Book Title: Shant Sudha Ras
Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009430/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prkaas'k 26viiN mhaaNviir jnm kliaannk s'taabdii sNyoojikaa smitii pNjaab puraannaa bs sttaiNdd, mhaaviir sttriitt, maaleerkoottlaa s'aat sudhaa rs (Shant Sudha Ras) muul leekhk upaadhiaaee srii vikhee vijee jii mhaaraaj anuvaadk : prs'ootm jain rviNdr jain Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s'aaNt sutaa rs mNglaacrnn ih sNsaar jnm-mrn ruupii iHk bbiaNkr jNgl dii trhaaN hai| is viHc pNj aasrvaaN dee bHdl lgaataar brs rhee hn| is jNgl viHc tiNn-tiNn prkaar diiaaN krm veelaaN hn| mooh daa dduuNghaa hnheeraa is jnm mrn ruupii jNgl viHc phailiaa hooiaa hai| ajihee jnm-mrn ruupii jNgl viHc bbttkdee hooee jiivaaN dee bblee lii mhaan krunnaa dee rs-saagr, tiirthNkr prmaatmaa raahiiN updees' ruupii aNmritmii miHtthii baannii tuhaaddii rHkhiaa kree| - (1) tthiik hai ....... tusiiN vidvaan hai, s'aastraaN dee jaannkaar hoo, pr jee tusiiN sut bbaavnaa tooN rhit hoo taaN tuhaaddee mn viHc s'aaNt-sudhaa (aNmrit daa svaad cHkhnnaa mus'kil hooveegaa| is s'aaNt-sudhaa rs tooN binaaN mooh-jNjaal tooN dukhii sNsaar viHc kitee vii suHkh nhiiN hai| - (2) | is lii joo smjhdaar mnuHkhaaN, jee tuhaaddaa ciHt jnm-mrn dii thkaan tooN ghbraaiaa hooiaa hai, atee anNt suHkh vaalee mooks' nuuN praapt krn dee lii tiaar hooiaa hai, joo sut bbaavnaa dee sudhaa-rs dee jhlkdee hooee is s'aaNt-sudhaa rs grNth nuuN iHk ciHt hoo kee sunnoo| - (3) | hai, pviHtr mn vaalee vidvaan - sunnn naal hii aNtrn nuuN pviHtr krn vaaliiaaN inhaaN 12 atee 4 kuHl 16 bbaavnaa nuuN tusiiN ciHt viHc dhaarn kroo| dHsii hooii smtaa dii beel phir chuHtteegii tee mooh daa prdaa duur hooveegaa| - (4) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aart dhiaan atee roodr dhiaan (as'uHbb dhiaan dee bbiaNkr vicaar aHg dii trhaaN hn| aNtaakrn viHc viveek dii soobbaa srr gii| phir uHthee smtaa daa biij kiveeN chuHtteegaa ? - (5) | bHak giaan dee abbiaas tooN uHnt bnnee hooee atee viveek ruupii aNmrit vrkhaa tooN miHtthee bnnee hooee aNtaakrn viHc hii ih suNdr bbaavnaavaaN rhiNdiiaaN hn| ih bbaavnaavaaN alaukik prs'm (keevl giaan) daa suHkh deenn vaalii klp-birkh diiaaN beelaaN nuuN jnm diNdii hai| - (6) is s'aaNt-sudhaa rs grNth viHc aniHtiaa bbaavnaa, as'rnn bbaavnaa, sNsaar taadnaa, ikNtv bbaavnaa, aneekaaytv bbaavnaa, asuucii bbaavnaa. aas'rv bbaavnaaN, sNbr bbaavnaa, krm nirjlr bbaavnaa, dhrm sukrit bbaavnaa, boodhii durlbb bbaavnaa atee is tooN baaad maitrii, prmood, krunnaa atee mHdhiasth bbaavnaavaaN nuuN s'aaml kiitaa giaa hai| jnm mrn tooN mukt hoonn dee lii hr rooj inhaaN bbaavnaavaaN nuuN aapnnee aNdr smaauNdee rhoo| - (7-8} Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aniHty bbaavnaa (s'look) | upaadhiaai sii vinee vijai jii aapnnee aap nuuN sNboodhit krdee hooee aakhdee hn ki "hee aatmaa - ih teeraa sriir aHj bblaaN hii suNdr hai, mst hai, pr dhiaan rHkh ih sbb kujh paannii dee bulbulee dii trhaaN kujh smeeN daa mhimaan hai| iHk naa iHk din ns'tt hoonn vaalaa hai| aniHt hai atee cNcl jvaanii viHc mst ih sriir vidvaanaaN dee lii anukuul (yoog) kiveeN hooveegaa ? nhiiN hoo skdaa| - (1) tuuph'aanii hvaa dee thpeerriaaN tooN cNcl hoo uHtthnn vaaliiaaN jltrNgaaN dii trhaaN cNcl saaddii umr hai| riHdhii-siNdhii atee sNptii ih st viptaa naal ghree hooee bHdl hn| s'aam dee thoorree rNgaaN vaaNg jiveeN pNj iNdriiaaN dee suHkh hn, doost, aurt, ris'teedaar vgairaa dee milnn daa suHkh supnee vaaNg hai| tusiiN dHsoo, is sNsaar viHc ajihii kihrrii ciij' hai joo sHjnnaaN dee mn nuuN khus'ii prdaan kree ? smjhdaar mnuHkhaaN nuuN khus'ii prdaan kree ? - (2} meeree bbraa, joo pdaarth sveer smeeN ciHt nuuN suNdr, sus'oobbit atee ciHt nuuN khus'ii prdaan krn vaalee dikhaaii diNdee hn, atee piaaree lHgdee hn, uhii pdaarth veekhdee veekhdee s'aam tHk rshiinn, chiHkee, mn nuuN naa taauNdee. teej rhit atee naa-shinnyoog hoo jaaNdee hn| ih sbb khuHlhii nigaahaaN tooN veekhdee hooee vii meeraa muurkh mn sNsaar dee rNgraag nuuN chHdd nhiiN rihaa| ih kiNnii duHkhdaaii gHl hai ! - (3) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aniHty bbaavnaa (giit) hee muurkh jiiv - tuuN aapnnee mn viHc privaar aadi dee baaree viHc, sNsaarik suHkhaaN dee baaree viHc baar-baar sooc kee kaujhee mooh viHc phsiaa hooiaa hai| teeraa jiivn ghaah dee pHtee tee pii ais vii bNd vaaNg hai atee kh'tm hoonn vaalaa hai| - (1) tuuN thoorraa prkh taaN lai| vis'ee-vikaaraaN dee duHkh daa sNbNdh kiNnaa kh'tm hoonn vaalaa atee thoorrhaa hai ? aHkh jhpkdee hii uh claa jaaNdaa hai| is sNsaar dii maaiaa bijlii dii cmk vaaNg hai| hunn dukh tee hunnee gum| - (2) jiivn kuHtee dii puuch vaaNg tteeddhaa hai atee uh hHthaaN viHc claa jaaNdaa hai| jvaanii viHc vaasnaa dee vHs jiiv-aatm, ns'tt buHdhii jiiv-aatmaa, iNdrii suHkhaaN dee kaurree ks'ttaaN nuuN kiuN nhiiN -- - ihoo hairaanii hai| - (3) is sNsaar viHc naa jiHtnnyoog buddhaapee tooN sthiinn atee kmj'oor sriir vaalee jiivaaN daa bees'rm mn kaam-vikaaraaN daa tiaag nhiiN krdaa| ih kiNnii s'rm dii gHl hai ? - (4) hoor taa hoor anutr dee look dee s'tt divy yuHkh dii smeeN dee naal kh'tm hoo jaaNdee hn| phir bblaaN is sNsaar viHc hoor s'thir kii rhi skdaa hai ? jraa s'aaNtii, dhiirj naal is gHl tooN raa kr| - (5) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinhaaN dee naal kheeddee, jinhaaN dee naal piaar bbriiaa miHtthiiaaN miHthiiaa gHlaaN kiitiiaaN, jinhaaN diiaaN taariiph'aaN dee pul bNnhee, unhaaN nuuN raakh huNdaa veekh kee vii asiiN nisciNt hoo kee jiiu rhee haaN| saa is laaprvaahii tee laahnnt hai| - smuNdr diiaaN trNgaaN dii trhaaN saaree jndaar, beejaandaar pdaarth paidaa huNdee hn atee laas'tt huNdee hn| jaaduugr dee maaiaajaal vaaNg ris'teedaaraaN daa sbNdh atee sNptii daa sNyoog miliaa hai| us viHc muurkh jiiv uljh jaaNdaa hai| (2) 1 hraanii dii gool hoo cl aceet sNsaar nuuN r oosaa adh s'ikaar bnnaauNdaa hooiaa kaal kdee vii lrrii gNjdaa| maut dee i tiHkhee pNjiaaN viHc jkrree hooee jiiv dii muktii sNbbv nhiiN hai| is lii hr pl iHk atee bidaanNd aatmaa sruup nuuN phicaann kee sau aatm suHkh nuuN anubbv krdaa hai ih isdee kroo| buHdhvaar aakhdee hn ki nveeN prs'n ruupii aNmrit daa piinnaa is jnm dee viHc cNgee pursaa dee lii lgaataar smaarooh dii trhaaN hoovee| - SA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. as'rnn bbaavnaa aapnnii vis'aal s'ktii naal saarii prithvii nuuN jiHtnn vaalaa cHkrvrtii smraatt atee aapnnii taakt viHc md-mst, apuurv khus'ii naal hr pl, hr smeeN anNd viHc rhinn vaalee deev deeviNdr dii jd unhaaN uHpr nirdii ymraaj daa hmlaa huNdaa hai, ymraaj aapnnee tiHkhee dNdaa naal unhaaN nuuN ciir diNdaa hai, td tooHkrvrtii atee deev-deeviNd diin-hiinn hoo kee as'rnn ds'aa viHc caaree paasee veekhdee hn ki kitee kooii unhaaN nuuN bcaa lvee| pr unhaaN nuuN kooii nhii bcaa skdaa| (1) hee mnuHkh hee kmj'oor jNtuu jihee mnuHkh jd look tuuN mst hai, paagl haiN, atee gunnaaN dee hNkaar viHc vsiaa hooiaa hai, jd tHk naa-jiHtnn vaalee ymraaj dii nigaah teeree 'tee nhiiN pii hai, uh maarrii dris'ttii teeree uHpr iHk vaar pai gii taaN tainuuN kooii nhii bcaa skdaa| (2) - jd aadmii ymraaj dee s'ikNjee viHc phs jaaNdaa hai| maut dee phNdee viHc ph's jaaNdaa hai taaN us daa puNn-prbbaav paannii-paannii hoo jaaNdaa hai, us daa prkaas' phiHkaa painn lHgdaa hai| us daa hHlaa atee koos'is beekaar hoo jaaNdee hn| tkrraa sriir gln lHgdaa hai atee us dee miHtr-ris'teedaar us dii sNptii hthiaaunn lii bbaav-pooc khoolhdee hn| maud dee saahmnnee mnuHkh diin-hiin hoo jaaNdaa hai| ihoo mnuHkh dii ghsuurl sthitii hai| - 3 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duujii bbaavnaa (giit kiNjh-bbiNn prjhaar dee hiHtkaarii atee preem dee paatr sHjnn look vii jd mHt dee mhaasaagr viHc dduHbnn naurdee hjh td kooii aapnnaa unhaaN maiN bc nhiiN skdaa| is lii hai aatmaa nuuN mHglkaarii jaun dhruum dii srnn sviikaar kr atee pviHtr criHt dhrm (saadhuu dai mhaavrt atee grhisth dee vrt daa j'iNmtn kr| ih dhrm hii tai dduHbnn tooN bcaavoo| - () jiveeN mHchraa coottiiaaN mHchiiaaN nuuN veekhdee hii phrr huNdaa hai| usee praar ymraaj ghoorree, rth, haathii atee paidl sainaa