jIva gheNArAca TharAyacA!' mUlabALa nasalyAne lakSmIbAI ekaTyAca hotyA. saMpattI - alaMkAra, sone nANe miLUna koTIcyA gharAta saMpattI hotI. tyAMcyA saMpattIcA tyAMnA jasA viniyoga mArga hotA tasA nAtevAIka-AsthevAIkAMcI svArthalolUpa dRSTIne goDa bolUna caukazI karaNe svAbhAvikaca hote. 'mAjhyA mate jIva vAcavaNArA. paNa he kAya? mAlaka tamhI bolata kA nAhI? gele vATataM mAlaka!' daivagatIpuDhe koNAce kAhI cAlata nAhI. tarI baraM, mI agadI kramAkramAnaM puDhe gelo, agadI sAvakAza eka eka pAUla cAcapaData, sAMbhALata. lakSmIbAIMcyA AjArAne adhikaca ucala khAllI nAtevAIka Asthene vicArapUsa karU lAgale, sahAnubhUtI darzavU lAgale, nAhI tarI dusare kAya karIta asatAta mhaNA, vedanA kAhI kuNAcyA koNI vibhAgUna gheUca zakata nAhI. akhera je vhAyacaM te jhAlaMca. lakSmIbAIMcyA sahanazIlatecI maryAdA saMpalI. bAI khaDabaDUna jAgyA jhAlyA, tyAMnI manAzI nirdhAra kelA kI ApalyA jIvAlA sukha nAhI tara - pUrvaprasiddhI mAsika sanmati 2003 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hyA saMpattIcA kAya upayoga? mAjhyA saMpattIcyA viniyogAcA hizeba malA koNa vicArato? 'bAI, tumhAlA baraM vhAyalA muLIca veLa lAgaNAra nAhI. evaDhaMca kI mAjhI phI tumhAlA jhepela kI nAhI he pahA. tyA kaMbarakasUna TrITameMTasAThI bAhera paDalyA sarva sthAvara-jaMgama praoNparTIcI vilhevATa lAvalI. tyAce rupAMtara rokha paizAta (rupayAta) karUna ghetale. bAIMcyA dUradarzIpaNAcI, dhoraNIpaNAcI, himatIcI sarva nAtevAIkAta carcA hoU lAgalI. bAI mhaNAlyA, mAjhe AtAparyaMta lAkho rupaye TrITameMTasAThI kharca jhAle. AtA kevaLa dahA lAkha urale Aheta. kAya yogAyoga Ahe pahA, nemakI mAjhI phI dekhIla dahA lAkhaca Ahe, tevaDhIdeUna TAkA mhaNaje TrITameMTa surU karato. bhAratAtIla pramukha zahare mhaNaje tethIla DaoNkTara-vaidya tyAMnI prathama saMpavile, aeNlopaeNthI, Ayurveda, homiopaeNthI, naeNcaropaeNthI, sAyakotherapI, riMjopaeNthI, yunAnI sarvAMnA eka eka saMdhI deUna pAhilI - paNa vyartha, kAMhI hitaciMtakAMnI lakSmIbAIMnA bAhera bAdhA jhAlI azI navIna mAhitI puravalI. lageca bAIMnI bhAratAtIla sarva prasidhda buvA pAlathe ghAtale. maMtra, taMtra, tAIta, aMgAre dhupAre karuna pAhile. paNa ArAma nAhI. he sarvara upAya karatA karatA khUpa kharcahI jhAlA kevaLa dahA lAkha zillaka rAhile. bAIsAhebAMnI rakkama detAca tyAMnA ApalyA gADIta basavUna DaoNkTara ApalyA haoNspiTalakaDe nighAle. tethe pohocatAca tyAMnA gheUna DaoNkTara Apale haoNspiTala dAkhavU lAgale - haoNspiTalacyA ekA ekA dAlanAtalyA tyA rogyAMcI bhayAnaka vyAdhIgrastatA pAhUna bAIMnA bhovaLa AlI. paNa tyA DaoNkTarAMnI tyAMnA vAraMvAra dhIra deUna sAvarale- tyAMnI je rogI pAhile tyAMce varNana karaNe kaThINa Ahe. koNAcyA meMdUce, tara koNAcyA poTAce, tara koNAcyA chAtIce tara, koNAcyA hAtApAyAMce aMtaraMga bhAga ughaDe karUna Thevale hote, koNAlA DoLe navhate tara koNAlA anna-zvAsa nalikA kRtrima basavalI hotI tara kAhIMcyA AtaDyA ughaDyA disata hotyA, rugNAMcyA vedanA, vivhaLaNe, Akroza karaNe, raDaNe-haMdake deNe pAhUna bAI ghAbaralyA va vicArAta paDalyA. tevhA DaoNkTarAMnI tyAMnA vicArale. 'kAM bAIsAheba, kasaM vATataM tamhAlA? hyA sarvAMcyA AjArApaDhe tumacA AjAra hA AjAra hyA sadarAta yeU zakato kAya?' bAIsAhebAMce kevilavANe, hatAza-nirAza jIvana nAtevAIkAMnA pahAvenA. kAhIMnI zaMkA kADhalI kI pativiyogAmuLe tyAMce mAnasika saMtulana bighaDale asAve, paNa bAIMnI cakka sAMgitale. tyAMcyA jivaMtapaNIca mI kadhI tyAMcI parvA kelI nAhI. vicArapUsa kelI nAhI tI naMtara kAya karaNAra? hI zaMkA agadIca mUrkhapaNAcI Ahe. naMtara bAIMcyA mAherakaDacI hAyalI kvAliphAIDa mANase mhaNAlI - rugNaparIkSA cikitsecyA dRSTIne bhArata mAgAsa Ahe, lageca bAIsAhebAMnA jarmanIlA pAThaviNyAta Ale. tethe sarvazreSTha cikitsakAcA zodha gheNyAta AlA. tyAMnA ase samajale kI ekA vRdhda DaoNkTarAMce zaharApAsUna pannAsa ki.mI. dUra eka moThe haoNspiTala Ahe. va te dezAtIla asAdhya mhaNUna TAkUna dilelyA kesesa phakta ghetAta va tyA durUsta karatAta. bAIsAheba tethe pohocalyA. DaoNkTarAMnI tyAMnA cAradona veLA tapAsale va tyAMcyA lakSAta bAIMcyA AjArAce khare rupa Ale. te mhaNAle - bAI zaramalyA, aMtarmukha jhAlyA va bhAratAta paratalyA. tyA bhAratAta parata AlelyA pAhUna sarva saMbaMdhita maMDaLI bheTAyalA AlI. sarvAMnI ekamukhAne vicArale, 'bAI tumhI itakyA lavakara va itakyA khaDakhaDIta koNatyA upAyAne ba-yA jhAlyA? yAvara bAI kAhIca bolata nasata. paNa evaDhe khare kI tyAnaMtara bAIMce kAhI dukhalyAce koNAcyA kadhI kAnAvara Ale nAhI. javaLa khuLakhuLaNArA paisAhI saMpalA hotA. DaoNkTarAMcyA acUka upAyAbaddala adhika carcA nako. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. adhyAtmapaMDita hA asA mahAna paMDita hyA asalyA ghANeraDyA haTilAta ghAIghAIne kAhItarI khAta Ahe he pAhUna navayuvakAcyA taLapAyAcI Aga mastakAlA bhiDalI. saMtApAcyA bharAta tyAne paMDitAcyA puDhyAtIla karapaTalelyA kAMdyAcyA bhajIcI pleTa rastyAvara bhirakAvalI. AtA te mahAzaya sAmAnya gRhastha rAhile navhate. kAhI kALa kuThe tarI zikUna AlyAvara svataHlA adhyAtmapaMDita mhaNavIta hote ANi vyAkhyAnAcI ekahI saMdhI soData navhate. paNa jyAMnI tyAMnA pAhile hote tyAMnA tyAMcyA pUrvacaritrAcI kalpanA hotI. tyAmuLe thoDe Azcarya va kautakahI hoU lAgale. tyAMnAhI prauDhAMpekSA taruNa yuvaka-yuvatIMnA upadeza deNyAta adhika rasa vATe. kAraNa tyAMcA lageca tyAMcyA bolaNyAvara vizvAsa base. hyA prakArAne paMDita bhAMbAvUna pANI pyAyace visarale. ApalyA ziSyAlA samajAvU lAgale. te mhaNAle, 'are, asA utAvILapaNA kazAsAThI? tulA tatva oLakha ajUna jhAlelI disata nAhI. AtmA ANi zarIra sarvathA bhinna Aheta, he kArya zarIrAce Ahe, tyAcezI AtmyAlA kAhI kartavya nAhI. to akhaMDa, avinAzI, jJAtAdRSTA ApalyA jAgI kAyamaca Ahe, saMtApa Avara!' he tyA paMDitAce nirlajapaNAce uttara aikUna tyAcA saMtApa adhikaca caDhalA, tyAne paMDitAcyA thobADIta azI eka ThevUna dilI kI to paMDita cAra kolAMTyA khAvUna zejAracyA gaTArIta jAvUna paDalA. cAturmAsAce nimitta hoUna aneka nimaMtraNe va vyAkhyAne bhovatAlacyA parisarAta hoU lAgalI. paMDitajIMcA saMyama-AcaraNa ANi khANyApiNyAsaMdarbhAta adhika kaTAkSa ase. jyA padArthAMcyA sevanAne hiMsA ghaDate, vikAra baLAvatAta ase kAMde, lasUNa, baTATe masAlyAce padArtha yAMcA cAturmAsAta vApara nako (khAU naye) ase vAraMvAra te sarvAMnA sAMgata asata. sarva sabhovatAlace loka AzcaryAne, autsukyAne goLA hoUna gaMmata pAhU lAgale. navayuvakAne svataHcA rAga AvaralA, tyA paMDitAlA gaTArItUna bAhera kADhale. tyAce kapaDe svaccha kele, va zAMta hota mhaNAlA - ba-yAca navayuvakAMnA haoNTalamadhye khANyAcI savaya asalyAne phAra kALa saMyama ThevaNe azakya hoI. tyA haTilasamorUna jAtAnA manAvara tAbA rahAtaca nase. sakALacyA nyAhArIcyA veLI tara saMyama suTataca ase. 'paMDitajI, rAgAvU nakA, hI sagaLI krIyA zarIrAcI Ahe. mAjhA hAta ANi Apale thobADa hyAMcA tyA akhaMDa, avinAzI AtmyAzI kAhI saMbaMdha nAhI. to tara jJAtAdRSTA jasA ANi jithe Ahe tethe sukharUpa Ahe. yAta vAITa vATUna gheNyAce kAraNaca kAya?' paMDitajI samajAyace te samajale. aseca ekadA ekA navayuvakAne ekA haoNTelasamorUna jAtA jAtA AtIla khamaMga vAsAne manAcI calabicala hoU lAgalyAne sahaja Ata DokAvale. tara tyAMnA ekA kopa-yAta kAhIzA aMdhArAta koNItarI paricita asalyAce jANavale. jarA puDhe jAvUna tyA vyaktIkaDe AzcaryAne pAhU lAgale. dusare tisare koNI nasUna teca adhyAtmapaMDita asalyAcI khAtrI jhAlI. tyAMnI maMdirAta zekaDo bhAvikAMcyA samora kelele pravacana AThavale. purANAtIla vAMgI, kAMde, baTATe purANAtaca rahAyace soDUna bhalatyAca ThikANI disU lAgalI tara tyAce pariNAma disaNAraca. ApaNa samajalAca AhAta. adhika spaSTIkaraNa kazAlA have? Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. gata janmAce pApa niyama Ahe. tyAta koNAcIhI DhavaLADhavaLa cAlata nAhI. khudda AmacI dekhIla. 'malA he mAnya nAhI, ApaNa jagatprabhU je manI ANAla te hoIla.' 'aho paNa tyAcyA nazibI asAyalA havaM nA?' te eka madhyamasvarUpAce nagara hote. AsapAsa barIcazI kheDI hotI. bhovatAlacyA kheDyAtale loka sAtvika, saraLa va Astika hote. deva-dharmavidhividhAna maMtra japa hyAMcyAvara tyAMcA vizvAsa hotA. tyAmuLeca grAmajozI padAvaracyA goviMdabhaTajIMcA prapaMca kasAbasA cAlata ase. alikaDe vRdhdApakALAne parizrama jhepata navhate. kaSTamaya jIvana va dAridraya hyAMnI tyAMcyA jIvAlA kadhIhI usaMta miLU dilI nAhI. zrAvaNa ANi vizeSataH adhika zrAvaNAta mAtra jarA ThIka utpanna hoI. 'pratyeka padarAta TAkalyAvara nazIba ADave paDaNAra tarI kase?' 'te AtA pratyakSa dAkhavito.' ase bhagavana mhaNAle ANi eka suvarNamoharAMcI thailI tyAMcyA mArgAta TheUna dilI ANi bhagavana-lakSmI ekA ADozAlA ubhe rAhile.... bhaTajIMce phalajyotiSAce jJAna tyAMcyA upajivikece eka aparihArya aMga asalyAne tyAtalyAtyAta bare hote. paNa svataHcyA kaMDalIbaddala te bephikIra asata. kAraNa tyAtale yoga phArase anakala nAhIta hyAcI tyAMnA kalpanA hotI. te kAhIhI asale tarI tyAMce cAritrya, sAtvikatA va saujanya sarvoparI ase. kadhI rAgalobha nAhI.'Thevile anaMte taiseci rahAve cittI asU dyAve samAdhAna' heca jaNUkAhI tyAMcyA jIvanAce sUtra. ekadA zeSazAyI bhagavAna viSNU ApalyA saubhAgyalakSmIsaha pRthvIvara pheraphaTakA mAraNyAsAThI nighata tevhAtyA ubhayatAta kAhI dRzyAsaMbaMdhI jI carcA cAle tI moThI udbodhaka ase. AtA heca pahA nA..... goviMdabhaTajIMcA jIvanakrama ANi tyA sAtvikatezI visaMgata ase kamAlIce dAridraya pAhUna lakSmI kaLavaLalI. na rAhUna tI mhaNAlI, 'bhagavan, yA vizvAta nyAyApekSA anyAyAceca adhika prAbalya disate.' 'te kase kAya?' goviMdabhaTajI ekA javaLacyAca kheDyAvarUna gharI paratata hote. Aja upavAsa asalyAne yajamAnAkaDe bhojana na karatAca te yeta hote. tyAmuLe phAraca thakavA jANavata hotA. vATene cAlatAnA tola jAta hotA. tyAcaveLI manAta aneka vikalpa thaimAna ghAlata hote. Aja sakALapAsUnaca tyAMcyA DokyAta ekA vicArAce prAbalya goMdhaLa ghAlIta hote. te ase kI 'Aja mI sattarI olAMDalI Ahe, dAta gele, kAna badhIra hota cAlale an DoLehI adhU hota cAlale, paNa janmabharAcyA pAyapITImuLe pAya tevaDhe tyAtalyA tyAta bare Aheta. DoLe gelyAvara kAThIcI madata gheUnaca cAlAvaM lAgela. paNa te pUrvasarAva nasalyAmuLe jamaNAra nAhI va aneka aDathaLyAvara AdaLUna kapALamokSa vhAyacA, tyApekSA tyAcA abhyAsa AtApAsUnaca karAyalA havA.' 