Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ // namo namaH zrIgurunemisUraye . mahAprabhAvazAlI puruSAdAnIya zrI staMbhana pArzvanAtha (zAstrAdhArita ItihAsa) A. vijayapadhasUri zrIstaMbhana pArzvanAtha 700 varSa ujavaNI samiti, khaMbhAta I. 2013 saM. 2069
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma : lekhaka : prakAzaka : prati : mUlya : prAptisthAna : mudraka mahAprabhAvazAlI puruSAdAnIya zrIstaMbhana pArzvanAtha (gujarAtI) A.vijayapadmasUri zrIstaMbhana pArzvanAtha 700 varSa ujavaNI samiti, khaMbhAta saM. 2069, I. 2013 2000 31. 30/ zrIstaMbhana pArzvanAtha derAsara khAravADo, hemacandrAcArya coka, khaMbhAta - 388620 : kirITa grAphIksa, amadAvAda. mo. 9898490091
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdanAM vadhAmaNAM mAnavajIvanamAM keTalIka kSaNo evI AvatI hoya che ke je jIvanamAM eka nUtana itihAsa racI jatI hoya che. zrIstaMbhana pArzvanAtha prabhunA alaukika ane atiprAcIna jinabiMbanI khaMbhAtamAM padharAmaNI thayAnAM 700 varSa (1368-2068)nI ghaDI e AvA ja eka avismaraNIya itihAsanuM sarjana jIvanamAM karI gaI che, eno AnaMda vaheMcavA mATe ja A prakAzana thaI rahyuM che. gaye varSe prasaMgavaza khaMbhAta javAnuM thayuM ane tyAM dhyAnamAM AvyuM ke A varSa to prabhujI padhAryAnA 700 varSanA avasaranuM varSa che. tatkSaNa tenI ujavaNI AkhuM varSa karavA-karAvavAnA manoratha jAgyA ane staMbhanajI jinAlayanA TrasTanA sahayogathI vividha AyojanonI hAramALA sarjAI. sahuprathama ujavaNI samitinuM gaThana thayuM. jemAM (sva.) jasavaMtabhAI jhaverI, vijayabhAI maNilAla khaMDavAvALA, mahendrabhAI jayaMtIlAla zAha, rAjubhAI bI. kApaDiyA, saMjaya zanubhAI zAha vagerene niyukta karIne vividha kAryabhAra soMpavAmAM Avyo. e pachI varSabharamAM karavA yogya keTalAMka nakkara ane sArthaka sukRto karavAnuM TharAvI te mATe phaMDa karavAmAM AvyuM. zrIstaMbhanajI prabhunA punita prabhAve bahu ja jhaDapathI 20 lAkha karatAMye vadhu rakama ekatra thaI, je khaMbhAtavAsIo mATe kalpanAtIta hatuM. e pachI zarU thayAM niyata thayelAM Ayojano. sauprathama khaMbhAtamAM vasanArAM jaina-ajaina sarva maLIne 1820 hajAra kuTuMbone prabhu padhAryAnI harakha-prasAdIrUpa mIThAInA pekeTanuM prabhAvanArUpa vitaraNa bahumAnapUrvaka karavAmAM AvyuM. AnA maMgalAcaraNarUpe eka jAhera sabhAsamAraMbha yojAyo ane tyAM upasthita pUjya gurubhagavaMtonI nizrAmAM ujavaNI-kAryono maMgala prAraMbha karavAmAM Avyo. eka ja divasamAM thayela mIThAI-vitaraNanA Ayojanane adbhuta pratisAda sAMpaDyo. garIbo tathA 3
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainetaroe harakhanA AMsu sAthe, potAnA vatI bhagavAnane dharavAnI nAnI nAnI rakama ApavApUrvaka, bahumAnasahita tathA page lAgIne te pekeTa svIkAryA, te dazya anumodanAnI parAkASThA samA banI rahyAM. mIThAInA nirmANa-kAryamAM kaMdoIo tathA temanA kArIgaroe, ghI vagerenA vyApArIoe, lArI, vAsaNo va. bhADe ApanArAoe (badhA ajaino) potAnAM hakanAM mahenatANAMno ghaNo bhAga, bhagavAnanI bhakti mATe ja jato karIne evo to sahakAra Apyo hato ke te badhAM avazya prabhubhaktinI anumodanAnuM mUlyavAna bhAthuM bAMdhI gayA. tyArabAda, khaMbhAtamAM ja vasatA, khUba jarUratamaMda evA ApaNA 96 sAdharmika-parivArone, traNa mAsa cAle tevI, jIvanajarUrI sAmagrInI kITa banAvIne bheTa ApavAmAM AvI. mIThAI-vitaraNano aMdAjita kharca pAMca lAkha jevo hato, to A kITano kharca Azare sADA traNeka lAkha jevo aMdAjI zakAya. te pachI, khaMbhAtamAM ja vasanArAM, garIbI rekhA nIce jIvanArAM, savAre zuM khAvuM tenI ciMtAmAM jIvatAM, lagabhaga 1080 jeTalAM ajaina (hiMdu-muslima-harijana tamAma) parivArone, temanA jIvanadhoraNane anurUpa hoya tevI sAmagrInI, eka mahino cAlI zake tevI kITo vaheMcavAmAM AvI. temAM paNa Azare aDhI lAkha rUA.no sadyaya thayo. A badhAM kAryo zrIstaMbhanajI prabhunAM 700 varSa nimitte tathA prabhunI prasAdIrUpe karavAmAM AvyAM hatAM. jIvadayA mATe, eka jIvane abhayadAna ApavAnA rUA. be hajAra lekhe phaMDa thayeluM. temAM saMyoga-samayanI AvazyakatA anusAra, ekalA jIva choDAvavAnuM ja na rAkhIne choDAvelAM jIvonA nibhAvane paNa lakSyamAM laIne dAna ApavAmAM AvyuM. temAM khaMbhAta, godharA, morabI, haLavada, surendranagara ema vividha jIvadayA-saMsthAomAM aneka jIvone abhayadAna apAyuM che, jemAM sADA traNa lAkha karatAM vadhu rakama vaparAI che. hajI paNa phaMDanI apekSAe upayoga thavAno che. 4
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMbhAtanAM jinAlayo mATe, zeTha jamanAbhAI bhagubhAI TrasTa amadAvAda taraphathI moTI rakama bheTarUpe maLI. to pratyeka jinAlayane ekeka hajAra rUA. sAdhAraNa khAte arpaNa karavAmAM AvyAM. keTalAMka derAsaromAM AvazyakatAnusAra vadhAre 2kamo paNa ApavAmAM AvI. - khaMbhAta temaja staMbhanajInA itihAsa va.ne lagatuM sAhitya prakAzana karavAnuM paNa Ayojana vicAreluM ja che. tenA maMgalAcaraNarUpe A laghu pustikA ApanA hAthamAM che. AgaLa anukULatA pramANe kArya thatuM raheze. jo ke te kArya mATe koI phaMDa haju maLyuM nathI. phaMDa upalabdha thaze tevI khAtarI che ja. eka mahattvanuM Ayojana e thaI zakyuM ke zrIstaMbhana pArzvanAthajInI pratikRti(replikA) ame banAvI zakyA chIe. A eka paDakArarUpa kArya hatuM. paraMtu vijayabhAI joSI (tIthala) nAmanA majAnA mitra mUrtinirmAtAe A paDakAra jhIlI lIdho, ane temanA ArTisTa pAse hU-ba-hU pratikRti taiyAra karAvI ApI. khyAla to evo hato ke khaMbhAtanA vatanIonA gheraghera A pratikRti pahoMcADavI. paraMtu eka to kharcALa kArya hatuM, vaLI badhA loko pratimA laI javA ke rAkhavA mATe utsAhita hoya tevuM paNa nathI, tethI maryAdita pratikRtio banAvaDAvI ane tene staMbhanajI TrasTa dvArA yogya rIte vitarita thAya tevo prabaMdha karAvyo che. temAMthI je thoDIka rakama Ave te derAsarajImAM sAdhAraNa khAte laI javAno bhAva che. ujavaNInAM zAzvata saMbhAraNAMsamAna ane yazakalagIsamAna kArya te zrIabhayadevasUri mahArAjanI pratimAnI derAsarajImAM pratiSThA karavAnuM kArya. vi.saM. 1131mAM, A prabhujIne thAmaNA-staMbhanakapura gAma pAse, seDhI nadInA kAMThe, jamInamAMthI pragaTa karyA te A AcArya bhagavaMte. tyAre ja temaNe jayatihuaNa stotranI racanA karI. A pratimAnA nhavaNajaLanA vilepanathakI ja teozrIno bhayaMkara koDha roga maTI gayelo. 5
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ e AcAryadave 45 AgamomAMnAM 11 aMgasUtro paikI 9 - 9 aMga Agamo' upara TIkA (vivaraNa) banAvIne jaina saMgha-zAsana upara ajoDa upakAra karyo che. AvA upakArI mahApuruSanI smRtinuM eka paNa cina khaMbhAtamAM nahi ! A vAta varSothI kaThatI hatI. A veLA 700nuM nimitta pAmIne vicAryuM ke thaMbhaNajI-jinAlayamAM ja temanI pratimA kema na mUkAya? vAta mUkI. TrasTIgaNe jhIlI lIdhI. mUrti paNa prAcIna paddhatinI, A bhagavaMtane anurUpa AkAranI ja banavI joIe. eTale rAjasthAna (prAyaH savADI)mAM birAjatI, 800 varSa purANI gurumUrtinI chabI meLavI, tenA jevI ja gurumUrti jayapuramAM taiyAra karAvI. te pratimA sahita derIno lAbha paNa bhAI jayaMtIlAla ratilAla zAha - parivAre laI lIdho. ane have zrIarpanmahApUjana tathA khaMbhAtanA jaina saMghanI navakArathI saha paMcAnikA mahotsavapUrvaka te gurumUrtinI pratiSThA saM. 2069nA poSa sudi pUnama tA. 27-1-2013nA zubha dine karavAmAM AvI rahI che. A rIte 700 varSanI maMgalamaya ujavaNI dvArA paramAtmAnI, amArA samudAyanA pUjyapAda zAsanasamrATa paramaguru bhagavaMtathI mAMDIne pAdanoMdha : 1. hamaNAM eka ramUja paDe tevI vAta sAMbhaLavA maLI. abhayadevasUri mahArAjanA nAma AgaLa 'navAMgI TIkAkAra' evuM vizeSaNa kAyama lAge che. eka mitre eno artha karatAM evuM kahyuM ke "prabhujInI mUrtinA nava aMge (cAMdInA) TIkA lagADavAmAM Ave che tenI zarUAta abhayadevasUrie karAvelI, eTale temane navAMgI TIkAkAra tarIke kahevAmAM Ave che - AvuM ame badhA (loko) samajIe chIe. jJAnathI vikhUTo-vegaLo paDato samAja kevI vicitra samajaNa pAme ! teno A gammatabharyo dAkhalo che. pharI - 45 Agamo, temAM 11 aMga-Agamo, te paikI 9 aMga sUtro (bhagavatI sUtra vagere) upara TIkA eTale ke vivaraNa lakhavAne kAraNe temane navAMgI TIkAkAranA nAme oLakhavAmAM AvyA che. astu.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva koI mATe parama zraddhAspada evA thaMbhaNAjI prabhunI zraddhA-bhakti karavA-karAvavAno lAbha lAdhyo che, te jIvananuM eka cirasmaraNIya saMbhAraNuM banI rahevAnuM che. A samagra AyojanomAM nAmI-anAmI dAtAono, TrasTano, khaMbhAtamAM tathA khaMbhAta bahAranA asaMkhya prabhubhaktono je sahayoga maLyo che te AnaMdadAyaka ghaTanA che. to amArAM sAdhvIjI bhagavaMtoe A badhAmAM bhaktisabhara rasa laIne je ullAsa dAkhavyo tathA preryo che te paNa bhUlI zakAya tema nathI. ApaNA sarva upara zrIyaMbhaNAjI dAdAnI kRpA niraMtara varasatI raho ! prastuta pustikA viSe A pustikAnuM lakhANa, zAsanasamrATa zrI vijayanemisUrIzvarajI dAdAnA paTTadhara, paramavidvAnuM, paramagItArtha, aneka graMthonA praNetA, pUjayapAda AcAryadeva zrI vijaya padmasUrIzvarajI mahArAje taiyAra kareluM ane te haptAvAra, "jaina satya prakAza' mAsikamAM vi.saM. 1992mAM prakAzita thayeluM. temanI bhASA ekadama saraLa che temaja staMbhanajIne lagatA tathA zrI abhayadevasUri mahArAjane lagatA, tamAma prAcIna graMthonA AdhAra laIne A lakhANa taiyAra thayuM che. tethI e meTarane sAmAnya prAsaMgika pheraphAra sAthe pustikArUpe pragaTa karAvela che. AzA che ke sahu bhaktajanone A pustikAnI madadathI taMbhanajI prabhu viSe ghaNI badhI rasaprada jANakArI prApta thaze. - zIlacandra vijaya saM. 2069, mAgazarasudi 3, zanivAra naMdanavana tIrtha, tagaDI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arthika sahayoga pUjya sAdhvIzrI pUrNabhadrAzrIjI tathA muktiprabhAzrIjInAM tathA sva. mAtuzrI kamaLAbena ratilAlanI punita smRtimAM zrI staMbhana pArzvanAtha prabhunI bhakti arthe zAha jayaMtIlAla ratilAla parivAra taraphathI... 8
