Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ solahavAM pravacana guru hai dvAra For Private Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ .5AM prazna-sAra nAnakadeva bhI jAgratapuruSa the, lekina unhoMne svayaM ko bhagavAna nahIM khaa| Apa...? dhyAna ke eka gahana anubhava para bhagavAna se mArgadarzana kI praarthnaa| INE aphasosa, dila kA hAla koI pUchatA nahIM! aura saba yahI kahate ki terI sUrata badala gyii| aura ki saba kucha luTA ke hoza meM Aye to kyA Aye! ___maiM kyA karUM?... Apa uttara na deMge to pAgala ho jaauuNgaa| 2010_03 wwwjainelibrary.org
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa halA prazna H nAnakadeva bhI jAgratapuruSa the| lekina nAnaka ne na kahA ho, maiM kahatA hUM ki nAnaka bhagavAna the| aura unhoMne kabhI nahIM kahA ki maiM bhagavAna huuN| unhoMne | nAnaka ne agara na kahA hogA, to una logoM ke kAraNa na kahA yaha bhI kahA ki AdamI ko eka paramAtmA ko | hogA jinake bIca nAnaka bola rahe the| unakI buddhi isa yogya na chor3akara kisI ko bhI nahIM mAnanA caahie| aura jo vyakti rahI hogI ki ve samajha paate| kRSNa to nahIM ddre| kRSNa ne to adhyAtma kI rAha batAye, use garu kahanA caahie| arjuna se kahA--sarva dharmAna parityajya..., chor3a-chAr3a saba, A merI zaraNa, maiM parAtpara brahma tere sAmane maujUda huuN| kRSNa kaha sake pUchA hai Ara. esa. gila ne| sikkha hI pUcha sakatA hai aisA arjuna se, kyoMki bharosA thA arjuna samajha skegaa| nAnaka ko prshn| kyoMki prazna hRdaya se nahIM aayaa| prazna thothA hai, aura paMjAbiyoM se itanA bharosA na rahA hogA ki ve samajha paayeNge| buddhi se aayaa| prazna paraMparA se aayaa| mAnyatA se aayaa| isalie nahIM kahA hogaa| aura isalie bhI nahIM kahA ki nAnaka pakSapAta se aayaa| para samajhane-jaisA hai, kyoMki aise pakSapAta | | usa virATa paraMparA se thor3A haTakara cala rahe the jisa virATa paraMparA sabhI ke bhItara bhare par3e haiN| meM kRSNa haiM, rAma haiM, usase thor3A haTakara cala rahe the| pahalI bAta, pahale hI prazna kI paMkti meM pUchanevAlA kaha rahA nAnaka eka nayA prayoga kara rahe the ki hiMdU aura musalamAna ke hai-nAnakadeva! deva kA kyA artha hotA hai? deva kA artha hotA bIca kisI taraha setu bana jaae| eka samajhautA ho jaae| eka hai divya, ddivaain| divyatA kA artha hotA hai bhgvttaa| samanvaya bana jaae| masalamAna sakhta khilApha haiM kisI AdamI nAnakadeva kahane meM hI sApha ho gayA ki manuSya ke pAra, manuSya se ko bhagavAna kahane ke| agara nAnaka sIdhe-sIdhe hiMdU-paraMparA meM Upara; divyatA ko svIkAra kara liyA hai| bhagavAna kA kyA artha jIte to nizcita unhoMne ghoSaNA kI hotI ki maiM bhagavAna huuN| hotA hai? bar3A sIdhA-sA artha hotA hai-bhaagyvaan| kucha aura lekina setu banAne kI ceSTA thii| jarUrI bhI thii| usa samaya kI bar3A artha nhiiN| kauna hai bhAgyavAna? jisane apane bhItara kI mAMga thii| musalamAna ko bhI rAjI karanA thaa| musalamAna yaha | divyatA ko pahacAna liyaa| kauna hai bhAgyavAna? jisakI kalI bhASA samajha hI nahIM sakatA ki meM bhagavAna huuN| jisane aisA kaha khila gayI, jo phUla ho gyaa| kauna hai bhAgyavAna ? jise pAne | usane musalamAna se duzmanI mola le lii| ko kacha na rahA-jo pAne yogya thA, pA liyaa| jaba pUrA phUla nAnaka hAtha bar3hA rahe the mitratA kA, isalie nAnaka ko aisI | khila jAtA hai. to bhagavAna hai| jaba gaMgA sAgara meM giratI hai. to bhASA bolanI ucita thI jo masalamAna bhI smjhegaa| nahIM to jo bhagavAna hai| jahAM bhI pUrNa kI jhalaka AtI hai, vahIM bhagavAna hai| maMsUra ke sAtha kiyA, vahI unhoMne nAnaka ke sAtha kiyA hotaa| yA bhagavAna zabda kA artha ThIka se samajhane kI koziza kro| unhoMne kahA hotA, nAnaka bhI hiMdU haiM, yaha saba bakavAsa hai| hiMdU 307 2010_03
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina satra bhAga:2 aura musalamAna ke eka hone kii| buddha kI pUjA kii| isa mulka meM bhagavattA kI tarapha aisA sahaja jisako samanvaya sAdhanA ho, vaha bahuta socakara bolatA hai| bhAva hai ki jinhoMne inakAra kiyA, unako bhI bhagavAna mAna liyA nAnaka bahuta socakara bole| unhoMne kRSNa jaisI ghoSaNA nahIM kii| gyaa| yaha isa mulka kI AMtarika dazA hai| unakI jo ghoSaNA hai, vaha muhammada jaisI hai| usameM musalamAna ko to jina mitra ne prazna pUchA hai, vaha bhI kahate haiM--nAnakadeva! phusalAne kA Agraha hai| paMjAba hai sImA-prAMta, vahAM hiMdU aura nAnaka kahane se kAma cala jaataa| deva kyoM jor3a diyA? musalamAna kA saMgharSa huaa| vahAM hiMdU aura musalamAna ke bIca | 'bhagavAna' zabda kA upayoga na kiyA, 'deva' zabda ko upayoga virodha huaa| vahIM milana bhI honA caahie| vahIM hiMdU aura kiyaa| lekina bAta to vahI ho gyii| ghoSaNA to ho gayI ki musalamAna eka-dUsare ke sAmane duzmana kI taraha khar3e hue, vahIM | nAnaka AdamI para samApta nahIM haiM, AdamI se jyAdA haiN| maitrI kA bIja bhI boyA jAnA caahie| sImAMta-prAMta yadi | aura ThIka hI hai, vaha AdamI se bahuta jyAdA haiN| AdamI to haiM samanvaya ke prAMta na hoM, to yuddha ke prAMta ho jAte haiN| to nAnaka ne | hI, lekina dhana, AdamI se bahuta jyAdA haiN| AdamI honA to bar3I gaharI ceSTA kii| | jaise unakA prAraMbha hai, aMta nhiiN| vahAM se zuruAta hai, vahAM isalie sikkha-dharma bilakula hiMdU-dharma nahIM hai| na | samApti nhiiN| musalamAna-dharma hai| sikkha donoM ke bIca hai| kucha hiMdU hai, kucha | 'nAnakadeva bhI jAgratapuruSa the|' nizcita hii| isameM koI do muslmaan| donoM hai| donoM meM jo sArabhUta hai, usakA jor3a hai| mata nahIM hai| lekina jAgate aura sote meM kucha pharka karoge? isalie sikkha-dharma kI pRthaka sattA hai| | prakRti aura paramAtmA meM pharka kyA hai? jAgane aura sone kaa| lekina ise hameM samajhanA hogA itihAsa ke saMdarbha meM, nAnaka prakRti hai soyA huA prmaatmaa| paramAtmA hai jAgI huI prkRti| kyoM na kaha sake jaisA kRSNa kaha ske| buddha kaha sake, mahAvIra | pharka kyA hai ? buddha meM aura tumameM pharka kyA hai ? buddha jAge hue, kaha sake, nAnaka kyoM na kaha ske| nAnaka ke sAmane eka nayI tuma soye hue| tuma soye hue buddha ho| AMkha khola lI ki tuma paristhiti thI, jo na buddha ke sAmane thI, na mahAvIra ke, na kRSNa | hI ho gye| AMkha kI oTa meM hI pharka hai, bs| AMkha kholI ki ke| na to buddha ko, na mahAvIra ko, na kRSNa ko, kisI ko bhI prakAza hI prakAza hai| AMkha baMda kI ki aMdherA hI aMdherA hai| musalamAna ke sAtha sAmanA na thaa| yaha nayI paristhiti, aura