Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ paritrAjikAnu romAMcaka lagna ane tenA putranA mukhya sAthe salApa [ 35 ] < 6 lalitavistara nI peThe mahAvastu ' paNa dhapara parAnA eka kathAgraMtha che. emAM muddanA vanane lagatI aneka AkhatA kathArUpe ane paurANika zailIe varNavavAmAM AvI che, enuM saskRta paMDitane paricita saMskRtathI bahu judA prakAranuM che. emAM pAli, prAkRta ane apabhraMza jevI bhASAonuM evuM mizraNa che ke teNe eka viziSTa rUpa dhAraNa karyuM che. mahAvastu ' graMtha traNa bhAgamAM perisathI prasiddha thayelA che. temAM eka bhikaH nAmanA parivrAjakanI (bhAga 3, pR. 389 thI 401) kathA che. bhika parivrAjakarUpe buddha pAse Ave che ane aneka prazno pUche che. yuddha tenA javAba Ape che. chevaTe salika javAbathI saMtoSa pAmI jInA ziSya ane che. ATalI muddAnI vastu e graMthamAM eTalI badhI caka zailImAM ane rAmAMcaka rIte vavavAmAM AvI che ke kAI paNa vAcaka te kathA pratye anAyAse AkarSAya. tethI A lekhamAM ene sAra ApI chevaTe keTalAka muddA upara samAlocanA ane kAMIka tulanA karavA dhAruM chuM. ' banArasathI thAuM dUra sipattana sthaLamAM mRgadAva nAmanuM upavana hatuM. e Aje sAranAthanA nAmathI prasiddha che, ane tyAM prAcIna azAstUpa vagere aneka avazeSo maLI AvyA che. te mRgadAva upavanamAM ekavAra tathAgata yuddha padhArelA. te samayanI sabhika paritrAjakanI A salApakathA che. mathurA nagarImAM eka dhanADhaya zreSThI vAsa karatA. tene tyAM kanyA upara kanyA ema cothI phanyAnA janma thayo. uparAupara cAthI kanyA amagaLa che evI mAnyatAthI prerAi te zreSThIe e kanyA eka parivrAjikAne arpita karI kahyuM ke jyAre A kanyA uMmare paheoMce tyAre ene tame dIkSA Apo; te tamArI ziSyA thaze. zreSThIe te kanyAnA uchera mATe eka dhAvamAtA ApI ane tenA pASaNa arthe joItuM nANuM paNu ApyuM. pANImAM kamaLa vadhe tema e kanyA vadhavA lAgI. samajaNI thaI ke tarata ja parivrAjikAe ene 63
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ *94 ] darzona ane cittana pravajyA ApI. anukrame e badhAM parivrAjakazAomAM eTalI badhI niSNAta banI ke te aneka paritrAjikA sAthe aMdaroaMdara carcA karatI, paNa kAI ene jItI ke pahAMcI zakatuM nahi ane te sarva zAstravizArada tarIke tathA eka athavAdI tarIke prakhyAti pAmI. have ema banyu ke eka brAhmaNa paMDita, je vaizAstra pAragAmI ane vaiyAkaraNu uparAMta sadanavizArada paNa hatA, te karatA karatA dakSiNa dezathI mathurAmAM AvI pahoMcyA ane teNe rAjamArga ke bajAra vacce mazAla saLagAvI ghoSaNA karI ke zuM A nagaramAM evA kAi zabdapaTu ke vAdakuzaLa che je mArI sAthe carcAmAM Utare? A gheNA sAMbhaLI mathurAvAsI lekAe te patine kahyu ke tArI mazAla elavI nAkha. amAre tyAM eka samatha taNI paritrAjikA che. te tamArI sAthe AjathI sAtame divase vAcarcA karaze. jo tame tenI sAthe carcA karI zake te tame vAdI kharA. te brAhmaNa paDite mIDu jhaDapI kahyu ke bhale, huM te pariAjikA sAthe jarUra sAtame divase vAdacarcA karIza, paNu tamA nagaravAsIoe temAM madhyastha thavuM. tyAra bAda te te dhaMdhAdArI maDaLAnA