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAprabhAvazAlI puruSAdAnIya zrI staMbhana pArzvanAtha A. vijayapadmasUri zrI laMbAvatI nagarI (staMbhatIrtha, khaMbhAta, laghulaMkA) mAM kalpavRkSa, ciMtAmaNi, kAmakuMbha, kalpalatA vigere padArtho karatAM paNa adhika prabhAvavALA zrI staMbhana pArzvanAthanAM darzana karanAra bhavya jIvonA hRdayamAM e ja vicAro prakaTe che ke - A pratimAjI koNe ane kyAre bharAvI ? kayA kayA iMdrAdi bhavya jIvoe, keTalA samaya sudhI, kaye sthaLe, A bimbanI pUjA karI kevA kevA lAbho meLavyA ? AcArya zrIabhayadevasUrijIe A pratimAjIne kaI rIte kyAMthI prakaTa karyA ? A badhI vigato zrI vividha tIrthakalpa, prabhAvaka caritra, upadeza prAsAda, upadeza saptatikA Adi granthonA AdhAre tathA anubhavI paramopakArI zrI guru mahArAja Adi gItArtha puruSonA vacanAnusAre ahIM jAva chuM.. - lekhaka 1 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIstaMbhatIrtha-tIrthAdhipati mahAprabhAvazAlI puruSAdAnIya zrIstaMbhana pArzvanAtha (zAsrAdhArita ItihAsa) 1 (zArdUlavikrIDita vRtta) yanmArge'pi catuHsahastrazarado devAlaye yo'rcitaH svAmI vAsavavAsudevavaruNaiH svarvArdhimadhye tataH / kAntyAmibhyadhanezvareNa mahatA nAgArjunenArcitaH, pAyAt staMbhanake pure sa bhavataH zrIpArzvanAtho jinaH // 1 // pratimAnA bharAvanAra koNa ? gaI covIzImAM 16mA tIrthaMkara zrInaminAtha (namIzvara) bhagavaMta thayA. te prabhunA nirvANa samayathI mAMDIne 2222 varSo vItyA bAda ASADhI nAmanA zrAvaka thayA. temaNe zrI pArzvanAthanAM traNa biMbo bharAvyAM. hAla temAMnA 1 cArUpa tIrthamAM, 2 zrI zaMkhezvara tIrthamAM ane 3 zrI staMbhatIrtha (khaMbhAta)mAM mojUda che. ema traNa biMbanI bInA mUlanAyaka zrI staMbhana pArzvanAthanA nIlama maNimaya biMbanI paDakhenI zrI staMbhana pArzvanAtha 2
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (zrIzAmaLA) pArzvanAthanI vizALa pratimAnA lekha uparathI jANI zakAya che. A varNanamAM zrI staMbhana pArzvanAthanI pratimAnI jema zrI zaMkhezvara pArzvanAthanuM biMba, gaI covIzImAM bharAvyuM ema jANI zakAya che. bIjI bAju navIna upadeza- saptatikAmAM ema paNa kahe che ke- A prabhunA biMbanI Adi nathI jaNAtI. keTalAeka AcAryo ema kahe che ke vartamAna covIzImAM thayelA sattaramA tIrthaMkara kuMthunAtha bhagavaMtanA samaye thayelA mammaNa zeThe prabhune pUchayuM ke- mArI mukti kyAre thaze ? javAbamAM prabhue kahyuM ke bhAvi zrIpArzvanAthanA tIrthamAM tuM muktipada pAmIza. ema sAMbhaLatAMnI sAthe teNe nyAyopArjita dravya vAparIne A biMba bharAvyuM. iMdrAdike karelI pUjA - duniyAmAM samudranuM pANI mApanAra tathA tAraka (tArA) Adi jayotiSI devonAM vimAnone gaNI zakanAra je hoya tevo divyapuruSa paNa, A pArthaprabhunI pratimAno mahimA varNavI zake ja nahi. pArzva-pArzva evA nAmAkSaronA jApathI paNa sarpAdinuM jhera UtarI zake che. aneka vighnone haThAvavA mATe jenA adhiSThAyaka sarvadA jAgatAja che evA A prabhunA biMbanI pUjAno pavitra lAbha, aneka vidyAdhara, surendra, nRpati Adi bhavya jIvoe ghaNIvAra lIdho che. temAM vIzamAM tIrthakara zrImunisuvratasvAmInA samayamAM, A pratimAjI caMpAnagarImAM birAjamAna hatA. te samaye airika tApasanA parAbhavAdi kAraNathI kArtika zeThe parama pavitra jainendrI dIkSA grahaNa karI A ja prabhubiMbanAM dhyAnathI seMkaDo abhigraha siddha karyA che. te ja kArtika anukrame saudharmendra thayo. avadhijJAnathI A biMbano prabhAva jANIne pUrNa ullAsathI sAttvikI bhakti karI. keTaloka samaya vItyA bAda 1. gaI covIzImAM thayelA zrIdAmodara nAmanA tIrthaMkara prabhunA zAsanamAM thayelA ASADhI-zrAvake, gaNadhara thaIne potAnI mukti te samaye thaze, ema pUrvokta prabhunA vacanathI A biMba bharAvyuM ema paNa anyatra kahela che. 3 . zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanavAsanA prasaMge iMdranA AjJAMkita devonI sahAyathI rAmacaMdrajIe daMDakAraNyamAM A pratimAne meLavIne sItAe lAvelAM phUlothI tenI apUrva pUjA karI che. ema 7 mahinA ane 9 dina sudhI A alaukika pArthaprabhunuM biMba rAmacaMdrajI pAse rahyuM. tyArabAda rAmacaMdrajIno karmodayajanita Apattino samaya jANI, adhiSThAyaka devoe e biMba iMdrane soMpyuM. tyAM saudharma devalokamAM zakendra agiyAra lAkha varSo sudhI nirmala bhakti karI. A avasare yaduvaMzamAM prabhu zrI neminAtha, baladeva, kRSNa nRpati ema traNe zalAkApuruSo hayAta hatA. te samaye jarAsaMghanI sAthe laDatAM kRSNa vAsudeve potAnA sainyanI upasargathI pIDita dazA joIne tene dUra karavAnA irAdAthI zrIneminAtha prabhune upAya pUchaLyo. jenA javAbamAM prabhue kahyuM ke-he kRSNa ! mArA nirvANa kAlathI mAMDIne 83750 varSo vItyA bAda ghaNA adhiSThAyaka devothI namaskAra karAyelA zrI pArzvanAtha tIrthakara thanAra che. te prabhunI pratimAnA snAtra-jalane chAMTavAthI A upasarga nAza pAmaze. pharIthI kRSNa vAsudeve pUchyuM ke te pratimAjI hAla kyAM ane konI pAse che ? javAbamAM prabhue kahyuM ke zakrendranI pAse hAla te pratimA che. A bInA zakrendra avadhijJAnathI jANIne mAtali sArathi sahita ratha ane e pratimAjI kRSNane ApyAM. tenA darzanathI nRpati ghaNAja khuzI thayA ane barAsa, kesara, puSpAdi pavitra dravyothI prabhu-biMbanI snAtrAdi pUjA karI, snAtranuM pANI rogarUpI grahathI pIDita banelA sainyanI upara chAMTyuM. tethI upasarga 1. varUNadeve 11 lAkha varSo sudhI pUjA karI, juo. upadeza prA. vyA. 266 muM. 2. neminirvANa ane zrI vIraprabhunuM aMtara 84000 varSonuM kahyuM che. zrI pArzvanAtha ane zrI vIranuM aMtara 250 varSonuM suprasiddha che. 84 hajAramAMthI 250 bAda karavAthI uparanI saMkhyA ghaTI zake che. zrI staMbhana pArzvanAtha za 4
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta thayo. saMgrAmamAM prativAsudeva jarAsaMdhano parAjaya thayo ane kRSNa narezano vijaya thayo. te vijaya pAmavAnA sthale prabhu zrIneminAthanI AjJAthI kRSNanareze bIjuM pArzvanAthanuM biMba zaMkhapuramAM sthApIne zakrendre Apela A biMbane sAthe laI dvArikA nagarI tarapha prayANa karyuM. ATalI bInA vAsudeva thayA pahelAMnI samajavI. pachI--dvArikAmAM sarva rAjAoe kRSNa mahArAjAne vAsudevapaNAno rAjyAbhiSeka karyo. tyArabAda kRSNa vAsudeve maNi-suvarNa-ratnajaDita prAsAdamAM A zrIpArzvaprabhunA biMbane padharAvI mahotsavapUrvaka 700 varSa sudhI pUjA karI. keTaloka samaya vItyA bAda yAdavoe dvipAyana RSinI hAMsI karI, tethI RSie zrApa Apyo ke dvArikAmAM dAha lAgaze ! pariNAme tema ja thayuM. paraMtu A camatkArI biMbanA prabhAve jinAlayamAM bilakula agninI asara na thaI. dvArikAno koTa tUTI gayo. samudranuM pANI nagarImAM phelAyuM, biMba sahita jinAlayanI upara paNa pANIno pravAha pharI vaLyo. zrI pArzvaprabhunuM pavitra biMba samudramAM hatuM te prasaMge dharaNendra iMdrANIgaNa sahita krIDA karavA tyAM AvyA. pApa-puMjane dUra karanAra biMbane jotAMja bahu harSa pAmyA. iMdrANIoe, nRtyAdi karIne, mahAkarmanirjarAno lAbha meLavyo. ema nizcita samyagdaSTi zrIdharaNendra mahollAsapUrvaka 80 hajAra varSo sudhI A samudramAM rahela zrI pArzvaprabhunA biMbanI pUjA karI. A tamAma bInA pazcima dizAnA lokapAla varUNa devanA jANavAmAM AvI. varUNadeva eja vicAravA lAgyo keH-- "jenI iMdra paNa pUjA kare che te biMbanI mAre paNa jarUra pUjA karIne AtmakalyANa karavuM joIe." ema vicArIne te deve 4000 varSo sudhI A zrI pArzvadevanA parama prabhAvaka pavitra biMbanI pUjA karI. 5. zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 ghaNo samaya vItyA bAda jyAre traNe lokamAM tilaka samAna, vartamAna zAsanAdhIzvara, zramaNa bhagavaMta prabhu mahAvIradevarUpI megha, kevalI avasthAmAM, bharatakSetramAM, avicchinna sAtizaya vANIrUpI dhodha-pANIno pravAha bhavya jIvorUpI pradhAna dhAnyarAzi upara siMcI rahyA hatA tyAre, eTale zrI mahAvIra prabhunA samaye, mahAprAcIna, pravara jinAlayAdi dharmasthAnothI zobhAyamAna zrIkAMtipurImAM, mahAparAkramI, pracura vaibhavazAlI, dhanezvara (apara nAma sAgaradatta) nAmano sArthavAha aneka vahANomAM kariyANAdi vikraya vastuo bharIne samudranI musApharI karato karato anukrame siMhaladvIpamAM Avyo. avasarocita vyApAra karatAM ghaNo ja lAbha meLavyo. keTaloka samaya vItyA bAda svanagarI tarapha prayANa karyuM. vahANo vegathI cAlI rahyAM hatAM. barobara madhya bhAgamAM AvatAM acAnaka vahANa cAlatAM baMdha paDI gayAM. sArthavAha ciMtAmAM paDyo. AvA saMkaTanA prasaMge zAsananI adhiSThAyikA padmAvatI devIe sArthavAhane kahyuM ke he vatsa ! tuM gabharAIza nahi. vahANa meM thaMbhAvyAM che. tenuM kAraNa e che ke - je sthaLe vahANo thaMbhyAM che te sthaLe nIce taLiye mahAmoharAjAnA abhimAnane toDanAra, varUNadevathI vizeSa mahimAne pAmelA, zrIpArzvanAtha prabhunuM alaukika biMba che. tuM te zrI staMbhana pArzvanAtha : 6
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ biMbane tArI nagarImAM laI jA ! AvuM devInuM vacana sAMbhaLIne sArthavAhe devIne kahyuM ke huM samudranA taLiyethI e paramaprabhAvaka paramAtmAnA biMbane bahAra lAvavAne asamartha chuM. tyAre devIe kahyuM ke-he zrAvaka ! huM nIce taLiye jAuM chuM. mArI pAchaLa pAchaLa tAre AvavuM. kAcA sutaranA sAta tAMtaNAthI te biMbane bahAra kADhI vahANamAM padharAvI nirvighnapaNe tArI nagarImAM jaje ! ema sAMbhaLIne sArthavAhe te pramANe karyuM. niSkAraNa jagabaMdhu, traNe lokanA nAtha evA prabhunA biMbane joIne zeTha ghaNo ja harSa pAmyo. thoDA divasomAM te sArthavAhe potAnI kAMtipurInA pAdaramAM AvI paDAva nAkhyo. nagarIno paricita janasamUha sAmo Avyo. ane mahAparAkramI sArthavAha, ucita muhUrte, A prabhAvaka biMbane mahotsavapUrvaka nagarImAM laI gayo. je (sAmaiyAnA) prasaMge ghaNA gavaiyAo vividha gAyano gAtA hatA. vividha vAjiMtro paNa dharmaprabhAvanAmAM vRddhi karatAM hatAM. saubhAgyavaMtI nArIo dhavalamaMgala gAtI hatI. yAcakAdine dAna devAmAM AvyuM ! ane rUpA jevo sapheda prAsAda baMdhAvI temAM prabhubiMbane padharAvI sArthavAha hamezAM ullAsapUrvaka trikAla prabhubhakti karavA lAgyo. ema kAMtipurImAM A biMba be hajAra (matAMtare 1 hajAro varSo sudhI rahyuM. A prasaMge nAgArjuna yogInuM varNana khAsa jANavA yogya che. te A pramANe-kSatriyomAM mukuTa samAna ane yuddha karmamAM kuzala evo saMgrAma nAme prakhyAta kSatriya hato. tene suvratA nAme patnI hatI. sahasraphaNA zeSanAganA svapnathI sUcita ane puNyanA sthAnarUpa evo nAgArjuna nAme temano putra hato. te traNa varSano thayo tyAre eka vakhate bALako sAthe ramata karatAM, eka siMhanA bAla (baccA)ne 7 ja zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ phADIne temAMthI kaMI khAto khAto potAne ghera Avyo. bAlakanI A ceSTA joIne kheda pAmatAM pitAe Thapako Apyo ke- he vatsa ! ApaNA kSatriyakulamAM nakhavALA siMhAdi prANIne khAvAnI manAI che. A prasaMge tyAM AvelA eka siddha puruSe saMgrAmane kahyuM ke putranA A kAryathI tuM kheda na kara ! jenuM rahasya pAmavuM azakya che evA sUtranA rahasyano paNa, A bAlaka bhaviSyamAM jANakAra thaze. pachI bAlyAvasthAmAM ja teja vaDe sUrya samAna, udyamI ane sAvadhAna evo nAgArjuna adbhuta kalAvAlA vRddha puruSono saMga karavA lAgyo. ghaNI kalAo jANelI hovAthI parvato ane nadIo tene gharanA AMgaNA jevI thaI paDI, ane dUra dezAMtara tene gRhAMtara jevuM thaI paDyuM. parvatomAM pedA thatI vanaspatino abhyAsa karatAM te mahArahasyane jANanAro thayo, ane rasasiddhi karavAmAM sAdhanabhUta mahAauSadhiono saMgraha karavA lAgyo. eka vakhata pharatA pharatA, te nAgArjuna potAnA nagaramAM Avyo tyAre samasta siddhine jANanAra ane tyAM birAjamAna evA zrIpAdaliptasUrijI mahArAja tenA jANavAmAM AvyA. eTale parvatabhUmimAM nivAsa karI pAdalepane icchanAra nAgArjune potAnA ziSya dvArA e AcAryane jJApana karyuM. tyAM tenA ziSye tRNaratnamaya pAtramAM siddharasa lAvIne zrIpAdaliptagurunI AgaLa mUkyo. eTale guru bolyA ke e siddharase mane ApavA mATe rasa banAvyo ? aho ! teno keTalo badho apUrva sneha' ! ema kahetAM te (guru) jarA hasyA ane pAtra hAthamAM laI bhIMte pachADI bhAMgIne teno bhUko karI nAkhyo. te jotAM Avela puruSa moDhuM vAMkuM karIne kheda pAmyo, tyAre tene kahyuM ke he bhadra ! tuM kheda na pAma. tane zrAvako zrI staMbhana pArzvanAtha * 8 -