naal sjee atee skrrii vaalee raajiaaN nuuN aapnnee jaal viHc chusaa laiNdaa hai| phir uh rHjee raaj dee saahmnnee kiNnaa vii girrgirraaunn atee mNnt krdee rhinn| - 2 mhaaNkaal dee kaatl pNj tooN bcnn dee ii jee kooii pHthr dee ghr viHc p jaaNdaa hai joo muuNh viHc ddinnvaa dbaa kee us (mhaaNkaal dee saahmnnee rhim dii bbuHkh mNgdaa hai, phir vii uh rvii kaal kisee nuuN nhiiN chHdddaa| - (3) ciik hai, deevtiaaN nuuN kh'us' krn vaalee mair jkhdee rhoo| vidiaavaaN prr lveeN jaaN dvaaiiaaN dii aj'maais kr lvoo| sriir nuuN moo-taarraa bnnaa kee rHkhnn dee 6 rsaainnaaN daa seevn krdee hrree | pr yaad vaiHkhoo ki moorr dii nj' tooN bcnnaa mumkiHlh nhiiN - (# liik hai. s'oo smeeN dee lii praannaayaam dee raahii s'aah nuuN rook lir, bNnh li. smuNdr doo us paar jaa kee vs jaavoo, phaarr Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | diiaaN coottiiaaN 'tee aapnnaa aHddaa bnnaa lvoo| pr iHk din tuhaaddaa ih deeh piNjr kmj'oor hoo kee hii rheegaa| - (5) kaalee-kaalee bHdl, kaalee atee vis'aal suNdr vaalaaN naal bbree hooee muHkhee nuuN suNdr bnnaa deenn vaalee atee khuubsuurt sriir nuuN khus'k tee sust bnnaa deenn vaalaa buddhaapee nuuN rooknn viHc koonn smrHth hai ? kooii nhiiN| -(6) . jd is mnuHkhii deeh viHc roog naa tthiik hoonn vaalee roog vikhaaii diNdee hn td phir is nuuN kaunn bcaa skdaa hai ? kooii nhiiN| raahuu dii piirr nuuN vicaaraa cNdrmaa hii ikHlaa shinn krdaa hai| tuhaaddii piirr tuhaanuuN hii cuHknnii pveegii| hoor kooii hiHsaa vttaaunn tooN rihaa| - (7) bHs, hunn traaN jraa sooc smjh kee hai aatmaa ! daan s'iil tp bbaav ruupii caar prkaar dee dhrm dii s'rnn viHc claa jaa| mooh maaiaa atee lgaav nuuN chHdd dee atee is trhaaN muktii suHkh dee naa kh'tm hoonn vaalee s'aaNt-sudhaa rs daa svaad cHkhiaa kr| - (8) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sNsaar bbaavnaa (look) ih sNsaar jnm mrn ruupii bbiaank jNgl hai| jis viHc hnheeraa psriaa hooiaa hai| is jNgl dee viHc loobb dii aHg bbrrk rhii hai| jis nuuN bujhaaunnaa asNbbv hai| laabb praaptii diiaaN lHkrriiaaN naal loobb dii aHg hoor j'iaadaa teej' hoo rhii hai| iHdhr mrig trisnnaa jihii vis'iaaN dii iHddhaa jiivaaN nuuN hoor ks'tt dee rhii hai| ajihee bbiaNkr jnm mrn ruupii jNgl viHc nis'ciNt hoo kee araam naal kiveeN rihaa jaa skdaa hai ? - (1) | is sNsaar viHc mnuHkh dii iHk ciNtaa duur huNdii hai, uHthee us naalooN vHdh-crrh kee duusrii ciNtaa paidaa hoo jaaNdii hai| mn, vcn atee sriir tooN lgaataar vikaar paidaa huNdee hn| tmoo gunn atee joo gunn dee prbbaav naal kdm-kdm 'tee sNkttaaN dee ttooee viHc girdee jiivaaN daa aNt kis trhaaN hooveegaa ? - (2) * maataa dee as'uHdh peett viHc aa kee nau-nau mhiinee tHk ks'tt shinn kiitee| is tooN baaad jnm dii piirraa shii| brree ks'ttaaN nuuN shiNdee hooee ghoorree atee kaalpnik suHkh milnn 'tee lHgiaa ki clooN duHkhaaN tooN chuttkaaraa hoo giaa| iNnee viHc taaN maut daa s'taa buddhaapaa, bimaarii lai kee aa giaa atee sriir beekaar hoo jaaNdaa hai| kiimtii | mnuHkh jiivn kauddii dee muHl vik kee viarth beekaar hoo jaaNdaa hai| - ih vicaaraa jiiv - hoonnii tooN preerit, bbaarii krmaaN dii rHsii naal bNniaa hooiaa hai atee maut ruupii bluuNgrree dee kool rhiNdaa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hooiaa dis'aa rhit hoo kee bbttk giaa hai| piNjree viHc kaid pNchii dii trhaaN sriir dee piNjree dii kaid viHc jiiv aatmaa is sNsaar viHc bbrmnn krdaa hai| (4) ih jiiv aatmaa, sNsaar diiaaN caar gtiiaaN atee cauraasii lHg juuniiaaN viHc bbttkdaa hooiaa aneekaaN deehaaN nuuN dhaarn krdaa hai| anNt-pudgl praavrtkaal (anaadi jnm mrn) viHc anNt baar bbrmnn krdaa hai| (5) - tiijii bbaavnaa (giit) hee jiiv mooh dus'mnn nee tainuuN gl tooN phrr kee kdm-kdm 'tee staaiaa hai| tuuN is sNsaar nuuN jnm-maut tooN dr tooN ghiriaa hooiaa smjh atee us nuuN ddraavnnaa mNn| (1) hee muurkh jiiv, aapnnee, praaee atee risteedaaraaN dee naal teeree miHtthee sbNdhaaN dee bNdhn ph'ij'uul hn| kdm kdm 'tee tainuuN is sNsaar dee nveeN-nveeN haalaataaN dii prees'aanii nhiiN utthaaunngii pveegii ? kii pair pair 'tee teeraa ih jnm khraab nhiiN hoo rihaa ? thoorrhii jihii s'aaNtii naal sooc| (2) - kdee tuuN aapnnii dhn dault daa hNkaar krdaa hai tee kdee g'riibii dee cuNgl viHc ph's kee ghbraa jaaNdaa hai| tuuN krmaaN dee praaee vs hai| is lii tuuN jnm jnm viHc nveeN nveeN ruup rcaauNdaa hai| vHkh vHkh svaaNg bnnaauNdaa hai| sNsaar dee rNg-mNc 'tee tuuN iHk paatr hii hai| (3) 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kdoo teeraa bcpn dii mstii hai| kdee jvaanii doo veeraaN viHc paagl hoo kee tuuN maijhiiaaN krdaa hai| kdee n jiHt buddhaapee naal teeraa sriir khoojhaa hoo baiNdaa hai atee is trhaaN aNt viHc tuuN ymaaN dee pNjee viHrraa ph's jaaNdaa hai| - 1 . is sNsaar viHc, jnm dee privrtn dee nnn kooii puHt pitaa bnndaa hai, pitaa puHt daa ruup laiNdaa hai| is sNsaar dii sthitii 'tee jraa vicaar taaN kr atee is sNsaar viHc hoonn vaalee paapaaN daa tiaaguu k|| gunn vii mnuHkhii deeh ruup dhrr teeree kool hai| tuuN mihnt kr| - (5) hee jiiv, jis sNsaar viHc hr rooj' trhaaN trhaaN dii ciNtaa duHkh atee bimaariiaaN diiaaN ciNhaanniiaaN viHc jaaNdaa hai, jhuulsdaa hai, is sNsaar viHc tuuN kiuN aa hooiaa hai , pr too vii doos' kii hai| moor ruupii staab tooN vaalii piirrii hooii hai| jis naal toorii buHdhii suNn hoo gii hai| ih brree mph'soos dii gHl hai| - 567 ih kaal - mhaakaal iHk jaaduugr hai| is sNsaar doo tooN jiivaaN nuuN suHkh smriHdhii dHsdaa hai| lcaauNdaa hai atee phir uh saarii maaiaa naal smoott lookaaN nuuN maasuum bHcee dii trhaaN tthHgdaa hai| ih sNsaar iHk iNdr dii maaiaa tooN irraavaa kujh nhiiN| hai atumaa - tuuN apnnee jin naaN daa krr kroo| inhaaN jin vcn hii sNsaar dee saaree trhaaN daa naas' krn| saaNt rs aNmritpaann krrooN nuuN muktii daa yaatrii bnn skeegaa| ih muktii 11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saaree duHkhaaN dii sNpuurntaa naal naas' krn vaalii hai atee s'aasvt suHkh daa iHk maatr dhaam hai| - (8) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eektv bbaavnaa s'look ih aatmaa iHk hai| ihee tuu hai, daat hai| niNmaan hsn doo tiraaN viHc mst hai| is tooN chuHtt joo kujh vii hai| uh sbb taa hii hai| trnaa daa saar hai| is mt duHkhaaN nuuN vkrunn vaarii hai| - 12 TRERTERREICHIEDOTTEE dee jnm mrn dii laalsaa viHc dduHbee hooee muurkh atee agiaatii aadmii iNdriiaaN tooN praapt raaee bbuHkh nuuN praaii vstuu nuuN aapnnaa mNndee hn| - (2) smjhdaar atee viveekii mnuHkh dubrrii aurt baaree, ih moorii hai, ajihii klpnaa jee krdaa hai, taaN dukh'ii huNdaa hai joo khud aapnnaa nhiiN, us dii mmtaa daa lgaatu trhaaN trhaaN dee svaaN nuuN bulaavaa praaeepnn dee prdee lipttee hooee moorr murr, inhaaN prdiaaN nuuN vii koo tuuN jraa mukt hoo taaN ki aatm vicaar ruupii jNn drkh't dii phuHdii chaaN teenuuN chuuh skoo / - C=3 hai atmaa, s'mtaa bbaav doo ph'l tuuN aatmaa naal eekrr dii anurrii kr| jis krkee vii jrii dii trhaaN tooN vii prnaitt daa kh'j'aanaa praapt kr skeeNgaa| - 3) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cNthii bbaavnaa (giit) hee vinee tuuN vstuu dii aslii ruup daa tlii-bbaaNtii ciNtn kr| is sNsaar jeelh viHc meeraa aapnnaa kii hai ? ajihaa paardrs'ii giaan jis dee viHc prgtt hoo jaaNdaa hai, us nuuN phir duHkh chuuh nhiiN dee skdaa| - (1) | sriir dhaarii aatmaa ikHlaa hii jnm laiNdaa hai, ikHlaa hii maut daa s'ikaar huNdaa hai| krmaaN daa bNdhn hii ikaulaa krdaa hai atee krmaaN daa bbugtaan vii is nuuN ikHlee nuuN krnaa paiNdaa hai| - 2. is trhaaN tiNn-tiNn prkaar dee mmtaa dee boojh viHc dHbiaa hooiaa paannii prihi daa boojh vdhnn 'tee bhut j'iaadaa bbaar vdhnn naal smuNdr viHc dduHbnn vaalee jhaaj' dii trhaaN heetthaaN nuuN dduuNghaaii viHc jaaNdaa hai| - (3) s'raab dee ns'ee viHc cuur hooee aadmii dii trhaaN aatmaa praaee bbaav dee bNdhnn viNc apviHtr huNdaa hai, ttkraauNdaa hai, vaaps huNdaa hai atee khaalii mn hoo kee bbttkdaa hai| - (4) tainuuN taaN ptaa hii hai naa ? soonee jihii kiimtii dhaat vii jee hlkii dhaat naal mil jaavee taaN uh aapnnii nirmltaa khoo baitthdii hai| (usee prkaar hii aatmaa praaee bbaav viHc mailii hoo jaaNdii hai| | praaee bbaav dee jhgrree viHc pii hooii aatmaa ptaa nhiiN kiNneeN , svaaNg rcdii hai| pr uhii aatmaa jee krmaaN dee meel tooN mukt hoo jaavee taaN suHdh maunee dii trhaaN cmk uHtthdii hai| - (6) . 