Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTaprabhAvI dAdA zrIjinakuzalasUri [bhaMvaralAla nAhaTA] pragaTaprabhAvI, bhaktavatsala bIsare dAdA sAhaba zrI rahakara kozavANA padhAre aura vahIM saM0 1376 mitI ASAr3ha jinakuzalasUri atyanta udAra aura apane samaya ke yugapradhAna zukla 6 ko anazanapUrvaka svargavAsI hue| mahApuruSa the| Apa mAravAr3a. sAmiyANA ke chAjahar3a usa samaya gujarAta kI rAjadhAnI pATaNa meM kharataragotrIya maMtri devarAja ke putra jesala yA jilhAgara ke putra gaccha kA prabhutva bar3hA-car3hA thaa| gaccha ke karNadhAroM ne the aura ApakA janmanAma karmaNa thaa| saM0 1337 mitI yahIM para AcArya pada-mahotsava karane kA nirNaya kiyA / bhArgazIrSa kRSNa 3 somavAra ke dina punarvasu nakSatra meM ApakA bar3e-bar3e AcArya va zramaNoM sahita gujarAta, sidha, janma huaa| Apake khAnadAna meM dhArmika saMskAra atyanta rAjasthAna aura dillI pradeza Adi ke saMdha ko nimantrita kara zlAghanIya the| kharataragaccha nAyaka, cAra rAjAoM ko bulAyA gyaa| saM0 1377 mitI jeSTha kRSNa 11 kuMbha lagna pratibodha karane vAle kalikAla-kevalI zrI jinacandrasUri ke meM AcArya pada kA abhiSeka huA / usa samaya rAjendracandrApAsa Apane vairAgyavAsita hokara saM0 1347 phAlguna cAryajI ke sAtha upAdhyAya, vAcanAcAryAdi 33 sAdhu zuklA 8 ke dina dIkSA lii| gurumahArAja saMsArapakSa meM Apake aura 23 sAdhviyA~ thiiN| suzrAvaka jAlhaNa ke putra tejapAla, cAcA hote the| ApakA dIkSAnAma kuzala kIrti rakhA gyaa| rudrapAla, jo maMtrIzvara karmacandra bacchAvata ke pUrvaja the, ne usa samaya upAdhyAya vivekasamudra, gaccha meM gItArtha aura vayo- pracura dravyaya kara mahotsava mnaayaa| unhoMne usa samaya vRddha the jinake pAsa bar3e-bar3e vidvAna AcAryoM ne vyAkaraNa, 100 AcArya, 7.0 sAdhu aura 2400 sAdhviyoM ko nyAya, tarka, alaMkAra, jyotiSa Adi kA adhyayana kiyA thaa| apane ghara bulAkara pratilAbha kara vastra phiraaye| bhImakuzalakotijI kA vidyAdhyayana bhI Apake pAsa huA aura pallo, pATaNa, khaMbhAta, bIjApura Adi ke saMgha ne bhI utsava sarvatra vicarate hue zAsana prabhAvanA karane lge| saM0 meM ullekhanIya yogadAna kiyA thaa| vA0 kuzalakIrti 1375 mAghasudi 12 ko Apa gurumahArAja dvArA vAcanA- kA nAma zrIjinakuzalasUri prasiddha kiyA gyaa| cArya pada se vibhUSita hue| sUrijI saM0 1378 kA cAturmAsa bhImapallI karake ____ samrATa kutubuddIna se nirvirodha tIrthayAtrA dokSA, mAlAropaNa, padavI dAna Adi aneka dharmaprabhAvaka kA pharamAna prApta mahatiyANa acalasiMha ke saath| kArya karake apane jJAnabala se vidyA-guru upAdhyAyazrI zrIjinacandrasUrijI mahArAja hastinApura evaM mathurA kI vivekasamudrajI kA AyuzeSa nikaTa jJAtakara pATaNa padhAre yAtrA kara khaMDAsarAya pdhaare| vahA~ kamparoga utpanna hone aura jyeSTha kRSNa 14 ke dina unheM azana karavA diyaa| para apanA Ayu-zeSa nikaTa jJAta kara apane paTTa para vA0 - upAdhyAyajI paMca-parameSThI dhyAna pUrvaka jyeSTha zuvala 2 ko kuzalakIti gaNi ko abhiSikta karane kA nirdeza-patra rAjendracandrAcArya ke nAma se vijayasiMha ko sauNpaa| sUrijI rANA svargavAsI hue / sUrijI ne mitI ASAr3ha zukla 13 ke dina mAladeva cauhAna kI vinati se mejatA pdhaare| vahAM 24 vima unake stUpa kI pratiSThA kI ora nahIM cAturmAsa kiyaa|