nayI eka AdamI so.rahA hai, usI soye AdamI ke pAsa eka jAgA bhASA khojanI jarUrI thii| aura jIvaMta puruSa sadA hI paristhiti ke huA AdamI baiThA hai| donoM AdamI haiM, shii| lekina kyA donoM anukUla, paristhiti ke lie uttara khojate haiN| yahI to unakI eka hI jaise AdamI haiM? to phira nIMda aura jAgaraNa meM kucha pharka jIvaMtatA hai| unhoMne ThIka uttara khojaa| lekina pUchanevAle ko | karoge, na karoge? nIMda aura jAgaraNa meM itanA krAMtikArI pharka hai socanA cAhie nAnaka deva kyoM? ki agara hama jAge huoM ko kaheM ki yaha bilakula dUsare hI DhaMga isa deza meM jo pale, ve cAhe hiMdU hoM, cAhe jaina hoM, cAhe sikkha | kA AdamI hai, to kucha atizayokti nhiiN| kyoMki soyA huA hoM, cAhe bauddha hoM, isa deza kI havA meM, isa deza ke prANoM meM eka AdamI kyA AdamI hai! soye hue AdamI meM aura caTTAna meM kyA saMgIta hai, jisase bacakara jAnA muzkila hai| yahAM to musalamAna | pharka hai? soye hue AdamI aura vRkSa meM kyA pharka hai? mUchita bhI jo bar3A huA hai, vaha bhI ThIka usI artha meM musalamAna nahIM raha AdamI aura patthara meM kyA pharka hai? na patthara jAga rahA hai, na jAtA jisa artha meM bhArata ke bAhara kA musalamAna masalamAna hotA soyA haA AdamI jAga rahA hai| donoM hai| yahAM ke musalamAna meM bhI hiMdU kI dhuna samA jAtI hai| mahAvIra | nIMda meM hama prakRti meM gira jAte haiN| jAgakara hama paramAtmA meM ne kahA, koI bhagavAna nahIM, koI saMsAra ko banAnevAlA nahIM, uThane lagate haiN| aura yaha jAgaraNa jisako abhI hama jAgaraNa lekina mahAvIra ko mAnanevAloM ne mahAvIra ko bhagavAna khaa| | kahate haiM, yaha to zuddha jAgaraNa nahIM hai| isameM to nabbe pratizata se buddha ne kahA, saba mUrtiyAM tor3a DAlo, saba mUrtiyAM haTA do, kisI jyAdA nIMda samAviSTa hai| jaba koI vyakti sau pratizata jAga kI pUjA kI koI jarUrata nahIM hai| lekina buddha ke mAnanevAloM ne | jAtA hai, to usI ko kisI paraMparA meM bhagavAna kahA hai, kisI 308 Jair Education International 2010_03
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ garuhedvAra paraMparA meM arihaMta kahA hai, kisI paraMparA meM tIrthakara, kisI paraMparA rahI hai, jaba loga himmata se ghoSaNA kareM bhagavattA kii| meM paigaMbara, kisI paraMparA meM guru, koI pharka nahIM par3atA, zabdoM kA | kyoMki jaba koI tumase kahatA hai maiM bhagavAna hUM...agara vaha hI pharka hai| lekina hama zabdoM se baMdha jAte haiN| sikkha hai, to jo | yaha kahatA ho ki maiM bhagavAna hUM aura tuma bhagavAna nahIM ho, taba to usane sunA hai usase baMdha gayA hai| hiMdU hai, to baMdha gayA hai; jaina | vaha tumhArA duzmana hai; aura agara vaha isalie kahatA ho ki maiM | hai, to baMdha gayA hai| hama saba sane hae zabdoM se baMdha jAte haiN| aura bhagavAna hai. kyoMki tama bhI bhagavAna ho: vaha isalie ghoSaNA phira zabdoM ke kAraNa satyoM ko dekhane meM ar3acana ho jAtI hai| karatA ho ki maiM bhagavAna hUM, tAki tumheM bhI yAda Aye tumhAre 'nAnakadeva bhI jAgratapuruSa the, lekina unhoMne kabhI nahIM kahA bhagavAna hone kI...dekho merI tarapha, agara maiM bhagavAna ho sakatA ki maiM bhagavAna huuN|' unheM arjuna na milA hogaa| kyoMki maiM hUM, to tuma kyoM nahIM ho sakate, koI bhI kAraNa nahIM, koI bhagavAna hUM, yaha kahane ke lie koI sunanevAlA caahie| koI rukAvaTa nahIM; ThIka tuma jaisA hUM maiM, agara maiM bhagavAna ho sakatA samajhanevAlA caahie| koI AtyaMtika prema se sunanevAlA | hUM, to tuma kyoM nahIM ho sakate? ho sakate ho| agara yaha phUla caahie| anyathA yaha bAta vivAda hI paidA karegI, isase kucha hala khilA, to tumhArI kalI bhI khila sakatI hai| na hogaa| maiM bhagavAna hUM, yaha to kahA hI jA sakatA hai kisI bar3e | yaha ghoSaNA jarUrI hai aba, kyoMki dvAra phira karIba aayegaa| gahare zraddhA ke kSaNa meM, jabaki do vyakti itane jur3e hoM ki saMdeha jaise hara varSa mausama kA eka vartula ghUmatA hai-maMDalAkAra; phira kA upAya na ho| kRSNa kaha ske| varSA AtI, phira sardI AtI, phira garmI AtI hai, phira varSA AtI phira yaha bhI khayAla rakheM ki pratyeka jAgratapuruSa apanI bhASA hai-jaise bAraha mahIne meM eka vartula ghUmatA hai mausama kA, aise hI | cunatA hai, apanA DhaMga cunatA hai| koI jAgratapuruSa kisI aura AdhyAtmika mausama kA bhI eka vartula hai jo ghUmatA hai| jaise jAgratapuruSa kA anukaraNa nahIM krtaa| tAlamela baiTha jAe, | caudaha varSa meM baccA javAna hone lagatA, vIrya paripakva hotA, ThIka; anukaraNa nahIM krtaa| nAnaka ne apane DhaMga se cunaa| vAsanA jagatI; aura agara saba ThIka calatA rahe to bayAlIsa nAnaka ko apanI zailI banAnI pdd'ii| aba agara tuma isa taraha varSa ke karIba vAsanA kSINa hone lagatI, brahmacarya kI yAda Ane socate phire ki jo buddha ne kahA hai vahI nAnaka kaheM, jo nAnaka ne lagatI; agara saba ThIka calatA rahe, to sattara varSa kA hote-hote kahA hai vahI maiM kahUM, to tuma vyartha kI ulajhana meM par3a rahe ho| maiM | vyakti punaH phira bacce kI taraha sarala ho jAtA hai| kucha gar3abar3a vahI kahUMgA jo maiM kaha sakatA huuN| nAnaka ne mujhase nahIM pUchA, maiM | ho jAe, to bAta alaga hai| vaha niyama kI bAta nahIM hai| bhaTaka unase kyoM pUchU? nAnaka kI mauja, unhoMne nahIM kahA ki maiM gaye to bAta alg| anyathA niyama se saba calatA rahe, to aisA bhagavAna huuN| merI mauja, maiM kahatA huuN| hogaa| eka vartula hai jIvana kA bhii| marate-marate phira vyakti aura maiM mAnatA hUM ki astitva eka aisI ghar3I ke karIba A rahA sarala ho jAtA hai, jaise choTA baccA janma ke bAda sarala hotaa| hai, jahAM yaha ghoSaNA karanI upayogI hai| hara paccIsa sau varSa meM ThIka aisA hI eka bar3A vartula hai, jo paccIsa sau varSa kA gherA manuSya kI cetanA eka aise dvAra ke nikaTa AtI hai, jahAM jAgaraNa letA hai| hara paccIsa sau varSa meM manuSya kI cetanA jvAra para hotI AsAna hai| buddha se, mahAvIra se paccIsa sau varSa pahale hai| aura jaba jvAra ho, taba bar3I sugamatA se UMcAiyAM chuI jA kRSNa hue| kRSNa ne bhagavattA kI ghoSaNA kii| phira paccIsa sau sakatI haiN| jaba jvAra na ho, taba bar3I kaThinatA se UMcAiyAM chaI sAla bAda buddha, mahAvIra hue; jarathustra huA parasiyA meM; | jA sakatI haiN| lAotsU, kanphayUziyasa hue cIna meM; herAklAiTasa, sukarAta | nAnaka ne apanA samaya dekhA, maiM alaga apanA samaya dekha rahA hue yUnAna meN| paccIsa sau varSa ke bAda phira eka gahana visphoTa huuN| nAnaka mere samaya ke lie nahIM bole, maiM unake samaya ke lie huA aura saba tarapha sAre jagata meM eka gunagunAhaTa gUMja gayI nahIM boluuNgaa| nAnaka apane bhaktoM se bole, maiM apane bhaktoM se adhyAtma kii| phira paccIsa sau varSa pUre hote haiN| isa sadI ke pUre bola rahA huuN| nAnaka kA apanA prayojana hai, merA apanA prayojana hote-hote sArI pRthvI para dharma kI anugUMja hogii| ghar3I karIba A hai| isalie vyartha ke prazna bIca meM mata utthaao| kyA nAnaka ne 309 2010_03