'to goviMdabhaTajI pahA. evaDhA sAtvika sajjana dhArmika mANUsa, divasa rAtra devadharma japaNyAta magna asato paNa dAridraya mAtra tyAcI pATha soData nAhI. hyAlA nyAya mhaNatA yeIla kA? ase vicAra yetAca tyAnI DoLe ghaTTa miTale va te cAlU lAgale. vATeta kasalyAtarI aDathaLyAlA aDakUna paDaNAra hote paNa sAvarale va mhaNAle 'he asaM cAlAyacaca, tyAsAThI bhiUna kasaM cAlaNAra' DoLe na ughaDatAca te saraLa puDhe nighUna gele va pannAsa pAUla puDhe gelyAvara tyAMnI DoLe ughaDale. samAdhAnAcA eka pradIrgha suskArA soDalA. vATeta aDathaLe nirmANa karaNA-yAbaddala manAtalyAmanAta kheda karIta gharI pohocale. hA sarva prakAra pahAta ADozAlA ubhe asalelyA bhagavaMtAne arthapUrNa najarene lakSmIkaDe devI, cAlU janmAcyA saujanyAcI phaLe paDhacyA janmI ANi gelyA janmIcyA pApAcI phaLe yA janmI bhogAyacI hA nisargAcA alikhita Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAhile, tI lAjene cUra hovUna adhovadana sthitIta vicAramagna jhAlI hotI. ticI tI viSaNNatA bhagavaMtAlA pahAvenA, te mhaNAle...... 'devI yA vizvAta koNatyAhI padArthAcI kamataratA nAhI. paNa tyAsAThI pUrvajanmIce puNya padarI asAvaM lAgataM. te nasela tara koNI kitIhI deU kelaM tarI te lAbhata nAhI. AtA heca pahA.... hyA suvarNamoharAMcyA thailIlA ThokarUna jANyAcaM hyA bhaTajIlA kAya kAraNa hotaM? paNa lAbhayoga nasalyAnaM tyAlA hyAca kSaNI DoLe miTUna cAlaNyAcA vikalpa AlA, tyAnaM to lageca aMmalAtahI ANalA. puDhe jAvUna mAtra DoLe ughaDale, yAlA dusaraM kAya kAraNa asU zakataM? lakSmIdevI vicArAta paDalyA, jIvasRSTIta je kAhI hAnilAbha ghaDatAta te sarva tyA jIvAcyA pUrvasaMcitAca phalasvarUpaca asatAta. tethe koNAcAhI hastakSepa cAlata nAhI. hA nisarga niyama anAdikALApAsUna abAdhita Ahe va to anaMta kALAparyaMta tasAca rAhaNAra Ahe. he tilA mAnya karAve lAgale, sarva vikalpa dUra jhAle. tana-manAMcI zubha pravRttI puNya joDate va azubha pravRttI pApa padarI bAMdhate. puNyapravRtI hI muktIsAThI dUrAnvayAne upakAraka Tharate jarI muktIsAThI aMtatogatvA aDasararUpa asalI tarI. zudhdopayoga durApAsta asalA tarI zubhopayoga sahaja sAdhya Ahe te puNyopArjanAce sAdhana Ahe. 10. paramasukha ekadA rAjagRhI nagarIcA adhirAjA zreNika darabArAta basalA hotA. sarva sAmaMta darabArAta hajara hote va gappA raMgAta AlyA asatAMnA eka mAMsa khANyAsa caTAvalele va asaMyamI sAmaMta mhaNAle, 'AjakAla mAMsa bareca svasta jhAle Ahe. ' he vacana abhayakumArane aikale, va tyAne azA mahAna hiMsAvAdI, jaNU kAMhI sRSTItale pazu-pakSI ApalyAsAThIca nirmANa jhAle Aheta. tyAMcI niSThurapaNAne kattala karaNyAsa koNa rokhU zakate. ApalyA khANyApiNyAvara va svaira AcaraNAcA kAyapariNAma hoU zakato yAcA vicArahI nasalelyA, avivekI sAmantAsa dhaDA zikaviNyAcA nizcaya kelA. sAyaMkALI sabhA saMpalI ANi rAjA ApalyA antaHpurAta gelA. ANi abhayakumAra yA sarva sAmaMtAMcyA gharI gelA tevhA pratyekAne tyAMcyA yeNyAce kAraNa vicArale, abhayakumAra mhaNAlA, 'acAnaka zreNika rAjAnAM mahAroga jhAlyAce vaidyarAjAMnI sAMgitale va upAya mhaNUna jara koNyA komala manuSyAcyA hRdayAtIla thoDe-thoDe mAMsa miLAle tara hA roga barA hoIla, tevhA tumhI sarva rAjAce priya ANi jIvAlA jIva deNAre niSThAvaMta AhAta, mhaNUna mI tumacyAkaDe he mAMsa mAgaNyAsAThI Alo Ahe. tevhA pratyeka sAmaMtAne vicAra kelA 'melyAzivAya kALajAtIla mAsa deNe kase zakya Ahe?' te abhayakumArAsa mhaNAle, 'AmacyAbaddala zreNika rAjAMnA kAhIhI na bolaNyAsAThI he paise ghyA ANi AmhAlA yA prasaMgAtUna vAcavA.' dusa-yA divazI darabAra bharalA, sarva sAmaMta corAsArakhe yeUna Asanastha jhAle. rAjAsa tyAMcyA prakRtIbaddala vicArapUsa karU lAgale. rAjAne AzcaryAne abhayakumArakaDe pAhile. abhayakumArane sAmaMtAMkaDUna goLA jhAlelI amApa saMpattI rAjAsamora otalI va mhaNAlA, 'mahArAja ! kAla Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApalyA sAmaMtAMnI sabheta mhaTale hote kI AjakAla mAMsa bareca svasta miLate, mhaNUna mI tyAMcyA gharI mAMsa mAgaNyAsAThI gelo asatAnA sarvAMnI malA puSkaLase dravya tara dile. paNa kALajAtIla thoDesudhdA mAMsa dile nAhI tara maga mI vicArato, 'te mAMsa svasta Ahe kI mahAga?" abhayakumAra mhaNAlA, 'mI je kele te tumhA lokAMnA trAsa deNyAsAThI nAhI. phakta bodha deNyAsAThI kele. jevhA ApalyAlA ApalyA zarIrAce mAMsa deNyAcI veLa yete tevhA pracaMDa bhaya vATU lAgate. taseca jyA jIvAMce mAMsa ApaNa tyA prANyAlA ThAra mArUna jIbhece cocale puravito tyA mukyA prANyAMnA tyAMcA jIva priya nasato kAya? ApaNa ApalA jIva vAcavaNyAcA jasA prayatna karato tase tehI bicAre dhaDapaData asatAta. tyAMcA jIva ghetAnA nirdaya hoNe mhaNaje amAnavIya vyavahAraca nAhI kAM? sarva sRSTItIla budhdImAna mhaNUna mANasAce kautuka hote ANi dusarIkaDe hI pazUtA! yA sArakhI lAjiravANI goSTa koNatI? hA kevaDhA adharma Ahe. jagA ANi jagU dyA hI ApalI saMskRtI, sAdhU-saMtAMcI hI pavitra bhUmI tethe ApalyAsArakhe hiMsaka manovRttIce loka mhaNaje rAjyAsa kalaMka navhe kAya? sA-yA sAmaMtAMnI kAya bodha ghyAyacA to ghetalA. rAjAdhirAMjAcI kSamA mAgUna yApuDhe mAMsa na khANyAcI pratijJA ghetalI va paramasukhAce kAraNa asalelyA ahiMsAdharmAcA aMtaHkaraNapUrvaka aMgikAra kelA. Stop Animal Abuse 11. parAbhUta ekadA eka bhukelelA kolhA bhakSyAcyA zodhAta araNyAtUna bhaTakata drAkSAcyA bAgeta ziralA. drAkSAce ghosa pAhUna tyAcyA toMDAlA pANI suTale. khUpa uDyA mAralyA, sarva tAkada ekavaTUna prayatna kelA. punhA punhA uDyA mArUna thakUna gelA, ghAmAne ciMba jhAlA. drAkSAce ghosa uMca hote. ApaNa tethaparyaMta pohocU zakata nAhI, ApalA parAbhava hoto Ahe asA vicAra yeUna ApalyAlA koNI pAhAta tara nAhI nA? yA zaMkene sabhovAra eka dRSTI phiravUna aMga jhaTakUna nighaNAra toca..... jasA ekhAdA manuSya rastyAvara pAya ghasarUna paDato. ApalyAlA koNI pAhilaM tara nAhI nA? yAcA vicAra karUna paTakana uThato. Apale kapaDe jhaTakato, caSmA, TopI nITa karato. kuThe lAgale tara te gharI jAvUna sAvakAza pAhatA yeIla. paNa yA avastheta ApalyAlA koNI pAhilaM tara nAhI nA? ApalI kamajorI, parAbhava lapavaNyAcA to prayatna karato, javaLacyAca jhuDapAtUna eka sasA he sarva pAhata hotA to mhaNAlA - 'kAya kolhemAmA, kAya jhAlaM?" 