Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIzrIvallabhopAdhyAya-praNItam zrIpArzvanAthastotradvayam saM. ma0 vinayasAgara anusandhAna aMka 26 (disambara 2003) meM vAcaka zrIvallabhopAdhyAya racita 'zrImAtRkA-zlokamAlA' ke paricaya meM zrIvallabhajI ke vyaktitva aura kRtitva kA saMkSipta paricaya diyA hai| inakI kRtiyoM kA vizeSa paricaya 'arajinastavaH' (sahasra dala kamala gabhita citrakAvya) kI bhUmikA aura 'haimanAmamAlAziloJcha:'ko bhUmikA meM maiMne diyA hai / zrIvallabhopAdhyAya kI sAhitya jagata ko jo viziSTa dena rahI hai vaha hai kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya racita liGgAnuzAsana aura kozagranthoM kI TIkA karate hue 'itibhASAyAM, itiloke' zabda se saMskRta zabdoM kA rAjasthAnI bhASA meM kisa prakAra prayoga hotA hai, yaha dikhAte hue lagabhaga 3000 rAjasthAnI zabdoM kA saMkalana kiyA hai, jo anyatra durlabha hai / anya TIkAkAroM ne bhI isa prakAra kI paddhati ko nahIM apanAyA hai / inake dvArA saMkalita lagabhaga 3000 zabdoM kA 'rAjasthAnI saMskRta zabda koza' ke nAma se maiM sampAdana kara rahA hU~ jo zIghra hI prakAzita hogA / zrIvallabhopAdhyAya dvArA svayaM likhita do pratiyA~ abhI taka avalokana meM AI haiM- 1. vi0saM0 1655 meM likhita mahArANA kumbhakarNakRta caNDizataka TIkA sahita kI prati rAjasthAna prAcya vidyA pratiSThAna, jodhapura kramAMka 17376 para prApta hai aura dUsarI svalikhita prati zrIsundaragaNikRta 'caturviMzatijinastutayaH' kI prati mere saMgraha meM hai / kavi, TIkAkAra aura svataMtra lekhana ke rUpa meM inake grantha prApta the kintu inake dvArA racita koI bhI stotra mere avalokana meM nahIM AyA thA / saMyoga meM anveSaNa karate hue do durlabha stotra prApta hue haiM ve yahA~ diye jA rahe haiM / isakI hastalikhita prati kA paricaya isa prakAra hai - zrIhemacandrAcArya jaina jJAna bhaNDAra, pATaNa, zrI tapAccha bhaNDAra,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 anusaMdhAna - 28 DAbaDA 248 kra0 naM0 12357 patra 1, sAIja 25.5 x 12 sI. ema., paMkti 16, akSara 46, lekhana anumAnataH 17vIM zatAbdI, racanA ke tatkAlIna samaya kI likhita yaha zuddha prati hai / 1. 2. pArzvajinastotra yamakAlaGkAra garbhita hai / isake padma 14 haiM / 1 se 13 taka padya sundarIchanda meM hai aura antima 14vAM padya indravajrA chanda meM hai / kavi ne pratyeka zloka ke pratyeka caraNa meM madhyayamaka kA saphalatApUrvaka prayoga kiyA hai| udAharaNa ke lie prathama padya dekhie jinavarendravarendrakRtastute, kuru sukhAni sukhAniranenasaH // bhavijanasya janasyadazarmadaH, praNatalokatalokabhayApahaH // 1 // isameM prathama caraNa meM 'varendra-varendra' dvitIya caraNa meM 'sukhAni sukhAni', tIsare caraNa meM 'janasya janasya' aura cauthe caraNa meM 'taloka taloka' kI chaTA darzanIya hai / yahI krama 13 zlokoM meM prApta hai / timirIpurIzvara zrI pArzvanAthastotra yaha samasyA - garbhita stotra hai / kavi ne timirIpura sthAna kA ullekha kiyA hai / yaha timirIpura Aja tiMvarI ke nAma ke prasiddha hai jo jodhapura se lagabhaga 25 kilomITara dUra hai 1 yaha samasyA pradhAna hote hue bhI mahAkavi gosvAmI tulasIdAsa ke "jAkI kRpA paMgu giri laMghe" ke anukaraNa para kavi kI bhAvAbhivyakti hai / prabhu ke prAtaHkAla darzana karane para nirdhana bhI dhanavAna ho jAtA hai, mUka bhI vAcAla ho jAtA hai, badhira bhI sunane lagatA hai, paMgu bhI nRtya karane lagatA hai aura kurUpa bhI saundaryavAna ho jAtA hai / 12 zloka hai / isameM kavi ne vasantatilakA Adi 7 chandoM kA prayoga kiyA hai / aba donoM stotroM kA mUla pATha prastuta hai / -
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 zrIpArzvanAthastotram (sundarIcchandaH) // OM namaH // avikalaM vikalaMkamuniH zivaM, vigatamo gatamohabharaH kriyAt / vinayavannanayavannRbhirarcitaH pramadado madadoSamalojjhitaH // 2 // kalikumArgakumArgamahAmRgadviparipo'paripo paramaM padam / vitarame varame caraNAmbuje, ratimato'mamato mahitastava // 4 // asumataH sumataH zubhatIrthapaH sumahaso'mahasojjhitamAdhupaH / viditajAtira'jAtiratiH zriyaM, vitanutAttanutAmaladIdhitiH ||6|| jinavarendravarendrakRtastute, kuru sukhAni sukhAniranenasaH // bhavijanasya janasyadazarmadaH, praNatalokatalokabhayApahaH // 1 // munijane nijanemiyujA mudaM, vitaratAtaratA ca bhavAMbudhim / avirataM virataM sa dadAtu zaM, zivaramAvaramApi hi yena vai // 3 // suragurUpamarUpamanoharaiH, pravaradhIbhiradhIbhirasaMyutaiH / abhinuto bhavato bhavato'vatAjjinavaromararomarakApahRt // 5 // 31