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina sUtra bhAga: 2 kahA, yaha nAnaka se pUcho kahIM mila jAeM to| mujhase kyA pUchate kahAM hai, paramAtmA se bacane kI jagaha kahAM hai! ho? kyA maiM kahatA hUM, vaha mujhase puucho| ___ maiM to tumase kahatA hUM, pUjo jitane bhI tumheM pUjanA ho| tumheM jo 'unhoMne yaha bhI kahA ki AdamI ko eka paramAtmA ko chor3akara | rUpa bhA jAe, puujo| tumheM jo nAma bhA jAe, puujo| isa artha meM kisI ko bhI nahIM mAnanA caahie|' maiM tumase kahatA hUM, tuma | hiMdU bar3e adabhuta haiN| duniyA kA koI dharma hiMduoM jaisI gaharAI kisI ko bhI mAno, hara mAnane meM eka hI paramAtmA ko mAna sakate | ko nahIM chU paayaa| kyoMki duniyA ke sabhI dharma kisI arthoM meM ho, karoge kyA? pUjo pIpala ko ki pahAr3a ko, caraNa usI ke | thor3e saMkIrNa haiN| hiMduoM ke pAsa eka graMtha hai--viSNu paaoge| vahIM sira jhukegaa| usake atirikta koI hai nhiiN| maiM | shsrnaam| usameM paramAtmA ke hajAra nAma haiN| koI bhI nAma to tumase kahatA hUM kahIM bhI car3hAo pUjA ke phUla, saba pUjA ke chor3A hI nhiiN| jo bhI nAma ho sakate the saMbhava, vaha saba jor3a phUla usI ke caraNoM meM gira jAte haiM, kyoMki usI ke caraNa haiM, aura diye haiN| koI bhI nAma lo, usI kA nAma hai| koI ko bhI pukAro, kucha hai hI nhiiN| phUla bhI usI ke haiM, caraNa bhI usI ke haiM, usI ko pukAra rahe ho| cupa raho, to usake sAtha cupa baiThe ho; car3hAnevAlA bhI usI kA hai| isalie maiM tumheM saMkIrNa nahIM bolo, to usake sAtha bola rahe ho| idhara tuma socate ho maiM tumase bnaataa| maiM nahIM kahatA ki sirpha eka ko chor3akara kisI ko mata bola rahA hUM, to tuma galatI meM ho| maiM usI se bola rahA huuN| tumase maano| maiM tumase kahatA hUM, tuma kisI ko bhI mAno, eka hI mAnA maiM nAhaka sira nahIM maaruuNgaa| tuma to dIvAla jaise ho| maiM usI se jaaegaa| aMtataH tuma pAoge vahI eka pUjA gyaa| maMdira meM pUjo bola rahA huuN| tumheM jaba pukAratA hUM, to usI ko pukAra rahA huuN| ki masjida meM, rAma meM ki kRSNa meM, buddha meM ki mahAvIra meM, kahIM musalamAna, IsAI, yahUdI, tInoM dharma yahUdiyoM kI saMkIrNatA se bhI sira jhukAo, kisI ke bhI sAmane sira jhukaao| paidA hue haiN| tInoM dharmoM kA mUlasrota yahUdI hai| aura sikkha-dharma tamane nAnaka kI kahAnI sanI? gaye kAbA. rAta so gaye to bhI AdhA yahadI hai| isalie thoDI-sI saMkIrNatA hai| nAnaka meM kAbA ke pavitra patthara kI tarapha paira karake so gye| to na rahI hogI, sikkhoM meM hai| mullA-maulavI nArAja ho gaye hoMge, bhAge hue aaye| kahA ki hiMdU kahate haiM, sabhI kucha usakA hai| isalie to hiMdU bar3e | kaise nAsamajha ho! aura hamane to sunA ki tuma bar3e jJAnI ho, | adabhuta haiN| patthara rakha lete haiM vRkSa ke nIce, siMdUra pota dete haiM, auliyA ho; yaha kaisA jJAna? tumheM to sAdhAraNa ziSTAcAra ke | pUjA zurU! abhI patthara thA, abhI siMdUra lagAyA, pUjA zurU! niyama bhI mAlUma nhiiN| pavitra patthara kI tarapha paira karake so rahe! | patthara ko bhagavAna banAne meM dera nahIM lgtii| anagar3ha patthara pUjane paramAtmA kI tarapha paira karake so rahe! kahAnI kahatI hai ki nAnaka | lagate haiN| gar3ho, mUrti banAo, samaya jAyA hotA hai| miTTI ke haMse aura unhoMne kahA aisA karo, tuma mere paira usa tarapha kara do gaNeza banA lete haiN| pUja bhI lete haiM, pUjane ke bAda samuMdara meM sirA jahAM paramAtmA na ho| kahate haiM unhoMne paira ghumAye saba tarapha, bhI Ate haiN| bar3e adabhuta loga haiN| kyoMki usI kA samuMdara hai, lekina jahAM bhI paira ghumAye, vahIM kAbA kA patthara ho gyaa| miTTI usI kI hai; banA liyA, sirA diyaa| duniyA meM koI jAti aisA huA ho, jarUrI nhiiN| lekina kahAnI bar3I arthapUrNa hai| apanI mUrtiyoM ko sirAtI nhiiN| banA lI, to phira ghabar3AtI hai, maiM nahIM mAnatA ki aisA vastutaH huA hai| para itanA maiM jAnatA hUM kahIM mUrti kA apamAna na ho jaae| hiMdU adabhuta haiN| nAca-gAnA ki honA cAhie aisA hii| kyoMki kAbA kA hI patthara saba tarapha karake jAkara nadI meM DubA Ate haiM ki aba basa vizrAma karo, aba hai, saba pattharoM meM vahI patthara hai| patthara mAtra kAbA ke patthara haiM, | hamako bhI to caina lene do| aura bhI to kAma haiM! phira agale to kahAM paira karo! aura aisA thor3e hI hai ki paramAtmA uttara meM hai, | sAla dekheNge| aura phira tuma sabhI jagaha ho| sAgara tumhArA, dakSiNa meM nahIM: paraba meM hai, pazcima meM nahIM; Upara hai, nIce nhiiN| miTTI tumhArI, AkAza tumhaaraa| saba tumhArA hai| to aisA moha paramAtmA ne to sabhI kucha gherA hai| calo to usameM, baiTho to usameM, kyA bAMdhanA! soo to usameM or3hanI bhI vahI hai, bichaunI bhI vahI hai, karoge dhyAna rakhanA, paramAtmA nirAkAra hai, isakA artha yahI haA ki kyA! khAo to use, pIo to use, zvAsa lo to usakI, upAya sabhI AkAra uske| musalamAnoM ne bar3I jidda pakar3a lI ki 310/ | Jair Education International 2010_03
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruhadvAra paramAtmA nirAkAra hai to mUrtiyAM tor3ane lge| agara samajhe hote kahate haiM ki guru sAkSAta brahma hai| paramAtmA to dUra hai, dikhAyI ki paramAtmA nirAkAra hai, to yahI samajha meM AtA ki sabhI nahIM par3atA hai| guru dikhAyI par3atA hai| paramAtmA to AkAza kI AkAra uske| nirAkAra kA artha AkAra tor3anA nahIM hai, gaMgA hai, kahAM hai patA nahIM, guru aisI gaMgA hai jo tumhAre ghara ke dvAra AkAra meM usako dekhanA hai| AkAra roka na pAye, AkAra dvAra se baha rahI hai| snAna to usI meM ho sakatA hai| isameM snAna hogA, bane, daravAjA bane; bAdhA na bne| | to hI tuma paramAtmA kI gaMgA ke yogya bnoge| pahalA paramAtmA to maiM to tumase kahatA hUM, pUjo jisako pUjanA ho, kama se kama guru hI hai| guru se milane para hI to pahalI daphA, paramAtmA hai, pUjo to| kyoMki merA jora tumhArI pUjA meM hai| tumane pUjA, tumane isakI pratIti hotI hai| prArthanA kI, tuma jhuke, basa kAphI hai| jahAM tuma jhuke, vahIM | magara loga jar3a haiN| zabdoM ko pakar3akara baiTha jAte haiN| ve kahate paramAtmA ke caraNa ho