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAsethI sAruM bho(bhA)jana apAvIza, ema kahI te pramANe karyuM. jatI vakhate gurujIe te rasavAdIne mUtrathI bharela kAca-pAtra (kAcanuM banAveluM vAsaNa) ApyuM. tethI te ziSya vicAryuM ke--mAro guru kharekhara mUrkha lAge che ke AnI sAthe sneha karavA icche che. ema vicArI te ziSya nAgArjunanI pAse Avyo. ane kahyuM ke "ApanI sAthe tenI adbhuta maitrI che," ema kahetAM te mUtranuM pAtra teNe nAgArjunane ApyuM. teNe khulluM karI jotAM mUtranI durgadha AvI, jethI jANyuM ke-"aho te sUrinI nirlobhatA (mUDhatA ThIka lAge che) !" ema dhArI kheda pAmelA nAgArjune paNa te kAca-pAtrane patthara upara pachADI bhAMgI nAMkhyuM. evAmAM rasoI karavA mATe daivayoge ziSya tyAM agni saLagAvyo. te vakhate agnino yoga thatAM te mUtrathI pattharo paNa suvarNa banyA. AvI suvarNasiddhino prabhAva joIne ziSya Azcarya pAmI gurune A bInA jaNAvI kahyuM ke-jarUra te AcArya mahArAjanI pAse adbhuta siddhio che, ke jenA malamUtrAdinA saMbaMdhathI pattharo paNa suvarNa (sonuM)rUpa thAya che. nAgArjune Azcarya pAmI vicAryuM ke-sUrijInI siddhionI AgaLa mArI siddhi zA hisAbamAM che ? citrAvelI kyAM ane kRSNamuMDI (eka jAtanI vanaspati) kyAM ? zAkaMbharI durgA)nuM lavaNa kyAM ? ane vajakaMda kyAM ? dUra dezamAM rahetA ane vanaspati (auSadho)ne ekaThI karatA hamezAM bhikSA bhojana karavAthI mAro deha plAna (nisteja) thaI gayo che. ane e AcArya to bALapaNathI ja lokomAM pUjAyA che. AkAzagAminI vidyAthI sAdhya sAdhatAM te haMmezAM sukhamAM rahe che ! vaLI temanA zarIranA malamUtrAdikanA prabhAve mATI ane patthara vigere so TacanA suvarNa svarUpa bane che. te pUjaya sUrijIno prabhAva vacanAtIta ane apUrva che. ema dhArI 9 4 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA rasa-upakaraNa mUkIne nAgArjuna AcArya zrI pAdalipta prabhunI pAse AvI nirabhimAna banI kahevA lAgyo ke he nAtha ! dehasiddha ane spRhAne jItanAra evA Apa pUjyane jovAthI mAro siddhi-garva sarvathA gaLI gayo che. huM kAyamane mATe ApazrInA caraNakamalanI sevAno lAbha levA cAhuM chuM. vAjabI ja che ke miSTAnna maLe to tuccha bhojana kone bhAve ? ema potAno abhiprAya jaNAvIne nAgArjuna zrIpAdaliptasUrijInI, paga dhovA AdithI niraMtara bhakti karavA lAgyo. potAnA nityakrama anusAra, ekavAra zrI AcArya mahArAjapUrve kahela pAMca (siddhagiri-girinAra, sametazikhara aSTApada, Abu) tIrtho para AkAza mArge jaI tyAM bhagavaMtane vaMdana karI eka muhUrtamAM pAchA AvyA. kAraNa ke kaliyugamAM te sUrijI vidyAcAraNa samAna labdhivALA hatA. te tIrtha vaMdana karIne AvyA tyAre auSadhione jANavAnI icchAthI, nirvikAra nAgArjune temanA paga dhoyA. temAM suMghatAM, vicAratAM, jotAM, cAkhatAM ane aDakatAM teNe potAnA buddhibaLathI ekaso sAta auSadhio jANI lIdhI. pachI te te auSadhiyone meLavI, ghuMTI eka rasa karIne tenA vatI teNe page lepa karI UDavA mAMDyuM, paraMtu kukaDAnI jema UMce uchaLIne te nIce paDavA lAgyo. ema UMcA bhAgathI nIce paDatAM tenAM DhIMcaNane lAgyuM. lohI vhetI tenI jaMghA sUrijIe joIne kahyuM ke aho, zuM guru vinA pAdalapa siddha thayo ? tyAre nAgArjune kahyuM ke guru vinA siddhi na thAya, paraMtu A to meM mArA buddhibalanI parIkSA karI. A tenAM sarala ane sAcAM vacano sAMbhaLI prasanna thaI sUrijIe kahyuM kebhadra ! sAMbhaLa, huM tArI rasasiddhi ke zuzruSA (bhakti)thI rAjI thayo nathI, paraMtu tAruM apUrva buddhibaLa joIne rAjI thayo chuM. kAraNa ke zrI staMbhana pArzvanAtha ja 10
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ paga dhovA mAtrathI vastuonAM nAma koNa jANI zake ? mATe huM tane AkAzagAminI vidyA ApIza. parantu tuM mane gurudakSiNAmAM zuM ApIza ? tyAre nAgArjune kahyuM ke-he bhagavanuM ? Apa je pharamAvo te ApavAne huM taiyAra chuM. eTale AcArya bolyA ke "tuM vidyAsiddha thAya tethI mArA manane saMtoSa che. tane satya ane pathya huM kahIza mATe A gAthA sAMbhaLaH dIharaphaNiMdamAle mahiharakesaradisAbahudalille / uppiyai kAmabhamaro jaNamayaraMdaM puhaipaume // 1 // artha - jene phaNIndrarUpa lAMbA nALa che, parvatorUpI kesarAM che, dizAo rUpI puSkala pAMdaDAM che, evA jagatuM (pRthvI)rUpa kamala para moha pAmela kAlarUpa bhamaro manuSyarUpa makaraMdanuM pAna karyA kare che. vastusthiti ema hovAthI te bhadra ! avicchinna prabhAvazAlI, trikAlAbAdhita, tripuTI-zuddha zrI jinadharmane aMgIkAra kara ! sUrijInuM A vacana sAMbhaLIne nAgArjune vinA saMkoce ullAsathI te pramANe karyuM. pachI AcArya mahArAje kahyuM ke-kAMjI ane cokhAnA cokhkhA dhoNanA pANIthI auSadhI ghuMTIne page lepa karavAthI AkAzagAmI thavAya. ema sAMbhaLI, te pramANe karavAthI garUDanI peThe AkAza mArge uDIne te yatheccha sthAne javA lAgyo. kRtajJaziromaNi, vidyAsiddha te nAgArjune tIrthAdhirAja, prAtaHsmaraNIya, zrI siddhagirinI taLeTImAM jaIne zrI gurunA nAme pAdalipta (pAlItANA) nAme nagara vasAvyuM. girirAjanI upara zAsanAdhipati, carama tIrthakara, zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra prabhunuM caitya karAvyuM. tyAM gurumUrtine paNa sthApanA karI. zrIguru mahArAjane bolAvIne teNe bIjA paNa jinabiMbonI tyAM pratiSThA karAvI. zrIpAdaliptasUrijI mahArAje mUlanAyaka prabhu zrI 11 4 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra devanI samakSa be gAthAthI zreSTha stuti karI, ane kahyuM ke e gAthAthI suvarNasiddhi ane AkAzagAminI vidyA atyaMta gupta raheze. te AjakAlanA nirbhAgI manuSyo jANI zakAze nahi. pachI zrI ujjayaMtagirinI nIce durganI pAse guru mahArAjanA mukhathI zrI neminAthanuM caritra sAMbhaLIne nAgArjune sarva tevA prakAranAM AvAsAdika karAvyAM. temAM zrIdazArhamaMDapa, ugrasenanuM rAjabhuvana, tathA vedikA para vivAhAdikanI vyavasthA karAvI ke je atyAre. paNa tyAM gayela dhArmika janonA jovAmAM Ave che. 1. 13mA-14mA saikAnA arasAmAM. zrI staMbhana pArzvanAtha * 12
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ have pRthvIpratiSThAna nagaramAM sAtavAhana nAme rAjA hato. te cakravartI jevo ane guNavaMta hato. bIjI bAju, zrI kAlikAcAryano bhANeja ane yazasvI evo balamitra nAme rAjA bharUcamAM rAjya karato hato. eka vakhate sAtavAhana rAjAe e nagarane ghero ghAlyo, temAM bahAra rahetAM bAra varasa nIkaLI gayA, chatAM te rAjA nagara laI zakyo nahIM. ghaNA samaya pachI paNa te killo levo azakya jANI te kaMTALyo. e prasaMge nAgArjune te (sAtavAhana)nA mukhyamaMtrIne jaNAvyuM ke bhedanA prayogathI huM killo jItavAnI yukti batAvIza, mATe mane nagaramAM mokalo. tyAre maMtrIe vAta kabUla karI. nAgArjuna sainyamAMthI alaga thaI bhAgavatano veSa paherI nagaramAM dAkhala thayo. tyAM rAjamaMdiramAM jaI teNe rAjAne kahyuM ke he rAjan ! jIrNa devamaMdirono uddhAra karAvatAM ane satkArapUrvaka mahA dAna ApatAM puSkaLa puNya pedA karI zakAya che. tethI A vartamAna saMkaTa dUra thaze. eTale durgarodhathI kaMTALelA rAjAe nAgArjunanuM vacana satya mAnIne te pramANe karavA mAMDyuM. kAraNa ke ApattikAle dharmopadeza kArya sAdhanAra thAya che. pachI tenA dharmopadezathI rAjAe bahAra goLA sahita yaMtro racAvyAM ane dharmasthAno bhAMgavA mAMDyAM, tathA navesarathI banAvavA mAMDyA. ema vAraMvAra bhAMgatAM ane taiyAra 13 4 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM rAjA balamitrano sarva bhaMDAra khAlI thaI gayo. pachI maMtrInI salAha pramANe sAtavAhana rAjAe killo kabaje karI, balamitrano nigraha karI svanagara tarapha prayANa karyuM. e pramANe sAtavAhana rAjA potAnuM rAjya calAvato hato. tevAmAM eka vakhata rAjamahelanA daravAjAnI pAse zAstrasaMkSepathI bolanArA cAra kavi AvyA. eTale pratihAre rAjAne pUchI aMdara javA rajA ApI. rAjAnI pAse AvI A pramANe eka zloka bolyA ke - jIrNe bhojanamAtreyaH, kapilaH prANinAM dayA / gRhasthatiravizvAsa:, pAMvAta: strIpu mArvavat II 8 | artha - Atreya RSie khAdheluM anAja pacyA pachI navuM bhojana karavuM ema kaheluM che. kapila RSie sarva jIvonI upara dayA bhAva rAkhavo ema kaheluM che. bRhaspatie koIno vizvAsa na karavo ema kahyuM che. tathA pAMcAla kavi kahe che ke strIonI sAthe mRdutA (komaLa svabhAva) rAkhavI. A zloka sAMbhaLIne rAjAe khuza thaI ghaNuM dAna ApyuM. tyAre te kavivaroe rAjAne pUchyuM ke tamAro parivAra amArI prazaMsA kema karato nathI ? e sAMbhaLI rAjAe bhogavatI nAmanI vezyAne kahyuM ke tuM A kavijanonA vakhANa kara ! tyAre te bolI ke AcArya zrIpAdalipta vinA huM bIjA koInI stuti karatI nathI, kAraNa ke te ja sUrijI mahArAja AkAzamArge cAlavAne samartha che, vidyAsiddha che, ane mahAkiyAyukta che. evAmAM saMdhi-vigraha karAvanAra, mahAabhimAnI ane pAdaliptasUrijInI prazaMsAne sahana nahi karanAra zaMkara nAmano eka rAjapuruSa kahevA lAgyo ke jenA prabhAvathI marelo jIvato thAya, tenA zrI staMbhana pArzvanAtha ja 14