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 sukavirAjivirAjitaparSadAzritamasaMtama'saMtamasaMzriyA / bhajata mAlatamAla samudyutipracuramartyaramartyapahaM gurum ||8|| munipateramRteramRtezituzcaraNamakSayamakSayadaM sadA aritahantura 'hanturasAchraye vitarasodarasodarasaGgare ||10|| sutanubhA'tanubhA tanubhAvukaM, vRjinahajjinahatkamalAryamA / satatamAtatamAnanu pArcito, vijayado jayadohadapUrakaH // 12 // anusaMdhAna- 28 sakalamutkalamutpalalocanaM namata taM matatantramagaH pradam / munijanA nijanAyakamAdarAdasitaruksitarukkaruNAparam ||7|| bhujagacihnamamaMdamamaMdakaM, caturasAdarasAdaramAnakam / bhRzamamaMdatamaMdatarAMhasaM, vasumatI tamatItarasaM bhaje ||9|| bhavavRSAya vRSAyatasaMyamaH, zubhavato bhavato navado mama / sukhakRte khakRte viditAvadhe, vimaladhImaladhIrimayuvibho ! // 11 // sumahitAni hitAni vacAMsi yaH, zrutivazantavazaMtanu pArzvarAT / nayati tasyatitasya ca durvizaM naravaraH stavarastamasojjhitam // 1.3 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ July 2004 (indravajrA chandaH) itthaM stuto yo yamakastavena, vAmAGgajaH pArzvajino janAnAm / bhUyAdvibhUtyai vibhutAprazastaH, zrIvallabhenArcitapAdapadmaH || 14 || iti zrIpArzvanAthajinaM yamakamayaM stotraM samAptam / timirIpurIzvara zrIpArzvanAthastotram samasyAmayaM (vasaMtatilakAvRttam) zrI pArzvanAthajinapaM tamahaM stavImi, dRSTvA yadIyavaradhArimavaddhanatvam / sthUlonnato'pi janamAnasamutsumeruH, zailo bibhatti paramANusamatvameSAm // 1 // (vasaMtatilakAvRttam) yastarhi pazyati mukhaM suSamaM prabhAte, niHsvo'pi pArzvajina jAyata induraukAH / mUka: prajalpati zRNoti ca karNahInaH, paMguzca nRtyati vibhAtitarAM kurUpaH ||3|| (indravajrA ) vAmeya sarvvayamahaM smarAmi, trailokyalokaM pRNavarNyavarNam / dharmopadezAvasare yadAsya candro hi pRthvyAmudito vibhAti // 2 // (indravajrA ) zrIpArzvanAthaH satataM karotu, zreyAMsi bhUyAMsi natAGgabhAjAm / yatkIrtinakSatralasattara rdedIpyate vyomatale samudraH // 4 // 333
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 (indravajrA ) pArzvaprabho ! tvaM timirIpurIzaM, dhyAyaMzciraM ghAtikukarma hatvA / jJAnauSadhaM prApa vilAsi tasmAdandho jagat pazyati darzarAtrau // 5 // (vasantatilakAvRttam) pApAni nAzaya bhavAntarasaJcitAni, sa tvaM jineza racayAzu ca maGgalAni / yatsadvizuddhayazasaH sphuratastrilokyAM, somazcireNa zuzubhe khalu nIlamUrtiH // 7 // (toTakavRttam) praNataH satataM kurute stavanaM, mahanaM ca yakastava devanaraH / kuzalaM kamalAmarujaM ca zivaM, labhate labhate labhate labhate ||6|| (mAlinIcchandaH) samavasaraNamadhyAsInasannASTakarman, prahatakumatimAna tvatpadAbhyarcanArtham / jinavara suranAgairAgate rAgavadbhiH, zubhabhuvi bhuvi dRzyete chupAtAlalokau // 9 // anusaMdhAna - 28 (upendravajrA ) prApUyate namrasurendramayaidivaspRthivyoratha pArzvanAthaH | yadIyagAmbhIryaguNAgrato vai, dadhAti sindhuH surabhI padAbhAm // 8 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 35 (indravajrA) svaH sindhupAnIyasamAnarAjadhuSmadyazomaMjulamaNDalAlyA / vistAravatyA nabhasA tadAtardedIpyate candra ivoSNarazmiH // 10 // (indravaMzA) zrIpArzvanAthassa dadAtu maGgalaM, sphUrjadyazobhirgurubhiryadIyakaiH / kSIrAmbunidhyaMtarazubhrimopamaidedIpyate rUpyanibhaM hi kajjalaM // 11 // (stragdharAcchandaH) itthaM zrIpArzvanAthaH zamayamavitadurmanmatho valgumArge, muktizrIpattanAptorbhavatu bhuvi vizAM bhAvukAnAM pradAtA / sphUrjatchIpAThakajJAnavimalasugurUpAstiraktena bhaktyA, dhImacchrIvallabhena stutakRtavacasA satsamasyAstavena / / 12 / / iti zrItimirIpurIzvarazrIpArzvanAthajinarAjaprazasya-samasyAstotraM samAptam / kRtiriyaM zrIjJAnavimalopAdhyAyamizrANAM caraNasarasIruhacaJcarIkaprakAra vAcanAcAryazrIvallabhagaNInAmiti / zrIrastu || C/0. prAkRta bhAratI 13-A, maina mAlavIya nagara jayapura-302017