AgevAna evA mathurAvAsI lekAe te paritrAjikAne khelAvI pUchyuM ke eka brAhmaNu pati AvelA che, je moTA vidvAna ane vAdI che, tenI sAthe AAjathI sAtame divase tame vAdacarcA karazo ? pelI taruNa paritrAjikAe tarata ja kahyu ke khuzIthI. te ke anya kAI vAdI sAthe huM vAdacarcA karavA taiyAra chuM. huM paNa vAdakathAne maneratha sevuM chu. te AgevAna mahAjatAe parivrAjikAnI maMjUrI maLyA bAda nagaramAM cauTe, zerIe ema badhe sthaLe DAMDI piTAvIke AjathI sAtame divase amuka paritrAjikA dAkSiNAtya brAhmaNa vAdI sAthe vAda carcA karaze, tethI je sAMbhaLavA icche te Ave. mahAjanAe zrotA ane prekSakane lAyaka phreMgabhUmi sAthe eka mAMcaDA Ubhe karyAM. A vRttAntanI jANa thavAthI kutUhaLavaze comerathI lokA UbharAvA lAgyA. A bAju pelA brAhmaNane bhAre kautuka thayuM ke je paritrAjikA mArI sAthe vAvavAda karavA taiyAra thaI che te kevI haze ? huM jarA ene joI teA lauM. Ama vicArI te paDita pRcchA karatA karatA paritrAjiyAenA aneka maDhamAM gayA ane pote ajJAta thaI pUchyA lAgyo ke pelA brAhmaNa pati sAthe vAdavivAdamAM utaranAra parivAjiyA pharka ? chevaTe ene patto lAgyo. jyAre e
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ parivAjikAnuM romAMcaka lagna [ 995 paMDita pelI paritrAjikA pAse pahoMcyo tyAre te pitAnA pariveNu (maTha)mAM mukta ane zuddha-saMskArI svarathI svAdhyAya karI rahI hatI. te pavite paritrAjikAne pUchayuM ke tuM sabhA vacce mArI sAthe vAdakathA karanAra che? teNIe tarata javAba Apyo ke avazya huM pariSadamAM tamArI ke koI bIjAnI sAthe vAdakathA karavA taiyAra chuM. te brAhmaNa taruNa hatuM tema suMdara paNa hatuM. pelI paritrAjikA paNa taraNa tema ja suMdara hatI. ekabIjA samIpa AvavAthI ane parasparanuM darzana thavAthI baMnemAM premAkura pragaDyo. brAhmaNa paMDita parivAjikAne kahyuM ke huM tane cAhuM chuM. paritrAjikAe paNa javAbamAM ema ja kahyuM ke huM paNa tane cAhuM chuM. paNa have brAhmaNa paMDite AgaLa prastAva karyo ke ApaNe kAMIka evuM karIe ke jethI ApaNe samAgama zAya, paNa koI jANe nahi. brAhmaNa paMDite ja yukti rodhI parivArajakAne kahyuM ke ApaNe carcA pahelAM sabhAmAM evI pratijJA karIne ja carcA zarU karIzuM ke je hAre te jItanArane ziSya bane. Ama te puruSe haMmezA strIne jItatA ja AvyA che, eTale puruSa chate emAM koIne navAIna lAge, paNa jo tArA jevI strI ane jIte te mArA hAlahavAla ja thAya. leke ema kahI nindake eka puruSa jevA puruSane rAMdhavA jeTalI ja akkala dharAvanAra strIe harAvyuM ! tethI tAre vAdamAM evI rIte vartavuM ke chevaTe huM tane harAvuM. AthI tuM mArI ziSyA banIza ane ApaNe paraspara samAgama thaze ane chatAM koI jANaze nahi. paritrAjikAe strI prakRtine anusarI e vAta kabUla rAkhI. A rIte parivAjikA sAthe gupta maMtraNa karI te paMDita potAne sthAne pAcho pharyo. sAtame divase nakkI karela sabhAsthAnamAM leke ToLe vaLyAM, jemAM rAjA, maMtrI, AgevAne, gRha, vidvAna, brAhmaNa, judA judA paMthanA anuyAyIo ane gaNikA sudhdhAM hatAM. vAdI brAhmaNa paMDita upasthita thayo, tema ja vAdanuM bIDuM jhaDapanAra