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaTa pAMDityane ame mAnIe chIe. bAkI zuka pakSIonI mAphaka AkAzamAM gamana karanArA ghaNA vidvAno najare paDe che. te sAMbhaLI vezyAe kahyuM ke e kalA paNa AcAryazrImAM jarUra saMbhave che, kAraNa ke kaMcana kAminInA tyAgI, niHspRha ziromaNi, parama pUjaya, jaina maharSiyo daivika zaktine haThAvI de tevI zaktinA dhAraka ane labdhi siddhi prabhAvavALA hoya che. A kautuka jovAne mATe ja rAjA sAtavAhane kRSNarAjAne pUchAvIne pUjaya zrIpAdaliptasUrijI mahArAjane mAnakheTa nagarathI bolAvyA. eTale te jainAcArya AvI bahAranA bagIcAmAM UtaryA. A bInA paMDita, bRhaspatie jANI, AcAryanI parIkSA karavAno vicAra karyo. teNe cAlAka puruSane ogaLelA ghIthI bharelI kaTorI ApIne AcAryanI pAse mokalyo. teNe AvIne kaTorI sUrijInI pAse mUkI. tyAre gurue dhAriNI vidyAnA balathI temAM soya bharAvIne ubhA rAkhI daIne te ja kaTorI tenI mAraphate mokalAvI. te joIne paMDita bRhaspati ghaNo ja kheda pAmyo. pachI rAjAe sAmA AvIne gurumahArAjano praveza mahotsava (sAmaiyuM) karyo. ane tyAM nirdoSa sthale sUrijIe utAro karyo. ahIM rAjAnI samakSa taraMgalolA nAmanI navI kathAno kahenAra eka pAMcAla nAme kavi hato. rAjAdie karela zrIgurumahArAjanuM apUrva sanmAna joIne tene bhAre adekhAI AvI. sUrijIe tenI kathAnAM vakhANa karyA nahi. paNa temAM ulaTuM dUSaNa kADhyuM ane spaSTa kahI dIdhuM ke mArA banAvelA graMthomAMthI arthabiMduonI corI karIne te pAMcAla kathA nahi, paNa kaMthA (godaDI) banAvI che. kAraNa ke enuM vacana 1. hAla mAnakheDa nAmathI prasiddha che. 15 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamezAM, bAlakone, govALIyAone ane strIone harSa pamADanAra che, paNa vidvAnonA dilamAM harSa upajAve tevuM nathI. A kathAne bhogavatI vezyA barAbara varNave che. have eka vakhata AcArya mahArAje kapaTathI potAnuM maraNa batAvyuM. te jANI hA hA nA pokAra karatA ghaNA loko tyAM bhegA thayA. ene pAlakhImAM sUrijInA zarIrane padharAvIne vAjiMtronA nAda sAthe upADIne cAlatAM cAlatAM anukrame jevAmAM pAMcAla kavinA gharanI pAse AvyA tevAmAM gharanI bahAra nIkaLIne te kavi atizaya zoka darzAvavA pUrvaka kahevA lAgyo ke are re, mahAsiddhionA bhaMDAra zrIAcArya mahArAja svarge cAlyA gayA ! satpAtramAM adekhAI karanAra mArA jevAne A pApathI mukti maLe tema nathI. kAraNa ke te AcArya ratnAkaranI jema sarvazAstronAM nidhAna hatA. ema kheda prakaTa karatAM teNe gAthA dvArA jaNAvyuM ke-- sIsaM kahaM na phuTTaM jamassa pAlittayaM haraMtassa / jassa mhaNijjharAo taraMgalolA gaI vUDhA // 1 // artha-- jenA mukharUpa nirjharaNAthI taraMgalolArUpa nadI prakaTa thaI hatI, te pAdaliptasUrijInuM haraNa karanArA evA yamanuM mAthuM kema na phUTI paDyuM ? A vacana sAMbhaLIne--'pAMcAlanA satya vacanathI huM jIvato thayo' ema bolatA AcArya lokonA harSanAda sAthe UbhA thayA. A prasaMge guNavaMtane joIne adekhAI dhAraNa karanAra pAMcAla kavine rAjAnA hukamathI Akroza ane tiraskArapUrvaka lokoe nagaranI bahAra kADhI mUkyo. tyAre baMdhusamAna suMdara sneha dharAvanAra ane mahAvidyA chatAM abhimAnarahita evA sUrijIe tene bacAvyo. zrI staMbhana pArzvanAtha " 16
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakhata potAnuM AyuSya thoDuM jANIne nAgArjunanI sAthe sUrijI mahArAja vimalAcala upara padhAryA. tyAM zrIyugAdIzane vaMdana karI siddhazilAnA jevI eka pavitra zilAnI pAse gayA. tyAM AdarapUrvaka anazana AdarI, Asana lagAvI, caMdramA jevA nirmaLa dharmadhyAnarUpa pANInA dhodha pravAhathI rAgAdika agnine zamAvIne, yogakriyAone aTakAvI. batrIza divasa sudhI mananI sthiratApUrvaka dhyAnalIna banI, jUnI jhuMpaDI jevA audArika dehano tyAga karIne, tejasvI ane rAjAone mAnanIya sUrijI mahArAja bIjA devalokamAM iMdranA sAmAnika deva thayA. AkAzagAminI labdhinA prabhAve zrIpAdaliptasUrijInI mAphaka girinAra Adi tIrthonI yAtrA karIne, samyakRtva mUla bAre vratonI ArAdhanA karIne ane parama pavitra bhavobhava cAhanA karavAlAyaka zrI jinazAsananI parama prabhAvanA karIne suzrAvaka nAgArjuna A lokamAM ane paralokamAM kalyANa ne sAdhI sukhI thayo. parama prabhAvaka zrI staMbhana pArzvanAthanA varNanamAM jema nAgArjunanA caritranI agatya jANIne te batAvyuM, tema pAdaliptasUrijInA caritranI paNa teTalI ja agatya rahelI che, jeno nirNaya AgaLa jarUra thaze. temAM sUrijInA caritrano ghaNo kharo bhAga upara jaNAvavAmAM Avyo che, chatAM janmabhUmi, mAtA-pitAnA pavitra nAmo Adi bInA jANavA jevI hovAthI TUMkAmAM nIce pramANe jaNAvIe chIe. 1, dharmaratna prakaraNanI moTI TIkAmAM kAMIka nyUnAdhika banAvALuM nAgArjunanuM prAkRta gAthAbaddha caritra Ave che - temAM pAdaliptagurue nAgArjunane gRhastha dharma aMgIkAra karAvyo ema lakhela hovAthI te bAra vratadhArI zrAvaka hato ema kahI zakAya. 17 4 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpAdaliptasUrijInuM saMkSipta varNana kozalA nagarImAM vijayabrahma rAjAnA rAjyamAM mahAguNavaMta phulla nAmanA zeThane pratimA nAmanI strI hatI. te strIe putra prAptine mATe aneka prayatno niSphaLa nIvaDavAthI chevaTe vairocyA nAme zAsanadevInI ArAdhanA karavA mAMDI. aSTAhnikA mahotsava paNa zarU karyo. AThame divase saMtuSTa thayela devI pAse putranI yAcanA karI, jethI devIe kahyuM ke pUrve nami vinaminA vidyAdharonA vaMzamAM mRtasAgaranA pAragAmI pUjya zrI kAlikasUri thayA; e vidyAdhara gacchamAM khelAdika labdhisaMpanna ane traNe bhuvananA jIvone pUjanIya evA AryanAgahastisUrijInA pAdazaucanuM pANI pIvAthI tArI vAMchita siddhi thaze. pAdaprakSAlananuM pANI meLavIne pIdhA pachI pratimA zeThANIe sUrijIne vaMdana karyuM. dharmalAbharUpa AziSa detAM nimitta joIe gurujI hasyA ane bolyA ke te amArAthI daza hAtha dUra rahIne jalapAna karyuM, tethI tAro putra daza yojanane AMtare vRddhi pAmaze. mahAprabhAvazAlI te putra yamunA nadInA kAMThe mathurAmAM raheze. tema ja tAre bIjA mahAtejasvI nava putro paNa thaze. te sAMbhaLI pratimA zeThANIe kahyuM ke - he bhagavan! prathama putra huM Apane arpaNa karIza. te bhale ApanI sevAmAM rahIne jiMdagI saphala kare, kAraNa ke dUra rahe tethI mane zo lAbha? te sAMbhaLI guru kahe ke nAro te prathama putra zrIsaMgha Adi sakala jIvono uddhAraka ane buddhiguNamAM bRhaspatinA jevo thaze. ema gurunuM vacana sAMbhaLI teNe zakunanI gAMTha bAMdhI. khuza thaI ghare AvI A vAta phulla zeThane jaNAvI. te ja divase nAgendranA svapnathI sUcita garbha rahyo. garbhane ucita vartana karatAM tenA manorathonI sAthe te vRddhi pAmyo ane avasare sulakSaNa putrano janma thayo. zrI staMbhana pArzvanAtha ja 18
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratimA zeThANIthI utpanna thayela te putra sUrya jevo dIpato hato. mAtAe vairoTyAnI pUjA karI putrane devInA caraNe dharI gurune arpaNa karyo. gurujIe "A bAlaka amAro thaIne vRddhi pAmo" ema kahI temaNe tene te pAcho soMpyo. eTale ativAtsalyathI tema ja gurunA gauravathI mAtAe tene ucheryo. nAgendra evuM nAma dhAraNa karanAra te putra anukrame ATha varSano thayo tyAre gurue potAnI pAse rAkhyo. avasare gurubhAI zrIsaMgamasiMhasUrijIe dIkSA ApI. pUjya zrImaMDanagaNijIe apUrva buddhizAlI A bAlasAdhune abhyAsa karAvyo. eka varSamAM nyAya-vyAkaraNAdi sakala zAstronA rahasyane paNa jANI te mahAprakhara paMDita thayA. uttama guNazAlI bAlamuni zrIpAdalipta mahArAja pavitra saMyamAdithI dIpavA lAgyA. sarva prakAre lAyaka svaziSyane joIne gurujIe kahyuM ke he pAdalipta ! tame AkAzagAminI labdhithI vibhUSita thAo ! ema kahIne dazame varSe potAnA paTTa (pada) para sthApana karyA. eka vakhata zrI gurumahArAje AcArya zrIpAdaliptasUri mahArAjane zrIsaMghanA upakAra mathurA nagarImAM mokalyA. keTalAka divasa tyAM rahIne zrIpAdaliptasUrijI pATalIpuramAM gayA. tyAM muraMDa rAjA rAjya karato hato. eka vakhate koI puruSe goLAkAre guMthelo, 19 4 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzcaryakAraka ane taMtuo meLavIne jenA cheDAno bhAga adezya karela che evo daDo rAjAne bheTa karyo. rAjAe buddhinI parIkSA karavA mATe te daDo pAdaliptasUrinI pAse mokalyo. te joI tAtkAlika buddhinA prabhAve AcArya mahArAje tene, mINathI barAbara meLavelo jANIne, garama pANImAM boLatAM cheDo joI, chUTo karIne, te daDo rAjAnI pAse mokalyo. A bInA jANI rAjA ghaNo ja khuza thayo. pachI rAjAe gaMgAnA kAMThe UgelA jhADanI soTI baMne bAju barAbara ghasAvIne tenuM mULa ane agrabhAga (Toca) jANavA mATe guranI pAse mokalI. tyAre tene pANImAM nAkhatAM mULa (no bhAga) vajanadAra hovAthI pANImAM DUbI gayuM. ema mUla ane Tocano bhAga zodhI kADhI te soTIne rAjAnI pAse pAchI mokalAvI. trIjIvAra paNa rAjAe jenA sAMdhA jANavAmAM na Ave tevI eka nAnakaDI peTikA (DAbalI) gurunI pAse mokalAvI. tyAre gurue tene garama pANImAM nAMkhI ughADIne rAjAne Azcarya pamADyuM. pachI sUrijI mahArAje taMtuothI guMtheluM goLa tuMbaDuM rAjasabhAmAM mokalyuM. tyAM koI tene ukelI zakyuM nahIM, tethI mUkI devAmAM AvyuM. A prasaMge bIjA lokoe kahyuM ke - A kAma guruthI ja banI zake tema che. eTale rAjAe bolAvatAM temaNe AvIne te tarata ukelI ApyuM. A uparathI rAjAne khAtrI thaI ke gurujI, bALaka chatAM, siMhanA bALanI jevA mahAparAkramI che. eka vakhata rAjAne mAthAmAM vedanA thavA lAgI. eTale maMtrInI mAraphata gurune vinaMti karAvatAM sUrijI mahArAje traNavAra potAnA DhIMcaNanI upara tarjanI (aMguThAnI pAsenI) AMgaLI pheravIne rAjAnI vedanA zAMta karI. A bAbate kahyuM paNa che ke jaha jaha paesiNI jANuyaMmi pAlittao bhamADei / taha taha se siraviyaNA paNassai muruMDarAyassa // 1 // zrI staMbhana pArzvanAtha ja 20
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtrarUpa A gAthA bolatAM jenA mastakane aDakavAmAM Ave, tenI zirovedanA jarUra zAMta thaI jAya. te pIDA AkarI hoya to paNa tema karavAthI nAza pAme. e pramANe tAtkAlika upakArathI rAjAnuM mana sUrinI pratye AkarSAyuM. te tarata gurumahArAjanA upAzraye Avyo. rAjAe gurune pUchayuM ke - he bhagavanuM ! amArA sevako to pagAranA pramANamAM potAnuM kAma bajAve, paNa tevA pagAra vinA kevala bhikSAvRttinA AdhAre rahelA A ziSyo ApanI AjJA bajAvavAne zI rIte tatpara rahe che ? tyAre gurue kahyuM ke - he rAjan ! ubhaya lokanA hitanI cAhanAthI A ziSyo amArAM kAryo utsAhathI bajAvavAne sAvadhAna rahe che. chatAM rAjAne khAtarI na thatAM gurue kahyuM ke tame tamArA vinIta sevakane bolAvI amuka kAma karavAnuM kaho ke jethI tamane khAtarI thAya. eTalA rAjAe vinIta vizvAsI pradhAnane kahyuM ke tapAsa karo ke gaMgA nadI kaI dizA tarapha vahe che ? rAjAno hukama sAMbhaLIne maMtrIe najIvA kAmanI vizeSa tapAsa na karatAM mAtra rAjAnuM mAna sAcavavA keTaloka samaya jugAra ramIne rAjAne kahyuM ke'gaMgA nadI pUrva dizA tarapha vahe che." chUpA bAtamIdAroe jugAra Adino vRttAMta rAjAne jaNAvyo. pachI bAlasUrijIe "have navadIkSita mArA ziSyanuM caritra juo" ema kahI eka navA sAdhune bolAvyo. te tarata gurumahArAjanI pAse Avyo. zrI gurumahArAje pharamAvyuM ke - he vatsa ! gaMgA nadI kaI tarapha vahe che, teno nirNaya karIne mane kahe. e pramANe sAMbhaLI "AvasyahI' ema kahIne upAzrayanI bahAra nIkaLI te AgaLa cAlyo. guruno prazna anucita che ema jANatAM chatAM teNe eka nipuNa puruSane pUchatAM teNe kahyuM ke gaMgA nadI pUrva 21 ja zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ dizA tarapha vahe che. e pramANe be traNavAra teNe pUchI joyuM, to paNa e ja javAba maLyo. to paNa barAbara nakkI karavAne te ziSya gaMgAnA pravAhanI AgaLa gayo. tyAM paNa sAvadhAnapaNe daMDAdi prayogathI pUrNa khAtarI karI upAzrayamAM AvI iriyAvahI paDikkamI gurune kahyuM ke--gaMgA nadI pUrva dizA tarapha vahe che. rAjAnA chUpA puraSoe paNa te ja pramANe sAcI bInA jaNAvI. te sAMbhaLIne rAjAne guruvacananI khAtarI thaI. rAjA AvA aneka prasaMga joIne kharI khaMtathI sUrijInI sevanA karI samayane saphala karavA lAgyo, apUrva jJAnacarcAno paNa lAbha levA lAgyo, ane dAnAdi cAra prakAranA dharmanI ArAdhanAmAM ujamAla thayo. eka vakhate, bAlapaNAnA mAhAbhyane jANe vistAratA hoya tema, te nAnA AcAryamahArAja bALakonI sAthe ramavA lAgyA. tevAmAM bahAragAmathI vaMdana karavA AvanArA zrAvakoe ziSya jevA jaNAtA A bAlagurune ja pUchayuM ke - yugapradhAna zrI pAdaliptasUrijI kaye upAzraye utaryA che ? e sAMbhaLI buddhinidhAna gurue avasara - ucita praznano muddo samajIne tathA dekhAva uparathI A bIjA gAmanA zrAvako che ema jANIne yuktipUrvaka yogya javAba daIne te zrAvako | upAzrayamAM Ave te pahelAM ja pote Asana upara besI gayA. evAmAM zrAvakoe AvI bahu bahumAnapUrvaka gurune vaMdanA karI. bAlAsUrine oLakhI vicAravA lAgyA ke - "A to pahelAM jemane ramatA joyA te ja che ! gurumahArAje A prasaMge vidyAzruta ane vayovRddhanA jevI apUrva dharmadezanA ApIne temanA vikalpane dUra karavA mATe chevaTe jaNAvyuM ke - "cirakAlathI sAthe rahenArA lokoe bAlakane bAlakrIDA karavA mATe avakAza Apavo joIe.' bAla gurumahArAjanuM A satya vacana sAMbhaLIne te zrAvako ghaNA ja rAjI thayA. zrI staMbhana pArzvanAtha 22