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ saM0 1379 meM mArgazIrSa kRSNa 5 ko aneka nagaroM ke sammilita ho saMkhezvara tIrthAdi ko yAtrA karate hue ASAr3ha maharddhika zrAvakoM kI upasthiti meM seTha tejapAla ne zAMti- kRSNa 6 ke dina zatrujaya phuNce| vahA~ uso dina do dIkSAeM nAtha vidhicaitya meM jalayAtrA sahita pratiSThA mahotsava huii| dUsare dina samavasaraNa, jinapatisUri, jinezvarasUri mnaayaa| isI dina zatrujaya mahAtIrtha para kharataravasahI meM Adi gurumUrtiyoM kI pratiSThA ke sAtha pATaNa meM pUrva mAnatuMgaprAsAda kI nIMva DAlI gyii| zrIjinakuzalasUrijI pratiSThita yugAdideva bhagavAna ko sthApita kiyA / ne zilA, ratna aura dhAtumaya 150 pratimAeM svakIya mUla ASAr3ha kRSNa 6 ke dina bratagrahaNa, nandI mahotsavA di ke sAthasamavazaraNadvaya, jinacandrasuri, jinaratnasUri Adi ke sAtha sAtha sukhakIrti gaNi ko vAcanAcArya pada diyaa| usa nAnA adhiSThAyaka mUrtiyoM kI pratiSThA kii| isa mahotsava yAtrIsaMgha ke dvArA tIrtha ke bhaNDAra meM 50000) rupaye kI meM bhImapallI aura AzApallI Adi ke zrAvakoM ne bhI AmadanI huii| kAphI sahayoga diyA thaa| pratiSThA ke anantara sUri mahArAja yaha vizAla yAtrI saMgha sUrijI ke sAtha ASAr3ha sudi bIjApura saMgha kI prArthanA se vahAM padhAre aura vAsupUjya 14 ko giranAra pahu~cA, yahA~ bhI saMgha ke dvArA vividha prabhu ke mahAtIrtha kI vaMdanA kI / phira trizRGgama padhAre aura utsavAdi hue / tIrtha ke bhaMDAra meM 40000) rupaye kI saMgha sahita tAraMgAjI evaM ArAsaNa tIrthoM kI yAtrA kii| Amadano huii| Ananda ke sAtha yAtrA sampanna kara zrAvaNa mantrIdalIya jagatasiMha ne svadharmI vAtsalya, dhvajAropAdi zukla 13 ko pATaNa padhAre / 15 dina taka nagara ke bAhara kaI utsava kiye| sUrijI ne yAtrA se lauTakara pATaNa udyAna meM Thahara kara bhAdrapada kRSNa 11 ko samAroha pUrvaka cAturmAsa kiyaa| nagara-praveza huA, tadanantara saMgha ne dillI kI ora prasthAna ___saM0 1380 meM seTha te napAla rudrapAla ke mAnatuMgavihAra kiyaa| jinAlaya ke yogya mUlanAyaka yugAdIzvara bhagavAna kI 27 saMvat 1381 mitI vaizAkha kRSNa 5 ko pATaNa ke aMgula ko karpUra-dhavala pratimA, jinaprabodhasUri, jinacandra- zAMtinAtha vidhicaitya meM sUrijI ke karakamaloM se virATa sUri, kapardI yakSa, kSetrapAla, aMbikAdi evaM dhvajadaNDAdi pratiSThA-mahotsava saMpanna huaa| inameM jAlora, derAvara tathA ke sAtha anya zrAvakoM kI nirmApita bahuta sI pratimAoM zatrujaya ( bUlhAvasahI aura aSTApada prAsAda ke lie 24 kI pratiSThA karavAyo / mArgazIrSa kRSNa 6 ko mAlAropaNa biMba ), uccAnagara ke lie agaNita jina pratimAeM tathA bratagrahaNa, nando mahotsavAdi vistAra se utsava hue| pATaNa ke lie jinaprabodhasUri, derAvara ke lie jinacandrasUri, dillI nivAsI seTha rayapati ne samrATa gayAsuddIna aMbikA Adi adhiSThAyaka va svabhaMDAra yogya samavasaraNa kI tugalaka se tIrthayAtrA ke lie pharamAna prApta kara zrIjina- bhI pratiSThA ko / vaizAkha kRSNa 6 ke