gye| haiM, guru kaheMge hama to, bhagavAna nahIM kaha skte| isalie nAnaka paramAtmA ke caraNa to vahAM the hI, tuma jhuka nahIM rahe the isalie ko guru kahate haiN| lekina guru kA artha hI yahI hai, jisameM dikhAyI nahIM par3ate the| jhuke ki dikhAyI par3a gye| aura hisAba bhagavAna pragaTa haA ho| jo bhagavAna ke sAtha ekAkAra ho gayA kauna lagAye ki kahAM hai aura kahAM nahIM hai| maMdira meM hai ki masjida ho| jisakI maujUdagI meM bhagavAna kI jhalaka mile| jisake meM hai ki gurudvAre meM hai| hisAba lagAne kI jarUrata khaaN| satsaMga meM tumhAre bhItara kA bhagavAna bhI jage aura nAce aura behisAba saba jagaha hai| amaryAda saba jagaha hai| praphullita ho| guru kA artha hI yahI hai, jo tumheM khIMcane lage, jina mitra ne pachA hai. vaha nAnaka ko samajhe na hoNge| 'AdamI prabala AkarSaNa bana jaae| jo caMbaka kI taraha tamheM khIMcane ko eka paramAtmA ko chor3akara kisI ko bhI nahIM mAnanA | lge| kisI aisI jagaha le jAne lage jahAM tuma apane se na jA caahie|' mAna hI nahIM skte| yahI kahA hogA nAnaka ne ki | skte| bhaya pakar3atA, himmata na hotii| guru to paramAtmA hai| jahAM bhI mAno, usI ko mAnanA, usa eka ko hI maannaa| sikkha kabIra ne kahA haikucha galata samajhe hoNge| kama se kama pUchanevAlA sikkha to | guru goviMda doI khar3e, kAke lAgU pAya galata samajhA hI hai| mAnanA eka ko hii| isakA artha huA, jahAM | kisake caraNa chuUM pahale? donoM sAmane khar3e haiN| duvidhA bar3I bhI AMkha par3e, usI ko khojnaa| jahAM sira jhuke, usI ke caraNa sApha hai| agara paramAtmA ke caraNa pahale lagU, to guru kA ttttolnaa| jahAM taka hAtha pahuMca sake, usI kI talAza krnaa| | apamAna hotA hai| aura guru ke binA paramAtmA to kabhI mila nahIM jahAM taka mana jA sake, usI meM ur3ane denA mana ko| jahAM taka sakatA thaa| to yaha to akRtajJa hogA kRty| yaha to guru ke prati svapna uTha sakeM, uThane denA usI meN| jInA to usameM, sonA to | AbhAra na huaa| guru goviMda doI khar3e, kAke lAgU paay| agara usmeN| uThanA, baiThanA, to usmeN| usa eka meN| guru ke paira par3atA hUM, to paramAtmA kA apamAna ho jaaegaa| guru ke isakA yaha artha nahIM hai ki tuma eka dhAraNA ko pakar3a lenA, sAtha isIlie to the ki paramAtmA ko khojanA thaa| bar3I duvidhA aura saba dhAraNAoM ko inakAra kara denaa| agara eka dhAraNA hI hai! kyA karUM? bhagavAna kA DhaMga hai, to bhagavAna bar3A sImita huaa| phira vaha / balihArI guru Apane goviMda diyo batAya nirAkAra na huA, phira asIma na huA, phira sArI sattA usakI na | lekina guru ne tatkSaNa goviMda ko batA diyA ki tU goviMda ke hI huii| vahI honA cAhie sabhI meM, tabhI nirAkAra hai| tabhI zAzvata paira lg| pada to kabIra kA yahIM pUrA ho jAtA hai, pakkA nahIM phira hai, sarvavyApI hai| vaha paira kisake lage! maiM jAnatA hUM ki vaha guru ke lge| kyoMki 'aura jo vyakti adhyAtma kI rAha batAye, use guru kahanA | unakI isa dUsarI paMkti meM hI sApha hai--'balihArI guru caahie|' guru bhI kyoM kahanA! kyoMki upaniSada to kahate haiM, aapkii|' guru ne kaha diyA ki laga paramAtmA ke, dera kyoM kara guru paramAtmA hai, gururbrhmaa| jhaMjhaTa ho jAegI! agara kisI ko rahA hai, ruka kyoM rahA hai, soca kyA rahA hai? cunAva thor3e hI guru kahA, to paramAtmA mAna liyA usko| sAre bhArata ke zAstra karanA hai| yahIM ke lie to tujhe le AyA thA apane sAtha, A 311 2010_03
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina sUtra bhAga : 2 gayI vaha ghar3I, aba jhuka paramAtmA ko, bhUla mujhe| pada to yahAM darzanazAstrI nahIM huuN| maiM tumheM koI zAstra nahIM de rahA huuN| saMketa de pUrA ho jAtA hai, phira kisI ne kabhI kabIra ko pUchA nahIM ki rahA huuN| aura jIvana ke kAvya ko samajhanA ho to baMdhI-baMdhAyI, vastutaH tuma lage kisake paira? maiM mAnatA hUM ki kabIra guru ke hI piTI-piTAyI dhAraNAoM ko haTAnA, tAki jIvana apanI suSamA paira lage-'balihArI' zabda meM hI bAta A gyii| aba kaise ko, apane sauMdarya ko pragaTa kara ske| mana ko thor3A kinAre kara aura kucha kiyA jA sakatA hai| ke rkhnaa| guru aMtataH tumheM apane se bhI mukta kara detA hai-- balihArI | tumheM maiMne Aha! saMkhyAtIta rUpoM meM kiyA hai yAda guru ApakI goviMda diyo btaay|' sadA prANoM meM kahIM sunatA rahA hUM tumhArA saMvAdato guru to paramAtmA hai| guru to paramAtamA kA dvAra hai| ye jo binA pUche, siddhi kaba? isa iSTa se hogA kahAM sAkSAta prazna uThate haiM, ye uTha Ate haiM saMskAroM se| saMskAra bAdhA haiN| kauna-sI vaha prAta, jisameM khila uThegI klinna, saMskAroM se mukta honA hai| aura eka aisA citta pAnA hai, jahAM | sUnI zizira-bhIgI rAta? koI saMskAra tathyoM para dhUmila chAyA na DAlate hoN| jahAM tathya | calA hUM maiM; mujhe saMbala rahA kevala bodhapragaTa hote hoM, jaise haiM vaise hii| bhakta kI koziza yahI hai ki | paga-paga A rahA hU~ pAsa; bhagavAna honA hai| rahA Atapa-sA yahI vizvAsa tujhI se tujhe chInanA cAhatA hUM sneha ke mRdughAma se gatimAna rakhanA nibir3a ye kyA cAhatA hUM, ye kyA cAhatA hUM mere sAMsa aura usaaNs| bhakta becaina bhI hotA hai ki yaha bhI kyA cAha rahA hUM! lekina Aha, saMkhyAtIta rUpoM meM tumheM kiyA hai yAda! tujha hI ko tujha hI se chInanA cAhatA hUM, ceSTA to yahI hai ki yahAM | tumane jaba bhI kucha cAhA hai, maiM kahatA hUM, tumane paramAtmA hI jo prANoM kA dIyA jala rahA hai, yaha bhagavattA kA dIyA ho jaae| cAhA hai| tumane dhana cAhA, to dhana meM bhI tuma paramAtmA ko hI jaba taka bhakta bhagavAna na ho jAe, taba taka yAtrA pUrI nahIM huii| khojate the| tumane pada cAhA, to pada meM bhI tuma paramapada ko hI iMcabhara bhI dUrI raha gayI, to kacha pAne ko zeSa rhegaa| hai kyA | khojate the| tumane kisI strI ke prema meM AMsU bahAye, to tuma Izvara? prArthanA ko hI TaTolate the| tuma kisI moha se bhare, tuma kisI Izvara vaha preraNA hai rAga meM gire, to una saba khAI-khaDDoM meM bhI tuma prabhu kA hI mArga jise aba taka zarIra nahIM milA khojate the| anaMta-anaMta rUpoM meM anaMta-anaMta DhaMgoM se AdamI TahanI ke bhItara akulAtA huA phUla, usI ko khoja rahA hai| bhalA tumhArI khoja galata ho, lekina jo vRMta para aba taka nahIM khilA tumhAre prANoM kI akulAhaTa galata nahIM hai| bhalA tuma reta se tela TahanI ke bhItara akulAtA huA phUla, jo vRMta para aba taka | nicor3ane kI ceSTA kara rahe hoo, lekina tela nicor3ane kI nahIM khilA--basa vahI Izvara hai| Izvara bhaviSya hai, saMbhAvanA AkAMkSA thor3e hI galata hai| tuma vahAM khoja rahe