pilI parivAjikA paNa bIjI aneka paritrAjikAo sAthe upasthita thaI. sabhAmAM nakkI karela pitapatAne Asane besI gayAM. brAhmaNa paMDite UbhA thaI sabhAne saMbadhI kahyuM ke huM eka strI sAthe vAdathA karavA taiyAra thayo chuM te bAlacApalya jevuM sAhasa che, kema ke puruSa strIne jIte emAM te kaIne kAMI navAI lAgatI nathI-strIe puruSathI hAre ja evI lekanI cAluM mAnyatA che ja-paNa je strI puruSane harAve te lokone navAI lAge ane leke hArela puruSanI niMdA paNa kare ke joyuM, A puruSa ke adhama ke ene mAtra rAMdhaNiyA buddhi dharAvanAra eka strIe harAvyuM. AthI ja strI sAthe vAdavivAdamAM UtaravAnA sAhasane huM bAlacApalya jevuM sAksa lekhuM
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 996 ] darzana ane ciMtana chuM. astu, tema chatAM vAdakathAmAM UtarIe te pahelAM eka zarata amAre bannee kabUla karavI joIe ane te e ke je hAre te jItanArane ziSya bane. sabhAjanoe e zarata bAbata paritrAjikAne pUchyuM, te teNe paNa pitAnI sammati darzAvatAM kahyuM ke mane e zarata mAnya che. A rIte zarata nakkI thaI eTale brAhmaNa paMDite eka lAMbo ane jaTila prazna pUchyo. paritrAjikAe paNa A sabhA upara potAnI chApa pADavA ruAbathI te praznano javAba Ape. A rIte pahele divasa eka bIjAne prottaramAM pasAra thayA, paNa koI ekabIjAne jItI zakyuM nahi. bane carcAmAM sarakhA ja Utaryo. A rIte sabhAmAM vAdavivAdanA sAta divasa pasAra thaI gayA, paNa koI koIthI hAryuM nahi. sabhAmAM AvelA puruSo paMDita ne parivArajakA vacce cAlatI carcAnI rasAkasImAM eTalo badho rasa letA ke sAMja paDe teya bhAna na rahe. jyAre teo ghera pAchA pharatA tyAre AkhA nagaranI strIo akaLAI potapotAnA patine pUchatI ke sAta divasa thayA reja ATaluM badhuM moDuM kema karo cho? dareka patine pitAnI patnIne javAba eka ja hato ane te e ke-zuM tuM nathI jANatI ke eka sarvazAstravizArada dakSiNAtya vidvAna Avela che? e sAta divasa thayA carcA kare che, paNa eka strIne chatI nathI zakate. A sAMbhaLI badhI ja strIoe pitapatAnA dhaNIne kahyuM ke strIo kevI paMDita hoya che! temanI buddhizakti puruSo karatAM caDe che, UtaratI nathI. strIonuM A maheNuM sAMbhaLI badhA ja puruSone manamAM ema thayuM ke koI paNa rIte je te brAhmaNa paMDita paritrAjikA dvArA hAra pAme te ApaNA badhA puruSonI haMmezane mATe bUrI vale thaze, jyAre ne tyAre strIe maheNuM mArI ApaNane taNakhalAla lekhaze. A rIte AkhA nagaramAM be pakSa paDI gayA. strIvarga te paritrAjikAne jaya vA che, jyAre puruSavarga pelA brAhmaNa paMDitano jaya vAMche. tyAra bAda eka divase maLelI sabhAmAM brAhmaNa paMDite parivAjikAnA praznane javAba vALyo, paNa pilI parivAjikAe jANIne ja javAba na vALatAM na AvaDavAno DoLa ka-jANe ke te ApameLe ja pANImAM besI gaI. paritrAjikAnI cupakIdI I sabhAjane pikArI UDyA ke parivAjiphA hArI ane paMDita karyo. tyAra bAda paMDita pitAnA dharmanI nizAnI lekhe te parivAjikAne tridaMDa ane chatra-cAkhaDI ApI, potAnI ziSyA tarIke ene jAhera karI, sabhAsthAnathI vidAya ApI. have e brAhmaNa paMDita avAranavAra pitAnI ziSyA parivAjikAtA