'kuThe kAya? drAkSa AMbaTa Aheta evaDheca! mI uDyA mArUna javaLUna pAhilaM tara tI ajUna kaccI Aheta, toDaNyAsa yogya nAhIta, jarA saburIne gheNe zahANapaNAce nAhI kA? ajUna thoDe pikU dyAve maga khAtA yeIla !' azA sarva kathA mANasAsaMbaMdhIca Aheta, tyAcyA svabhAvAtIla labADI, cAlAkhI, beImAnI, DhoMga, jIvanApAsUna palAyana. yA durguNAMce darzana ghaDavaNAr2yA Aheta, mANUsa ApalA parAbhava, suMdara alaMkArIka zabdAtUna lapavaNyAcA prayatna karato. ApalI kamajorI moThyA dhUrtapaNAne, ApalA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moThepaNA, budhdIcAturya kase Ahe he paTaviNyAcA prayatna karato. parAbhava mAnya karIta nAhIta. saMsArAta parAbhUta jhAlele, Apale apayaza lapavaNyAsAThI bhagavI vastre dhAraNa karUna sanyasthavRttIce pradarzana karatAta ANi ApalA parAbhava dhUrtapaNAne jhAkaNyAcA prayatna karatAta, navhe yA vRttIce mahAna tapasvI, tyAgI, AtmakalyANAcA mArga, saMsAra tyAga karUna mokSAprata neNArA TharavatAta. paNa satya kAhI vegaLeca asate. 12. zabdArtha saMdhyAkALacI veLa, zAMta maMdira parisara, pU. AcAryazrI ApalyA kAhI zrAvakAMsamaveta carceta daMga hote. evaDhyAta koNI saMskRta - prAkRtace jANakAra vidvAna zrAvaka samuhAta yevUna virAjamAna jhAle. AcAryazrI 'so'haM' yA zabdAcA artha va mahattva viSada karIta hote. so'haM zabdoccArAne manAcI zudhdatA ANi te kase AtmakalyANakArI Tharate hyAce nirUpaNa karIta hote. samoraca basalele he vidvAna vicAra karU lAgale. 'zabdAlA kAya artha Ahe. ase koNate AtmajJAna yAcyA uccArAne prApta hoNAra Ahe? zabda sAdhana Ahe sAdhya navhe, hyA AcAryAMcA phArasA abhyAsa disata nAhI. yAMnA ApalyA jJAnAcI cuNuka dAkhavAvIca ekadA, mhaNaje AmhAlAhI kAhI yetaM he tara kaLela tyAMnA.' asA vicAra karUna vidvAna AcAryazrIMnA madhyeca aDavUna Apale vidvattApradarzana karU lAgale. bareca yuktivAda mAMDUna subhASitAMcI relacela karUna mI kase sarvAMnA mAjhyA vidvattene maMtramugdha karU zakato he dAkhavU lAgale. thoDA veLa stabdhateta gelA, AcAryazrI kevaLa aikata rAhile va ekadama tyA vidvAnAkaDe pAhUna mhaNAle, 'are, mUrkha mANasA, gappa baisa! AtA eka zabdahI puDhe bolalAsa tara yAda rAkha !!" acAnaka, anapekSita AcAryazrIMcyA mukhAtUna 'mUrkha mANasAM' yA zabdAce uccAraNa aikatAca staMbhita jhAlelA vidvAna pahAtaca rAhilA. evaDhyA zrAvakAMsamora AcAryazrIMnI ApaNAsa 'mUrkha' mhaTale! thaMDIce divasa asUnahI vidvAna kapALAvarIla ghAma pusU lAgale. chAtI dhaDadhaDU lAgalI. rAgahI anAvara jhAlA, ApaNa AtA bolalo tara ithe hajara asalele AcAryazrIMce ziSya dharUna mAratIlahI, na bolaNe hitAce. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDA veLa niHzabda zAMtateta gelA. tyA vidvAna mANasAsa uddezUna AcAryazrI mhaNAle, 'mApha karA mahAnubhAva. mI tara ekA lahAnazA, sAmAnya 'mUrkha' yA zabdAcA kitI pariNAma hoU zakato he pAhaNyAsAThI mhaTale.' 'thoDA vicAra karA', AcAryazrI mhaNAle - so'haM so'haM hota nita zvAsa udyAsa majhara! tAko aratha bicAriye tIna lokame sAra / / arthAta ApalyA pratyeka zvAsAbarobara eka svayaMbhU nAda nisargataHca ghumata asato, tyAvara sUkSmatene vicAra kelyAsa tyAcA jo artha pratIta hoIla to nITa samajAvUna ghetalyAnaMtara yogya umaja paDalA tara tIna lokAMcA sAra sApaDalyA itakeca jIvana sArthakI lAgAyace Ahe. 'so'haM' hA tara zabdanAda Ahe. tyAcA zabdArtha 'toca mI Ahe' asA Ahe. paNa to mhaNaje koNa? he prathama nITa samajAvUna ghyA. 'to' mhaNaje sidhda paramAtmA jo anaMtajJAna, darzana, zaktI ANi sukha yA catuSTyAne saMyukta Ahe. heca mAjhe khare svarUpa Ahe ANi teca malA prApta karUna ghyAvayAce Ahe, te bAhera kuThe miLata nAhI. AjacA ApalA hA AtmA rAgadveSa mohasaMvRtta Ahe. tyAlA bhovatAlacyA carAcara vastUta mamatva nirmANa jhAle Ahe. mhaNUna to anAdikAlApAsUna yA bhavasAgarAta gaTAMgaLyA khAta anaMta duHkhAce anubhavana karIta Ahe, tyAlA hI jANIvaca nAhI kI mAjhe he khare svarUpa nAhI. hyA sagaLyA anarthAce mULa 'ajJAna' Ahe. mhaNUna AtA ekaca dhyAsa, ekaca dhyAna, ekaca ciMtA, ekaca manana, ekaca uccAra, ekaca dhyeya, ekaca Adeza ekaca upadeza ANi to mhaNaje - 'he sidhda bhagavAna, ApaNa AhAta toca mhaNaje tasAca mI Ahe, anAdikAlApAsUna jyAce vismaraNa jhAle te Aja sudaivAne sApaDale, hA ekameva eka gurumaMtra amulya Ahe. AtA pratyeka zvAsa-ucchvAsAcA artha malA umagalA Ahe, to mhaNaje so'haM! toca paramAtmasvarUpa asA mI Ahe. evaDhe sAMgUna AcAryazrI svAdhyAyAsAThI gamanakarte jhAle. he sarva pAhUnaaikUna vidvAna AcAryacaraNI lIna jhAlA. an Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. duHkha haratA, sukha karatA mAjhA mIca udyogapatIMcyA DoLyAta azrU Ale, kaMTha dATUna AlA, kebaDhI kALajI ghetAta mAjhI mulaM! kharacaM mI kitI bhAgyavAna Ahe! he prema-jivhALAtatparatA pAhana tyAMnI saMdhyAkALI gharAsamorIla bAgeta ArAmakhurcIvara basUna tyAMcyAbaddalace hRdagata vyakta karata mhaNAle - ekA nagarIta eka jyeSTha udyogapatI ApalyA samAdhAnI. sakhI jIvana va ApalyA parivArAce guNagAna karIta hote. bheTAyalA yeNAr2yA samavayaska mitraparivArAMkaDe toMDa bharUna kautuka