ho, jahAM na pA hai| Izvara tuma jo ho sakate ho usakA nAma hai| Izvara tumheM jo sakoge, viSAda hAtha lagegA, viphalatA hAtha lagegI, lekina honA hI cAhie usakA nAma hai| Izvara tumhArI bIjarUpa saMbhAvanA isase tumhArI khoja kI ImAnadArI ko to inakArA nahIM jA hai| tumhAre bIja meM chipA huA satya hai| sktaa| patthara pUjo, premI ko pUjo, anajAne, tumhArI binA TahanI ke bhItara akulAtA huA phUla, pahacAna ke paramAtmA kI tarapha hI tuma bar3ha rahe ho| jo vaMta para aba taka nahIM khilA tumheM maiMne Aha! saMkhyAtIta rUpoM meM kiyA hai yAda maiM jaba Izvara kI bAta kara rahA hUM to maiM kisI darzanazAstra kI aura koI upAya bhI nahIM hai| jisa dina tuma aisA samajhoge, usa bAta nahIM kara rahA huuN| maiM to tumhAre jIvana-kAvya kI bAta kara dina tumhAre jIvana meM eka layabaddhatA A jaaegii| taba tuma rahA huuN| tuma mujhe eka kavi kI taraha yAda rkhnaa| maiM koI dekhoge, saba kadama jo kinhIM bhI rAstoM para par3e, sabhI maMdira kI 3120 2010_03
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru he dvAra tarapha pdd'e| kabhI bhaTake bhI to maMdira se hI bhttke| kabhI dUra bhI kahAM khUna giratA hai--patthara para giratA hai, ki lAza para giratA gaye, to paramAtmA se hI bhaTake, lekina ceSTA usI kI tarapha jAne | hai, ki maMdira para giratA hai-kahAM giratA hai, isase kyA pharka kI lagI thii| hAre bhI bahuta bAra, parAjita bhI bahuta bAra hue, gire par3atA hai ? bhI bahuta bAra, viSAda bhI AyA, hatAzA bhI AyI, lekina yaha khUna phira khUna hai, TapakegA to jama jAegA rga para ghaTA hai| aura aMtima nirNaya meM tama pAoge. aisA hI maiM tamase kahatA haM_zraddhA phira zraddhA hai. TapakegI to | isa sabane hI tumheM mArga ko khojane meM sahAyatA dI hai| kucha bhI jama jaaegii| aura jahAM zraddhA jamI, vahIM bhagavAna hai| zraddhA honI vyartha nahIM gayA hai| kucha vyartha jA nahIM sktaa| caahie| asalI bAta bhItara hai, asalI bAta aMtartama kI hai| jIvana ke parama arthazAstra meM kucha bhI vyartha nahIM jAtA hai| agara vahAM na ho, to kahIM bhI bhagavAna nahIM hai| agara vahAM zraddhA | lekina patA to taba calatA hai jaba hama pahuMca gaye-AkhirI ho, to saba kahIM, saba dizAoM meM vahI hai| bhItara ho, to bAhara ghdd'ii| taba hama lauTakara dekha sakate haiM ki are, agara maiM bhaTakA na bhI vahI hai| bhItara na ho, to phira bAhara kahIM bhI nahIM hai| phira zkila hotA! ki maiMne dhana se pAne kI | jAo tIrthayAtrA, kAbA aura kAzI, koI aMtara na pdd'egaa| tuma koziza kI, vaha bhI jarUrI thaa| vaha bhI zikSaNa thaa| ki maiMne vyartha hI bhttkoge| ghara Ao, kahIM aura nahIM jAnA hai| tumhAre prema meM prArthanA khojI, vaha bhI zikSaNa thaa| usa sabase bacakara bhItara hai tiirth| agara A jAtA, to isa maMdira taka A hI nahIM sakatA thaa| | phira khayAla rakhanA, AdamI AdamI meM bar3e bheda haiN| to AdamI isalie maiM to kahatA hUM, jisa taraha tumheM yAda A sake usI AdamI ke Izvara meM bhI bheda hoNge| cAMda nikalA AkAza taraha yAda kro| saba meM vahI hai| aura sabase usI kI khoja cala | meM-pUrNimA kI rAta, zarada pUno-hajAroM, karor3oM pratibiMba rahI hai| zraddhA caahie| eka AdamI pIpala ke vRkSa ke pAsa zraddhA | banate haiM pRthvI pr| sAgara bhI pratibiMba banAtA hai, mAnasarovara meM se jala car3hA rahA hai| tuma pIpala kA vRkSa dekhate ho, hAtha se bhI pratibiMba bnegaa| zAMta jhIloM meM bhI bnegaa| tUphAna Aye hue giratI jaladhAra dekhate ho, maiM usake bhItara giratI zraddhA kI dhAra sAgara meM bhI bnegaa| miTTI ke kUr3e-kacare se bhare DabaroM meM bhI dekhatA huuN| eka AdamI maMdira kI mUrti ke sAmane baiThA dIyA jalA bnegaa| nAlI kA jala kahIM ikaTThA ho gayA hogA, usameM bhI rahA hai| tuma patthara dekhate ho, mRNmaya dIyA dekhate ho, usake bnegaa| cAMda ke pratibiMba karor3a-karor3a baneMge, cAMda eka hai| gaMde bhItara cinmaya kI dhAra nahIM dekhte| eka AdamI virATa, sUnI Dabare meM bhI bnegaa| pratibiMba to gaMdA nahIM ho jaaegaa| kyoMki masjida meM baiThA paramAtmA kA gIta ganaganA rahA hai| koI hai jo pratibiMba to hai hI kahAM, jo gaMdA ho jAe cupa baiThA hai vRkSa ke tale, buddha kI bhAMti-na koI prArthanA hai, na pratichAyA hai| koI pUjA hai; na koI bAhya upakaraNa hai, na koI sAdhana hai; na lekina phira bhI gaMdA DabarA to gaMdA hai| to gaMde Dabare se agara maMdira hai, na masjida hai; AMkha baMda hai-apane meM liin| lekina tama pachoge ki jo cAMda tere bhItara banA. usake saMbaMdha meM terA kyA ina sabake bhItara eka bAta samAna hai, vaha bhItara kI khayAla hai? to gaMdA DabarA jo kahegA, usameM gaMdagI jur3I hogii| caitny-dhaaraa| bAhara ke upakaraNa bhinna-bhinna haiN| bAhara ke to svAbhAvika hai| usane to vahI cAMda dekhA, jo usakI gaMdagI meM saba khilaune haiM. jisase marjI ho usase khela lenA, bhItara rasadhAra | pratichAyita ho sakatA thaa| mAnasarovara se pUchoge, to vaha apane bahatI rhe| cAMda kI bAta kregii| isIlie to daniyA meM itane dharma haiN| agara kala maiM par3ha rahA thA ThIka se samajho, to hara AdamI kA khadA alaga hogaa| AdamI khake-seharA pe jame, yA kaphe-kAtila pe jame AdamI meM itane pharka haiN| pharke-iMsApha pe yA pAye-salAsila pe jame mere bhItara kA Izvara, tega-e-bedAda pe yA lAza-e-bismila pe jame vikarAla krodha hai, Usara, anajotI jamIna khUna phira khUna hai, TapakegA to jama jAegA para tAMDava kA tyauhAra racAnevAlA! 313/ 2010_03
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina sUtra bhAgaH mere bhItara kA Izvara, bAkI saba DubA diye| Aga barasA dI nagaroM pr| jarA nArAja hai mere mana ke svarga-loka kI nIMva hilA huA ki vikarAla krodha! mere bhItara bhUkaMpa macAnevAlA! Izvara krodhI hai? nahIM, jina yahadiyoM ne parAnI bAibila mere bhItara kA Izvara, likhI, ve krodhI rahe hoNge| purAnI bAibila yahUdiyoM ke saMbaMdha meM hai agnicaMDa, maiM usake bhItara jalatA hUM khabara detI hai| veda meM Izvara kI dhAraNA hai, vaha dhAraNA Izvara kI mere bhItara kA Izvara, khabara nahIM detI, veda jinhoMne race unakI khabara detI hai| koI RSi hai ghana ghamaMDa, aMbara kA udvelita samudra, prArthanA kara rahA hai ki merI gauoM ke thana meM dUdha bar3ha jAe aura mere meghoM ko, jAne, hAMka kahAM le jAtA hai| duzmana kI gauoM ke thana kA dUdha sUkha jaae| he prabhu, aisA kucha mere bhItara kA Izvara kara ki merI phasala to khUba Aye, par3osI kI phasala na A hai nAmahIna, ekAkI, abhizApita vihaMga paaye| kyA Izvara isa taraha kI