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka divase prauDha sAdhuo bahAra gayA tyAre bAlasUri ane nirjana zerImAM jaIne gADAo para kUdakA mAravAnI ramata ramavA lAgyA. paravAdIoe gurune joyA. eTale temane paNa pUrvanI mAphaka gurue upAzraya batAvyo. vAdIonA AvyA pahelAM ja bAlasUrijI vastra oDhIne pATa upara sUI gayA. tyAre upAzrayamAM AvatAM vAdIoe prabhAta samayane sUcavanAra kUkaDAnA jevo avAja karyo. eTale sUrie bilADAnA jevo avAja karyo. pachI paravAdIone AvavA mATe bAraNuM ughADI gurujI pATa upara beThA. vAdIo bAlasUrinI adbhuta AkRti joIne bahu ja Azcarya pAmavA pUrvaka khuza thayA. pachI tarkazaktithI jItAyelA te vAdIoe kaThina prazna pUchatAM eka gAthAmAM jaNAvyuM ke : pAlittaya ! kahasu phuDaM, sayalaM mahimaMDalaM bhamaMteNaM // viThTho mujho va vesthavi, caMpArasaNIyatno paNa che che artha - he pAdaliptasUri mahArAja ! spaSTa rIte kaho (kahe) ke samasta pRthvImaMDalamAM vicaratA evA tame (te) sukhaDanA ghoLa (pANI) jevo ThaMDo agni dITho che ke che ema sAMbhaLyo che? A praznano gurue tarata ja eka gAthAmAM javAba Apyo ke - 23 4 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayasAbhighAyaabhidummiyassa purisassa suddhahiyayassa // hoi vahaMtassa phuDaM, caMdaNarasasIyalo aggI // 1 // AcArya mahArAje ApelA A javAbathI pote jItAyA chatAM te vAdIo ghaNA ja khuza thayA. A. zrI padAliptasUrijIe vidvAnonA saMketanA saMskArayukta evI pAdaliptA nAmanI bhASA banAvI, jemAM kaThina padArtho samajAvyA hatA. kRSNarAjA sUrijIno parama bhakta hovAthI dhArmika bhAvane jagAvanArA A sUrijIne bIje vihAra karavA deto nahIM. pahelAM pATalIputra nagaramAM, Arya khapUTAcAryanA, siddhaprAbhRta vidyAthI alaMkRta, samartha, vidvAna zrI mahendramunijIe brAhmaNone balAtkAre dIkSA apAvI hatI. te jAtivairane laIne brAhmaNo temanA para adekhAI karavA lAgyA. eTale zrIsaMghe sujJa puruSone mokalIne pAdaliptasUrine vinaMtI karAvI ke Apa ahIM padhAro. tyAre sUrijIe vicAra karI javAba Apyo ke - huM kArtikI pUrNimAe AvIza. ucita avasare rAjAne jaNAvIne gurujI divasanA pUrva bhAgamAM (pUnamanA hele pahore) AkAzamArge thaIne maMdiramAM AvyA. rAjA sahita badhA loko zrImunisuvratasvAmInA maMdiramAM zrIgurunAM darzana karI ghaNA rAjI thayA. ane AkAzagAmI sUrijIne joIne pelA brAhmaNo badhAe bhAgI gayA. rAjAe vinayathI gurune kahyuM ke - jema kRSNa rAjAne Ape dharmalAbha Apyo, tevI rIte ahIMA keTalAka divasa rahI amane paNa kRpA karI tevA prakArano lAbha Apo. eTale gurue kahyuM ke - he rAjan ! tamAruM kahevuM vAjabI che, paraMtu saMghano Adeza ane rAjAno bhAva (sneha) alaMghanIya che. "divasanA pAchalA pahore huM zrI staMbhana pArzvanAtha 24
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAcho AvIza" ema kahIne huM ahIM Avyo chuM. haju zrI zatruMjaya, girinAra, sametazikhara ane aSTApadanI tIrthayAtrA karavAnI che. tethI he rAjana ! amArI aMtima zikhAmaNa e che ke mahAprabhAvazAlI zrI jinezvaradeve kahelA dharmanI ArAdhanA karavAmAM jarUra prayatnavaMta thavuM, kAraNa ke sAthe AvanAra te ja che. bIjuM nahIM ja. ema kahI AkAzamArge gurumahArAja cAlyA gayA. pachI pAdacArI thaIne tIrthayAtrA karatAM karatAM sUrijI soraTha dezamAM padhAryA. vihAra karatAM anukrame DhaMkA nAmanI mahApurImAM gayA. tyAM rasasiddhi jANanArA puruSomAM mukhya ane bhAvi ziSya evo nAgArjuna nAme yogI hato, te temane maLyo. (have pachInI sUrijInI pUrNa bInA pUrve kahelA nAgArjunanA caritramAM varNavI che, te tyAMthI jANI levI.) nAgArjune svarNasiddhinA rasane siddha karavA aneka upAyo karyA, chatAM rasa baMdhAyo nahIM. eka vakhata zrIpAdaliptasUrijInI pAsethI nAgArjune sAMbhaLyuM ke- mahAmahimAvALI zrI pArzvanAthanI pratimAnI pAse te (pratimA)nI dRSTie, saMpUrNa uttama strInAM lakSaNovALI satI strI te rasanuM mardana kare to sonAsiddhino rasa sthira thaIne koDIredhI thAya. te sAMbhaLI nAgArjune potAnA pitA vAsukInuM dhyAna karIne tene bolAvyo. nAgArjunanA pUchavAthI vAsukIe kahyuM ke- kAMtipurImAM bahu mahimAvAlI zrI pArzvanAthanI pratimA che." ema sAMbhaLI nAgArjune kAMtinagarathI te pratimAnuM haraNa karIne seDhI 1. ahIM pahelAM saMgrAma nAme kSatriya kahyo che te prabhAvakacaritranA vacanathI ane upadezaprAsAdanA vacanathI vAsukI nAma kahela che. vizeSa bInA mATe juostaMbhanakalpa ziloMjImAM tathA upade prA) 266mAM vyAkhyAnamAM. || 25 % zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ nadInA kAMThe ekAMtamAM lAvIne sthApanA karI. pachI rasasAdhana karavA mATe siddha (vaza) thayelA vyaMtaradevanI sahAyathI zAlivAhana rAjAnI pativratA strI caMdralekhAne haMmezAM rAtre tyAM lAvIne te satI strInI pAse rasanuM mardana karAvavA lAgyo. ema rasane mardana karAvavAnA kAraNe javA AvavAe karI satI caMdralekhA nAgArjunane bhAI tarIke mAnavA lAgI. eka vakhata caMdralekhAe rasane ghuMTAvavAnuM kAraNa pUchyuM. nAgArjune yathArtha kahyuM ke - svarNasiddhinA rasane koDIredhI banAvavA tema karAvavAmAM Ave che. caMdralekhAe A bInA potAnA baMne putrone jaNAvI. mAtAnI pAsethI A bInA jANI sonAsiddhirasanA lobhavALA te baMne baMdhuo potAnuM rAjaya choDIne nAgArjunanI pAse AvyA. kapaTathI rasane grahaNa karavAnI icchAvALA pracchanna veSadhArI baMne bhAIoe potAnI mAtAnA kahevAthI "svarNasiddhirasa koDIredhI ane sthira thayo,' ema jANIne nAgArjunane vAsukInA vacanAnusAra zastrathI mArI nAkhyo. cha mAse A rasa thaMbhI gayo. (sthira thayo), ane tethI te ThekANe te rasa karatAM paNa bahu prabhAvavALuM, badhA lokonA vAMchita padArthane denAruM, staMbhana(ka) nAme zrI pArzvanAtha svAmInuM tIrtha thayuM, ane te nAme nagara paNa tyAM prasiddhi pAmyuM. avasarpiNIkAlanI asara thavAthI te sthaLe AjubAju vAMsanI jhADI UgI ane pratimAnuM kevala moTuM ja bahAra dekhAvA lAgyuM ane bAkIno bhAga jamInamAM hovAthI lokoe A pratimAne yakSa evuM nAma ApyuM. A sthitimAM A biMba 500 varSa sudhI rahyuM. ATalI bInA uparathI ema siddha thayuM ke seDhI nadInA kAMThe nAgArjune sonAsiddhinA rasane thaMbhita (sthira) karyo. A bAbatamAM zrI staMbhana pArzvanAtha 26
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ pezAvaranI pAse tAyaphA lokanA pradezamAM rahenArA jaino ema paNa jaNAve che keH- "A bAju nAgArjuna parvatanI pAse pUrve zrI pArzvanAthanuM maMdira hatuM. jenI najIkamAM seDhI nadI vahetI hatI. pArzvaprabhunA biMbanA prabhAve nadI dUra vahevA lAgI. A sthaLe nAgArjune koDIvedhI sonAsiddhinA rasane meLavyo, ema paraMparAe ame sAMbhaLyuM che.' 27 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ je vAMsanI jhADImAM prakaTaprabhAvI zrI pArzvanAthanI pratimAnuM kevala mukha ja dekhAtuM hatuM te sthaLe eka govAlanI gAya, bhavitavyatAnA yoge, dUdha jharatI hatI. hamezAM dohavAnA samaye govALa gAya dohe paNa lagAra paNa dUdha na nIkaLe. ghaNo samaya ema thavAthI govAle jaMgalamAM nadInA kAMThe tapAsa karI. to jANyuM ke e sthale gAya dUdha jharatI hatI. kAraNane zodhatAM govALe seDhI nadInA kAMThAnI jamInamAMthI e biMba meLavyuM. "kyA deva che ?" eno nirNaya pote karI zakyo nahIM, jethI teNe bIjA jaina Adi lokone pUchyuM. temAM jainoe khAtarIpUrvaka kahyuM ke e zrI pArzvanAthanuM biMba che. govALa A biMbane joIne ghaNo ja rAjI thayo. zrAvakoe govAlane dravyAdithI saMtoSa pamADIne pratimA svAdhIna karI. A bAbatamAM upadezaprAsAdamAM tathA vividha tIrthakalpamAM ema kahyuM che kezrIabhayadevasUri mahArAje A biMbane prakaTa karyuM te vRttAMta A pramANe jANavuM. AcArya zrI abhayadevasUri ane zrI staMbhanA pArzvanAtha jaMbUdvIpamAM zrImAlavadezanI dhArAnagarImAM bhoja rAjA rAjya karato hato. te nagarImAM lakSmIpati nAme eka mahAdhanika vyApArI hato. zrI staMbhana pArzvanAtha 28