dina do bar3I dIkSAeM', kuzalasUrijI se anumati magAI, phira vizAla saMgha ke sAtha pAMca sAdhu-sAdhviyoM kI dIkSA, jayadharma gaNi ko upAdhyaya vai0 kR07 ko prayANa kara ke kanyAnayana, narabhaTa, phalaudI pada tathA anya vrata grahaNAdi vistAra se he| pArzvanAtha kI yAtrA kara deza-videza ke saMgha sahita mArgavartI sarimahArAja ko vIradeva Adi ne pATaNa se atyanta Agraha tIrthasthAna karate hue pATaNa pahu~ce / zrIjinakuzalasUrijI ko pUrvaka bhImapallI bulaayaa| saMgha ne samrATa gayAsuddona se tIrthabhI atyanta AgrahapUrvaka saMgha ke sAtha padhArane kI vinatI yAtrAke hetu pharamAna prApta kara jyeSTha kRSNa 5ko bhImapallI se kii| sUrijo dhu aura 16 sAdhviyoM ke sAtha saMgha meM prayANa kiyaa| sarijI ke sAtha 12 sAdhu aura kaI sAdhviyAM
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ [31] bhI thiiN| saMgha vAyar3a, sairisA, sarakheja, AzApallI hote hue khaMbhAta pahu~cA / jisa prakAra jinezvarasUrijI ke padhArane para saM0 1286 meM mahAmaMtrI vastupAla ne evaM sa0 1364-67 meM seTha jesala ne zrI jinacandrasUrijI kA pravezotsava kiyA thA usI prakAra sUrijI kA isa samaya dhUmadhAma se pravezosaba huaa| ATha dina taka nAnA utsavAdi saMpanna kara AnandapUrvaka yAtrA karate hue zatrujaya kI ora cale / ghAMghUkA meM mantradalIya Tha0 udayakaraNa ne saMgha kI bahuta bhakti kI / zatruMjaya pahu~ca kara sUrijI ne dUsarI bAra yAtrA kI / tIrtha ke bhaMDAra meM 15000 kI AmadanI huii| AdinAtha prabhu ke vidhi caitya meM navanirmita caturviMzati jinAlaya, devakulakAoM para kalaza va dhvajAdi kA AropaNa huaa| saMgha sahita sUrimahArAja talahaTI meM Aye / lauTate samaya saMrisA, saMkhezvara, pADala hote hue zrAvaNa zuklA 11 ko bhImapallI padhAre / saM0 1382 vaizAkha zuklA 5 ko vinayaprabha, matiprabha, hariprabha, somaprabha sAdhu evaM kamalazrI, lalitazrI ko samArohapUrvaka dIkSA dii| pattana, pAlanapura, bIjApura, AzApallI Adi kA saMgha bhI upasthita thaa| tIna dina amAri udghoSaNA ke sAtha bar3e utsava hue| phira sUrijI sAcaura pdhaare| mAsakalpa karake lATahRda pdhaare| saMgha ke Agraha se bAr3amera meM caumAsA karake zrI jinadattasUri racita cetyacaMdanakulaka para vistRta vRtti kI racanA kI / saM0 1303 pauSa zuklA 15 ko jesalamera, lATahada, sAcaura, pAlanapurIya saMgha ke samakSa amAri ghoSaNApUrvaka bar3o dokSA Adi aneka utsava hue / tadanantara jAlora saMgha kI vinatI se vihAra karake lavaNakheTaka padhAre / yahA~ sUrijI ke pUrvaja uddharaNa vAhitrika kArita zAMtinAtha jinAlaya thA evaM guru jinacandrasUrijI kA janma evaM dIkSA yahIM huI thI / yahA~ se samayANA ( janmabhUmi ) hote hue jAlora padhAre / yahAM uccapura, devarAjapura, pATaNa, jesalamera, sivANA, zrImAla, sAcaura, guDhahA Adi ke saMgha ke samakSa paMdraha dina taka dIkSArthiyoM ke satkAra sahita phAlguna kRSNa ko dIkSA, pratiSThA, vratoccAraNAdi vividha utsava hue| rAjagRha tIrtha ke vaibhAragiri sthita caturviMzati jinAlaya ke mUlanAyaka mahAvIra svAmI Adi chaneka pASANa aura dhAtu bimba gurumUrtiyAM Adi ko pratiSThA evaM nyAyakIrtti lalitakIrti, somakIrti