prArthanAeM sunatA hai? kyA Izvara jo hRdaya-vyoma meM cillAtA, maMDarAtA hai| kI isase koI dhAraNA hamAre mana meM sApha hotI hai--yaha kaisA mere bhItara kA Izvara, Izvara hai? nahIM, isase itanA hI patA calatA hai, jo prArthanA hai jora-jora se paTaka rahA mere mastaka ko patthara pr| karanevAle the unakI yAcanA, unake hRdaya kI khbr|| mere bhItara kA Izvara, tuma jaba Izvara ke saMbaMdha meM bolate ho, to dhyAna rakhanA ki yaha mahAghora caturaMga prabhaMjana vegavAna tumhAre Izvara ke saMbaMdha meM bola rahe ho| maiM jaba Izvara ke saMbaMdha meM mere mana ke nirjana, akUla, AzrayavihIna, bolatA hUM, to dhyAna rakhanA maiM apane Izvara ke saMbaMdha meM bola rahA uttapta prAMta meM jvAlAeM bhar3akAtA hai| huuN| yaha bilakula svAbhAvika hai| bhItara ura ke mudrika kapATa Izvara bar3I nijI dhAraNA hai| aura hara eka kI apanI dRSTi se bAhara-bAhara vaha pralaya-ketu phaharAtA hai| prabhAvita hotI hai| eka aisI ghar3I AtI hai jaba tumhArI sArI dRSTi AdamI AdamI kA Izvara alaga-alaga hogaa| tuma krodhita calI gayI, jaba tumhAre mana meM koI pakSapAta na rahA--na hiMdU kA, ho, to tumhArA Izvara krodhita hogaa| tuma ahaMkArI ho, to tumhAre na musalamAna kA, na sikkha kA, na jaina kA, koI pakSapAta na bhItara kA Izvara ahaMkArI hogaa| tuma zAMta ho, to tumhArA Izvara rahA-tuma saba zAstroM, saba zabdoM se mukta hue, tuma zUnya meM zAMta hogaa| tuma udAsa ho, to tumhArA Izvara udAsa hogaa| virAjamAna hue, taba usa mAnasarovara meM jo jhalakatA hai, vaha kyoMki tuma hI to tumhAre Izvara ko pratibiMba doge| tumhArA Izvara Izvara kI nikaTatama pratimA hai| vaha pratimA itanI nikaTatama hai, tumhAre bhItara rUpa dhregaa| tuma hI to usakI paribhASA bnoge| kyoMki mAnasarovara kA svaccha sphaTika jaisA jala koI vikRti tuma hI to sImA bnaaoge| tama hI to bAgar3a lgaaoge| tamhArA paidA nahIM karatA hai| paardrshii| jaisA hai Izvara tumhAre-jaisA hogaa| vaha jhalaka itanI spaSTa aura itanI Izvara jaisI hai, isalie isIlie duniyA meM itane IzvaroM kI bhinna dhAraNAeM haiN| isIlie upaniSada ke RSi kaha sake-ahaM brhmaasmi| vaha jhalaka itanI hara sadI kA Izvara bhI alaga hotA hai| badalatA calA jAtA hai| spaSTa aura itanI sApha ki upaniSada ke RSi kaha sake, hama brahma Izvara badalatA, aisA nahIM, pratibiMba badalate haiN| kyoMki pratibiMba haiN| brahma meM aura usa jhalaka meM koI pharka na rhaa| kabhI-kabhI dhAraNa karanevAle badalate haiN| purAnI bAibila kA Izvara bar3A bahuta thor3e-se loga usa UMcAI para pahuMce haiM, jinhoMne 'ahaM krodhI, rudra-rUpa, jarA-sI bAta para nArAja ho jAnevAlA, | brahmAsmi' kI ghoSaNA kI hai| koI maMsUra kaha sakA, jarA-sI bAta para agni barasA denevAlA, jarA-sI bAta para analahaka-maiM hUM sty| mahApralaya lA denevaalaa| krodha meM usane DubA dI duniyA eka yaha taba ghaTatA hai, jaba samAdhi ghaTatI hai| jaba saba kacarA dphaa| thor3e-se loga cune hue bacA liye the noha kI nAva meM; tumhAre citta kA baha gyaa| tuma bhI jaba nirvikAra, nirAkAra, | jaisIM jAtI / jaisA hai vaisA hI yAlakA detA hai| 314 2010_03
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ - mmmmmmmmmmmost -- dvAra nirvikalpa hue, taba ghaTatA hai| isakI AkAMkSA kro| isa para prakAza prabhurUpa hai| prabhu prakAza kI AbhA hai| isa prakAza meM tuma bharosA kro| kyoMki zraddhA na hogI, to yaha kabhI bhI na ghttegaa| | bhI mata bco| isIlie to ghabar3AhaTa lagatI hai| saba gayA, to yaha mAnakara to calo ki paramAtmA ne jinheM banAyA hai, unakI Akhira meM lagatA hai, aba maiM bhI jaauuNgaa| kyoMki tumane aba taka aMtima niyati paramAtmA hI ho sakatA hai| paramAtmA ne jise sRjA apanA jo rUpa jAnA hai, vaha usI sabhI kA jor3a thaa| vaha saba to hai, usakA aMtima nikhAra paramAtmA hI ho sakatA hai| aura tuma | gayA, aba tuma kaise bacoge? tumhArA saba gayA, to tuma bhI jaba taka paramAtmA na ho jAoge, taba taka tuma vApisa-vApisa jaaoge| isase ghabar3AhaTa paidA hotI hai| bheje jaaoge| kyoMki paramAtmA taba taka rAjI na hogA, jaba taka | dhyAna ke aMtima caraNa meM mRtyu ghaTegI hai| usako ghaTane denA hai tama usake jaise hI hokara caraNoM meM naivedya na bana jaao| taba taka svAgata se ghaTane denA hai| saharSa ghaTane denA hai| rAjI na hogA, jaba taka tuma ThIka usa jaise na ho jaao| isIlie | upalabdha ho jaaegii| agara Dara-Darakara vApisa lauTate rahe, to maiM kahatA hUM, smaraNa rakho isa bAta kA ki tuma abhI baMda kalI ho, yaha yAtrA to aisI huI ki gaMgA gayI sAgara taka aura ThiThakakara khilanA hai| tuma baMda paramAtmA ho, khilanA hai| tuma chipe khar3I raha gayI aura lauTane lagI gaMgotrI kI trph| sAgara taka paramAtmA ho, pragaTa honA hai| gaye haiM, to giranA hI hogaa| phira yaha gaMgA kahe ki nahIM, aba maiM giranA nahIM cAhatI, maiM to milane AyI thI, girane thor3e hI AyI dusarA prazna : sakriya-dhyAna ke tIsare caraNa meM kAphI zakti thI; maiM to sAgara hone AyI thI, miTane thor3e hI AyI thI, to lagAne para vahAM prakAza ke sivAya kucha bhI nahIM bacatA hai| phira kyA kahoge tuma gaMgA se? tuma kahoge, sAgara hone kA eka hI bhaya pakar3atA hai ki marA! he prabho, usa ghar3I meM kyA karanA upAya hai ki sAgara meM kho jaao| tumameM sAgara tabhI kho sakatA cAhie? hai, jaba tuma sAgara meM kho jaao| tuma miTo, to sAgara ho jaae| dhyAna kI AkhirI ghar3I meM tumhArI gaMgA sAgara ke kinAre Akara usa ghar3I meM maranA caahie| mare binA thor3e hI clegaa| usa khar3I ho jAtI hai, taba mana ghabar3AtA hai, svAbhAvika hai| maiM samajha ghar3I meM apane ko bacAne kI ceSTA hI phira tumheM vApasa lauTA sakatA huuN| sabhI kA ghabar3AyA hai| koI buddha, koI mahAvIra, koI laayegii| usa ghar3I meM khuda ko kho denaa| usa ghar3I to kahanA- nAnaka, koI kabIra usa ghabar3AhaTa se bacA nhiiN| vaha sabhI kA aMtima yaha abhilASa hRdaya meM! ghabar3AyA hai| vaha manuSya kA svAbhAvika rUpa hai| aba taka jise jIvana dIpa jalAkara merA, apanA jAnA thA, jIvana jAnA thA, vaha saba chUTatA lagatA hai, cAhe koI hare aMdherA; bikharatA lagatA hai| sArA atIta zUnya meM lIna hotA mAlUma kiMtu bujhe yadi dIpa kabhI to par3atA hai, bhaviSya kA kucha patA nahIM hai, to mRtyu muMha bAkara khar3I bujhe tumhAre komala kara se, ho jAtI hai| usa kSaNa nAcate hue mRtyu meM samA jaanaa| lauTakara aMtima yaha abhilASa hRdaya meM! pIche mata dekhnaa| lauTakara pIche dekhA ki muzkila meM par3a paramAtmA ke hAtha se agara tumhArA dIyA bujhatA ho, to aura jaaoge| lauTa bhI na pAoge aura gira bhI na pAoge, trizaMku ho kyA saubhAgya ho sakatA hai! jaaoge| bar3I duvidhA meM par3a jAoge, bar3e dvaita meM par3a jaaoge| kiMtu bujhe yadi dIpa kabhI to, udhara sAgara bulA rahA hogA, idhara pIche kA atIta bulA rahA bujhe tumhAre komala kara se hogaa| udhara bhaviSya khIMcegA, idhara atIta khiiNcegaa| tuma donoM ke aMtima yaha abhilASa hRdaya meM! bIca khiMcakara pisa jaaoge| pUchA hai ki dhyAna ke aMtima caraNa meM kevala prakAza bacatA hai| bahuta bAra aisA huA hai ki jina logoM ne dhyAna kI isa ghar3I meM aura kyA cAhate ho? kucha aura kI bhI icchA hai? prakAza kA to | marane se virodha kiyA, ve vikSipta ho gaye haiN| kyoMki lauTa bhI artha huA, jo bacanA cAhie vahI bacA ab| zuddhatama bcaa| nahIM sakate aba; aba gaMgotrI taka jAnA kaise saMbhava hai? jahAM 315 2010_03