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ parivArajakAnuM mAMcaka lagna [ 999 maThamAM javA lAge. banne jaNa pitAne ruce tema samAgamamAM AvavA lAgyA. punaH punaH milananA pariNAme te parivAjikA ApannasatvA-sagarbhA thaI. bannee mathurAmAM rahevuM ThIka nathI ema vicArI tyAMthI dakSiNa tarapha pravAsa Adaryo. prAmAnugrAma page cAlatAM tabalAkA nAmanI nagarImAM teo pahoMcyA. nava-daza mAsa pUrA thatAM ja te parivAjikAe putrane janma Ape. eka sabhA arthAt sArvajanika sthAnamAM ene janma thavAthI mAtApitAe enuM sabhika nAma pADayuM. mAtApitA bannee tene kALajIthI ucheryo ane uMmaralAyaka thatAM tene lipi, gaNita ane bIjI aneka parivAja, zAstro zikhavADyAM. te sabhika chevaTe vAdI pravAdI tarIke prasiddhimAM Avyo. have salikane zAstravistAra eka mahAna samudra je jaNA ne pitAnI jAtane abuddha-ajJAnI lekhI kAI buddha-jJAnInI zodhamAM nIkaLI gayo. aneka dezomAM paribhramaNa karate karate chevaTe te jyAM tathAgata buddha hatA tyAM vArANasI pAsenA mRgadAva upavanamAM AvI pahoMcyo. sabhika buddha sAthe kuzaLavArtA karI eka bAju besI gayo ane teNe bhagavAna buddhane prazna pUchavAnA IrAdAthI kahyuM ke, "he bhadanta tathAgata ! nAme sabhika parivrAjaka keTalIka zaMkAo nivAravA tamArI pAse Avyo chuM ane jijJAsAvaza pUchuM chuM ke tame mArA praznone anukrame 5 khulAse kare." tathAgate kahyuM ke, "tuM bahu dUrathI jijJAsAvaza Ave che, te khuzIthI prazno kara. huM tene yathAyogya uttara vALIza." sabhika gAthAbaddha zailImAM prathama prazna karyo ke bhikSu kene kahevAya ? zramaNa ane dAta kone kahevAya ? budde kahyuM ke jeNe Atmajaya karyo hoya, je kakSAthI para hoya ane jeNe nirvANa prApta karI punarbhavane kSaya karyo hoya te bhikSu. je badhI bAbatamAM upekSAzIla rahe, je pratyeka kSaNa jagata rahe ne je koI paNa jAtanI hiMsA karavAthI mukta rahe, je nirdoSa hAya te zramaNa jeNe indriyane vaza karI hoya, je A leka ke paralokamAM Asakta thayA vinA bhAvanApUrvaka kartavyonuM pAlana karI samayane sadupayoga karatA hoya te dAnta. A javAba sAMbhaLI sabhika parivrAjaka tathAgatane bahu bhinaMdana ApI pharI prazno karyA ke he bhadanta ! brAhmaNa kene kahe? snAtaka koNa kahevAya? ane nAgano artha zo ? buddhe kahyuM ke je badhAM pApane bahAra karI, nirmaLa thaI samAdhistha thayo hoya ane je saMsAranuM kharuM svarUpa samajI sthira manathI. brahmacaryamAM vasela hoya te brAhmaNa. je andara ane bahAranAM badhAM maLonuM prakSAlana karI deva tema ja manuSyoe kapelI rasImAo ke kAomAM pharI nathI baMdhAte te snAtaka. je duniyAmAM rahI koI gune ke