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakhata madhya dezamAM rahenArA, vedavidyAnA vizAradone paNa potAnA buddhibalathI harAvanAra, caudavidyA, smRti, itihAsa, purANamAM haziyAra, dezAMtara jovAne mATe nIkaLelA, zrIdhara ane zrIpati nAmanA be brAhmaNo dhArAnagarImAM AvyA. teo pharatA pharatA lakSmIpati zeThanA ghare AvyA. zeThe temanI AkRtithI AkarSAIne AdarasatkAra karavA pUrvaka bhikSA ApI. have tenA gharanI sAme bhIMta para vIsa lAkha TakAno lekha lakhAto hato, te hamezAM jovAthI pelA brAhmaNone yAda rahI gayo. keTaloka samaya vItyA bAda nagarImAM agnino upadrava thavAthI zeThanuM ghara paNa baLI gayuM. temAM pelo lekha paNa nAza thayo. A kAraNathI zeTha ghaNI ja ciMtAmAM paDI gayA. avasare bhikSA mATe AvelA A be brAhmaNo zeThane ciMtAtura joIne AzvAsana ApavA lAgyA ke he zeTha ! tamArA jevA dhIra puruSoe ApattinA samayamAM sattvane mUkavuM na joIe. e sAMbhaLI zeThe kahyuM ke mane vizeSa ciMtA lekha baLI gayo tenI ja che, bIjAnI nathI tyAre brAhmaNone te yAda hovAthI, zarUAtathI mAMDIne tithi, vAra, nakSatra, varasa, rakama sahita, varNa, jAtinA nAma ane vyAja sahita mUladravyanI saMkhyA sAthe khaDIthI teoe te lekha lakhI batAvyo. tenI uparathI zeThe copaDAmAM utAro karI lIdho ane brAhmaNono upakAra mAnI ghaNo ja AdarasatkAra karavA pUrvaka te baMne brAhmaNone potAne tyAM rAkhI ghaNA sukhI banAvyA. eka vakhata zeTha vicAra karavA lAgyA ke-e baMne brAhmaNo mArA gurunA ziSyo thAya to zrI jainendrazAsanane ghaNuM ja dIpAve. have sapAdalakSa dezamAM AvelA kurrapura nAmanA nagaramAM allarAjAno putra bhuvanapAla nAme rAjA rAjya karato hato. te 29 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagaramAM zrI vardhamAnasUri nAmanA AcArya mahArAja hatA. temaNe siddhAMtanA abhyAsathI saMsAranuM sAcuM svarUpa samajIne corAzI caityono (caityavAsano) tyAga karyo hato. eka vakhata te sUrijI dhArAnagarImAM padhAryA tyAre baMne brAhmaNone sAthe laIne, zeTha lakSmIpati gurumahArAjane vaMdana karavA AvyA. vaMdana karI zeTha ucita sthAne beThA ane te brAhmaNo paNa baMne hAtha joDIne tyAM beThA. brAhmaNone uddezIne zrI gurumahArAje kahyuM ke 'A baMnenI asAdhAraNa AkRti svaparane jItanArI che. gurujInuM e vacana sAMbhaLIne te baMne brAhmaNo gurunA sAmuM joI rahyA. ethI gurujIe temane vratayogya samajI lIdhA. pachI avasare gurue temane dIkSA ApI. mahAtapasvI evA te baMnene yoganA vahanapUrvaka siddhAMtano abhyAsa karAvyo ane temane yogya jANIne gurue sUripada ApIne svapaTTadhara banAvyA. ane teo zrIjinezvarasUri ane buddhisAgarasUri evA nAmathI prasiddha thayA. anukrame vihArane mATe anujJA ApavAnA prasaMge zikhAmaNa detAM zrIgurumahArAje jaNAvyuM ke - pATaNamAM caityavAsI yativarga suvihita munione tyAM rahevA na detAM vighna kare che. zakti ane buddhithI tamAre te julmane aTakAvavo. kAraNa ke A kALamAM tamArA jevA bIjA buddhizALIomAM ziromaNi koI bhAgye ja haze. e guruvacanane vadhAvI leI, saparivAra baMne sUrijI mahArAje gujarAta tarapha vihAra karatAM, anukrame prAcIna zrIpATaNa zaheramAM praveza karyo. tyAM zuddha upAzrayanI ghaNI tapAsa karatAM paNa muzkelI jANI. chevaTe baMnene gurujInuM vacana yAda AvyuM. A vakhate mahAparAkramI ane nItizAlI durlabharAja nAme rAjAnuM rAjya hatuM. ahIMnA rahIza eka purohita somezvaradevanA ghera te baMne sUrijI mahArAja gayA. zrI staMbhana pArzvanAtha " 30
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM temaNe kahelAM vedapadono dhvani sAMbhaLI purohita ghaNo khuza thayo. tenI vinaMtithI baMne sUrijI tenA gharamAM AvyA. purohite teone bhadrAsana upara besavAnI vinaMti karI. baMne AcArya mahArAje potAnA saMyamadharmano vyavahAra saMbhaLAvI te upara besavAno niSedha karyo ane zuddha kAMbalInI upara beThA. ane veda, upaniSad temaja jainAgamathI samAnatA prakAzIne AziSa detAM bolyA ke "hAtha, paga ane mana vinA je badhuM grahaNa kare che, cakSu vinA je jue che, kAna vinA je sAMbhaLe che, je jagatanA svarUpane jANe che, paNa tene koI paNa sAmAnya puruSa jANI zakato nathI evA arUpI ziva jinezvara tamAruM kalyANa karo !" pharI paNa temaNe jaNAvyuM ke jainAgamano artha rUDI rIte vicArIne ame dayApradhAna jainadharmano svIkAra karyo che. ema sAMbhaLI purohite pUchyuM ke tame nivAsa (utAro) kyAM karyo che ? temaNe kahyuM ke ahIM caityavAsIonI mahA kanaDagata thatI hovAthI kyAMye paNa sthAna maLI zakatuM nathI. A bInA sAMbhaLI guNagrAhI ane vicArazIla evA purohite saparivAra baMnene rahevA mATe potAnuM makAna khAlI karI ApyuM ane kahyuM ke Apa khuzIthI ahIM Utaro. tyAM teo nirdoSa bhikSA-dharma sAcavIne saMyama pALavAmAM sAvadhAna banI, dharmanuM satya svarUpa samajAvavA tatpara thayA. -- -- bapore purohite yAjJika, smArtta ane dIkSita agnihotrIone temanI pAse bolAvyA. tyAM temanI parIkSAthI teo saMtuSTa thayA. ema vidyAvinoda cAlI rahyo hato, tyAM ja tyAM caityavAsIonA puruSo AvI caDyA. temaNe AvIne jaNAvyuM ke- tame satvara nagaranI bahAra cAlyA jAo. kAraNa ke caityabAhya zvetAMbarone ahIM sthAna maLatuM nathI. A vacana sAMbhaLIne purohite kahyuM ke - 31 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjasabhAmAM A vAtano nirNaya karavAno che. eTale temaNe AvIne potAnA uparIone A bInA jaNAvI. badhA sAthe maLIne rAjAnI pAse gayA. tyAM purohite AvIne rAjAne namratAthI jaNAvyuM ke he deva ! be jainamuni potAnA pakSamAM sthAna na pAmavAthI mAre tyAM AvyA, eTale guNavaMta jANIne meM temane Azraya Apyo. evAmAM A caityavAsIoe bhaTTa-putrone mArI pAse mokalyA. mATe A bAbatamAM, mArI Apane bhUla jaNAya to khuzIthI yogya lAge te zikSA pharamAvo. purohite kahelI bInA suNIne sarva dharmomAM samAna bhAva rAkhanArA rAjAe hasIne kahyuM ke he caityavAsIo ! koI paNa dezathI AvelA gunijano mArA nagaramAM rahe, teno tame zA mATe aTakAva (niSedha) karo cho ? temAM geravAjabI zuM che ? rAjAnA A praznanA uttaramAM te caityavAsIo bolyA ke- he rAjendra! pUrve vanarAja nAmanA rAjAne nAgendragacchIya, caityavAsI zrIzIlaguNasUrie ghaNo upakAra karelo hovAthI kRtajJa evA te rAjAnI samakSa zrIsaMghe evI vyavasthA karI ke-- 'saMpradAyano bheda na rAkhavAthI laghutA thavA pAmI che. mATe je muni caityagacchavAsI yatidharmane saMmata hoya te ja ahIM rahI zake, paNa bIjA nahi. to he rAjan ! te prAcIna rivAja dhyAnamAM laIne tamAre nyAya Apavo joIe. rAjAe kahyuM ke te pramANe ja kabUla che, paraMtu guNijanone Adara jarUra devo joIe. jo ke rAjyanI AbAdI tamArI hemaSTine AdhIna ja che. chatAM amArA AgrahathI emane nagaramAM rahevA devAnuM kabUla rAkho ! rAjAnA A vAkyane teoe mAnya rAkhyuM. keTaloka samaya vItyA bAda rAjAe pharamAvelA sthale purohite upAzraya karAvyo. tyAM rahelA baMne sUrijI mahArAje dharmopadeza daIne ghaNA jIvone satyanA sAdhaka zrI staMbhana pArzvanAtha * 32 =
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAvyA. A zrI buddhisAgarasUrijIe saM. 1080mAM jAlora (mAravADa)mAM rahIne ATha hajAra zloka pramANa 'buddhisAgara' nAme navuM vyAkaraNa banAvyuM. eka vakhata vihAra karatAM zrI jinezvarasUri anukrame dhArA nagarImAM padhAryA. ahIM mahIdhara nAmano zeTha ane dhanadevI zeThANIne abhayakumAra nAmano mahAguNavaMta putra hato. putra sahita zeTha sUrijIne vaMdana karavA gayA. tyAM saMsAranI asAratAne jaNAvanArI nirmala dezanA sAMbhaLI abhayakumArane vairAgya prakaTyo. te saMyama levAne utsuka thayo. pitAnI anumati hovAthI gurumahArAje abhayakumArane dIkSA ApI. grahaNazikSA ane AsevanAzikSAno abhyAsa karI mahAjJAnI evA zrIabhayamunijI yogoddahana karavA pUrvaka soLa varSanI aMdara svapara zAsra pAragAmI banyA. ekadA vyAkhyAnamAM sarvAnuyogamaya raMgamAMga zrI bhagavatI (vyAkhyA prajJapti) sUtramAM kahelA ceDA rAjA ane koNikanI vacce thayelA ratha kaMTakAdi yuddhanuM varNana karatAM vyAkhyAna vAcaspati zrI abhayamunie raudra ane vIra rasanuM evuM varNana karyuM ke - te sAMbhaLIne kSatriyo laDavA taiyAra thaI gayA. te joIne zrI jinezvarasUrijIe tarata ja mahAzrAvaka nAgananuAnuM varNana karIne evo zAMtarasa vistAryo ke te sAMbhaLIne sarve zAMta thaI gayA ane manamAM vicAra karavA lAgyA keaho, amane dhikkAra che, ke vyAkhyAnanA avasare paNa ame pramAdathI unmatta thaI gayA. dhanya che ta nAganattuka zrAvakane ke jeNe laDAInA prasaMge paNa dharmArAdhanamAM aDaga Teka rAkhI. gurujIe abhayamunine zikhAmaNa dIghI ke - he buddhinidhAna ziSya ! tAre avasara joIne vyAkhyAna vAMcavuM. 33 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakhata sAMje pratikramaNa karI rahyA bAda zrI abhayadeva munine eka ziSya kahyuM ke - he mahArAja ! zrI ajitazAMtistavamAM kahelI 'saMvaraMtaraviyALiyArdi ityAdi cAra gAthAno kRpA karI artha samajAvo ! tyAre zrI abhayadeve te gAthAmAM jaNAvelA devAMganAonAM tamAma vizeSaNonuM zRMgArarasathI bhareluM saMpUrNa varNana kahI saMbhaLAvyuM. te vakhate upAzrayanI pAsenA ja raste thaIne cAlI jatI zRMgArarasamAM nipuNa evI koI rAjakuMvarIe A varNana sAMbhaLyuM. kuMvarIe vicAryuM ke "A mAro svAmI thAya to janma saphala thAya ! huM tyAM jaIne te zreSTha narane prArthanA karIne lobha pamADuM, evuM vicArI upAzrayanA bAraNA pAse AvIne bolI ke - he buddhimAna paMDita ! bAraNuM ughADo ! huM madanamaMjarI nAmanI rAjaputrI guNagoSThI karavA mATe AvI chuM. Avo akALe strIno zabda sAMbhaLIne guru zrI jinezvarasUrijIe abhayadevane Thapako Apyo ke - pahelAM tamane je zikhAmaNa ApI hatI te badhI bhUlI gayA, ane jyAM tyAM hoziyArI batAvo cho, paNa zuM tamane zarama AvatI nathI ? have zuM karazo ? tamArA guNathI AkarSAIne pahelI narakamAM 1. A stavananA banAvanAra zrIneminAthanA gaNadhara zrInaMdiSeNa jANavA. anyatra ema paNa kahyuM che ke zreNika rAjAnA putra naMdiSeNe A stavana batAvyuM. zrI staMbhana pArzvanAtha 34
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvelA pahelA sImaMta pAthaDA (narakAvAsa)mAM laI janArI A sImaMtinI AvI che." te sAMbhaLI abhayadeve kahyuM ke - "he pUjya gurujI ! ApanI kRpAthI te nirAza banIne jema AvI tema jarUra jatI raheze, mATe A bAbata Apa jarA paNa ciMtA karazo nahIM." pachI abhayadeve bAraNAM ughADI sarva zrAvakAdinI samakSa te rAjakanyAne kahyuM ke - he rAjaputrI ! ame jaina sAdhu chIe. tethI ame eka muhUrta mAtra paNa strI sAthe dhArmika vAto paNa karatA nathI, to pachI guNagoSThI amArAthI karI zakAya ja nahIM. vaLI ame koI paNa vakhata dAtaNa karatA nathI, mukha dhotA nathI, snAnAdi bAhya zuddhine paNa cAhatA nathI. temaja nirdoSa evuM anna bhikSA vRttie meLavIne phakta dharmAdhAra zarIrane TakAvavA mATe ja khAIe chIe. A zarIra mala, mUtra, viSTAdithI bhareluM hovAthI mahAdugaMdhamaya ane bIbhatsa che. temAM sArabhUta zuM che ? tAmasI vRttivALA jIvo ja niMdanIya kiMdhAkalanI jevA viSayone cAhe che. teonI sevanAthI mahAbUrA rogo pedA thAya che. jevI tIvra utkaMThA durgatidAyaka viSayAdinI sevanAmAM ajJAnI jIva rAkhe che, tevI athavA tethI paNa adhika tIvra utkaMThA dharmanI sAdhanA karavAmAM rAkhe to te thoDA ja samayamAM muktipadane pAme. amArA zarIranI sAravAra nAnapaNamAM mAtApitAe ja karI haze, tyArapachI ame to bilakula karI nathI. mATe AvA amArA durgadhamaya zarIrano sparza tArA jevI samaju rAjaputrIne svapnamAM paNa karavA jevo nathI. A pramANe bIbhatsa rasanuM varNana suNIne te rAjaputrI potAnI bhUla kabUla karI tarata ja jatI rahI. pachI te gurunI pAse AvyA, tyAre zrI guru mahArAje kahyuM ke - tAruM buddhikauzalya samudranA pUra jevuM che. paraMtu vartamAnakAlamAM tene 35 4 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zamAvavuM vAjabI che. tethI tema karavA mATe tAre havethI chAzamAM karelo juvArano humaro tathA kAliMgaDAnuM zAka vAparavuM. jethI tArI buddhi nyUna thaze. A bAbatamAM prAcIna maharSiyoe paNa kahyuM che taDavajaM kaliMgaM ca, bhojyaM zItaM ca vAtulam / kapitthaM badarIjaMbU-phalAni naMti dhISaNAm // artha - taDabUca, kAliMgaDuM, ThaMDuM tathA vAyu karanAra bhojana, koTha, bora ane jAMbU e sAta vastuo buddhine haNe che. zrIabhayadeve gurunA vacana pramANe ja AhAra karavA mAMDyo. keTaloka samaya vItyA bAda guru zrIjinezvarasUrijIe abhayadevane yogya jANIne (saM. 1088mAM) AcAryapadavI ApI. tyArathI teo AcArya abhayadevasUrinA nAmathI oLakhAvA lAgyA. A zrI abhayadevasUrie ghaNA bhavya jIvone sanmArganI dezanA daI sAttvika mArganA upAsaka banAvyA. eka vakhata dukALa paDavAthI dezanI durdazA thaI. siddhAMta tathA vRttiono prAye uccheda thavA lAgyo. je kAMI sUtrAdi rahyAM, teono vRttiAdi sAdhano naSTa thayelAM hovAthI yathArtha zabdArtha mahA prajJAzAlI munione paNa jANavo muzkela thayo. A prasaMge eka vakhata ardharAtre dharmadhyAnamAM sAvadha rahelA zrI abhayadevasUrine vaMdanA karI zAsananI adhiSThAyikA devIe kahyuM ke- pUrve mahAzAsananA thaMbha samAna paramapujya zrIzIlAMgakoTi (zIlAMgAcArya koTyAcArya) nAmanA AcArya agiyAre aMganI vRttio racI hatI, temAM hAla kALane laIne be aMga (AcArAMga, sUyagaDAMga)nI ja vRtti hayAta che. bAkInA aMgonI vRttio viccheda pAmI gaI. tethI saMghanA zrI staMbhana pArzvanAtha 36