14 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai aatmaa, hmees'aa giaan drs'ii atee ciHt drs'ii bbaavaaN naal puurn huNdaa hai| uhii meeree anubbv dee mNdir viHc biraajmaan hai| - (7) jaaNt rs daa jhrnnaa teeree aNdr prgtt hooiaa hai| tuuN jraa us daa svaad taaN lee| iNdriiaaN dee suHkhaaN dee bboog rs tooN duur duur jiveeN s'aaNt rs viHc teeraa mn aanNd nuuN praapt kreegaa| - (3} Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. anHytv bbaavnaa (s'look) praaiaa aadmii jee ghr viHc aauNdaa hai atee vinaas krdaa hai, ih khaavt puurii trhaaN glt nhiiN hai| giaan naal bbrpuur atee s'uHdh aatmaa viHc rm kee aaee krmaaN dee prmaannuuaaN nee kiNnaa khir ddhaaiaa hai ? - (1) hee meeree aatmaa, kis lii tuuN duusree dee maamlee viHc uljh kee piirr daa s'ikaar huNdaa hai ? kii teeree kool rhee hooee gunnaaN daa kh'j'aanaa nhiiN / atee tuuN us kh'j'aanee 'tee nigaah nhiiN krdaa, us baaree kiuN nhiiN soocdaa| (2) tuuN jis dee lii bbrpuur koos'is' krdaa hai, trhaaN trhaaN dee ks'ttaaN naal dukhii huNdaa hai, kdee tuuN khus'ii naal nHcdaa hai, kdee udaasii naal ghbraa jaaNdaa hai| naaraajgii atee maayuus hoo jaaNdaa hai| kdee kujh mn caahiaa paa kee mstii viHc aa jaaNdaa hai| pr tuuN teeree nirml aatm subbaaa nuuN tthukraa kee jinhaaN pdaarthaaN dee piHchee paagl bnniaa hooiaa hai, uh sbb praaee hn| teeraa kujh dii nhiiN| (3) ih dHs ki ih sNsaar viHc ajihaa kihrraa ks'tt hai, duHkh hai, joo tuuN anubbv nhiiN kiitaa ? ps'uu atee nrk gtii viHc tuuN maar khaadhii hai| baar baar kHttiaa giaa hai| teerii boottii boottii kr diHtii gii hai| ih sbb pr-pdaarthaaN dee prtii lgaaoo daa iNdrjaal hai atee is duHkh nuuN visaar kee vaaps phir paaglaaN dii 16 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kraaN praaee bbaa viHc jaa rihaa hai| hee muurkh, joo hooiaa soo hooiaa| bees'rmii dii vii kooii hHd huNdii hai| - (4) 'giaan, drs'n (s'rdhaa. criHtr viHc jinhaaN vaalii ceetnaa tooN chuHtt saaree pdaarth pee hn|' tuuN is vicaar nuuN pHkaa krkee aapnnee aatm kliaann lii koos'is' kr| - (5) pNcm bbaavnaa (giit) hee vinee ! jraa aapnnee ghr nuuN cNgii trhaaN sNbbaal lai| sriir, dhn, ris'teedaar inhaaN saariaaN viHcooN tainuuN kooii vii durgtii tooN caaunn vaalaa nhiiN hai| aNt teeraa aapnnaa kujh vii nhiiN| - () jis nuuN tuuN aapnnaa smjh kee apnnaauNdaa hai, uh sriir vii bhut cNcl hai| tainuuN uh nuksaan krkee ddhiHlaa atee beejaan bnnaa kee rHkh deeveegaa| - (2) hr jnm viHc tiNn-tiNn prkaar dee priihi (dhn-sNptii) tuuN ikHtthee kiitee hn| privaar, kbiilaa bnnaaiaa hai atee jd prlook dii yaatraa dee cHlnn daa smaaN aauNdaa hai taaN ih saaraa kujh iHthee hii ddhkiaa rhi jaaNdaa hai| iHk choottaa jihaa hiHsaa vii teeree naal nhiiN jaaveegaa| - (3) lgaaoo tee guHsee nuuN ubbaarnn vaalii mmtaa nuuN chHdd dee| is dee lii praaii ciij dee meel tooN duur rhi| binaaN milaap atee iNph'aa tooN mukt hoo kee anubbv rs dee suHkh nuuN praapt kr| - (4) 11 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sph'r viHc shaaik hoo jaann vaalee mhimaanaaN dee naal ris'taa rHkhnn daa kii phaaidaa ? aapnnee aapnnee krmaaN dee shaaree jiiunn vaalee aapnniaaN dee naal mooh dee bNdhnn kiuN joorrdaa hai ? - (5) teeree prtii jis nuuN preem nhiiN, aapnnaapnn nhiiN, us nuuN paaunn dii koos'is' kreegaa taaN aakh'ir viHc tainuuN tkliiph' hii hooveegii| pudgl (pdaarth) daa maaiaajaal ajihaa hii preem rhit hai| tuuN beekaar hii us dee piHchee paaglaaN vaaNguuN dukhii kiuN hoo rihaa haiN ? (6) joo judaaii dee jNgl viHc bbttkaaunn vaalaa hai, ajihee milnn nuuN tuuN philaaN hii chHdd dee| aapnnii ikaagrtaa nuuN saaph' tee paardrs'ii bnnaa| reegistaan dii mrig-tris'nnaa naal kdee piaas nhiiN bujheegii| sgooN hoor bbttkeegii| (7) duniiaaN viHc jis daa kooii nhiiN, us dii shaaitaa krn vaalaa jooniNdr prmaatmaa daa tuuN dhiaan kr| ihoo muktii praaptii daa iHk srl upaaa hai| duHkh, ks'tt atee musiibtaaN dee taap nuuN s'aaNt krn vaalee s'aatsudhaa rs daa tuuN seevn kr| (8) - 18 20 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. as'ucii bbaavnaa pheed vaalee ghrree viHc pii braab, gldii hai atee uh gNdee ghz nuuN baahr tooN cNgii trhaaN miHttii naal saaph' kiitaa jaavee, rgaa dee paannii naal us nuuN dhooiaa jaavee, phir vii uh pviHtr nhiiN huNdaa| usee prkaar diiaaN hHddiiaaN, ml-muutr, nHk dii mail, cmrrii atee khuun 'c rciaa hooiaa ih sriir kaaph'ii koos'is' krn 'tee vii s'uHdh nhiiN huNdaa| - (1) muurkh' aadmii baar-baar is'naan krkee sriir nuuN saaph' krdaa hai| cNdn daa leep krkee aapnnee aap nuuN pviHtr smjhdaa hai| pr ih saaraa bbrm hii hai| kuurree dee ddheer nuuN saaph' nhiiN kiitaa jaa skdaa (jee saaph' hoo jaaee taaN uh kuurraa nhiiN rheegaa)| - (2) | lhsunn nuuN kpuur aadi sugNdh vaalee pdaarthaaN viHc rHkhiaa jaavee, phir vii us dii bdbuu nhiiN jaaNdii| dus'tt aadmii 'tee j'iNdgii bbr upkaar krdee rhoo, phir vii uh j'iNdgii bbr nhiiN sudhreegaa| isee prkaar dii is sriir nuuN kiNnaa hii sjaaoo, siNgaaroo, taaktvr bnnaaoo, ih aapnnii subbaavik durgNdh nuuN nhiiN chHddeegaa| is daa kooii bbroosaa nhiiN| - (3) joo sriir aapnnee meel viHc aaunn vaaliiaaN pviHtr vstuuaaN nuuN vii apviHtr bnnaa diNdaa hai, us viHc pviHtrtaa dii klpnaa krnaa ihoo brrii muurkh'taa hai| (4). Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ih sriirik sph'aaii, sriir dii pviHtrtaa daa khiaal hii glt hai| saaree doos'aaN nuuN saaph' krn vaalaa dhrm hii vis'v viHc sbb tooN pviHtr hai| us dhrm nuuN tuuN aapnnee hirdee viHc dhaarn kr| (s) - cheevii bbaavnaa (giit) hee vinee ! ih sriir gNdaa hai, mailaa hai, ih tuuN saaph' taur 'tee smjh lai| teeree mn kml nuuN viksit kr atee joo aatm tHtv prmaatmaa hai, kliaannkaarii hai, viveek vaalaa hai, us daa ciNtn kr| (1) istrii purs' dee rj atee viirj tooN bnniaa, mail atee j'iNdgii dee ddheer vrgee is sriir tooN kii cNgaa hooveegaa ? is nuuN cNgii trhaaN ddhk lvoo, phir vii is tauN gNdee pdaarth vhiNdee rhiNdee hn| ajihee gNdee bdbuu vaalee khuuh nuuN kaunn buHdhiimaan cNgaa smjheegaa ? (2) - muuNh viHc khus'buu phaildii rhii, is lii paan viHc khus'buu pr ih muuNh phir vii khud durgNdh phir vii us viHc khusbuudaar saah vgairaa paa kee aadmii khaaNdaa hai| tooN bbrii laar naal bbriaa hai| daa nivaas rheegaa, ih glt hai| (3) sriir viHc phailii bdbuu vaalii hvaa, dbaaunn naal nhiiN dHbdii, ddhknn naal nhiiN ddhkii jaaNdii, phir tuuN is sriir nuuN baarbaar kiuN suNghdaa hai, jiibb naal cHttdaa hai atee is trhaaN teeree 20 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiir nuuN pviHtr bnnaaunn dii mNnnn dii joo hrkt krdaa hai, us TE 'tee buHdhiimaan look hHs rhee hn, teeraa mj'aak uddaa rhee hn| - (4) istrii dee sriir dee baaraaN cheedaaN 'cooN atee purs' dee nuuN cheevaaN ' lgaataar apviHtr pdaarth nikldee rhiNdee hn, vhiNdee rhiNdee hn, us nuuN tuuN pviHtr mNnnn dii tuuN j'iNd kiuN phrrii baitthaa hai ? lHgdaa hai ki tuuN kooii nvaaN triikaa lHbb liaa hai| - (5) cNgii trhaaN tiaar kiitaa hooiaa svaadii atee rs vaalaa bboojn dii gNdgii viHc bdl kee nnaa paidaa krdaa hai| gaaN daa pviHtr mNniaa jaann vaalaa duHdh vii muutr bnn kee gNdgii phailaauNdaa hai| - (6) | ih sriir keevl gNdgii tooN bnnee hooee prmaannuuaaN daa deer maatr hai| suNdr rs vaalee bboojn, mn bbaauNdee kHprree vii sriir nuuN pviHtrtaa nhiiN diNdee| pr is sriir viHc jee kooii saar tHt hai taaN uh hai muktii maarg dii araadhnaa krn dii smrHthaa| tuuN is baaree ciNtn kr| - (7) | is apviHtr sriir nuuN mhaapuNns'aalii kihaa jaa skee, ajihii klaa dee baaree tuuN kujh sooc| mhaaN-pviHtr aagm ruupii tlaab dee kinaaree baitth kee tuuN s'aatsudhaa dee rs daa seevn kr| teeraa sriir pviHtr hooveegaa tee mn vii pviHtr hoo uHttheegaa| - (8) 21 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aas'rv bbaavnaa (s'look) jiveeN caaree paasee paannii dee vhaaoo naal aauNdee jhrnee, tlaab vHl aapnnaa paannii suHttdee hn, usee prkaar jiiv trhaaN trhaaN dee paap naal - aas'rvaaN tooN uHtrdaa hai, dukhii huNdaa hai, asthir atee cNdaa bnndaa hai| (1) jihrraa mihnt krkee jldii jldii kujh iHk krmaaN nuuN duur krdee hn, iNnee viHc taaN aas'rv ruup