karIta asata. AjaparyaMta vyApArAta miLavalelI pratiSThA, sthAvara-jaMgama mAlamattA, susvarUpa patnI, AjJAdhAraka, nirvyasanI mule, gharAta AlelyA sunA suzikSita, AdarAtithya karaNAr2yA, susaMskAra saMpanna nAtavaMDaM, sagaLaM kAhI manAsArakhaM ANi paripUrNa asalyAce samAdhAna tyAMcyA vAraMvAra kautukAtUna osaMDUna vAhAta hote. mulAMno, AtA malA DoLyAMcI kAya AvazyakatA Ahe? mAjhI hI premaLa cAra mulaM mhaNaje ATha DoLe, cAra sUnA, ATha DoLe, mAjhyA mAlakINIce dona DoLe cAra nAtavaMDa tyAMce ATha DoLe ase savvIsa DoLe asatAnA malA DoLyAMcI AvazyakatA kAya? he zabda aikUna sarvAMnI niHzvAsa TAkalA va ApaApalyA kAmAta guMtale. aghaTita mhaNA kiMvA durdaiva mhaNA, kazI koNAsa ThAUka udyogapatIMcyA gharAlA tyAca rAtrI Aga lAgalI. surakSitatA miLavaNyAsAThI, bacAvAsAThI sarva ghAIne bAhera paDU lAgale, Aga ATokyAbAhera jAta asalelI disU lAgalI, rAtrIcI veLa asalyAne madata kAryahI tAtaDIne hoU zakata navhate, sarvajaNa ghAbaralele hote. Aja vayAcI paMcAhattarI gAThalI, moThyA thATAta sarva kuTuMbiyAMnI bADhadivasa sAjarA kelA. hAra ture, phoTo, mejavAnI, roSaNAI lakhalakhATa saMdhyAkALa paryaMta osaralA, thoDe zAMta jhAlyAvara ArazAta ApalyAkaDeca pahAta nisarga Apale kArya cokha bajAvata asalyAce jANavata hote. AtA caSmA, kAThI, bacALI, zravaNayaMtra he agadI sagesoyare banU lAgale. mitra parivAra 'kAya mhaNate tabyeta? raktadAba, zUgara, sarva naoNrmala Ahe nA?' azI caukazI Asthene karU lAgalI. udyogapatIhI ApalyA vyAdhIMnA kuravALata kautukAne ApalyA parivArAtIla sevA-bhAva kitI sukhamaya Ahe te kevaDhyA AdarAtithyAne, sanmAnAne vicArapusa karatAta he sAMgatAnA gahivarUna yeta. tevaDhyAta nAtU oraDalA 'AjobA kuThe Aheta? bAherUna AkAMta karUna AjobA, AjobA hI Arta hAka kAnI paData hotI. udyogapatIMcA nAilAja hotA, DoLyAne disata navhate ANi pAyAne cAlatA yeta navhate. AtA ApaNa AkAMta karUna kAya upayoga? koNIhI koNAce nAhI, je kAhI ApalyA hAtI, avAkyAta Ahe toparyaMtaca ApalyA kalyANAcA mArga ApaNaca zodhalA pAhije, itarAMvara (daivAvara) visaMbUna AtmaghAta oDhavUna gheNyAsArakheca nAhI kA? ekadA - kA zugaracA praveza jhAlA tara to akheraparyaMta atyaMta niSThene ApalA eka eka avayava saMpuSTAta ANaNyAce kAma karIta asato. udyogapatIMcehI taseca jhAle. alikaDe tyAMcyA DoLyAMnI disAyace kamI hoU lAgale. gharAtIla vastu, pharnicara aDathaLe nirmANa karU lAgale, cAlaNe na ThokaratA azakya hoU lAgale. tevhA nAtavAne tyAMcyA hAtAta kAThI sopavalI, mulehI Asthene mhaNU lAgalI, 'bAbA, ekadA DoLyAMce oNparezana karUna TAkA, sarjana ApalyA paricitaca Aheta. sakALI aeNDamiTa-saMdhyAkALI DisacArja, kAhIhI trAsa hoNAra nAhI. ApalA jIva dhokyAta ghAlUna koNI ApalyAlA vAcavatIla hI apekSA khoTI Ahe. 'kaThINa samaya yetA koNa kAmAsa yeto?' ApaNaca ApalyA sukha-duHkhAce dhanI Ahota, yAcI jANa vayAcyA paMcAhattarI naMtara hoUna kAya upayoga? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. sumatI pratyeka jIva hA ApalyA bhavitavyAcA zilpakAra asato. to kasA? pAhUyA ! pratyeka jIva jyA pramANe vicAra karato tyA prakArace puNya pApa tyAcyA nazibI joDale jAtAta. svataHce va itarAMce kalyANAcA bhAva manI asaNe, itara jIvAMnA duHkha na hoIla azI saMyamazIla vAgaNUka ThevaNe hyA goSTI tyAcyA svataHcyA svAdhIna asatAta. yAsAThI phArazI budhdimattA kiMvA saMpattI havI asate ase kAhI nAhI. pUrva saMcItApramANe jI kAhI barI-vAITa, kamI-jAsta sAMpattika - bauddhika sAmugrI lAbhalI asela tyAta saMtuSTa rAhUna sadavicAra ANi zubhaciMtanAcyA prayatnAne Apale sukhada bhaviSya ghaDavIta rAhaNe pratyeka jIvAce parama kartavya Tharate. tyAcA lAbhahI puDhacyA janmI hoIla yAta kAhI zaMkA nAhI. paNa khUpaveLA hA lAbha hyA janmIca miLUhI zakato. ApalyA bhovatAlI vAvaraNArI sAtvika, AnaMdI va maMdakaSAyI mANase Arogya ANi aizvarya saMpanna pahAvayAsa miLatAta. ekadA ekA gurUne ApalyA ziSyAlA eka pahilyA praticyA svarUpasuMdara puruSAlA zodhUna ANaNyAcI kAmagirI sopavalI. svaparahita ciMteta satata vyasta asaNA-yA ekA satpuruSAcyA mudrevarace osaMDUna vAhaNAre teja pAhUna tyA puruSAlA gurusamora hajara karaNyAta Ale. gurUne ziSyAsa yogya kAmAcI zAbAsakI dilI. sadavicAramagnatecA hA puruSa paripAka asalyAce paTavUna dile. kAhI varSAMnaMtara ekA atyaMta kurUpa puruSAcI nivaDa karaNyAsa tyAca ziSyAsa sAMgaNyAta Ale. tevhA rAjAcyA kaidetIla ekA kurUpa va bhesUra puruSAsa tyAne gurusamora ubhe kele. adhika caukazI va nirIkSaNAnaMtara ase samajale kI, atyaMta rUpasuMdara mhaNUna ekekALI ApaNa jyAcI nivaDa kelI hotI toca hA manuSya hotA. karmadharma saMyogAne kiMvA kusaMgatImuLe tyA sadavicArI mANasAce rupAMtara saptavyasanI, duSpravRtta vyaktIta jhAle ANi tyAcAca pariNAma tyAcyA mudrevara jhAlA ANi to vidrUpa disU lAgalA. tevhA yA ghaTanecA niSkarSa asA jhAlA kI, mANasAlA prApta hoNAre suMdara svarUpa kiMvA kurUpatA hai kevaLa tyAcyA aMta:karaNAta cAlU asaNA-yA zubha - azubha vicArAMcA, pravRttIMcAca pariNAma asato. jethe sumatI, sadavicAra, zubhaciMtana asela tethe saMpattI ANi jethe durmatI, duSTavicAra, azubhaciMtana asela tethe vipattI asateca asate. jahA~ sumati tahA~ saMpatti nAnA jahA~ kumati tahA~ vipatti nidAnA bhAvArtha - jethe sadAcAra, hitaciMtana, zubha pariNAma hyAMcA sadAsarvadA vAsa asato tethe saMpattI ApoApa cAlata yete. yA ulaTa tethe dveSa, duSTapaNA azubha pariNatI yAMce thaimAna asate tethe aneka saMkaTe ANi dAridraya yAMce prAbalya disate. mhaNUna 'sumatI'cA kSaNabhara dekhIla visara na paDAvA he Apale prathama kartavya navhe kAya? Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. abhirucI sukara zreSTha, tumacI kalpanA, tumacyA dRSTIne kadAcita barobara aselahI. paNa yoniparatve va vyaktIparatve sukhAcyA kalpanA vegavegaLyA asU zakatAta. triloka saMcArI mahAmAnava zrI. nAradamunI madhyalokAMtIla kAma saMpavUna UrdhvalokAMkaDe prayANa karU lAgale, jarA uMcAvara pohocatAca tyAMnI khAlI dRSTI TAkalI ANi tetheca thAMbale. tyAMnI je dRzya pAhile tyAmuLe tyAMce karuNAkomala hRdaya helAvale. kAya mhaNato mI? AlaM kAya dhyAnAta? haM Ale thoDese paNa AmacyA sukhAcI kalpanA itarAMnA yeNaM durApAstaca, baraM te jAU dyA. ApaNa vara kuThe nighAlAta? kasale dRzya hote te? mI nighAlo svargAta eka Dukkara ekA gaTArAta loLatA-loLatA pUrNapaNe taLAzI gele munI ciMteta paDale AtA hA prANI hayAtaca buDUna maraNAra tara nAhInA? azI bhItI tyAMnA vyAkULa karUna gelI. te jAgacyA jAgIca ubhe rAhile va tyA gaTArAkaDe najara khiLavUna puDhacyA ghaTanecI pariNatI AjamAvU lAgale. malA hI gheUna calA nA vA! kA nAhI? calA kI! paNa tethe AmacI sagaLI soya hoIla nA? evhaDhyAta te grAmavarAhAce pracaMDa dhaDa vara Ale sabhovatAlacyA parisarAkaDe tyAMnI eka cauphera najara TAkalI va punhA DubakI mAraNAra evaDhyAta tyAMcI najara aMtarALAta sthirAvalelyA nArada munizvarAMkaDe gelI. svargaca to, tithaM kAya kamI asaNAra? tasaM moghama nako, ithaMca sarva khulAsA jhAlelA barA. munirAjAMcI AzaMkita mudrA pAhUna sukara mahodaya vicArate jhAle. praNAma munirAja, kA ApaNa azA bhayabhIta mudrene majakaDe pahAta ahAta? kasalA khulAsA havA tumhAMlA? AmacyA nehamIcyA AhAra vihArAcI tithaM kAya soya? malA vATalaM - tumhI prANasaMkaTAta AhAta! che! che! hA tara mAjhA rojacAca kAryakrama Ahe. svargAtalyA deva devatAMnA nihAra nasato. tyAmuLaM tumacI kucaMbaNA hoNyAcI zakyatA nAkAratA yeNAra nAhI. tyA aivajI amRta prAzana karUna tI garaja bhAgavatA yeIla. tyAzivAya paramocca AnaMdAcA dusarA udyogaca nAhI. svargasukha kA kAya mhaNatA tumhI - tyAcA hA svAda asAvA azI mAjhI prAmANika samajUta Ahe. te rAhU dyA, AmacaM amRta AmhAMlA va tumacaM tumhAMlA lakhalAbha aso. paNa zaMkA azI kI, madhyalokAMtIla mANasAMpramANe tithaMhI sephTika vagairecI bhAnagaDa jAUna pohocalI kI kAya? Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che! che! to praznaca tithe udabhavata nAhI. bahubhAga mAnaba he pazUpramANeca amola mAnava jIvana gatAnugatikatene vyatIta karatAta. assa, maga mAtra AmhAMlA tyAzI kartavya nAhI. jithaM sAdhyA AhAra vihArAcI dekhIla soya nAhI tyAlA AmhI svargA aivajI naraka mhaNaNeca pasaMta karU. koNAcI abhirucI rAjakAraNAta, koNAcI vidhvaMsaka kAryAta tara koNAcI cauryAdi pApAcaraNAta tyAMnA tyAtIla nimajjanAta je svarga sukha lAbhate tyApAsUna vicalita kele muLIca AvaData nAhI. hyA rAgadveSAce gaTAra mhaNajeca khare sukha ANi prApta janmAce sArthaka azI tyAMcI kalpanA asate. baraM maga mI calU AtA? Avazya, zubhAste paMthAna: kAya hI jIvAcI abhirucI ANi kAya hyA svarga narakAcyA kalpanA. ekAlA jo svarga vATato toca itarAMnA naraka bhAsato. bhinnarucIhi loka: mhaNatAta teca khare, ThIka Ahe. ApaNa AtA mArgastha vhAve, malA hyA AnaMdasAgarAta adyApa ba-yAca DabakyA mArAyacyA Aheta. hayAta buDUna maraNyAcI AzaMkA manAtUna kADhUna TAkAvI munirAja - AmacaM heca parama sukha Ahe. tyAMcyApAsUna tyAMnA mukta karaNe he puSkaLadA azakyaca Tharate. je mahAmunI nAradAMnA zakya jhAle nAhI te ApaNa ApalyA upadezAne sAdhya karU zaka azI mahatvAkAMkSA sAmAnya zaktIcyA mahAbhAgAMnI bALagaNe mhaNajeca zaktIcA va veLecA apavyayaca Tharela. hI jANIva asUnahI thora mahAtme Apale kartavya karuNA buddhIne karItaca Ale Aheta va karItaca rAhaNAra Aheta, jagAcyA aMtAparyaMta. evaDhaMca kAya tara bhinnarucIhi loka: mhaNaje koNAcI AvaDa gaTAra tara koNAcI AvaDa amRta. barAhAzI evaDhA vArtAlApa hotAca nAradamuni mahArAja kasalyAtarI vicArataMdrIta svargArohaNa karate jhAle. tyAMcyA vicArataMdrIcA mAgovA ghetA ase ADhaLale kI - jIvamAtra pUrvasaMcitAcyA phalasvarUpa cau-yAMzI lakSa yonipaikI ekhAdyA yonIta janma gheto, tyA tyA jIvajAtI madhIla mAtA pityAMcI bauddhika pAtaLI, khAdyapeyAMcI abhirucI tyAlA prApta hote. tyAtaca to paramocca sukhAce anubhavana karato. itara kAhI naitika adhyAtmika mulyAMcA prAdurbhAva tethe saMbhavata nAhI. paNa mAnava tyAlA apavAda Ahe. deza kAla paristhitIcI viSamatA va viparItatA puruSArthAne bAjUsa sArUna to ApalI abhirucI badalabU zakato. paNa he kvacita ghaDate. Journey Les to Heaven Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. paricaya prabhu rAmacaMdra baMdhU lakSmaNa ANi dharmapatrI sItesaha vanavAsAtale Apale divasa araNye tuDavIta ghAlavIta hote. sarovarAcyA kAThAvara thoDyA-thoDyA aMtarAvara aneka bagaLe dhyAnamagna avastheta ubhe hote. ekAca jAgI phAra veLa thAMbUnahI kAryabhAga sAdhalAca nAhI tara te haLUhaLU ekaeka pAUla sAvadhagirIne TAkIta. pratyeka pAUla TAkatAMnA pANyAcI kholI va AtalA taLa hyAcA aMdAja gheNyAsAThI te cAcapaData va gALAta pAUla phasaNyAcI saMbhAvanA nAhI he AjamAvUna pahAta. te dazya animiSa netrAne pAhilyAvara prabhurAma aMtarI umagale, te lakSmaNAlA hAlavUna mhaNAle - prakhara adhyAtmika jAgRtI, pUrvasaMcitAcI anivAryatA ANi