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 998 ] darzana ane ciMtana aparAdha nathI kare, je badhI jAtanAM baMdhanothI mukta thaI kyAMya paNa levAtA nathI te nAga. pharI eNe pUchyuM ke bhadanta! vedaka kaNa kahevAya? anuvidita eTale zuM? ane vIryavAna kevI rIte thavAya ? AjAneya kyAre kahevAya ? bhadanta tathAgate kahyuM ke badhA vedane jANI badhI jAtanI sukhaduHkhanI vedanAothI para hoya te vedaka, aMdara ane bahAranA nAma tema ja rUpanA rAgaprapaMcane nirmULa karI je baMdhanamukta thayo hoya te anuvidita. je kalezanuM sarvathA prahANa karI tamAma itara prANIonI rakSA karyA vinA na jape te vIryavAna, badhAM baMdhane chedI pAra gayo hoya te AjAya. e ja rIte kSetranuM, kuzaLa, paMDita, muni, zretriya, Arya, caraNavAna ane parivrAjaka jevAM padano sabhike pUchela artha tathAgate sArthaka vyutpattithI karI batAvyuM, eTale sabhike suMdara gAthAothI tathAgatanI nIce pramANe stuti karI : "he bhagavana ! je 63 zramaNa daSTio-darzane che te badhAMthI tame para che. tame duHkhane anta karyo hoI duHkhAntaka cho. tame muni pada pAmI niSkapa thayA che. nAgenA nAga arthAta hastirAja evA tama mahAvIranuM subhASita badhA ja devadAnavo prazaMse che. meM je je zaMkAo mUkI tene tame khulAso karyo. he vIra! tame jarA pitAnA caraNa pasAre. A sabhika te caraNomAM paDI tamane vade che." - tyAra bAda tathAgata sabhikane bhikSuka padathI saMdhI pravajyA ApI pitAnA saMghamAM lIdhe. vAcakonA bodhamAM kAMIka vRddhi thAya ane temanI ruci savizeSa SiAya e hetuthI upara Apela sAramAM Avela keTalAka muddA paratve prAsaMgika carcA karavI upayukta lAge che. alabatta, A carcA ke tulanA mAtra saMtarUpa hoI yathAsaMbhava TUMkamAM ja patAvAze. 1. vijyarasaH prANImAtrane hAravuM nahi, paNa jItavuM ruce che. vizeSa mAnavajAtino ItihAsa te hArajItanA saMgrAmathI ja lakhAya che. zastravijaya te jANItA che ja, paNa zAstravijayanI kathA hajAre varSa jUnI che ane koI paNa dharmaparaMparAnA itihAsamAM te Ave ja che. vidvAne ane jJAnIone prathama prayatna e rahetA AvyuM che ke pitAnA viSayanA harIphane kaI paNa rIte te. jeo sarvajJa ke vItarAga tarIke saMpradAyamAM jANItA che temanA sAdhaka ane tapasvI ziSya parivAramAM eka evo varga paNa haMmezA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ paritrAdhinuM mAMcaka lagna [ 999 raheta ke je anya paraMparAnA vidvAne sAthe vAdacarcAmAM Utare, temane harAve ane pitAnA sampradAyane jayadhvaja sthApe. hajAro varSanuM saMskRta-prAkRtapAli vADmaya vAdacarcAnA kAlpanika ane atihAsika varNanathI bhareluM che. akhADAmAM kustI karavAnA dAvapece ane niyama hoya che, jema yuddhamAM zastra calAvavAnA ane tethI bacavAnA dAvapeca khelAya che, tema vAdakathA vize paNa che. enuM eka viziSTa zAstra ja racAyuM che. tethI kaI jyAre eka viSayamAM pAragAmI thAya tyAre tenI pahelI nema te viSayanA harIphane jItavAnI ane pitAne sikko jamAvavAnI rahe che. e ja paraMparAgata vaheNane vaza thaI dAkSiNAtya paMDita mathurAmAM vijaya mATe Avyo che ane e ja valaNane vaza thaI pelI parivAjika paNa prathama te vAdanuM bIDuM jhaDape che. lokone jAte yuddha karavuM na hoya tyAre yuddha jovAne rasa paNa adamya heya che. evuM yuddha jevA na maLe te enI vArtA paNa ramya lAge che, e ApaNe anubhava che. paMDita ane paritrAjikA vacce vAdano akhADe racavAmAM mathurAvAsIone rasa keTalo UMDe che te te jAhera carcA jevA romerathI mAnavamedanI UbharAya che ane sAMja paDe teya jamAvaTa kAyama rahe che