dus'mnn hmlaa krkee hr pl krmaaN naal aatmaa nuuN bbr diNdee hn| ih kihoo jihii bciHtrtaa hai ? inhaaN aas'rvaaN (krmaaN dee aaunn dee maarg nuuN kiveeN rookiaa jaavee ? is bbiaank sNsaar tooN chuttkaaraa kis prkaar paaiaa jaavee ? - (2) mhaaN-giaanii purs'aaN nee siHkhiaatv (glt dhaarnaa), avirtii vrtaaN nuuN aNgiikaar naa krnaa, ks'aai (kroorrh, maan, maaiaa loobb, yoog (mn, vcn tee sriir dii kiriaa) ih caar aas'rv dHsee caaee hn| inhaaN aas'rvaaN dee raahiiN hr pl hr praannii krmaaN dee ciHkrr viHc ph'sdaa hai atee sNsaar dee bbttkaaunn vaalee jNgl viHc bbttkdaa rhiNdaa hai| - (3) ih aas'rv paidaa huNdee hn| pNj iNdriiaaN, pNj prkaar dee avt (hiNsaa, coorii, jhuutth, brhmcriaa daa puurn ruup viHc paalnn naal krnaa, prihi). caar prkaar dee ksaai atee tiNn prkaar dee yoogaaN viHcooN, inhaaN dee naal pHcii jhuutthiiaaN kiriaavaaN nuuN milaa kee inhaaN dii ginntii 42 huNdii hai| - (4) 22 T Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ is prkaar aas'rd tHtv nuuN jaann kee atee s'aastr dee | abbiaas naal tHtv daa nirnnaa krkee, hai aatmaa nuuN us dee tooN niroodh dee lii aapnnii puurii taakt juttaa kee koosis' kr| - 3 aas'rv bbaavnaa giit kliaannkaarii aatmaavaaN dee hirdee viHc smtaa dhaar koo, krm-bNdh dee s'ktiis'aalii kaarn ruup aas'rvaaN daa vikhaavaa krnaa caahiidaa hai| jee ih aasrv aaphudree hoo jaann taaN gunnaaN dii khaan nuuN this-nhis krkee rHkh daureekoo| - 12 | miHthiaatv - jhuutthee atee paakhNddii guruuaaN dee caiHkr viHc ph's kee jaaN aapnnii glt buHdhii daa maukaa hai kee, jiiv aatmaa muktii daa shii raah ddhiHdd kee as'uHdh tee avuHdd viHaavaaN vic uljh jaaNdaa hai atee muktii dee raah tooN kaaph'ii duur hoo jaaNdaa hai| - Cz avirtii - tiaag, tiHtiaa jaaN anusaasn dee dii joo jraa vii hiNmt nhiiN krdaa. jihaa praannii pr-vaiHs hoo kee is look tee prlook viHc krmaaN dee kaarn utpNn bbiaNkr duHkhaaN dee bNdh viHc phs jaaNdaa hai| - (3) iNdriiaaN - haathii, mHlii, bbeeraa, ptuuN arree hirn ih vee praannii aapnnee mn caahee pdaarthaaN dee kNpiHchee paagl bnnaa kee bbttkdee hn atee piirr dee s'ikaar huNdee hn| ciHttee vjooN mautaaN dii vnn khaaii viHt ddiHg jaaNdee hn| - (4) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ks'aai guHsee atee bbttknn dee sikNjee viHc burii trhaaN phsee hooee paannii nrk dii yaatraa viHc clee jaaNdee hn atee anNtaaN baar jnm-mrn dii cHkii viHc ghuNmdee hn, bbttkdee hn tee ddiHgdee hn| (5) - jeThA mn, bcn atee vrtaaoo dee asthir praannii paap doo boojh tooN db kee krm ruupii ciHkrr viHc liNbrr jaaNdee hn| is lii hee aatmaa ! tuuN saaree kNm iHk paasee rHkh kee atee saariiaaN gHlaaN kh'tm krkee inhaaN aas'rvaaN 'tee jiHt praapt kr| (6) - sNjmii atee s'uHdh aatmaa dee s'ubb yoog hii cNgee krmaaN nuuN joorrdee hn, vdhaauNdee hn, jdki mooks' dee lii ih s'ubb krm hii jNjiir hii bnnngee, rukaavtt bnnngee| tthiik hai, jNjiir soonee hii hoovee jaaN loohee dii jNjiir taaN aakh'ir jNjiir hii hai| (7) - hee vinee ! aas'rv ruupii paapaaN nuuN rooknn dee lii hunn teerii s'uHdh atee saaph' buHdhii daa isteemaal kr atee binaaN thHkee, binaaN rukee s'aaNtsudhaa rs daa seevn krdaa rhi| (8) - 24 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sNbr bbaavnaa - s'look jinhaaN jinhaaN koos'is'aaN raahiiN aas'rvaaN nuuN rookiaa jaa skdaa hoo, unhaaN saariaaN dii puurn ruup viHc smiikhiaa krkee tuuN unhaaN koos'is'aaN daa aadr kr atee unhaaN nuuN jiivn viHc utaar lai| - (1) iNdriiaaN, vis'ee atee asNym dee aveegaaN nuuN sNjm naal dbaaa dee, smiHakt naal mithiaatv -- glt dhaarnaavaaN nuuN rook| aart atee hoor dhiaan nuuN sthir ciHt dee naal kaabuu kh| -- (2) khimaa dee raahiiN kroodh nuuN nimrtaa dee naal hNkaar nuuN srltaa dee naal maaiaa nuuN atee sNtookh raahiiN smuNdr jihee vis'aal loobb nuuN kaabuu kr| - (3) mn, vcn tee kaaiaa dee jiHtnn viHc aukhee ajihee as'ubb yoogaaN nuuN tiNn guptiiaaN dee raahiiN cheetii jiHt kee tuuN sNbr dee raah 'tee haul| is naal tainuuN mn bbaauNdaa muktii daa suHkh mileegaa| - {4} is trhaaN saaph' hirdee dee raahiiN aas'rvaaN dee drvaajee bNd krkee sthir hooiaa jiiv aatmaa ruupii jhaaj' giaanii purs'aaN dee hnaaN viHc s'rdhaa ruupii jhilmilaauNdee paal naal sj kee s'uHdh yoog ruupii hvaa dee shaaree tairdaa hooiaa muktii tHk phuNc jaaNdaa hai| - Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ as'ttk bbaavnaa (giit) tuuN s'iv suHkh dee saadhn ruupii upaaa nuuN sunn| unhaaN nuuN giaan drn criHtr dii uctm araadhnaa kr| ih upaaa jruurii phl deenn vaalee hn| unhaaN nuuN cNgii trhaaN sunn| - (1) vis'ee dee vikaaraaN nuuN duur krkee, dh, maann maaiaa atee loobb ruupii dus'mnnaaN nuuN shij birtii naal jiHt haasl krkee| ks'aai mukt hoo kee cheetii hii sNjm dii araadhnaa kr| - (2) kroodh ruupii aHg nuuN bucaaunn dee lii kriib kriib bHdlaaN tooN uks'm (dbaaa kee) bbaav daa bblii bbaaNtii ciNtn kr| vairaag dee uHctm ds'aa nuuN phicaannn dii koos'is' kr| - (3) vik dee jaal nuuN jlaa kee aart-roodr dhiaan nuuN puurii trhaaN ns'tt kr dee| tHtv dee arthaaN nuuN jaannn vaalee maansik viklp nuuN ujaagr krn vaalaa raah yoog nhiiN| is lii tuuN is tooN duur rhi| - (4) jaagruuptaa dee naal maansik suHkh vaalee sNjm yoog naal teeree sriir nuuN saarthik kr| sNsaar taaN tiNn-tiNn phirkiaaN daa suNnsaan jNgl hai| us viHc tuuN suNdh aapnnaa suNdh maarg nis'cit kr lai| pviHtr nirml brm nuuN tuuN shij taur tee dhaarn kr| gunnaaN dee bbNddaar guruuaaN dee muHkh tooN niklnn vaalee bcnaaN nuuN cNgii trhaaN hinn kr| - (6) 26 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sNjm atee s'aastr ruupii phuHlaaN naal aapnnee mn (maansik ptii) nuuN mhikdaa rHkh| giaan caariNtr vhiiraa gunnaaN dee priaaee pii ceetn nuuN (aatm sruup nuuN cNgii trhaaN pchaann lai| - (7} prmaatm jineesvr deev dee jiivn kthaa nuuN gaa kee aapnnee aap nuuN cmkaa| aapnnii jiibb nuuN pviHtr kr, vinai naal s'aaNt rs nuuN baar baar pii kee lNbee smeeN tHk tuuN prm aanNd nuuN praapt kr| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjraa bbaavnaa (s'look) baaraaN prkaar dee tp dee bbeedaaN kaarn nirjraa vii baaraaN prkaar dii aakhii gii hai| vHkh-vHkh hoonn tee hii bbeed disdee hn, nhiiN taaN asliiat viHc nirjraa iHk prkaar dii hii hai| -! aHg iHk hii trhaaN dii hoonn 'tee vii us tooN utpNn hoonn vaalii lHkrrii daa koolaa. ckmk aadi dee kaarn aHg tooN vHkh naaNa dee naal jaanniaa jaaNdaa hai| - 2 | usee trhaaN tp dee bbeedaaN dee kaarn nirjraa vii 12 prkaar dii huNdii hai| pr krm ns'tt krn dee kaarn ruup viHc uh iHk hii prkaar dii huNdii hai| - 3 brree bbaarii prbtaaN nuuN kHttnn dee lii bNjr jiveeN s'ktii rHkhdaa hai, usee prkaar tp dee shaaree nikaacit krm philaaN tooN bnnee, phl deenn vaalee krmii vii ns'tt hoo jaaNdee hn| ajihee adjhaut prbbaavs'aalii tp nuuN nmskaar hai| - 4 tp dee prstaav dee baaree kii aakhiiee| drirr praarii jihee paapii hHtiaaree dee paap vii thoorree jihee smeeN viHc nstt hoo kee mooks' nuuN praapt hoo giaa| ihai tp daa prbbaav hai| - 5 : jiveeN aHgee soonee dee nirml ruup nuuN prgtt krdii hai, usee prkaar tp aatmaa tee jNmee hooee krmaaN daa kuurraa krktt duur krkee us nuuN s'uHdh sruup naal cmkaauNdaa hai| - 6 28 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jis tp dee baahrlee tee aNdrlee bbeed hn, uh tp aNdrlee baahrlee dus'mnnaaN nuuN bbrt cHkrvrtii dii trhaaN bbaavnaa naal jiHt laiNdaa hai atee jis tooN look deekh sknn ajihiiaaN riHdhiiaaN-siHdhiiaaN nuuN praapt kr laiNdaa hai| svrg atee muktii nuuN deenn viHc smrHth tp joo ki saaree sNsaar dee lii puujnnyoog hai, ajihee tp nuuN maiN smkaar krdaa haaN| - 7 nauviiN bbaavnaa (giit) hee vinee ! tuuN bblii bbaaNt tp dii mhimaa baaree sooc| is dee prbbaav tooN jnm jnm dee ikHtthee hooee paap iHkdm hii ghHtt hoo jaaNdee hn| -1 bHdlaaN daa kaaph'laa bbaaveeN kiNnaa mrjii ghnghoor bnnkee chaaiaa vee| pr hneerii bnn kee ttuHttdii-girdii hvaa dee hHthooN uh this nhis hoo kee bikhr jaaNdaa hai| usee prkaar tpHsiaa dee teej naal paapaaN diiaaN ktaaraaN raakh hoo jaaNdiiaaN hn| 2 tp daa prbbaav duur rhee, mn bbaauNdee pdaarth nuuN aapnnee kool khiHc laiNdaa hai| dus'mnn nuuN doost bnnaa diNdaa hai| ih tp taaN jNn aagmaa daa prm rhHs ruup hai| is tp nuuN tuuN sHcee mn naal saal hirdee naal apnnaa lai| -3 