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina sUtra bhAga : 2 taka A gaye, A gaye, lauTanA to hogA nahIM; aura Age jAnA bediloM kI hastI kyA, jIte haiM na marate haiM nahIM cAhate, to sArI UrjA tumhAre bhItara umar3ane-ghumar3ane lgegii| khvAba hai na bedArI, hoza hai na mastI hai usase vikSiptatA paidA ho sakatI hai| dharma ke jagata meM yA to mRtyu kucha bhI nahIM haiko ghaTane do, yA pAgala ho jaaoge| khvAba hai na bedArI, hoza hai na mastI hai isalie maiM kahatA huuN-mro| bediloM kI hastI kyA jIte haiM na marate haiM pUchA hai--he prabho! usa ghar3I meM kyA karanA cAhie?' kucha | tuma jise jIvana kahate ho, vaha jIvana nahIM hai| jIvana aura karanA nahIM caahie| cupacApa saraka jAnA cAhie sAgara meN| jaise mRtyu ke bIca meM aTake ho| tuma jise mRtyu kahate ho vaha mRtyu osa kI bUMda, ghAsa kI pattI se sarakakara pRthvI meM gira jAtI hai, nahIM hai, tuma jise jIvana kahate ho vaha jIvana nahIM hai| mRtyu to kho jAtI hai, aise cupacApa saraka jAnA cAhie aura gira jAnA kevala unhoMne hI jAnI, jo samAdhi meM mre| tuma jise mRtyu kahate caahie| girakara tuma pAoge ki pahalI daphe jAnA tuma kauna ho| ho, vaha to eka bImArI kA dUsarI bImArI meM badala jAnA hai| vaha miTakara tama pAoge ki he| zanya hokara pAoge ki parNa utarA to vastaoM kA parivartana hai| ghara badala lenA hai| bhItara ke saba tummeN| idhara tuma gaye ki udhara paramAtmA aayaa| prakAza to usake roga vahI ke vahI rahate haiM, ghara badala jAtA hai| tuma jise jIvana Agamana kI khabara hai| jaise subaha sUraja nikalane ke pahale eka kahate ho, agara vahI jIvana hai, to phira paramAtmA kI khoja vyartha lAlI chA jAtI hai kSitija para, prAcI surkha hone lagatI hai--sUraja | hai| paramAtmA ko hama khojate isIlie haiM ki jise hamane aba taka kI agavAnI meM yaha sUraja kA pahalA saMdeza huaa| AtA hI hai | jIvana jAnA hai, vaha dhIre-dhIre siddha hotA hai ki jIvana nahIM thA, sUraja ab| aba dera nhiiN| pakSI cahakane lagate haiM, havAeM phira bhrAMti thii| mAyA thI, eka sapanA thaa| gatimAna hone lagatI haiM, prakRti jAgane lagatI hai, prAcI lAla ho | paramAtmA kI khoja kA itanA hI artha hai ki yaha jIvana, jIvana gayI, sUraja AtA hI hai ab| siddha nahIM huA, aba hama mahAjIvana ko khojate haiM, kisI aura jaba dhyAna ke AkhirI caraNa meM prakAza bace, to samajhanA ki jIvana ko khojate haiN| prAcI lAlI ho uThI, lAla ho uThI, aba sUraja AtA hI hai| aba lekina jina mitra ne pUchA hai, unakA prazna bilakala hI maMtramugdha, nAcate, ahobhAgya mAnakara girane ko taiyAra ho jAnA, anivArya hai| sabhI dhyAniyoM ko ghaTatA hai, isalie ciMtA mata miTane ko taiyAra ho jaanaa| dhyAna kA aMtima caraNa mRtyu hai| lenaa| Dara lage, to aparAdha-bhAva bhI mata paidA hone denA, isIlie dhyAna ke bAda jo ghaTanA ghaTatI hai, use hama samAdhi svAbhAvika hai| koI bhI usa ghar3I Akara ThiThaka jAtA hai| yahIM kahate haiN| samAdhi kA artha, mhaamRtyu| jo marane yogya thA, mara to guru kI jarUrata ho jAtI hai| usa ghar3I agara guru na ho, to tuma gayA; jo nahIM mara sakatA thA, vahI bcaa| martya gayA, amRta lauTa jaaoge| yA kama se kama vahIM aTake raha jaaoge| guru ke bcaa| maraNadharmA se chuTakArA huA, amRta se gAMTha bNdhii| binA isa ghar3I meM pAgala hone kI pUrI saMbhAvanA hai| guru kA aura jise tuma jiMdagI kahate ho, usameM bacAne-jaisA bhI kyA | kevala itanA matalaba hai ki vaha tumheM Azvasta kara sake ki mata hai! kyA hai bacAne ko tumhAre pAsa? tuma vyartha hI bacAne kI Daro, dekho maiM kho gayA hUM, phira bhI huuN| bahuta hokara huuN| anaMta ciMtA meM lage rahate ho, bacAne ko kucha bhI nahIM! hAlata vaisI hI hai | hokara hN| zAzvata hokara hai| A jAo, le lo chlaaNg| Daro jaise koI naMgA nahAtA nahIM, kyoMki kahatA hai ki nahAUMgA to mt| jhijhako mt| saMdeha na kro| utara aao| guru hAtha bar3hA kapar3e kahAM sukhAUMgA? naMgA hai, kapar3e sukhAne kI ciMtA ke de, khIMca le, marane kI himmata de de, miTane kA bala de de, to kAraNa nahAtA nahIM! tumhAre pAsa hai kyA? tumhAre hAtha bilakula utarate se hI tumheM patA calegA ki nAhaka parezAna the| khAlI haiN| tumhAre prANa khAlI haiM, tuma rikta ho| isa riktatA ko maiMne sunA hai, eka AdamI eka aMdherI amAvasa kI rAta meM pahAr3a bhI nahIM chor3a pAte! nahIM hai kucha, to bhI muTThI nahIM khola pAte! para bhaTaka gyaa| aMdherA ghn| hAtha ko hAtha na suujhe| kisI | agara kucha hotA, taba to bar3I muzkila ho jaatii| taraha TaTola-TaTolakara vaha rAstA khoja rahA thA ki eka khar3a meM 316 2010_03
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru hai dvAra gira gyaa| khaDDa meM girA to usane eka vRkSa kI jar3a ko pakar3a hai| yA ki prema ke pAsa aisI AMkheM haiM, jinako sirpha premI hI liyA jora se| sArI rAta kaise kaTI, kahanA kaThina hai| rote hI, jAnate haiM, aura koI nahIM jaantaa| aura prema to eka pAgalapana hai, AMsU bahAte hI rAta biitii| sarda rAta, ThiThura rahA, hAtha jar3a hae eka dIvAnagI hai| prema to majana honA hai| prema kA to artha hI yahI jAte, kaba vRkSa kI jar3a hAtha se chUTa jAegI, kahanA muzkila! hai ki aba saba dAMva para lagAne kI taiyArI hai, lekina aba aura bala khotA jAtA, mRtyu nizcita hai, patA nahIM nIce kitanA bar3A | dera sahane kI taiyArI nhiiN| khaDDa ho! aura phira AdhI rAta ke karIba hAtha bilakula ThaMDe sunna | to tuma pUchate ho ki pAgala ho jaauuNgaa| merI tarapha se to jisa ho gye| pakar3a saMbhava na rhii| jar3a chUTa gayI aura vaha AdamI | dina tumheM saMnyAsa diyA, usI dina maiMne mAna liyA ki tuma pAgala