eTalA uparathI dekhAI Ave che. AvI ghaTanA Aje paNa jUnI DhabanA paMDitamAM ane navI DhabanI beTiMga kalabomAM banatI jovAya che. tethI "mahAvastu nA prastuta kathAnakamAM je vAdasabhAne lagatuM citra che te vastusthitinuM nidarzaka mAtra che. 2. strI paNa vAdapaTaH sAmAnya rIte ema ja dekhAya ne manAya che ke vidyA puruSapradhAna hoI vAda ke carcAmAM puruSo ja paDe che, paNa A dhAraNA pUrNa satya nathI. hajAro varSa pahelAM paNa strIo vAdamAM bhAga letI--enI saMkhyA puruSo karatAM nAnI heya e vAta judI. paNa strIo vidyA zIkhatI ja nahi ke puruSa sAthe zAstrIya viSayomAM vAdacarcA karavAmAM bhAga letI ja nahi e mAnyatA nirAdhAra che. upaniSadomAM vAcakanavInI vAta jUnI ane jANItI che. teNe janakanI sabhAmAM yAjJavakya jevA jJAnI sAme mArmika ane mUMjhavI nAkhe evA prazno karelA ane yAjJavalkaye enuM mahattva paNa akeluM. maMDanamizranI patnI sarasvatIe zaMkarAcArya jevAne thakavyAnI datakathA paNa che. dakSiNaya paMDita sAthe carcA karavAnuM bIDuM jhaDapanAra eka strI che, eTaluM ja nahi, paNa te strI parivAjikA che ema kahevAmAM AvyuM che. paritrAjaka varga buddha-mahAvIra pahelAMthI A dezamAM cAlyA Ave che. enI paraspara viruddha
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1000 ] dana ane ciMtana evI ghaNI zAkhAo astitva dharAvatI. parivrAjaka vargamAM puruSonI peThe strIonuM paNa sthAna hatuM. mathurAmAM parAjikAonA aneka maThono ullekha che. te uparathI prAcIna itihAsanI e vAtane ke maLe che ke uttara bhAratamAM bhikSunI peThe bhikSuNIone paNa moTA varga hatA, ane te aneka pathomAM vaheMcAyelA hatA. vadhAre sabhava evA che ke e paritrAjikAe vaidikatara * paraparAmAMnI hAya. te 3. prathama mulAkAte paraspara ANa vAdI pati gayA te kutUhalavaza ke vAdanuM khIDu jhaDapanAra eka nArI che, to te kevI haze? paNa banne maLyAM ane ekabIjAnA AkarSaNathI jhaDapAI gayAM. have rasto krama kADhavA e mUMjhavaNano ukela paNa bannee maLI zodhI kADhaLyo. alabatta, e ukelamAM puruSa patinI cAturI mukhya dekhAya che, paNa pelI parivrAjikA enI yukti-cAturIne vaza thaI e paNa tenuM prakhaLa AkarSaNa sUcave che. banne jaNa potAnI maMtraNAne gupta rAkhe che e tatkAlIna sAmAjika sthitinuM sUcana che. 4. nagaranArInI phariyAda H e haMmezanA anubhava che ke jyAre puruSA sAMje paNa vakhatasara ghera pAchA na phare tyAre strIo akaLAya che ane e emanI jiMdI riyAda rahe che ke ATaluM mApuM kema kare che ? e ja sArvajanika anubhava kathAnA lekhake mathurAvAsI nArIone mADhethI rajU karyAM che. meADu thavAnuM kAraNa puruSoe ApyuM tyAre strIo nAkhuza thavAne bale ema jANIne rAjI thaI ke amArI ja eka bahena puruSonA gava gALI rahI che. puruSonA meADA AvavAthI thatA mAnasika duHkhamAM strIete me AzvAsana e maLyu ke ame nahe te amArI eka bahena puruSanA gavane gALaze. sAmAnya rIte ApaNe jANIe chIe ke strIo potapotAnA patinA ane te dvArA puruSavarganA utkaSaeNthI rAjI thAya che; potAnI jAtane pAchaLa rAkhIne paNa patine AgaLa karavAmAM ke temane vijayI jovAmAM UMDuM sukha anubhave che. tema