baahrlee tp dee dee 6 bbeed hn| (1) ansn (2) undrii (kh tooN ghHtt khaannaa (3) birtii sNkheep (4) rs tiaag (5) aaliintaa (6) kaaiaa klees'| - 4 29 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ih aNdrlaa tp dee 6 bbeed hn| (1) praays'cit (2) vaiyaavirtii (seevaa krnaa) (3) svaadhiaai (prrhnnaa-prrhaaunnaa) (4) dinee (5) kaaiyootsrg (sriir daa mooh chHdd kee dhiaan krnaa (6) s'ubb dhiaan| - 5 tp dee teej naal taap-sNtaap s'aaNt hoo jaaNdaa hai| paap ruk jaaNdee hn| ih tp mn hNs nuuN kiirraa krvaauNdaa hai| ajihee naajiHtnn vaalee mooh nuuN vii ih tp ns'tt kr diNdaa hai| haaN, ih tp iHchaa rhit hoonnaa caahiidaa hai| 6 - ih tp sNjm ruupii pHchmii daa sHcaa vs'iikrn mNtr hai| nirml muktii suHkh dee lii vcn ruup hai| mnoo-kaamnaa puurii krn lii ciNtaamnnii rtn dee trhaaN hai| is lii baar-baar tuuN is dii araadhnaa kr| -7 ih tp krm ruupii roogaaN dee lii dvaaii dii trhaaN hai atee jinoodr bbgvaan dii aagiaa is bimaarii viHc dvaaii daa kNm krdii hai| saaree suHkhaaN dee upcaar lii is saaNtsudhaa rs daa tuuN seevn kr| -8 30 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14, dhrm prbbaav bbaavnaa sNsaar dee bblee atee k nn dee lii jilausphr prmtmaa nee vaan, siil, tp atee bbaav inhaaN caar prkaar daa dhrm dHsiaa hai| ( dhrm daa meeree mn viHc lgaataaru thaaN bnniaa rhee| - 1 is prkaar ds trhaaN daa criHtr dhrm dHsiaa giaa hai| (1) sHc (2) khimaa thu maadhv milaas 4 s'auc nimrtaa 5} sNg tiaag (6) aartt (srl 7 rrhmcrj 15 muktii [ sNjm (10) tp - : ET dhrm dee prbbaav dee naal suurj atee cNd is sNsaar tee upkaar krn lii ttaar prnn huNdee hn atoo jlaauNdee lsaauNdee taap tooN rm hooii dhrtii nuuN jNg smeeN tooN bijlii vii cmk-dmk naal gurdee baudlaaN naal paannii vsaa kee prdaan krdee hn| - 3 ucndaa atee uHdddaa hooim saar saarii dhrtii nuuN aapnnee aagoos' viHc nhiiN tujhai diNdaa ? baagh, s'oor vgairaa jihee riNsk ps'uu atee hrii, tuuph'aan, jNgl dii aHddaa vii mnuHkh jaatii daa naa hii krdee ? ih saaraa dhrm daa prbbaav hai| - 4 jd maataa-pitaa, bbaaiicaunn saaree muuNh ddheer laiNdee hn, aapnnee hii aadmii, caujii diin-hiinn hoo jaann, dhnum-baann sjaaunn vaalee hoor nuuN lkvaa maar jaadee. ajihee buroo smeeN ks'tt atee vipHtii dee smeeN Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhrm saarii duniiaaN dii rHkhiaa krn dee lii tiaar rhiNdaa hai| - 1 . 5 jis dhrm dee prbbaav naal cNl atee acHl vstuuaaN vaalee / | tiNn lookaaN nuuN jiHtiaa jaaNdaa hai, joo dhrm praanniiaaN nuuN is jnm atee aglee jnm viHc hiHtkaarii hoo kee saaree kNmaaN dii siHdhii prdaan krdaa hai atee joo dhrm aapnnee prbbaav tooN aneekaaN arthaaN dii piirr nuuN bbjaa diNdaa hai, us mhaakrunnaa vaalee dhrm nuuN meeraa bbaav bbriaa . nmskaar hoovee| - 6 dhrm taaN klp brikh hai| ih sbb kujh diNdaa hai| mhaan saamraaj, bbaagvaan ptnii, puHt-pootiaaN naal bbriaa privaar, ms'huurii, suNdrtaa, kviiaaN lii kvitaa viHc cturaaii, boolnn dii klaa, niroogtaa, gu-hinn krn dii s'ktii, sHjnntaa, shitmNd buHdh / ajihee taaN kiNnee hii phl hn, asiiN kii dHsiiee ? - 7 ds'm bbaavnaa (giit) hee jinees'vr, deevaaN raahiiN aakhee dhrm, tuuN meeraa paalnn kr| tuuN meerii rHkhiaa kr| meeraa beerraa paar kr| mNglik kheeddaaN dee sthaan ruup, rhim naal bbriaa dhiirjmaan muktii suHkh dee saadhn ruup, sNsaar dee ddr nuuN duur krn vaalaa, jgt daa adhaarbbuut, dhiir atee gNbbiir ajihee hee dhrm tuuN meeraa paalnn kr| - 1 32 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teeree prbbaav kaarn paannii naal bbriiaaN jhoottiiaaN jhooliiaaN nuuN siNjdiiaaN hkrr, sHktii diNdiiaaN hn, suurj tee cNdrmaa huNdee hn, prkaas' diNdee hn| - 2 7 kisee dii trhaaN dee adhaar tooN binhaaN ih dhrtii tee prbbaav %9l sthir rhiNdii hai| sNsaar dii sthitii dee muul s'rrHbb ruup dhtt | maiN vicooN shit tumsr krdaa haaN| - 3 joo praannii dhrm dii s'rnn grinnaa krdee hn, viNnhaaN saariaaN nuuN uh daan s'iil subb bbaav atee tp dee raagii khur krdaa hai| 1 tooN baaad sbb prkaar dee tr tee seeraa duur krn vHddaa dhrm dhrm daa pviNvaar khimaa, sNd, sNtookh naal tujhrpuur hai| dhrm aasn deev - daarraa atee mnuHkhaaN raahiiN puujiaa giaa hai| ih s'rm aneekaaN jnmaaN dii prNpraa toorrn vaalaa hai| - 5 . | jis daa kooii nhiiN, us daa shaaik ih dhrm hai| raatdin saariaaN nuuN aasraa deenn vaalaa ih dhrm hai atee dhrm tee maan shaaik nuuN taurr kee jiiv duHkhdaaii jnm pii jNgl viHc ttk jaaNdaa hai| - 6 dhrm - toorii naal mn jNgl ngr viHc bdl jaaNdee hn| aHg paannii bnn jaaNdii hai| vis'aal smuNdr tl dhrtii hoo jaaNdaa hai| toorrii kripaa naal saariiaaN mnookaams'aavaaN puurHaaN huNdiiaaN hn| hunn tooree tooN sivaaee saanuuN kisee naa kii mtlb ? - " . is jnm viHc // 8) prkaar daa dhrm hmees'aa suHkh diNdaa hai| aglee jnm viHc eevr vgairaa dii pdvii mirrdii hai atee pprraa, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naal muk suHkh dee saadhn ruup viHc giaan vgairaa dee gunnaaN daa bbNddaar mildaa hai| - 8 saaree tNtraaN daa mHkhnn saar bbuut, muktii mNj'il dii paurrii atee viniit mnuHkhaaN nuuN shij ruup viHc praapt saaNt aNmrit rs dee seevn lii hee dhrm, teerii jai hoovee, teerii vijai hoovee| - 3 3 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. giaarviiN bbaavnaa - look sruup bbaavnaa iHk duusree dee heetthaaN rhii hooii atiaNt visaal, chHtr dee akaar vaalii joo rtnprbbaa (nrk diiaaN avgairaa bbuumiiaaN hn, unhaaN viHc apoo-look phailiaa hooiaa hai| us look purs' dee doo caurree pairaaN dee viHc ? raajuulook jghaa viHc uh nrk bbuumiiaaN sthit hn| - 1 tirchee look (mHdh look) daa visthaar iHk raajuu dee naap vaalaa hai| is viHc atiaNt diip tee smuNdr s'aaml hn| jootis' kr daa sthaan suNdr kttii-suutr kmooree dee ruup viHc hai| look purs' daa lHk vaalaa bhut ptlaa atee suNdr hai| - 2 us dee uprlee hiHsee viHc udhv look deev look) dee kaul | dee koohnniiaaN daa visthaar pNj raajuu look hai| us dee upr iHk raaj' look tooN baaad lookaaNt aauNdaa hai| jis dee siree 'tee siHdh prmaatmaa dii jootii biraajmaan hai| - 3 jis nee aapnnee dooveeN pair, caurree krkee j'miin 'tee mj'buutii naal rHkhee hooee hn, joo aapnnii kmr uHtee dooveeN hHth lgaaii baitthaa hai, atee anaadi kaal tooN iHkdm siHdhaa khrrhaa rhinn 'tee vii jis dee cihree 'tee thkaan dee ciNnh disdee hooee vii uh aapnnee aap nuuN kaabuu hookhnn dee naal ghbraauNdaa nhiiN| - 4 is look purs' nuuN smjhoo| ih 6 v ruup hai| kisee nee bnnaaiaa nhiiN| aadi-aNt tooN rhit hai| uh chuN paasee tooN, dhrm (cHlnn viHc shaaik), adhrm (ruknn viHc shaaik). akaas' (saaree 35 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dreeNvaaN nuuN thaaN deenn vaalaa, kaal, aatmaa (jiiv), puugl vgairaa vaaN naal puurii trhaaN bbriaa hooiaa hai| - 5 aapnnee bbiNn-bbiNn ruup lai kee kaal purs'aarth, subbaaa, niiatii atee krm ruupii baajiaaN dii avaaj' tee nHcdaa hooiaa pudNgl atee naattk krdee hooee jiiv aatmaa dee lii ih sNsaar naattksaalaa hai| | is prkaar look purs' daa ciNtn jee tiNn-tiNn dris'ttiikoonn tooN kiitaa jaavee taaN mn nuuN sthir krn viHc shaaik huNdaa hai atee mn nuuN jee sthirtaa mil jaavee taaN adhiaatm suHkh srltaa naal praapt hoo skeegaa| giaarviiN bbaavnaa - (giit) hee vinee ! tuuN dil viHc s'aasvt look akaas' daa ciNtn kr| uh lookaaN akaas' saaree cHl-acHl nuuN dhaarn krn vaalaa hoonn krkee tr nuuN aasraa diNdaa hai| * / alook naal ghiriaa ih look prkaas'maan hai atee is dee visthaar dii siimaa nuuN naapnnaa asNbbv hai| phir vii , dhrmaastik kaaiaa vgairaa pNj dreeNvaaN dee shaaree us dii siimaa nis'cit taaN hai hii| - 2 jd jinees'vr prmaatmaa, aatmaa daa smuHdhghaat (arihNt dee // aNt smeeN hoonn vaalii) naam dii kiriaa krdee hn, td us nuuN puuree sriir viHc bbr diNdee hn| paannii atee prmaannuuaaN diiaaN aneekaaN prkaar 36 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diiaaN kiriaavaaN atee unhaaN dee gunnaaN dee lii ih sriir mNdir ruup 01-3 ih lookaakaas' iHk ruup hai| phir vii puduHgl dee raahiiN piNn tiNn s'klaaN bnnaauNdaa hai| uh kitee meeruu prbt dii trhaaN uHcaa hai, kitee dduuNghii khaaii dii trhaaN dikhaaii diNdaa hai| 4 kitee uh deevtiaaN dee mnii mNdiraaN tooN khuubsuurt hoo kee mkdaa hai tee kitee ghoor hnheeree ruupii nrk aadi dee kaarn ddraaunnaa maiN ghrinnaa yoog lHgdaa hai| - 5 kisee