amarakItti, jJAnakIti, devakIrti6 sAdhuoM ko dIkSita diyA / jAlora se caitra kRSNa meM vihAra kara samiyANA, kher3a nagara hote hue jesalamera mahAdurga pdhaare| sindha deza ke zrAvaka apane udhara padhArane ke lie bAra-bAra vInati kara rahe the ataH patraha dina rahakara siMdha deza ke dezavara nagara meM pdhaare| vahAM svapratiSThita AdinAtha prabhu kA vandana kiyA / phira uccanagara padhArakara hindu-musalamAna sabako dharmopadezoM se Anandita kiyA / eka mAsa rahakara vApisa derAvara pdhaare| saM0 1384 mAgha zu0 5 ko ucca derAvara, kyAsapura baharAmapura, malikapura ke zrAvakoM aura adhikAriyoM ke anurodha se pratiSThA, vratagrahaNa Adi bar3e vistAra se sampanna kiye| rANukakoTa, kyAsapura ke lie do AdinAtha mUlanAyaka biMba va dhAtu-pASANa kI aneka pratimAeM pratiSThita kii| bhAvamUrti, modamUrti, udayamUrti, vijaya mUrti, hemamUrti, bhadramUrti, mevamUrti, padmamUrti, harSamUrti Adi nau sAdhu kuladharmA, vinayadharmA aura zIladharmA nAmaka tIna sAdhviyoM kI dIkSA huii| saM0 1385 phAlguna zu0 4 ke dina uctrApura, bahirAmapura, kyAsapura ke kharatara gacchIya saMgha kI vidyamAnatA meM navadIkSitoM kI upasthApanA, anekoM vratagrahaNa va kamalAkara gaNi ko vAcanAcArya pada diyA / saM0 1386 meM bahirAmapura padhAre / vahAM dharmaprabhAvanA kara kyAsapura ke hindumusalamAna sabako Anandita kiyA / 6 dina utsavAdi ke pazcAt khojAvAta padhArakara kyAsapura pdhaare| musala -
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 32 ] mAna nabAba aura sabhIlogoM dvArA sUrijI kA aisA pravezo- paTTadhara zrI jinapadmasUri kA TotsA ma. tsava kiyA gayA jo saM0 1238 meM antima hindU samrATa dhUma-dhAma se huaa| zrIjinapadmasUrijI ne 5 upAdhyAya pRthvIrAja dvArA kiye ajamera ke utsava kI yAda dilAtA 12 sAdhuoM ke sAtha jemalara padhAradAra cAtumAsa kiyA / thaa| tadanantara derAvara padhAra kara saM0 1386 kA caturmAsa inake atirikta ApakA ziSya parivAra bahuta bar3A tha. . vahIM kiyaa| bAraha sAdhuoM ke sAtha uccAnagara jAkara u0 vinayaprabha, somaprabha ityAdi kI paramparA maiM bahuta se mAsakalpa kiyaa| phira aneka grAma nagaroM meM vicarate hue bar3e-bar3e vidvAna aura granthakAra hue haiN| vinayaprabhopAdhyAya parazurorakoTa ge| vahAM se bahirAmapura hote hue unnavi- kA gautamarAsa jaina samAja meM bahupracalita racanA hai ApakA hArI zrI jinakuzalasUrijI derAvara padhAre aura saM0 1387 saMskRta meM naravarmacaritra evaM kaI stotrAdi upalabdha haiN| kA vahIM cAturmAsa vahIM kiyaa| zrIjinakuzalasUri jI ne apane jIvana meM zAsana kI ___ saM0 1388 meM uccApura, bahirAmapura, kyAsapura, bar3I prabhAvanA kI unhoMne pacAsa hajAra naye jaina banAkara silAravAhaNa Adi sabhI sthAnoM ke zrAvakoM kI upasthiti paramparA-mizana ko akSuNNa rkhaa| Apa uccakoTi ke vidvAna aura prabhAzAlI vyakti the| dAdAzrIjinadattasUri meM mArgazIrSa zu0 10 ko vratagrahaNAdi nandImahotsavapUrvaka jI kRta caityavaMdana kulaka nAmaka 27 gAthA kI laghu kRti vidvat ziromaNi taruNakItti ko AcArya pada dekara taruNa para 4000 zloka parimita TIkA racakara apanI apratima prabhAcArya