chatAM ahIM UlaTuM dekhAya che. mathurAnA AkhA nArIva peAtAnAmAMnI eka evI strIne vijayanI dizAmAM jatI joI ane puruSa patite parAjyanI dizAmAM jatA joI keTalI. rAjI thAya che ! badhI ja strIe ekasvarathI kahI de che ane nirAMta anubhave che ke ThIka thAya jo puruSa hAre te ! vyaktigata rIte puruSanA ya vAMtI nArI sAmudAyika rIte puruSavagate parAjaya kema icchatI haro, e eka mAnasazAstrIya kAyaDA te kharA ja. ema lAge che ke pratyeka vyaktimAM sajAtIya ane vistRtIya evA e cittapravAha
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArivAjikAnuM romAMcaka lagna [ 1001 vahyA kare che. jyAre vyaktigata AkAMkSAtRptino prazna hoya tyAre sAmAnya rIte strInuM vijAtIya citta pradhAna banI puraSanA parAkramane jhaMkhe che ane tene vaza rahevAmAM Antarika kRtArthatA anubhave che; paNa jyAre sAmudAyika AkAMkSAtRptinI kSaNa Ave che tyAre tenuM sajAtIya citta gatizIla thAya che ane tene pitAnA sajAtIya varganA utkarSa mATe jhaMkhatI kare che. vyaktigata rIte UMDe UMDe manamAM puruSane utkarSa jhaMkhatI nArI paNa sAmudAyika rIte nArIvarganA utkarSane pakSe ja hAtha UMce kare che. ema paNa hoya che ke vyaktigata rIte puruSane parAbhava karavA asamartha evI nArInA cittamAM koI evI graMthi baMdhAtI hoya ke puruSane kyAre parAbhUta karuM. AvI taka jo koI strI game tyAM jhaDapatI hoya che enI e bhAnasagraMthi temAM sUra purAve. kadAca tethI ja A nArIvarga e parivAjikAnA vijayanI AzAthI nAcI UThayo heya. pa. paritrAjikAnuM sagarbhA thavuM ane dezAtaramAM cAlI nIkaLavuM: kathAmAM ApaNe joyuM ke vAdapaTu paritrAjikA cheka bAlyavayathI ja gharavaMcita thaI hatI ane parivrAjikAonA maThamAM UcharI, tyAM ja dIkSita thaI hatI. ATalI zAstrapaTu ane rAtadivasa zAstrapArAyaNamAM rata tema ja dharmakriyAmAM bhAga lenAra eka tyAgI strI ajANyA puruSanA aNadhAryA milanamAtrathI zAstradharma-karma badhuM choDI puruSa pratye kSaNamAtramAM kema AkarSAI? kema ene chaLakapaTane Azraya le paDyo ane garbha dhAraNa karyA pachI paricita vatana choDI ene dezAntaramAM guptapaNe kema cAlyA javuM paDyuM ? A prazna kAMI kAlpanika nathI. prAcIna ane madhyayuganI peThe evI ghaTanAo Aje paNa jyAM tyAM judA judA AkAramAM banI rahI che. tethI sAmAjika svAstha ane nirdabha dharmanA pakSapAtIoe vicAravuM ghaTe ke AvI ghaTanAonuM mULa zuM che ane te kema banatI aTake? spaSTa che ke gRhasthAzramanA rAjamArganuM ullaMdhana karI akALe ane vaNasamaje saMnyAsa levAmAM ja AvI ghaTanAonAM mULa che. bIjI vAta e che ke jANe-ajANe eka vAra tyAgI banela strI ke puruSa pharI je prAmANikapaNe bhogamArge vaLe to samAja enA pratye sUga seve che. evA prathama tyAgI ane pachI bhogI pAne tiraskAra vinA jIvavAnuM muzkela bane che ane evI vyaktio khaMtIlI ke zramapriya hoya teya teone nirvAhanuM sAdhana meLavavuM ativasamuM thaI paDe che. ene lIdhe evI vyaktione kyAMya paNa ajANyA pradezamAM javuM ne bhaTakavuM paDe che. A sthiti koI paNa sabhya samAja mATe iSTa nathI. IcchAthI ane samajaNapUrvaka je thAya temAM ja