prdees' viHc utsv dee rNgaaN dii mstii hai, kitee mNgl giitaaN bstii hai, kitee bbaarii grjnaa, avaaj, ciikh-cilaahtt, bbaarii aah atee haaee, soog tee duHkh diiaaN ghttaavaaN brsdiiaaN hn| - 6 jnm mrn dee cHkr viHc uljhee praanniiaaN nee aas viHc trhaaN trhaaN dee ris'tee joorree hn, bNnhee hn atee toorree hn, mroorree hn| -7 jee tainuuN is jnm mrn ruupii sNsaar dii ghuNmnn gheerii tooN ghkaan mhisuus hooii hoovee taaN joo bbgvaan s'aaNtsudhaa rs daa seevn krkee vineevaan jiivaaN dii rHkhiaa krdee hn, unhaaN bbgvaan nuuN bbaavpuurvk nmskaar kr| 8 37 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. boodhii durlbb bbaavnaa (s'look hee vis'aal buHdhii dee maalk praannii ! jis dee prbbaav naal deev look nuuN acNbbaa deenn vaalii suHkh sNptii mildii hai, aneekaaN prkaar daa khus'ii anNd mildaa hai, atee aglee jnm viHc uHtm kul viHc jnm huNdaa hai| trm vrgii uHcii pdvii praapt huNdii hai, joo suNdr hai, milnnii aukhii hai, us boodhii rtn dii s'rdhaa naal tusiiN upaasnaa kroo| - 1 nigood (rdgii viHc paidaa hoonn vaalee suukh'm jiiv dee hneeree khuuh viHc pee hooee atee jnm mrn dee cHkr viHc phs kee dukhii hoo uHtthee jiiv aatmaa dee bbaavaaN dii ajihii s'uHdhii kiHthee hooveegii ki jis dee raahiiN uh nid tooN baahr aa skee| - 2 | mNniaa ih suukhm nigood tooN baahr vii aa jaann taaN uh paannii nuuN baadr, sthaavr jiiv dii praaptii huNdii hai| trHs (hiHlnn cHlnn vaalee jiiv dii gtii taaN durlbb hai| trNs viHc vii pNj iNdriiaaN atee uh vii saariiaaN priaaptiiaaN (s'ktiiaaN tooN puurn praapt hoonnaa mus'kil hai| sNgii mn vaalee (viksit mn vaalee avNsthaa mil vii jaavee taaN umr dii sthirtaa atee mnuHkhii jiivn milnnaa bhut hii mus'kil atee ktthin hai| - 3 | bhut puNn dee kaarn jee mnuHkhii deeh praapt krkee vii uh muurkh tee paagl paannii mooh atee siHdhiaatv maaiaa kptt dee jaal viHc uljh jaaNdaa hai| aakhir bbttkdaa bbttkdaa uh sNsaar dee dduuNghee khuuh viHc claa jaaNdaa hai| - 4 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mt-mHtaaNtraaN atee vHkh vHkh raahaaN daa jNgl baahr aa giaa hai| kdm kdm 'tee aapnnee aap nuuN buHdhiis'aalii, mNndaa hooee look jiivaaN nuuN bbiNn-bbiNn trk-vitrk krkee aapnnii maantaa dee jaal viHc saauNdee hn| is smeeN naa taaN deevtiaaN daa saadh praapt hai, naa kooii vis'ees' cmtkaar dii sNbbaavnaa hai| ajihee smeeN viHc taaN joo aatmaa dhrm 'tee s'rdhaavaan hooveegaa, uhii bbaags'aalii akhvaaeegaa| - jd tHk ih sriir bimaariiaaN naal nhiiN riaa, jd tHk buddhaapee daa siHkaa sriir 'tee nhiiN lNgiaa, jd tHk iNdriiaaN aapnnee aapnnee vis'iaaN viHc taaktvr hn, maut dee prchaaveeN jiNdgii dii dhrtii 'tee utr nhiiN jaaNdee, td tHk smjhdaar tee viveekii nuuN aapnnee bblee dee lii purs'aarth kr lainnaa caahiidaa hai| sroovr dee paannii joor s'oor naal bhinn lHgee phir kinaaraa jaaN pHdhr dii diivaar khrrii krn daa kooii mtlb nhiiN rhiNdaa| - 6 | ih sriir tiNn tiNn duHkhaaN daa ghr hai| umr daa kooii hoosaa nhiiN| phir vii ptaa nhiiN kis shaaree nuuN praapt krkee muurkh jiid aapnnee tlee naal aHkh micoolii kr rihaa hai| - 7 baarviiN bbaavnaa (giit) tuuN giaan nuuN praapt kr| giaanvaan bnn| jaagrit hoo kee maiN sNmiak drs'n nuuN praapt kr kiuNki ih bhut durlt hai| smuNdr diiaaN dduuNghaaiiaaN, tuuNghee paannii viHc giree hooee deedii rtn dii 3vaaN drut ajihee baudhii dii tuuN upaasnaa kr| aapnnee bblee dii 39 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saadhnaa kr lai atee teerii aatm s'ktii dee prbbaav naal nrk aadi // dee drvaajee bNd kr| - 1 | ddraaunn sNsaar ruupii jNgl nigood aadi dii sriirik sthitii tooN kaaphii phailiaa hooiaa hai| is jNgl viHc mooh miHthiaatvvaadii lutteeree rhiNdee hn| us viHc bbttkdee bbttkdee cHkrvrtii dee bboojn dii trhaaN mnuHkh daa jnm milnnaa ati durlaiNt hai| - 2 sNsaar viHc mnuHkh jnm jee anaariiaa dees' viHc mildaa hai taaN uh ulttaa nuksaan krdaa hai kiuNki jiiv hiNsaa aadi t trhaaN dee paapaaN daa shaaraa lai kee uh look aakhir nrk bbuumii viHc jnm laiNdee hn| - 3 aariaa dees viHc uHc kul viHc paidaa hooee paannii nuuN dhrm jaannn dii iHchaa brrii aukhii gHl hai| maithun, prihi, bbaia atee ahaar sNgiaa dii piirr viHc kulbulaauNdaa hooiaa ih sNsaar vciHtr sthitii daa s'ikaar hoo rihaa hai| - 4 s'aaid dhrm tNtv nuuN smjhnn dii iHchaa jaagee taaN guruu crnaaN viHc baitth kee dhrm grNthaaN nuuN sunnnaa bhut aukhaa hai| glt dhaarnaavaaN dee s'ikaar hoo kee vikthaa dee jkrr viHc ph's kee jiiv aatmaaN visee-ks'aai dee viHc ph's dee ciHt dii ikaagrtaa nuuN gNdaa krdaa hai| - 5 dhrm sunn kee, smjh kee, atee us tooN giaan praapt krkee aatmaa giaan kaarj viHc lHgdaa hai taaN raag-dvees', aals, mihnt, niiNd aadi aNdrlee dus'mnn us daa raah rookdee hn| cNgee kNmaaN daa maukaa hHthooN viHcooN phisl jaaNdaa hai| - 6 40 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 lHkh curaasii dii ghuNmnn gheerii viHc kisee jghaa 'tee tuhaanuuN \ut gHl sunnn nuuN milii hai ? j'iaadaatr taaN duniiaaN dee diivaan fo maan, khaannaa piinnaa atee araam diiaaN gHlaaN viHc hii saaree look maaN bitaauNdee hn| - ? | is trhaaN aukhii durlbb tooN durlbb ajihee gunn sNpNn boodhii n nuuN praapt krkee tainuuN vinee naal s'aaNtsudhaa rs daa seevn krnaa vhiidaa hai| ihii is daa uHtm yoog hai| - 8 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrii bbaavnaa prstaavnaa s'look tiirthNkr bbgvaan nee mNtrii vgairaa caar suNdr bbaavnaavaaN dhrm, dhiaan dii khooj krn lii dHsiiaaN hn| <-1 mNtrii prmood, krunnaa atee maadhiasth ih caar bbaavnaavaaN raahiiN dhrm dhiaan viHc lHgnnaa caahiidaa hai| kiuNki bbaavnaa daa suprd paa kee dhrm dhiaan rsaainn bnn jaaNdaa hai| - 2 duusriaaN dee bblee daa ph'ikr krnaa| gunnaaN dee prtii aadr| dukhii jiivaaN dee duHkh duur krn dii bbaavnaa| dus'tt buHdhii jiivaaN prtii sm-bbaav udaasiin bbaav -3 moorrhii prmood krnnaa : maadhiasth - 42 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrii bbaavnaa hee aatmaa ! tuuN caaree paasee doostii daa visthaar kr| duniiaaN viHc kisee nuuN aapnnaa dus'mnn naa mNn| ih teerii j'iNdgii kiNnii sthir hai ? phir tuuN dvees' viHc dduHbiaa hooiaa hai ? 13. sNsaar dee saagr dee sph'r viHc saaree jiivaaN prtii hj'aaraaN vaar ris'teedriiaaN hooiiaaN hn| is lii saaree jiiv aatmaavaaN teeriiaaN ris'teedaar hn| kooii vii dus'mnn nhiiN| is trhaaN tuuN sooc tee vicaar kr| - 2 saaree jiivaaN dee naal aneekaaN vaar teeraa ris'taa pitaa, bbaaii, caacaa, maaN, piu, puHtr, puHtrii, ptnii, bbainn, nuuNh vgairaa ruup viHc hooiaa hai| ih saaree jiivaaN daa teeraa ik privaar hai| phir teeraa kaunn dus'mnn hooveegaa, kooii nhiiN| is trhaaN dii smjh rHkh| 3 1 iHk iNdriiaaN aadi jiiv vii pNj iNdriiaaN praapt krkee suNdr ddhNg naal dhrmu araadhnaa krkee jnm mrnn dii diivaar tooN kd mukt hoonngee| ajihaa vicaar kr| - 4 praanniiaaN dee mn, vcn kaaiaa nuuN as'uHbb dhaaraa viHc bdoobdii khiHcnn vaalii raag dvees' aadi bimaariiaaN s'aaNt hoo jaann| saaree praannii udaasiin bbaav tooN uHpr utth jaann dii s'reennii dee rs daa svaad praapt krn| saaree jiiv sukhii rhinn| 5 43 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teerhviiN bbaavnaa (giit) hoo vinee ! krmaa dii bciHtrtaa daa s'ikaar hoo kee vHkh-vHkh gtiiaaN tooN bbttkdee hooee tiNn look dee jiivaaN prtii tuuN doostii daa ciNtn kr| -1 saaree praannii teeree doost hn| duniiaaN viHc kooii teeraa dus'mnn nhiiN| tuuN klees' atee krrvaahtt dee vHs hoo kee mn nuuN naa vigaarr| vigrriaa hooiaa mn teeree saaree cNgee kNmaaN 'tee paannii pheer deeveegaa| 2 - tthiik hai, jee kooii aadmii aapnnee krmaaN dee adhiin rhiNdaa hooiaa teeree 'tee guHsaa krdaa hai, td vii tainuuN kisee guHsee dii gulaamii sviikaar krkee us uHtee guHsaa nhiiN krnaa caahiidaa| - 3 is duniiaa viHc cNgee sHjnn lookaa dee lii klees' cNgaa nhiiN lHgdaa| tuuN taaN smtaa rs dee jhrnee viHc khoolhnn vaalii mHchii hai| klees' nuuN chHdd dee| gunnaaN naal aapnnee aap nuuN mjbuut kr| hee ceetn ! tuuN maansroovr dee hNs dii trhaaN viveek buHdhii vaalaa bnn| 4 dus'mnn vii vair viroodh chHdd kee smtaa nuuN praapt krn atee sukhii rhinn, uh vii sHcee suHkh dee ghr vHl jaann dee lii tiaar rhinn| -5 iHk vaar jee aatmaa aatm bbaav tee smtaa rs daa svaad kr lvee| phir taaN us daa rs cHkh kee uh khud vii smtaa viHc