________________
थोडा वेळ निःशब्द शांततेत गेला. त्या विद्वान माणसास उद्देशून आचार्यश्री म्हणाले, 'माफ करा महानुभाव. मी तर एका लहानशा, सामान्य 'मूर्ख' या शब्दाचा किती परिणाम होऊ शकतो हे पाहण्यासाठी म्हटले.'
'थोडा विचार करा', आचार्यश्री म्हणाले -
सोऽहं सोऽहं होत नित श्वास उद्यास मझर!
ताको अरथ बिचारिये तीन लोकमे सार ।।
अर्थात आपल्या प्रत्येक श्वासाबरोबर एक स्वयंभू नाद निसर्गतःच घुमत असतो, त्यावर सूक्ष्मतेने विचार केल्यास त्याचा जो अर्थ प्रतीत होईल तो नीट समजावून घेतल्यानंतर योग्य उमज पडला तर तीन लोकांचा सार सापडल्या इतकेच जीवन सार्थकी लागायचे आहे.
'सोऽहं' हा तर शब्दनाद आहे. त्याचा शब्दार्थ 'तोच मी आहे' असा आहे. पण तो म्हणजे कोण? हे प्रथम नीट समजावून घ्या. 'तो' म्हणजे सिध्द परमात्मा जो अनंतज्ञान, दर्शन, शक्ती आणि सुख या चतुष्ट्याने संयुक्त आहे. हेच माझे खरे स्वरूप आहे आणि तेच मला प्राप्त करून घ्यावयाचे आहे, ते बाहेर कुठे मिळत नाही. आजचा आपला हा आत्मा रागद्वेष मोहसंवृत्त आहे. त्याला भोवतालच्या चराचर वस्तूत ममत्व निर्माण झाले आहे. म्हणून तो अनादिकालापासून या भवसागरात गटांगळ्या खात अनंत दुःखाचे अनुभवन करीत आहे, त्याला ही जाणीवच नाही की माझे हे खरे स्वरूप नाही. ह्या सगळ्या अनर्थाचे मूळ 'अज्ञान' आहे.
म्हणून आता एकच ध्यास, एकच ध्यान, एकच चिंता, एकच मनन, एकच उच्चार, एकच ध्येय, एकच आदेश एकच उपदेश आणि तो म्हणजे -
'हे सिध्द भगवान, आपण आहात तोच म्हणजे तसाच मी आहे, अनादिकालापासून ज्याचे विस्मरण झाले ते आज सुदैवाने सापडले, हा एकमेव एक गुरुमंत्र अमुल्य आहे.
आता प्रत्येक श्वास-उच्छ्वासाचा अर्थ मला उमगला आहे, तो म्हणजे सोऽहं! तोच परमात्मस्वरूप असा मी आहे.
एवढे सांगून आचार्यश्री स्वाध्यायासाठी गमनकर्ते झाले. हे सर्व पाहूनऐकून विद्वान आचार्यचरणी लीन झाला.
an