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1002] darzana ane ciMtana samAjanuM zreya che. baLAtkAra ke lAcArImAM svIkArAyela dharma e mAtra pokaLa che ane pikaLone DhAMkavAnA prayatnamAMthI pariNAma paNa bhIrutA, nindA jevA aniSTa doSonI puSTimAM ja Ave che. tethI A bAbata tatkALa sudhAraNA mAge che e kahevAnI bhAgye ja jarUra hoya. 6, bhikanI praznapaddhati? ApaNe upara joyuM ke sabhika tathAgata buddhane je prazno kare che te mULe tyAgamArga sAthe saMbaMdha dharAve che. ahIM e bAbate vicAravA jevI che : eka te AvA prazna kema ubhave che te ane bIjI AvI praznaparaMparAno ItihAsa zuM che te. tyAga e Antarika vastu che, paNa enI AsapAsa jyAre kriyAkAMDanuM jANuM ane veza tathA cihnonuM pApaDuM baMdhAya che tyAre tyAga vinAnA e jALA ane popaDAmAM prajA saMDovAya che. emAMthI jyAre koI vivekI aMdaranuM kharuM tatva tAravI tene pacAvI le che tyAre te evA praznone khulAso kharA arthamAM kare che. temAMthI antasyAgI ane bahAranA khokhAnuM attara lake spaSTa samajavA mAMDe che tyAM te adhazraddhA ane aviveka vaLI pAchAM lekene jUnI ghareDamAM kheMce che. A rIte viveka ane avivekanuM devAsurI % cAlyA kare che. sabhika brAhmaNa, zramaNa, muni, zretriya jevA aneka pratiSThita zabdano artha pUche che ne buddha tAvika rIte khulAse kare che. ' AvI praznottarazelI kAMI navI nathI; te bahu ja purANI ane dareka paMthanA khAsa sAhityamAM maLe che. mahAbhAratanA vana, udyoga, anuzAsana, zAnti Adi parvemAM AnA baheLA namUnAo che. gItAmAM sthitaprajJane lagatA prazna e paNa A ja zailIne namUno che. uttarAdhyayana nAmaka jaina AgamamAM evA praznonI hAramALA che ane dhammapada Adi bauddha granthomAM Thera Thera evA prazna vIkharAyelA che. te badhA recaka hovA uparAMta zabdonA zULa ane tAttvika arthanuM attara tAravavAmAM bahu prakAza pheMke che. ha, 63 daSTieH prastuta sAramAM 63 zramaNa dRSTione nirdeza che, ane buddhine tethI para kahI stavavAmAM AvyA che. te prazna e che ke e 63 daSTie kaI ane buddha zramaNa chatAM e badhAthI para kema manAyA ? A 63 dRSTio dIpanikAya nAmanA bauddha piTakanA prathama brahmajAlasUtramAM (kharI rIte ApaNe jene lokabhASAmAM bhramajALa kahIe chIe temAM) gaNAvelI che. daSTi eTale mAnyatA athavA eka prakAranI pakaDa. jyAre mANasa AvI eka *
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArivArikAnuM mAMcaka lagna [[ 1003 pakaDamAM phasAya tyAre te bIjI pakaDane virodha kare che ne aMdaroaMdara badhI daSTie AkhaDe che. brahma ke satya tatvanI zodhamAM sAMpaDelI daSTie e tatvane mArga banavAne badale eka eka jALa arthAta bhramajALa banI jAya che ke mANasa temAM ja gUMcavAyA ke mUMjhAyA kare che. buddhe ja sarvaprathama ema kahyuM ke koI paNa daSTine pakaDI na besavuM. nadIkinAre pahoMcyA pachI mANasa jema kinAre laI janAra nAvaDAne vaLagI nathI rahe tema amuka hada sudhI vicAra ke AcAramAM AgaLa vadhAranAra dRSTine paNa, vizeSa satyagAmI banavA, choDavI ja joIe. AvA mahAna krAntadarzanane lIdhe ja buddha dRSTiethI pararUpe stavAyA che. -naciketA.