dduHb jaaveegii| -6 44 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smjh viHc nhiiN aauNdaa ki mnuHkh kiuN glt dhaarnaavaaN viHc phs kee paap krmaaN vHl jaaNdee hn ? unhaaN nuuN tiirthNkraaN dii paannii viHc ruHcii kiveeN paidaa nhiiN huNdii ? - 7 suHdh aatmaavaaN praaptm bbaav viHc dduHbiiaaN rhinn, phir ih mbbaa rs daa seevn krkee sNsaar khus' rhee, anNd rhee| - 7 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. prmood bbaavnaa (s'look) uh viitraag prmaatmaa dhn hn, uh ks'p s'reennii (keevl giaan tooN philaaN dii avsthaa) 'tee cHl kee krm dii mail nuuN dhoo diHtaa hai| tiNn lookaaN viHc joo gNdh haathii dee smaan hn, jinhaaN viHc shij ruup viHc sthit giaan tooN vairaag prgtt hooiaa hai| joo puurnmaasii dee puurn cNdrmaa dii trhaaN dhiaan dii dhaaraa viHc aatms'uHdhii dee raahiiN upr crrh kee saiNkrree cNgee kNmaaN daa svn krkee arihNt pd dii s'oobbaa nuuN praapt krdee hooee muktii dee niktt phuNc gee hn| -1 krm kh'tm tooN uHpr hooee us biitraag dee aneekaaN gunnaaN dee shaaree nirml aatmaa dee raahiiN unhaaN dee braabr, unhaaN daa baar baar gunngaan krkee asiiN aapnnee aHtthaaN ucaarnnaaN nuuN pviHtr krdee haaN| prmaatmaa dee stootr daa gaaunn krn vaalii jiibbaa hii rs nuuN jaanndii hai| baakii rHpsauNp atee praaii pNcaait krn vaalee jiiv uh rs daa seevn nhiiN kr skdee, ajihaa maiN mNndaa haaN| - 2 uh saadhuu purs' dhn hn, joo prbt dii uHcaaii 'tee ikHlee jNgl viHc, guph'aa viHc jaa ujaarr viHc baitth kee dhrm dhiaan viHc liin smtaa rs viHc lipt hoo kee 15 din, mhiinee daa vrt krdee hn, hoor vii giaanvaan, s'uHdh prgiaavaan, dhrm updees' krn vaalee, s'aaNt, iNdriiaaN jeetuu atee sNsaar viHc jinees'vr prmaatmaa dii s'aan vdhaaunn vaalee saadhuu purs' dhn hn| -3 46 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jee grhisth look daan krdee hn, siil kr krdee hn, tp krdee hn, suNdr bbaavnaavaaN viHc aapnnii aalaa lgaauNdee hn, giaanvaan hoo kee s'rdhaa naal caaroo prkaar dee dhrmaaN dii araadhnaa krdee hn, uh dhNn hn| saadhviiaaN atee upaaskaaraaN joo ki nirml giaans'iil dii soobbaa nuuN dhaarn krdiiaaN hn, uh vii dhNn hn, bbaags'aalii mnuHkh nuuN hr rooj inhaaN dii stii nimrtaa naal krnii caahiidii hai| - 4 miHthiaa dris'ttii, lookaaN viHc prupkaar, diaa, vgairaa gunn hunn sNtookh, sHc vgairaa aadi gunnaaN daa visthaar hoovee, vis'aaltaa hoovee, nimrtaa hoovee atee saaree gunn maargnusaarii gunnaaN dii au sraahnaa krdaa haaN| -5 hee jiiv ! tuuN bblii bbaaNt khus' hoo kee bbaars'aalii mnuHkhaaN dee suNdr criHtr dii prsNsaa krn viHc tiaar rhi| meeree kNn hooraa dee ym nuuN sunn kee aanNd maannn| hooraaN dii suHkh-smriHdhii deekh kee ih aHkhaaN prphuHlt hoonn| is sNsaar viHc ajihee prmood bbaav viHc jiiunnaa jiivn dii sphltaa atee saarthktaa hai| duusriaaN dee gunnaaN tooN khus' hoo kee jinhaaN dii paardrs'ii pHtiaa smtaa saagr viHc liin hoo gii hai, unhaaN dee mn dii khus'ii brrii cmkdii dmkdii hai| unhaaN viHc rhiNdee saaree gunn dii nirml hai jaaNdee hn| - 7 47 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudviiN bbaavnaa (giit) hoo vinee, tuuN gunnaaN vHl aadr vaalaa hoo kee iirkhaa bbaav chHdd dee| jinhaaN viHc unhaaN dee krmaaN dee prbbaav tooN kujh vis'ees'taavaaN praapt hooiiaaN hn, us nuuN tuuN anNd naal mhisuus kr| - 1 kiNnaa cNgaa hai, ki kooii bbaas'aalii daan diNdaa hai atee duniiaa viHc us dii vaah-vaah huNdii hai| duusree dee niiveeN bbaav dee lii ajihee prm suHkh dii praaptii kaarn vicaar vii paidaa nhiiN huNdaa| kii tainuuN ajihee cNgee kNm viHc hiHsaa mil skdaa hai| - 2 jinhaaN mhaapurs'aaN dee mn vikaar rhit hn, is sNsaar viHc rhi kee joo upkaar krdee hn, ajihee gunnaaN naal s'iNgaaree mhaapurs'aaN dee naaN asiiN baar baar laiNdee haaN| - 3 iHk shinns'iiltaa gunn hii ajihaa hai jis dii tulnnaa kisee hoor gunn naal nhiiN kiitii jaa skdii| muktii praaptii dee lii saadhn ruup is gunn nuuN hee aatmaa tuuN tiirthNkr prmaatmaa viHc veekh| kroodh tee hNkaar dee doos' ns'tt hoo jaann atee vdhdee hooee krmaaN diiaaN jrrhaaN muHk jaann, ns'tt hoo jaann| - 4 | kujh iHk histh aadmii vii praaii istrii daa tiaag krkee uHtm s'iil vrt daa paalnn krdee hn| baaNjh aNb phl tooN vii lciilaa bnnaa dee, ajihaa unhaaN daa js saaree sNsaar viHc phailiaa hooiaa hai| - 5 jihrriiaaN istriiaaN, aapnnee peekee atee shuree doohaaN kulaaN dii iHjt nuuN aapnnee gunnaaN dee jhNddee naal lhiraauNdiiaaN hn| cNgee Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ criHtrvaaliiaaN unhaaN pviHtr istriiaaN daa drs'n vii mhaan puNn daa kaarn hai atee puNn naal hii mildaa hai| - 6 tHtv dee jaannkaar mhaapurs', saatvik yoogii purs' atee pNjnnaaN viHc s'rees'tth purs' giaan daan viHc buHdhiimaan mhaaNpurs' inhaaN saariaaN nee sNsaar nuuN cmkaaiaa hai| unhaaN daa naam simrnn vii iHk cNgii ghttnaa hai atee puNn vaalaa maukaa huNdaa hai| - 7 | is traaN hooraaN dee gunnaaN daa simrn, kiirtn krkee us viHc anNd maannnaa tee us daa ciNtnn krnaa is trhaaN jiivn nuuN maarthk krnaa| cNgee gunnaaN dii khaan vaalee mhaapurs'aaN dee gunngaan naal tuuN s'aatsuudhaa rs daa seevn riaa kr| - 8 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. krunnaa bbaavnaa (look) is jgt paannii, khaannaa piinnaa, kHprraa, ghr, ghinnee, s'iNgaar aadi dee viHc ruHjhee rhiNdee hn| s'aadii viaah, sNtaan utptii, mn caahee suHkh bbNg aadi diiaaN gHlaaN viHc viaakul atee juttee rhinn vaalee mn sthir kiveeN hoo skdee hn ? - 1 | hr kiimt 'tee, hr haalt viHc sHc jhuutth, ulttaa siHdhaa, iHdhr uHdhr kujh vii krkee, aadmii sNptii ikHtthii krdaa hai atee aadt tooN mjbuur pHkii smjh kee us naal dil tooN jurr jaaNdaa hai| pr dus'mnn roog, ddr, jaaN buddhaapaa atee maut is saarii sNptii nuuN supnee vaaNg raakh kr diNdii hai| - 2 | kujh look mukaablee viHc dduHbee hn, kujh look saa atee iirkhaa dii aHg viHc jldee jhulsdee hooee, dil viHc dhookhaa rHkhdee hn, kujh taaN dhn, aurt, j'miin dee lii lrraaiiaaN lrrdee hn, jhgrrdee hn, kujh sNptii bnnaaunn dee lii dees' videes' viHc bbttk kee dukhii huNdee hn| saaraa sNsaar jiveeN ki sNktt naal ghir giaa hai| kii kriiee ? kii aakhiiee ? - 3 aadmii aapnnee raahiiN bnnaaee ttooee viHc iNnaa dduuNghaa ddiHgdaa hai ki baahr niklnn daa taaN khiaal vii nhiiN rhiNdaa atee hoor j'iaadaa dduuNghaa uHtr jaaNdaa hai| - 4 50 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kujh look naastikvaad kaarn, prmaad daa pHlaa phrrdee hn| doos'aaN dee bbNvr viHc phs kee nigood vgairaa viHc vis'aal duHkhaaN daa saahmnnaa krdee hn| - 5 joo praannii tlee daa updees' nhiiN sunndee atee naa hii dhrm dii iHk vii gHl mNnnn lii tiaar huNdee hn, phir vii unhaaN diiaaN sNptiiaa daa aNt hoo jaaveegaa taaN kiuN ? - 6 hooraaN dee duHkh duur krn dee upaaa joo aadmii soocdaa hai, bbviHkh viHc uh s'rees'tth suNdr suHkh nuuN praapt krdaa hai| - 7 pNdrviiN bbaavnaa (giit) sHjnnoo, dil viHc khus'ii rHkh kee bbgvaan daa bbjn kroo| prmaatmaa dii araadhnaa kroo| joo prmaatmaa dii s'rnn viHc aaee hooee paannii dee lii binaaN kisee trhaaN dii iHchaa dee rhim dil hai| - 1 mn nuuN jraa sthir krkee jin-aagm dee saar daa aNmritpaann kroo| iHdhr uHdhr dee rstee nuuN bbttkaa deenngee| ajihii glt atee s'Nkaa dee vicaaraaN nuuN hmees'aa chHdd dioo| - 2 jis purs' nuuN hiHt, ahiHt atee cNgee buree daa khiaal nhiiN, us tooN 100 gj duur rhinnaa cNgaa hai| kiuNki uh look aapnnee hnaaN dii cturaaii naal bboolee atee ghHtt buHdhii vaalee lookaaN nuuN bbttkaa diNdee hn| sHjnnaaN daa iHk vcn hii jee cNgii trhaaN sviikaar kr liaa jaavee atee j'iNdgii guj'aarii jaavee taaN anNd daa driaa vhi daa hai| - 3 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ glt raah, atee ultt dhaarnaa dee hnheeree viHc jinhaaN diiaaN aHkhaaN 'tee chaaee hooee hn, unhaaN nuuN tuuN sHcee atee asl maarg dii puHchgiHch krdaa hai ? ooee, paannii nuuN dhiiN dii trhaaN rirrknn naal kii mileegaa ? - 4 mn nuuN jee iHkdm ajaad chHdd diHtaa jaavee taaN uh trhaaN trhaaN dee aatNk phailaaveegaa, updrv kreegaa, pr uhii mn jee adhiaatm dee baag viHc binaaN s'rt hoo kee ghuNmnn phirn lHgee taaN shij suHkh dee phuHl khirr jaaNdee hn| - 5 jnm jnm tooN aatmaa viHc ddeeraa laa kee jNmee hooee aasrv, vikthaa, gaurv (hNkaar) atee kaam-iNchaa dee kuurree nuuN baahr kHddh dee| sNbr raahiiN