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ - hitane mATe have zrI sthAnAMgAdi nave aMgonI navI TIkAo banAvavAno udyama karo ! devInuM A vacana sAMbhaLIne sUrijIe kahyuM ke - he mAtAjI ! sugRhItanAmadheya zrI sudharmAsvAmI gaNadhare racelAM sUtronuM yathArtha rahasya jANavAne paNa mArA jevo alpabuddhi asamartha che, to pachI TIkAo to kema banAvI zakuM ? kAraNa ke kadAca koI sthale sUtraviruddha kahevAI jAya to mahA pApa lAge. jethI saMsAramAM anaMtIvAra bhaTakavuM paDe. tyAre devIe kahyuM ke - he sujJaziromaNi ! A kArya karavAmAM tame ja lAyaka cho, ema huM mAnuM chuM. vRttio banAvatAM kadAca saMdeha paDe to mane pUchavuM. huM mahAvidehakSetranA viharamAna tIrthaMkara zrI sImaMdhara svAmIne pUchIne te bAbatano khulAso kahIza. mATe A kArya tame zarU karo. huM tamArI AgaLa pratijJA karuM chuM ke - tame yAda karazo ke tarata ja hAjara thaIza. devInA vacanathI utsAhavaMta thayelA zrI AcArya mahArAje vRttio banAvavAnI zarUAta karI. 1TIkAo pUrI thAya tyAM sudhI AyaMbila tapa karavAnI pratijJA lIdhI, ane pATaNamAM banAvI. (anyatra kahela che ke pATaNanI bahAra banAvI.) A kAmamAM devIe paNa saMpUrNa rIte madada karI. zrI droNAcArya vagere vRddha mahAzrutadharoe AvRttione zuddha karI. te pachI zrAvakoe lakhAvavAnI zarUAta karI. A vakhate eka rasaprada bInA banI. te A pramANe = zAsanadevIe AvIne gurumahArAjane kahyuM ke pahelI prati (TIkAnI prata) mArA dravyathI lakhAya evI mArI icchA che. ema kahI 1. A bAbatamAM bIjAo ema kahe che ke- jo ke - abhayadevasUrinA samayamAM nava aMgonI TIkAo hayAta na hovAthI temaNe navI TIkAo banAvI, ema prabhAvakacaritramAM kahela che, paNa jema te ja sUrie zrI bhagavatInI svakRta TIkAmAM paMcamAMganI be TIkA che ema lakhyuM che. tema bIjA sUtronI paNa TIkAo hatI ema kahyuM che. 37 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI jyotithI dRSTitejane AMjI, tyAM eka sonAnuM ghareNuM mUkIne devI svasthAne gayAM. pachI munio gocarI laIne AvyA. ghareNuM joIne Azcarya pAmyA, pUchatAM sUrijIe badhI bInA kahI; pachI zrAvakone bolAvI ghareNuM batAvyuM, paraMtu tenuM mUlya na jANatAM te zrAvako pATaNamAM jhaverIonI pAse gayA. teoe A AbhUSaNa joIne kahyuM ke - "bhImarAjAnI AgaLa A ghareNuM mUko. te Ape teTaluM enuM mUlya samajavuM. ame A (divya) ghareNAnI kIMmata AMkI zakatA nathI.' eTale zrAvakoe e ghareNuM rAjAnI AgaLa mUkyuM, ane tenI satya bInA paNa kahI dIdhI. rAjAe khuza thaIne kahyuM ke - koI mahA tapasvI mahAtmA AnuM je mUlya AMke te ApIne ja huM A laI zakuM. zrAvakoe kahyuM-AnuM mUlya je Apa Apo te amAre pramANa che. eTale rAjAe bhaMDArI pAsethI temane traNa lAkha drama (TakA) apAvyA. pachI temaNe TIkAnI prathama prati vagere pustako lakhAvIne sUrijIne vahorAvyAM. tema ja pATaNa, tAmralisI, AzApallI (AzAvala) dholakA Adi nagaranA rahIza mahAdhanika 84 zrAvakoe dareka aMganI vRttinI 84 prato lakhAvI harSapUrvaka AcArya mahArAjane ApI. A pramANe zrI sudharmAsvAmIe batAvela iSTatattvarUpa tALAne ughADavAnI kuMcI jevI, nave aMganI TIkAo pravartamAna thaI. TIkAo batAvyA pachI saMyamayAtrA nimitte AcAryazrI dholakA nagaramAM padhAryA. ujAgaro, parizrama ane atituccha AhAra karavAthI AcArya mahArAjane koDha (raktadoSa) roganI asahya vedanA thavA lAgI. te vakhate irSALu loko kahevA lAgyA ke - "sUtraviruddha lakhavAthI sUrijIne koDha thayo che." e pramANe sAMbhaLatAM zokathI vyAkuLa thayelA ane paralokanI icchAvALA sUrijIe rAte dharaNendranuM zrI staMbhana pArzvanAtha da 38
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna karyuM. svapnamAM gurue potAnA dehane cATatA dharaNendrane joyo. AthI gurue vicAryuM ke-- 'kALarUpa A bhayaMkara sarpe mArA zarIrane cATela che, tethI mAruM AyuSya pUruM thayuM lAge che. to have anazana AdaravuM e ja mane yogya che.' e pramANe ciMtavatAM gurune bIje divase svapnamAM dharaNendre kahyuM ke meM tamArA deha (zarIra)ne cATIne rogane dUra karyo che. ema sAMbhaLatAM guru bolyA ke-maraNanI bIkathI mane kheda thato nathI, paraMtu rogane lIdhe pizuna loko je niMdA kare che, te huM sahana karI zakato nathI. tyAre dharaNendre kahyuM ke --e bAbata, he gurujI, tamAre ciMtA karavI nahi. have Apa khedane tajIne jinabiMbane prakaTa karIne zrI jainendrazAsananI apUrva prabhAvanA karo ke jethI te thatI niMdA aTakI jaze ane te niMdako ja jainadharmanA vakhANa karaze. -- zrIkAMtAnagarIno rahIza, dhaneza nAmano zrAvaka vahANa bharIne samudramArge jato hato, tyAre adhiSThAyaka deve tenA vahANa cAlatAM aTakAvI dIdhAM. AthI zeThe te devanI pUjA karI, tyAre teNe devanA kahyA pramANe jamInamAMthI traNa pratimAo meLavI hatI. temAMnI eka pratimA teNe cArUpagAmamAM sthApana karI, tethI tyAM tIrtha thayuM. bIjI pratimA pATaNamAM ariSTaneminA prAsAdamAM sthApana karI. trIjI pratimA staMbhana (thAMbhaNA) gAmanA pAdaramAM vahetI seTIkA (seDhI) nadInA kAMThe vRkSaghaTAnI aMdara jamInamAM sthApana karela che. tame te zrI (staMbhana) pArzvanAthanI pratimAne prakaTa karo, kAraNa ke tyAM e mahAtIrtha thavAnuM che. pUrve vidyA ane rasasiddhimAM bhAre pravINa evA nAgArjune te biMbanA prabhAvathI rasanuM sthaMbhana karyuM, ane tethI teNe tyAM staMbhanaka (thAMbhaNAM) nAmanuM gAma sthApana karyuM 1. A bInA zrI prabhAvakacaritramAM kahelI che. 39 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatuM. A mahAprabhAvaka pratimAne prakaTa karazo to tamArI paNa pavitra kIrti acala thaze. vaLI kSetrapAlanI jema zvetasvarUpe tamArI AgaLa, bIjAnA jovAmAM na Ave tema, eka devI tyAM rasto batAvaze." e pramANe kahI nirmala samyagdaSTi zrIdharaNendra potAnA sthAne gayA. iMdra kahelI bInA jANIne sUrijI mahArAja ghaNA khuza thayA. temaNe A rAte banelo tamAma vRttAMta zrIsaMghane kahI saMbhaLAvyo. te sAMbhaLIne zrIsaMghe yAtrAe javAnI taiyArI karI. temAM 900 gADAM sAthe hatAM. zrIsaMghanA AgrahathI sUrijI mahArAja paNa sAthe padhAryA. jyAre A saMgha seDhI nadInA kAMThe Avyo tyAre tyAM be gharaDA ghoDA adRzya thaI gayA. eTale A nizAnIthI saMgha tyAM rahyo. AcArya mahArAje AgaLa jaIne pUchyuM tyAre eka govALe kahyuM ke "he gurujI, A pAsenA gAmamAM mahIla nAme mukhya paTela che. tenI kALI gAya ahIM AvIne potAnA cAre AMcaLamAMthI dUdha jhare che. eTale ahIM khAlI thaIne ja te ghera jAya che ane tyAM dohavAmAM AvatAM mahAmahenate paNa lagAra paNa dUdha detI nathI. tenuM kAraNa kaMI samajAtuM nathI." ema kahIne teNe te rathale gurujIne dUdha batAvyuM. eTalA pAse besIne gurujI prAkRtabhASAmAM zrI pArzvanAthanuM mahAprabhAvaka gatiduyaLa ityAdi batrIza gAthAonuM navuM stotra racIne bolyA. tyAM dhIme dhIme jANe pratyakSa prabhunuM pratibiMba hoya tevuM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanuM tejasvI biMba prakaTa thayuM. eTale saMgha sahita sUrijIe tarata ja caityavaMdana karyuM, tyAM te pratimAnA snAnajaLathI emano roga mULamAMthI dUra thayo. te vakhate zrAvakoe gaMdhodakathI prabhubiMbane havarAvIne kapUra vagerenuM vilepana karavA pUrvaka sAttvika pUjAno apUrva lhAvo lIdho. te sthaLe navuM daherAsara zrI staMbhana pArzvanAtha ja 40
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdhAvavA mATe eka lAkha rUpiyA bhegA thayA. ane gAmanA mukhya lokoe tyAM devAlaya bAMdhavAnI hA pADI. zrI mallavAdi-ziSyanA zrAvakoe tyAMnA rahIza Atrezvara ane buddhinidhAna mahiSa nAmanA kArIgarone caitya bAMdhavAnuM kAma soMpyuM. thoDA ja samayamAM te kAma pUrNa thayuM. te kAmanA uparIne da22oja pagAra tarIke eka drampa ApavAmAM Avato hato. temAMthI thoDuM bhojanAdinA kharcamAM vAparatAM bAkInA bacelA dravya vaDe teNe caityamAM potAnA nAmanI eka devakulikA karAvI, ke je 'hAla paNa hayAta che. pachI zubha muhUrto abhayadevasUrijIe tyAM biMbanI pratiSThA karI. te ja divase rAte dharaNendre AvIne sUrijIne vinaMti karI ke-mArA upara kRpA karI Apa A stavanamAMnI chellI be gAthAo gopavI rAkho. sUrijIe tema karI trIsa gAthA kAyama rAkhI. tyArathI te sthaLa tIrtha tarIke gaNAyuM. janmakalyANakanA mahotsavamAM prathama dhoLakAnA mukhya zrAvake jaLa kaLaza laIne bhagavaMtane abhiSeka karyo. tyAM bibAsananA pAchaLanA bhAgamAM aitihAsika akSara paMkti pUrve lakhavAmAM Avela che, ema lokomAM saMbhaLAya che. zrI jinezvarasUri tathA buddhisAgarasUri cirakAla saMyamajIvana pALI chevaTe anazana karIne svarge gayA. zrI abhayadevasUri mahArAjAe prathama upAMga zrIaupapAtika sUtranI ane pUjya zrI haribhadrasUrijIe banAvela zrI paMcAzakazAstranI upara apUrva vidvattAbharelI TIkA banAvI che. zrI abhayadevasUrinA ane zrI staMbhana pArzvanAthanA saMbaMdhamAM zrI upadezaprAsAdane anusAre A vRttAMta che--AcAryapadathI vibhUSita thayA bAda zrI abhayadevasUrijI mahArAja vihAra karatAM saMbhANaka 1. 13-14mA saikAmAM. 41 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmathI dholakA thaIne thaMbhanapuramAM padhAryA. tyAM ati tuccha AhAra karavAthI koDhanA mahArogathI te evA duHkhI thayA ke hAthapaga halAvavAnI paNa temanAmAM zakti rahI nahI. eka divasa sAMje sUrijIe pratikramaNa karIne zrAvakone kahyuM ke-A roganI pIDA bahu thatI hovAthI huM eka paNa kSaNa te sahana karavA samartha nathI, tethI kAle anazana karIza. te sAMbhaLI zrAvako ghaNA dilagIra thayA. te pachI terasanI aDadhI rAtre zAsanadevIe AvIne sUrijIne kahyuM kehe gurujI ! uMdho cho ke jAgo cho ? gurue dhIme svare kahyuM ke - jAguM chuM. devIe kahyuM ke- UTho, A sUtaranI nava kokaDI ukelo ! guru bolyA ke- AvA zarIre huM zI rIte ukelI zakuM ? devIe avadhijJAnathI jANIne kahyuM ke - lAMbo kALa jIvIne haju nava aMganI vRtti karavAnuM jenA hAthamAM che tene A te zA hisAbamAM che ? devInuM vacana sAMbhaLIne gurue kahyuM ke - AvA zarIre huM nava aMgonI TIkAo zI rIte banAvIza ? devI bolI ke - cha mahinA sudhI AyaMbila tapa karajo. sUrijIe cha mahinA sudhI AyaMbila tapa karyo, ane kaThina zabdonI TIkA karIne te TIkAo pUrI karI. A pachI zarIrane viSe pharIthI mahAroga utpanna thayo, tyAre dharaNendra dhoLA sarpanuM svarUpa dhAraNa karI tyAM AvIne sUrijInA zarIrane cATIne nIrogI banAvyuM ane sUrijIne kahyuM ke- seDhI nadInA kAMThe, palAsa (khAkharAnuM jhADa)nA vanamAM zrI thaMbhana pArzvanAthanI pratimA 1. A roga saMbhANaka gAmamAM thayo, ema staMbhanakakalpazilocchamAM kahyuM che. 2. A zrAvakomAM ghaNAkharA najIkanAM gAmomAM rahetA hatA, ane pAkSika pratikramaNa karavA mATe AvatA hatA. anazananI icchAvALA gurue khamAvavA mATe paNa temane bolAvyA hatA. 3. staMbhana pArzvanAthanI mUrti prakaTa karyA pachI TIkAo banAvI, evo paNa ullekha bIjA graMthomAM maLe che. zrI staMbhana pArzvanAtha 42