nAma se prasiddha kiyaa| paM0 labdhinidhAna ko pratibhA kA udAharaNa prastuta kiyA hai| isameM 24 dharma upAdhyAya pada diyA, jayapriya, puNyapriya evaM jayazrI, dharmazrI, kathAe~ haiM jinameM zreNika mahArAja kathA to 645 zloka ko dIkSita kiyaa| saM0 1386 kA cAturmAsa derAvara parimita haiN| isa grantha meM aneka siddhAntoM ke pramANa bhI meM kiyA aura taruNaprabhAcArya va labdhinidhAnopAdhyAya ko uddhata haiN| ApakI dUgarI kRti jinacandrasUri catuHsaptasyAdvAdaratnAkara, mahAtarka ratnAkara Adi siddhAntoM kA tikA prAkRta kI 74 gAthAoM meM hai| isake atirikta parizIlana krvaayaa| mAgha zukla meM tIbrajvara va zvAsa kI kaI stotrAdi bhI saMskRta meM aneka race the, jinameM 8 stotra vyAdhi hone para apanA AyuzeSa nikaTa jJAtakara zrI taruNa- upalabdha haiM / prabhAcArya va labdhinidhAnopAdhyAya ko apane pada para Apa apane jIvitakAla meM jisa prakAra jaina saMgha ke padmamUtti ko gacchanAyaka banAne kI AjJA dekara anazana mahAna upakArI the svargavAsa ke pazcAt bhI bhaktoM ke mano* karake mati phAlguna kRSNa 5 kI rAtri ke pichale pahara meM vAMchita pUrNa karane meM kalpavRkSa ke sadRza haiN| Apane anekoM svarga sidhaare| vidyutagati se samAcAra phailate hI sindha ko darzana die haiM aura smaraNa karane vAloM ke lie hAjarA deza ke gA~voM ke loga derAvara A phuNce| phA0 kR06 hajUra haiN| yahI kAraNa hai ki Aja 637 varSa bIta jAne ko 75 maMDapikAoM se maMDita niryAna vimAna meM virAja- para bhI Apa pratyakSa haiN| Apa bhavanapati-mahaddhika karmendra mAna kara bar3e mahotsavapUrvaka zokAkula saMgha ne nagara ke nAmaka deva haiN| jIvitakAla meM bhI dharaNendra ApakA bhakta rAjamArgoM se hote hae sUrijI ke pAvana zarIra ko smazAna thA aura svarga meM bhI dharaNendra-padamAvatI indra-indrANI se meM le jAkara agnisaMskAra kiyaa| abhinna maitrI hai| Aja sAre bhAratavarSa meM Apake jitane sUrijI ke agni-saMskAra sthAna meM sundarastUpa nirmANa caraNa va mUrtiyA~-dAdAvAr3iyA~ haiM, anya kisI ke nhiiN| kiyA gayA jo Age calakara tIrtha rUpa ho gyaa| mitI yahA eka gurudeva ke mahatva kA sAkSAt udAharaNa haiM / 9-10 jyeSTha zukla 6 ko haripAla kArita AdinAtha pratimA, varSa bAda Apake janma ko sAta sau varSa pUre hote haiM AzA derAvara stUpa, jesalamera aura kyAsapura ke liye zrIjinakuzala- hai bhakta gaNa aSTama janma zatAbdI bar3e samAroha se manAkara mUrijI kI tIna mUrtiyoM kA pratiSThA mahotsava huaa| Apake
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ S - / w S7 ANHI kaTaprabhAvodAdA zrIjinakuzalasUri mUrti bar3e dAdAjI, (maharaulI) zrI jinaprabhasUri mUrti (kharatarabasahI, zatra aya) Jain Education Internaciona yumapradhAnazrIjinacandrasUri (caturtha dAdA) RSabhadeva jinAlaya (bIkAnera) mahArAjaary.org
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ HAN saM0637 meM zrI udyotanasUri pratiSThita AdinAtha pratimA gAMgANItIrtha saM0 1083 pra0 AdinAtha paMcatIrthI jaina zve0 pacAyatI maMdira, kalakattA air Education International jainAcArya zrIjinakIndasAgarasarijI zrI jaina zvetAmbara mandira gAMgANI tIrtha inelibrary.ong |