aatmaa anus'aasn nuuN aapnnaa miHtr bnnaa| ih iHk rhHs dii gHl hai| - 6 sNsaar dee jNgl ruupii vn viHc bbttkdee hooee tuuN iNnee ks'tt nuuN shinn krdaa hai| jinees'vr prmaatmaa joo ki sNsaar daa upkaar krn dee lii, hmees'aa tiaar rhiNdee hn, tuuN unhaaN daa maarg grhinn kr| 7 8 vinee naal joo vii kihaa jaaNdaa hai, uh jruur bblaa krdaa hai| tusiiN us nuuN dhiaan naal sunnoo| bbiNn-bbiNn suHkhaaN dee naal atee bbiNn-bbiNn puNnaaN dee naal joorrn vaalee s'aaNtsudhaa rs daa paann kroo| 52 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. mHdhiasthbbvaan (s'look) jis dee shaaree thHkee-ttuHttee hooee mnuHkh araam paauNdee hn, jis dee raahiiN bimaar atee kmj'oor aadmii khus'ii mhisuus krdee hn, raag dvees' nuuN rook kee shij, udaasiintaa jis tooN praapt huNdii hai, ajihaa mHdhiasth bbaav saaddee lii cNgaa hai| - 1 is sNsaar dee look trhaaN trhaaN dee krmaaN dee kaarn bbiNn bbiNn prkaar dii mncaahii - anncaahii bbeed khoolhnn vaaliiaaN gHlaaN krdee hn| us viHc smjhdaar atee viveekii mnuHkh kis dii prsNsaa kree atee kis 'tee guHsaa kroo| - 2 khud bbgvaan mhaaviir svaamii dii aapnnee ceelee jmaalii (sNsaarik ris'tee dee jmaaii nuuN glt sidhaaNt daa prcaar krn tooN rook nhiiN skee| phir kaunn kisee nuuN rook skdaa hai ? is lii bblaa is viHc hai ki asiiN udaasiin mHdhiaasth bbaav viHc sthir hoo jaaiiee| - 3 . tiirthNkr bbgvaan mhaan bls'aalii huNdee hn| phir vii uh kisee tooN joor jbrdstii naal dhrm nhiiN krvaauNdee| sgooN sHcaa dhrm updees' diNdee hn atee praanniiaaN nuuN dhrm viHc lgaauNdee hn| haaN, jee praannii us nuuN sviikaar krdaa hai taaN sNsaar saagr tooN paar hoo jaaNdaa hai| - 4 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ is lii hai sHtpurs'oo ! tusiiN udaasiintaa ruupii aNmrit rs / daa lgaataar seevn kroo| uHchldee atee uphndee hooee anNd dii maujaaN 'tee svaar hoo kee praannii muktii suHkh nuuN paauNdee hn| - 5 soolhviiN bbaavnaa rt) hee vinee ! tuuN s'ees'n udaasiintaa dee suHkh daa lgaataar anubbv kr| udaasiin bbaav prm kliaann dee naal meel kraaunn vaalaa hai| saaree s'aastraaN daa saar atee mn bbaauNdaa phl deenn vaalaa udaasiin bbaav hai| tuuN us daa anubbv kr| - 1 praaii ciNtaa atee praaii pNcaait dee jNjaal nuuN chHdd dee| tuuN khud dee aatm sruup daa ciNtn kr| kooii kNddee kriir nuuN ikHtthaa kree jaaN kooii miHtthee aNbaaN nuuN ikHtthaa kree| tuuN is tooN kii lainnaa hai| - 2 jee kooii teerii aakhii hooii tlee dii gHl nuuN nhiiN sunndaa taaN tuuN us 'tee nraaj naa hai, guHsaa naa kr, phaaltuu beearth praaii ciNtaa viHc jl kee tuuN aapnnee aatm suHkh nuuN kiuN gvaauNdaa hai ? - kujh jrr buHdhii atee muurkh look s'aastraaN diiaaN gHlaaN nuuN drkinaar krkee glt gHlaaN krdee hn| s'aastraaN nuuN jhuutthaa saabt krn dee lii jhuutthiiaaN dliilaaN ghrrdee hn, viarth bkvaas krdee hn| pr jeekr kooii rs vaalaa miHtthaa duHdh chHdd muutr piinn nuuN tiaar hoovee taaN asiiN us daa kii kr skdee haaN ? - 4 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jis dii jihoo jihii gtii huNdii hai, us dii uhoo jihii s'uHdhii huNdii hai| ih gHl tuuN cNgii trhaaN nhiiN smjh rihaa| jis aadmii daa ajihaa bbviHkh huNdaa hai, us nuuN bdlnnaa bhut mus'kil hai| - 5 . | ciHt nuuN khus' krn atee cNgee bbaav naal krn vaalii smtaa nuuN dil viHc bsaa kee baahrlee kptt jaal nuuN ikHtthaa kr| teerii j'iNdgii bhut thoorrhii hai| tuuN kiuN pudraal dii gulaamii viHc ptlaa hooiaa jaa rihaa hai| - 6 anupm tiirth sriikhee ati simrnnyoog suHdh ceetnaa vaalee joo teeree aNdr biraajmaan hai, us nuuN baar-baar aapnniiaaN yaadaaN dee jhrookhee viHc lai aa| is naal tainuuN lNbee arsee tHk suHkh praapt hooveegaa| - 7 paarbrhm dee prm saadhn ruup udaasiin bbaav joo keevl giaan nuuN ujaagr krdaa hai, us nuuN praapt krkee tuuN vinee dee raahiiN rcee is s'aaNtsudhaa rs daa aNmritpaan kr| - 8 551 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grNth saar atee guruu prNpraa (s'look) is trhaaN diiaaN cNgiiaaN bbaavnaavaaN dii khus'buu naal bbriaa hooiaa jiiv aatmaa s'Nkaa rhit hoo kee aatm tHtv dee ciNtn tooN mooh, niiNd, mmtaa aadi nuuN cheetii duur kr diNdaa hai| sHtvs'iil hoo kee mmtaa bbaav nuuN dhaarn krdaa hai| anupm atee sau-sau cHkrvrtiiaaN dee muHkh tooN vii us dee bbaavnaa vaalee mn daa suHkh dduuNghaa huNdaa hai| us suHkh nuuN chuN paasiooN psaar kee aapnnee yuHg nuuN phailaauNdaa hai atee aNt viHc muktii nuuN praapt kr laiNdaa hai| -1 jis bbaavnaa dee subbaaa naal duudhiaan ruupii preet piirraa jraa vii prees'aan nhiiN krdii, us suHkh dee kaarn lhilhaauNdee ciHt nuuN prsNntaa diNdii hai| triptii daa apaar driaa chuN-paasee lhilhaauNdaa hai| jis dee asr naal raag dvees aadi dus'mnn ns'tt hoo jaaNdee hn atee aatm dhii shij ruup tooN praapt hoo jaaNdii hai| vinoo vaalaa, nirml saaph buHdhii vaalaa hai kee tusiiN inhaaN bbaavnaavaaN daa dhiaan kroo| - 2 s'rii hiir vijeesurii jii dee doo ceelee joo skee bbaaii sn, uh sn srii soom vijee jii, vaark atee s'rii kiirtii vijee jii vaack| -3 uhnaaN viHcooN s'rii kiirtii vijee vaack dee ceelee upaadhiaai vinee vijee jii nee is s'aaNtsudhaa rs naauN dee is bbaavnaa bbree grNth dii rcnaa kiitii hai| -4 bikrm sNmt 1723 rdhpur (gNdhaar) ngr viHc khus'ii bbree hirdee naal kiitaa| ih kaus'is us smeeN dee jNn acaariaa srii vijee prbb riis'vr jii dii kripaa naal sph'l hooii| -5 56 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiveeN cNdrmaa 16 klaaN naal bbrpuur hai * * * sris'ttii nuuN aanNd naal bbrdaa hai, usee trhaaN 16 yr ftu wkf // ih grNth saariaaN daa kliaann krn vaalaa hooveeN| ( jd tHk is sNsaar viHc suurj tee cNd dikhaaii 1 * td tHk sHjnnaaN dee mn nuuN ih saaNtsudhaa rs p jii 1 rheegaa atee mn nuuN sthirtaa dee raah dii pgddNddii dikhaauNdaa hai| Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvaadkaaN dii klm tooN ssudhaa 'rs' sNskrit viHc likhiaa upaadhiaai s'rii vinee vicooN jii vii mhHtvpuurn rcnaa hai| jis vic aap nee atmaa daa kliaann krn vaaliiaaN 16 bbaavnaavaaN daa ciNtn pees' kiitaa hai| ih s'aaNtsudhaa rs iHk anookhii atee gaaii jaann vaalii kvitaa hai| is lghuu rcnaa diiaaN 6 bbaavnaavaaN dee 16 prkrnn hn jis nuuN slook atee giit dee ruup viHc pees' kiitaa giaa hai| tiaag muurtii upaadhiaai srii vinoo vijee jii nee subb bbaavnaavaaN naal ih grNth sNsaar dee aHgee pees' kiitaa hai| is rcnaa dee rcnaakaar upaadhiaai srii vic vis'ee jii hn| aap daa jnm bikrm sNmt 1661 nuuN maataa raaj sii atee pitaa teej paal dee ghr hooiaa atee aap daa dees' look bikrm sNmt 1708 nuuN raadrooN vikhee hooiaa| aap sNskrit, paakirt atee gujraatii bbaas'aa dee mhaan vidvaan sn| aap nee aapnnii jiNdgii viHc 40 dee kriib grNthaaN dii rcnaa kiitii| aap nee look-akaar jihaa vikhaalaa grNth sNskrit saahit nuuN diHtaa| is rHth dee aNt vic aap nee aapnnii jaannkaarii is prkaar diHtii hai| acaariaa sii viir vijai dee doo ceelee sn| jee skee bbraa sn| unhaaN dee naaNa sn vaark s'rii smeeN vijee jii atee caark srii kiirtii vijee jii| vaadk srii viirtii vis'ee vii aap dee guruu sn| is grNth dii rcnaa sNmt 123 nuuN gNdhpur (rdhaar viHc sNpuurn hooii, joo ki acaariaa vijee prbbv suurii jii dee aas'iirvaad naal puurii hooii| is rcnaa viHc saanuuN jinaaN mhaaNpurs'aaN daa aas'iirvaad praapt hooiaa hai, uh hn chmnn siNgh dee cauthee pttdhr joon adaariaa 5& Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smraatt s'rii s'iv munii jii mhaaraaj, hHchaaptii acaariaa srii niyaanNd suurii jii mhaaraaj, acaariaa mhaas'mnn dee aagiaavt tpHsvii munii s'rii jai cNd laal jii, jain jyootii jithee s'aasn viraa sNdhaaraa saadhikaa srii svrnnkaaNtaa jii mhaaraaj dii prmuHkh jis up prvrtnii saadhvii s'rii sudhaa jii mhaaraaj| asiiN inhaaN mhaaNpurkhaaN nuuN nmskaar krdee haaN| aas krdee haaN ki bbviHkh viHc vii inhaaN daa aas'iirvaad bnniaa rheegaa| pustk viHc rhi giiaaN truHttiiaaN atee pruuph riiddiNg dii truHttiiaaN lii asiiN khimaa dee yaack haaN| mitii : 10 nvNbr, 2012 mNddii goobiNdgrrh| sutciNtk prsootm jain rviNdr jain pNjaabii jain leekhk maaleerkoott Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smrpnn dhrm bbraa bbuumnnoopaask srii prs'ootm jain saahib mNddii goobiNdgrrh nuuN jnm din dee s'ubb maukee tee s'rdhaa tee preem naal bbeeNtt bbeeNtt krtaa : rviNdr jain 10-11-2012