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamInamAM gupta rahelI che tene tame pragaTa karo. tyAM ociMtI eka gAya AvIne te pratimA je jagyAe che te jagyAe dUdha jharaze. te cihnathI te mUrtinuM sthAna tame nizcaye jANajo. savAre sUrijI saMghanI sAthe tyAM gayA ane gAyane dUdha jharatI joIne govALanA bALakoe batAvelI bhUminI pAse pratimAnA sthAnano nizcaya thavAthI gurujIe pArzvanAthanuM navIna stotra racavA mAMDyuM. tenAM 32 kAvya kahyA pachI tetrIsamuM kAvya kahetAM tarata ja zrI pArzvanAthanuM alaukika biMba pragaTa thayuM. te tetrIsamuM kAvya gurujIe devatAnA AdezathI gopavI dIdhuM. batrIsa kAvyonA A stotranI zarUAtamAM natiduyA pada hovAthI jayatihuyaNa nAme e stotra oLakhAya che. te pratimAnAM darzana thayAM ke tarata ja roga mULathI nAza pAmyo ne gurujI nIrogI banyA. pachI zrI saMghe gurujIne te pratimAnI utpatti pUchI tyAre gurajIe pUrve kahyA pramANe tamAma bInA zrI saMghanI AgaLa kahI saMbhaLAvI, ane chevaTe kahyuM ke A pratimA koNe bharAvI te haju sudhI jANI zakAyuM nathI. A pramANe pratimAno mahimA sAMbhaLIne zrI saMghe te ja sthAne navuM daheruM baMdhAvI tyAM staMbhanapura nAme gAma vasAvyuM. pachI jyAre, vi.saM. 1368nI sAlamAM duSTa svecchAe gujarAtamAM upadrava karyo, tyAre vartamAna staMbhatIrthamAM-khaMbhAtamAM te biMba lAvavAmAM AvyuM. atyAre A mahAcamatkArI zrI pArzvanAthanuM biMba staMbhatIrtha (khaMbhAta, taMbAvatI nagarI)mAM hayAta che. 1. soLa kAvyo bolyA pachI AkhA biMbanAM darzana na thayAM, mATe sattaramA kAvyamAM kahyuM ke - gayaparvavarad fgosara ema batrIza kAvyo banAvyAM. temAMthI be kAvyo gupta rAkhyAM, ema zrI jinaprabhasUri kahe che. 43 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI abhayadevasUrijI mahArAjAnA svargavAsanA saMbaMdhamAM prabhAvaka-caritramAM kahyuM che ke- sUrijI mahArAja pATaNamAM karNa rAjAnA rAjayamAM devaloka pAmyA. A vAkyano artha ema paNa saMbhave che ke- karNanA rAjyakALamAM teo pATaNamAM svargavAsa pAmyA. paraMtu paTTAvalionA lekha pramANe to ghaNAkharA ema mAne che ke, kapaDavaMjamAM sUrijI svarge gayA. saMvatano vicAra e che ke paTTAvalimAM saM0 1135mAM svarge gayA, ema kahyuM, tyAre bIjo mata e paNa che ke 1139mAM svarge gayA. upara jaNAvelA vRttAMtamAMno keTaloka vRttAMta zrIgiranAranA lekhane anusAre jaNAvela che. vi0 naM0 1368nI sAlamAM A biMbane upadravanA kAraNe khaMbhAtamAM lAvavAmAM AvyuM. ethI ema jaNAya che ke - kalikAla sarvajJa AcArya zrI hemacaMdrasUrijI ane maMtrI vastupAlanA samayamAM A pratimAjI thAMbhaNA gAmamAM hatAM. mahAcamatkArI nIlamaNimaya zrI staMbhanapArzvanAthanI pratimAnI vartamAna bInA A biMbanAM darzanAdi karavAthI vartamAnamAM paNa koDha 1. ANaMda sTezananI najIkamAM A gAma che. enuM jUnuM nAma staMbhanapura hatuM. DAkora-umareTha pAse, seDhI nadInA kinAre hAla thAmaNA gAma vidyamAna che. zrI staMbhana pArzvanAtha jI 44
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere nAza pAme che. maMtrI pethaDanA pitA zrI deda sAdhunAM beDInAM baMdhana A pratimAnA dhyAnamAtrathI tatkAla tUTI gayAM hatAM. jema A biMbanI bhakti karavAthI vighno nAza pAme che, tema AzAtanA karanAra jIva mahAdu:khI bane che te vAta paNa niHsaMdeha che. staMbhatIrtha (khaMbhAta)nA rahIza, dAnavIra zeTha amaracaMda premacaMdanA suputra zeTha popaTabhAInA vakhatamAM A nIlamaNimaya camatkArI biMba kASThamaya maMdiramAM mUlanAyaka tarIke birAjamAna hatuM. eka vakhata A ratnamaya pratimAne joIne eka sonInI dAnata bagaDI ane te e pratimAne kyAMka upADI gayo. paraMtu zeTha zrI popaTabhAInA mAtAjInA e pratimAnAM darzana karyA pachI ja bhojana ka2vAnA, abhigraharUpa tapanA prabhAvathI e pratimAjInI jaldI bhALa lAgI. A pachI zrI saMghe pharIne koInI dAnata na bagaDe ane Avo prasaMga na banavA pAme e AzayathI e ratnamaya pratimAjI upara zyAma lepa karAvyo. tethIja nIlamaNimaya chatAM atyAre te pratimA zyAma dekhAya che. (A ghaTanA saM. 1954-55nI che.) zrI saMghanA prayAsathI vi0 saM0 1084mAM navIna daheruM taiyAra thayuM. ane temAM mUlanAyaka tarIke A biMbanI pratiSThA karAvavA mATe zrIsaMghe tapogacchAdhipati, zAsanasamrATa, guruvarya, AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjane padhAravAnI vinaMti karI. jethI saparivAra sUrijI mahArAja tyAM padhAryA ane vi0 saM0 1984nA phAgaNa suda trIje zubha muhUrte zrI saMghe zrI gurumahArAjanA hAthe mahotsavapUrvaka pratiSThA karAvI. A pratiSThAnA zubha prasaMge ahIMnA zrI saMghe tathA bahAragAmanA bhAvika bhavya jIvoe paNa sAro bhAga lIdho hato. 45 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlanAyaka zrI pArzvanAthanI pratimAnA paDakhenA bhAgamAM rahela moTAM zyAma pratimAjI pAchaLanA bhAgamAM polA che, je polANamAM mUlanAyakajI rahI zake che. ethI upadravanA prasaMge mUlanAyakanA rakSaNa mATe tema karyuM hoya ema anubhavI gItArtha puruSo kahe che. chevaTe e bInA jaNAvavI bAkI rahe che ke - vividhatIrthakalpamAM AcArya zrI jinaprabhasUrijIe kahyuM che ke AcArya zrI abhayadevasUrie prakaTa karyA bAda A pratimAjI kAMtipurImAM pharI paNa amuka samaya sudhI rahyAM. pachI keTalAka samaya sudhI samudramAM rahyAM. tyAra bAda ghaNA nagaromAM paNa rahyAM hatAM. (ethI ema paNa saMbhave che ke tyAra bAda vi0 saM0 1368mAM khaMbhAtamAM AvyAM haze.) mATe bhUtakALamAM A pratimAjI kaye kaye sthAne rahyAM ane bhaviSyamAM raheze e bInA kahevAne mAnava samartha nathI. pAvApurI, caMpApurI, aSTApada, sametazikhara, kAzI, nAsika, mithilA nagarI, rAjagRhI Adi tIrthomAM pUjA, yAtrA, dAnAdi karavAthI je puNyAnubaMdhI puNyabaMdha, nirjarA Adi lAbha maLe, te lAbha ahIM zrI staMbhana pArzvaprabhunA phakta bhAva-vidhipUrvaka darzana karavAthI maLI zake che. A prabhune vaMdana karavAnA vicArathI, mAsakhamaNa tapanuM ane ullAsapUrvaka vidhi sAcavIne prabhu biMbane jovAthI chamAsI tapanuM phaLa maLe che, to pachI dravya-bhAva-bhede pUjAdi bhakti karavAthI vadhAre lAbha maLe temAM navAI zI ? A loka saMbaMdhI ane paraloka saMbadhI sakala manovAMchito tatkAla pUravAne A biMba samartha che. A 1. Ama banavuM saMbhavita nathI lAgatuM. 1131mAM pragaTa thayela pratimA, 1368 sudhImAM kAMtipurImAM, samudramAM, vividha nagaromAM gaI hoya te zakya ja nathI. khaMbhAtamAM to thAmaNAthI ja AvI hovAnuM jaNAya che. lAge che ke lekhanadoSathI amuka vAkyo tIrthakalpamAM vyutkrama pAmIne bevaDAmAM hoya. zrI staMbhana pArzvanAtha * 46
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ biMbane haMmezA trikALa namaskAra karanArA jIvo parabhavamAM vidyAvaMta, adIna ane uttama rUpavaMta thAya che ane uttama kulamAM janma pAmI kuputra, kalatrAdinAM duHkho haThAvI viziSTa saMpadAo pAme che. vaLI je bhavya jIva, parama sAttvika bhAve, A prabhunI eka phUlathI paNa pUjA kare, te bhaviSyamAM ghaNA rAjAone namavA lAyaka cakravartI thAya che; je bhavya jIva aSTaprakArI pUjA kare, tene bhaviSyamAM iMdrAdinI padavI jarUra maLe che ane je bhavya jIva ghareNAM Adi caDhAvI pUjA kare te jIva traNe bhuvanamAM mukuTa jevo thaIne alpa kAle muktipadane pAme che. e pramANe, zrIsaMghadAsa nAmanA munIzvare A zrI staMbhana pArzvanAthanI bInA ghaNA vistArathI kahI hatI. tene saMkSepamAM 'zrI padmAvatInI ArAdhanA karIne zrI sImaMdharasvAmIne pUchAvIne TheTha sudhI zAsanarakSaka tapAgacchanI maryAdA kAyama raheze" evo satya nirNaya meLavI, zrI saMghane kahI saMbhaLAvanArA zrI jinaprabhasUrijIe prAkRta gadya-padya racanAmAM jaNAvI che. tene anusAra, bIjA prabhAvakacaritrAdi graMthone anusAra tathA prAcIna aitihAsika zilAlekha Adi sAdhanone anusAra TuMkAmAM zrI staMbhana pArzvanAthanuM caritra meM banAvyuM che. durgatinAM duHkhone dUra karanAruM ane hAthI, samudra, agni, siMha, cora, sarpa, zatru, graha, bhUta, pretAdinA tamAma upadravone nAza karanAruM A zrI staMbhana pArzvanAthanuM caritra he bhavya jIvo, tame jarUra vAMco, vicAro, sAMbhaLo ane saMbhaLAvo ! jethI bhaviSyamAM cirasthAyI kalyANamAlA tamane jarUra maLaze. jyAMnA maMdiramAM zAsanAdhIzvara zrI jIvasvAmI mahAvIra mahArAjAnI alaukika pratimA ke je prabhunA vaDIla baMdhu rAjA zrI 47 4 zrI staMbhana pArzvanAtha
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ naMdIvardhane prabhunI hayAtImAM bharAvI hatI ane 1885nI sAlamAM je biMbanI pratiSThA thaI hatI, te biMba mUlanAyaka tarIke che. jyAM zAsana prabhAvaka jaMgaDuzAha, jAvaDazAha Adi mahAzrAvako thayo che, ane je mArA guruvaryanI janmabhUmi che, te zrI madhumatI (mahuvA) nAmanI prAcIna nagarImAM guru mahArAja zrIvijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA pasAyathI vikrama saMvata 1992nA kArtika suda paMcamIne divase pUrve banAvelA saMskRta zlokabaddha caritranA krama pramANe A caritra banAvyuM. A caritra banAvavAthI utpanna thayelA puNyavaDe huM e ja cAhuM chuM ke sarve jIvo zrI staMbhana pArzvanAthanI sAttvika bhakti karI mukti pada pAmo. gujarAtI padyamAM (pAMca DhALa rUpe) A caritrane TuMkAmAM jANavAnI icchAvALA jIvoe zrI mahAvIra paMcakalyANaka pUjAdi saMgrahamAM staMbhapradIpa chapAyo che te joI levo. 1. A buka, zeTha mANekalAla manasukhabhAI saMghavIe 1979nI sAlamAM chapAvI hatI. zrI staMbhana pArzvanAtha da 48