laukika kartavyatatparatA hyA trayImuLe tyAMcA araNyavAsa dekhIla tyAMnA yAtanece kAraNa TharU zakale nAhI. pazya lakSmaNa paMpAyaryA bakoyaM prmdhaarmikH| zanaiH zanaiH padaM dhatte jIvAMnA vadhazaMkayA || ghanadATa banadhIMcI zobhA pahAvI, rAnaphaLe cAkhAvI rAnaphulAMcyA maMdasugaMdhita vA-yAne sukhavAve va ADhaLaNA-yA banya pazupakSAMcyA nirAgasa, sAtvika jIvanAcI dinacaryA pAhana tyAta jIva ramavAvA asA tyAMcA upakrama ase. pAhilaMsa lakSmaNA, jarA barakAInaM tyA bagaLyAcyA hAlacAlIkaDe baghatarI ApalyA padanyAsAmuLaM khAlacyA jIvAMcI hiMsA hoU naye mhaNUna bagaLA kasA haLUhaLU pAUla TAkIta Ahe, hI tyAcI jIvarakSaNAcI sAvadhatA pAhUna tyAcyA parama dhArmikatecI oLakha paTate. caudA varSAMpaikI dahA varSe loTalI hotI paNa tyAMcyA vRttIta kAhIca pharaka paDalA navhatA. kAraNa sthitaprajJatemuLe, sukha-duHkha, jaya-parAjaya, kAcakaMcana, mahAla-smazAna, rAjavaibhava-araNyavAsa hayAta bheda mAnaNyApalIkaDe te pohocale hote. he prabhuMce zabda tetheca pANyAta reMgALaNA-yA ekA matsyakuTuMba pramukhAne aikale va tyAlA prabhUcyA atirekI saujanyazIlatecI kIva AlI, na rahAvUna to pANyAbAhera toMDa kADhUna prabhUnA uccasvarAne mhaNAlA - bhramatA-bhramatA eka vizAla sarovara tyAMcyA najaresa paDale, tyAcA parisara samudrAsArakhA zAMta asalA tarI sAgarAcyA vaiguNyApAsUna te sarvathA mukta hote. sahavAsI vijAnIyAta, sahavAsI viceSTItama | baka: kiM vaya'te rAma e nAhaM niSkulIkRtaH // prabhU, kAya hA bhoLepaNA! zIta-madhura jala, phulalelyA kamaLAMcI vipulatA, tyAcA sukhada-saurabha, tyAta svacchaMdAne vihAra karaNAre jalacara hyAmuLe eka AgaLIca bhavyatA ANi ramaNIyatA nirmANa jhAlI hotI. tyA nisargasauMdaryAne bhArAvUna sarovarAcyA kAThAzI prabhU ekA uMca jAgI visAvale. te pAhUna tyAMce zejArIca baMdhU lakSmaNa ANi sItAhI visAvalI. AmhI yA sarovarAtIla sahavAsI Ahota, rAtraMdivasa AmhI parasparAMnA cAMgale oLakhato. evaDhaMca navhe tara nITa oLakhUna Ahota. hI bagaLyAMcI jAta jI atyaMta haLuvArapaNe padanyAsa karate tI jIva vadhAcyA bhItIne muLIca nAhI tara cikhalAta pAya phasU naye kiMvA velIta pAya aDakU naye hyA bhItIne, to pratyeka pAUla cAcapaData va pANyAkhAlacyA jaminIcA aMdAja gheta svataHcyA surakSitatesAThI asA sAvakAza pAUla TAkato. jIvahiMsA TALaNyAcA tyAta sutarAma saMbaMdha nAhI. tase asate tara tyAne Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amace matsyakula naSTa karIta ANale nasate. AtA kevaLa mIca tevaDhA zillaka rAhilo Ahe. ANi to hI kevaLa ApalA gairasamaja nAhIsA karaNyAsAThIca. 17. savvAzera evaDhe bhASaNa hotAca javaLacyA bagaLyAne jhepa gheUna tyAlA cocIta pakaDale va prabhUsamoraca gaTTa kele. prabhU avAk jhAle va uThUna cAlU lAgale. ekA gAvAMta eka vRddha zAstrI rahAta hote. paMcakrozItIla kheDyAMmadhUna tyAcI bhikSakI cAMgalI cAle. aneka kAraNAMsAThI te prasiddha hote. tyAMcyA pAraMpArika vyAvasAyAta te rAtraMdivasa magna asata. tyAMcyA dhaMdyAcA tyAMnA abhimAna vATe va ApalyA ekulatyA eka mulAne hAca vyavasAya tyAtIla vaiziSTayAsaha cAlU ThevAvA asA tyAMcA Agraha hotA. ati saujanya prakRtImuLe duSTAMnAhI suSTa samajaNe he saMta sajjanAMce brIda asale tarI jyAcA tyAcA mULa svabhAva kadhI badalata nAhI. duSTa pravRttIce jIva jevhA ughaDa-ughaDa duSTapaNA karatAta tevhA tyAce phArase kAhI vATata nAhI paNa jevhA te saMta sajanAMce nATaka vaThavUna bhoLyA jIvAMnA nADatAta tevhA duSTAcyA sobataca mAyAcArAmuLe te pApa zatapaTIne vADhate. sarvatra pitarAMnA zAMta karaNyAce parva cAlU hote. bahujana samAjAcI azI zraddhA asate kI, tyA parvAta poTabhara jevaNArA brAmhaNa lAbhalA tara pitara tRpta hotAta. tyAmuLe hyAkAmI zAstrIbuvAMcA anukrama kadhIca dusarA lAgalA nAhI, paMcapakvAnnAsobataca te ekA baiThakIta bIsa-paMcavIsa lADU sahaja saMpavIta. tyAmuLe bhAvikAMcI tyAMnAca bolAvaNyAsAThI atyaMta caDhAoDha lAge. ApalyA dainaMdina vyavahArAta azA bagaLyAMcyA mAyAvI vAgaNyApAsUna sAvadha rahAve va tyAMcyA cirasahavAsI jaNAMkaDUna tyAMce satyasvarUpa samajUna gheUna tyAMcepAsUna cAra pAUle dUra rahAve. Aja cAra ThikANI AmaMtraNe tyAMnA va cAra ThikANI tyAMcyA mulAlA hotI zAstrI buvA atyaMta dakSatene cArahI AmaMtraNe pUrNa karUna nukateca ADave jhAle hote. tevaDhyAta cauthyA AmaMtraNAbaddala mulagA aLama-TaLama karato Ahe he tyAMcyA lakSAta Ale va te tyAcevara ukhaDale tyAMnI tyAce toMDAvara eka rAmabANa subhASita lageca phekUna mArale va tyAcI vaTavaTa baMda kelI te mhaNAle - - pUrva prasiddhI - mAsika sanmatI parAnnaM prApya durbuddhe mA prANeSu dayAM kuru | parAnnaM durlabhaM loke prANA: janmati janmati || are, durbuddha mANasA, parAnnasevanAne prANa kAsAvIsa hotAta mhaNUna tyAMnA dayA dAkhavU nakA, hyA vizvAta parAnna durlabha asate, prANa tara amara Aheta te janmojanmI sobataca asatAta. yAvara mulagA tarI kAya uttara deNAra zAstrI buvAMcA yuktivAda binatoDa hotA he koNa amAnya karIla? Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrI buvAMcA hAta dharaNArA hyA bAbatIta tarI koNI nAhI. hyA kIrtImuLe zAstrI buvAMnA dekhIla thoDA-phAra garva jhAlAca! ANi tyA to-yAta te vAgU lAgale. maga AtA ho kasaM? zetakarI te AtA tujhaM tU bagha. tU marU naye mhaNUna mI sAMgitalaM. bahuteka zAstryAMnA asate tase thoDe vaidyaka va jyotiSa viSayaka jJAna tyAMnA hote. veLaprasaMgI ApalyA vidvattecI chApa samoracyA ajJAnI lokAMvara pADaNyAsAThI saMskRta vAkya kiMvA subhASita te azA ThasakyAta mhaNata kI, tyAMcyA tyA zabdoccArAne sarva prabhAvita hoUna tyAMcA mahimA gata asata. marAyacaM nAhI malA evaDhyAta, tyA pANyAcaM amRta karato AtA. ase mhaNUna tyAne punhA zidorI soDalI, saMdhyAkALacyA pAca bhAka-yA hA hA mhaNatA phasta kelyA, te pAhUna zAkhI buvAMnA punhA ghAma phuTalA. Aja tyAMnA zejAracyA pAca ki. mI. varIla ekA kheDyAtIla pramukhAkaDe satyanArAyaNAcI pUjA ghAlaNyAce AmaMtraNa hote. sAdhAraNa dapArI tethe pohocAve. pahile jevaNa cArIThAva ricavAve, naMtara saMdhyAkALI kathA saMpavUna dusare jevaNa padarAta pADUna cAMdaNyArAtrI bailagADItUna gharI paratAve asA manAta vicAra karUna cAra ki. mI. gele. divasa Azvina mahinyAce hote. unha kaDADale, zAstrI ghAmAghUma hoUna ekA vRkSAkhAlI visAvale. ApalA 25 lADUMcA vikrama sahaja mor3a zakela asA mANasa ADhaLalyAne tyAMcA nazA utaralA te zIghragatIne ApalyA gharI pohocale. barIca rAtra jhAlI hotI tarI tyAMnI ApalyA suputrAlA uThavale. pAhilele dRzya varNana karUna sAMgitale va asA Adarza ApalyA DoLyAsamora ThevaNyAsa preraNA dilI. tAtparya - heca kI, koNIhI kazAcAhI garvabhAra vAhU naye, jagAta zerAlA sabvAzera kuThenA kuThe ADhaLatoca. - pUrva prasiddhI mAsika sanmatI javaLacyAca ekA vRkSAkhAlI eka ADadAMDa zetakarI zidorI soDUna jevU lAgalA, lAgopATha pAca bhAkarI phasta karUna pANI ghaTAghaTA pyAlA. zidorI guMDALUna ADavA jhAlA. zAstrI buvA vicArAta paDale. eka eka bhAkarI pAUNa iMca jADa va parAtI evaDhI. bApare! kAya pracaMDa AhAra! 40-50 lADU tara sahaja saMpavela hA! te pAhUna zAstrIMnA punhA ghAma phuTalA. thoDyA veLAne zetaka-yAlA javaLa bolAvUna eka subhASita aikavale ajIrNe bhojanaM vAri jIrNe vAri phalapradam / bhojyamadhye mRtaM vAri bhojanAntetu tad viSam // DOWOOD zetakarI mhaNAlA saraLa marAThIta artha sAMgA kI, tevhA zAstrI mhaNAle, jevaNAcyA zevaTI pyAlele pANI viSApramANe bAdhaka hote. paNa madhyAvara pyAlelaM pANI amRtApramANe guNakArI Tharate. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. tAratamya ekA jivaMta dehApramANe AtUna svataHzIca niyaMtraNa ThevaNArI ekatA asalyAzivAya he zakya nAhI. anaMta kALAsAThI kuNIhI bAherUna hI vyavasthA niyaMtrita karU zakata nAhI. mI eka goSTa aikalIya, ekA mANasAlA pannAsa rupayAMcI garaja hotI. mhaNUna tyAnaM paramezvarAlA patra lihilaM, paNa tyAlA paramezvarAcA pattA mAhita navhatA. mhaNUna tyAnaM lihilaM... hyA astitvAcI vyavasthA bAherUna hoU zakata nAhI. he sAre kAhI kalpanebAheracaM Ahe. kAraNa Izvara kaSTa gheUna hI vyavasthA kitI divasa karIla? prati, paramapitA paramezvara, dvArA posTa mAstara kadhI to thakela ANi rajAhI gheIla, tyAcyA rajeta kAya hoIla? to thakalA asela, jhopalA asela tevhA kAya hoIla? gulAba phulaNAra nAhIta. tAre cukIcyA mArgAna jAyalA lAgatIla sUrya ceMja mhaNUna pazcima dizene ugavaNyAcI zakyatA Ahe. ANi patra pAThavUna dilaM. tyAlA vATalaM posTa mAstarAMnA pattA nakkIca mAhita asaNAra. mAstarAMnI patra phoDalaM. asalaM kasalaM patra ANi kuNAlA pAThavalaMya. tara paramezvarA. tyAMnA patra pAThaviNA-yAbaddala sahAnubhUtI vATalI. nakkIca hA mANUsa aDacaNIta asaNAra, patrAta tyAnaM lihilaM hotaM kI, tyAcI AI marAyalA TekalIya ANi tyAcyA javaLa ajibAta paisA nAhI. tyAlA nokarIhI nAhI. jevaNa ANi auSadha hyAsAThIhI tyAcyAjavaLa paise nAhIta. ekadA tyAlA pannAsa rupaye miLAle tara to punhA kadhIhI paise mAgaNAra nAhI. nAhI, bAherUna he zakya nAhI. Izvara hI kalpanA pUrNapaNe visaMgata va nirarthaka Ahe. kuNIhI bAherUna yA sRSTIcyA astitvAvara niyaMtraNa ThevU zakata nAhI. ekaca zakyatA Ahe ANi tI mhaNaje AMtarika astitva hI eka jivaMta saMpUrNatA ANi samagratA Ahe. prati, posTa mAstarAMnA tyA mANasAsAThI kAhItarI karAvasaM vATalaM. ApaNa kAMhI kelaM nAhI tara to nirAza hoIla. paNa posTa mAstara svataH kAhI zrImaMta navhate. mhaNUna tyAMnI oNphisamadhIla sarva karmacA-yAMnA thoDe-thoDe paise deNyAcI vinaMtI kelI. ase paMcecALIsa rupaye jamale. posTa mAstarAMnA vATalaM calA, kAhIca nasaNyApekSA baraM! tyAMnI te paise tyA mANasAlA pAThavUna dile. paramapitA paramezvara, dvArA posTa mAstara manIoNrDara miLatAca to mANasa nArAja jhAlA ANi devAlA mhaNAlA, puDhacyA veLelA paise pAThavatAMnA posTAmArphata pAThavU nako. kAraNa tyA lokAMnI ApalaM kamizana kApUna ghetalaM, pAca rupaye. hyA vizAla bramhAMDAcaM niyaMtraNa Izvara karU zakata nAhI. mhaNajeca IzvarAce astitva nAhIca. AMtarika tAratamya, susaMgatI asalyAzivAya, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA. pravINa hemacaMdra vaidya M.A. (Marathi), B. Ed. * mULa janma gAMva- kAraMjA (lADa) ji. vAzima / Mob : 9766581353 * nAgapUra vidyApIThAce graeNjyuezana * zivAjI vidyApITha - ema.e. (marAThI) * bI. eD. * zrI bAhubalI vidyApITha dvArA saMcalita hAyaskUla va jyuni. mahAvidyAlayAta adhyApana sevA sana 2006 madhye svecchA nivRttI sahasaMpAdaka - sanmati mAsika, bAhubalI (kuMbhoja) mAsika mahApuruSa, jayasiMgapUra * lekhana - sanmati, sArvadharma, pragati jinavijaya, ratnatraya, arihaMta, zrAvikA ityAdi niyatakAlikAMtUna udbodhaka kathA, adhyAtma va vaicArika svarUpAce lekhana vividha viSayAMvara bhASaNe va kathAkathana ityAdi... * kathAsaMgraha - udbodhana mUlyaH 60/kavitAsAgara prakAzana, jayasiMgapUra 02322-225500, 9975873569 / * KavitaSagarpublication@gmail.com kavitAsAgara prakAzana KavitaSagar Publication