giraa| aura girane ke bAda usa ghATI meM eka khilakhilAhaTa kI ho gye| pAgala hue binA paramAtmA ko kaba kisane pAyA hai ? AvAja AyI, kyoMki nIce koI khAI na thI, samatala jamIna pAgala hone kA itanA hI artha hai ki jIvana meM bar3I tvarA se khoja thii| girakara patA calA ki girane ko kucha nIce thA hI nhiiN| ho rahI hai| kunakunI nahIM, ubalatI huI khoj| dukAnadArI nahIM, nAhaka kaSTa jhelaa| juArI kI taraha-saba lagA diyaa| lekina aMdhera meM patA kaise cale? girakara patA calA ki nIce | hoziyAra mere pAsa nahIM aate| mere pAsa to pyAse Ate haiN| samatala bhUmi thii| khilakhilAkara haMsane lgaa| hoziyAroM ke lie to bahuta aura jagaheM haiM, jahAM ve saMsAra ko bhI suno merI, utara Ao! lauTakara mata dekho; jo gayA, gyaa| samhAle rahate haiM, paramAtmA kA bhI thor3A sahArA pakar3e rahate haiN| na aura prabhu dvAra para khar3A hai| suno merii| svAgata kara lo! gale yaha duniyA jAe, na vaha duniyA jaae| kucha dAMva para lagAnA nahIM bheMTa lo| AnaMda se utara aao| nAcate, gungunaate| saubhAgya hai| saba samhAlakara rakhanA hai, donoM nAva para savAra rahanA hai| mere samajho! prakAza AyA, prAcI lAla ho uThI, sUraja karIba hai| maiM | pAsa to tuma Aye ho, to usakA artha hI yahI hai ki tumane pAgala tumase kahatA hUM-maro! hone kI himmata juttaayii| aura dUsare tumhAre hRdaya ko nahIM dekha skte| pUchA hai, tIsarA prazna : aphasosa, koI dila kA hAla nahIM puuchtaa| | 'aphasosa koI dila kA hAla nahIM puuchtaa|' aura saba yahI kaha rahe haiM terI sUrata badala gyii| aura yaha bhI | dila to dUsaroM ko dikhAyI par3a nahIM sktaa| dila to vahI hai kaha rahe haiM ki saba kucha luTAkara hoza meM Aye to kyA Aye! | jise tuma jAnate ho, apane nijI ekAMta meN| dila to atyaMta aisI merI hAlata hai, maiM kyA karUM? mere prazna kA uttara dene kI vaiyaktika hai| vahAM to tama kisI ko nimaMtraNa bhI nahIM de skte| kRpA kreNge| Apane uttara nahIM diyA, to maiM sacamuca pAgala ho apane nikaTatama mitra ko bhI vahAM tuma nahIM le jA skte| usa jaauuNgaa| jagaha to basa tumhArA hI AnA-jAnA hai| dUsare ko tumhAre dila kA kyA patA calegA? isalie yaha AzA hI chor3a do ki koI jAoge? to pAgala honA bhI tumhArI svecchA para hai? ki jaba skoge| eka to koI pUchegA hI nhiiN| dUsare ko to yaha bhI pakkA honA cAhoge taba ho jaaoge| to svAMga hogaa| mere uttara dene na nahIM hotA ki tama meM dila hai bhii| dene se pAgala hone kA kyA saMbaMdha hai? yA to pAgala ho; aura yA isIlie to loga kahate haiM, AtmA nahIM hai| kyoMki bAhara se pAgala nahIM ho to kaise ho jAoge? | to sirpha itanA hI dikhAyI par3atA hai, zarIra hai; bahuta se bahuta jisane saMnyAsa liyA, mere lie to pAgala ho hI gyaa| anumAna lagatA hai ki mana hogA, vaha bhI na hai, dikhAyI to saMnyAsa kA artha hI yaha hai ki tuma aba aisI Dagara para cale jahAM kucha par3atA nhiiN| | hisAba-kitAba nahIM, jahAM tarka vyartha haiN| jahAM zraddhA sArthaka hai| hRdaya kI to bAta hI nahIM jamatI ki tumhAre bhItara hRdaya hogaa| tuma aisI Dagara para cale, jo prema kI Dagara hai| aura prema to aMdhA | phira AtmA to aura bhI AkhirI bAta ho gyii| 317 2010_03
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina sUtra bhAga: 2 zarIra kI pahacAna to sApha hai| mana kI thor3I-bahuta anumAna se anyathA kauna kisakI sUrata dekhatA hai! apanI dekhane se phursata pahacAna hotI hai ki mere bhItara bhI vicAra calate haiM, dUsare ke bhItara mile to AdamI dUsare kI sUrata dekhe! apanI dekhane se to phursata bhI calate hoNge| calane caahie| kyoMki zarIra merA jaisA lagatA milatI nhiiN| tuma jaba ghara se nikalate ho to tumhIM bahuta parezAna hai, to mana bhI zAyada mere jaisA ho| phira mana ke bhItara chipA huA hote ho AInA vagairaha dekhakara ki kahIM kucha galatI na raha jAe, hRdaya, usa taka to pahuMca nahIM ho paatii| usa taka to kevala prema koI dAga na raha jAe, koI kacarA na lagA raha jAe, kahIM koI se pahaMca ho pAtI hai. anamAna se nhiiN| phira hRdaya ke bhItara chipI AdamI dekha le| kauna dekhatA hai, tama isakI phikara to karo? AtmA hai| usa taka to prema se bhI pahuMca nahIM ho paatii| usa taka tuma kisakI sUrata dekhate ho? koI kisI kI sUrata nahIM dekha to dhyAna se hI pahaMca ho pAtI hai| phira AtmA ke bhItara chipA rhaa| loga apane-apane ahaMkAroM meM grasta haiN| loga paramAtmA hai, usa taka to kisI cIja se bhI pahuMca nahIM hotI, apane-apane meM baMda haiN|| dhyAna se bhI nahIM hotii| lekina jaba tuma AtmA meM pahuMca jAte ho, to koI agara tumhArI sUrata bhI dekha letA hai, to bar3I kRpA! to paramAtmA tumheM khIMca letA hai| AtmA taka manuSya jA sakatA aura koI agara itanA bhI pahacAna letA hai ki tumhArI sUrata badala hai, vahAM taka manuSya ke kRtya kI sImA hai| gayI hai, to use dhanyavAda do| usake mana meM tumhAre lie kucha isIlie to mahAvIra ne paramAtmA kI bAta nahIM kii| kyoMki sahAnabhati hogii| kacha jagaha hogI tamhAre lie| kacha lagAva jahAM taka manuSya jA sakatA hai vahIM taka bAta karanI ucita hai, hogA, kucha rAga hogaa| aura loga pahale sUrata hI pahacAna pAte Age kI kyA bAta karanI! Age to ghaTanA ghaTatI hai--apane se haiN| lekina sUrata nizcita badalatI hai, yaha pakkA hai| kabhI to ghaTatI hai| aisA samajho ki tuma chata para khar3e ho| jaba taka khar3e kSaNabhara meM krAMti ho jAtI hai| ho, ThIka; chalAMga lagA lo, to chalAMga lagAne ke bAda phira kabhI-kabhI maiM dekhatA hUM, eka AdamI AtA hai, asta- vyasta, jamIna taka Ane ke lie thor3e hI tumheM kucha karanA par3atA hai| saMdigdha, mana DAMvADola; usakI cAla bhI dekhakara kaha sakate haiM chalAMga lagA lI ki phira to gurutvAkarSaNa kAma karane lagatA hai| ki DAMvADola hai, kucha taya nahIM kiyA hai; bhItara kaMpana hai, bAhara phira to jamIna kA greviTezana tumheM khIMca letA hai, kaziza khIMca bhI kaMpana hai mere sAmane baiThatA hai, kahatA hai ki saMnyAsa lUM, yA letI hai| phira tuma yaha thor3e hI pUchoge ki chalAMga lagAne ke bAda na lUM? kaI dina se soca rahA hUM, kucha taya nahIM ho paataa| jaba phira maiM kyA karUM ki jamIna taka A jAUM? hama kaheMge, tuma koI cIja taya nahIM ho pAtI, to tuma bhItara bahuta DAMvADola ho sirpha chalAMga lagA lo, bAkI kAma chor3o, phikra tuma mata maro, jAte ho, baMTa jAte ho| phira vaha himmata juTA letA hai, suna letA vaha jamIna kara legii| hai merI pukaar| maiM kahatA hUM-kUdo, dekheMge; socanA bAda meM kara AtmA taka manuSya jAtA hai| AtmA ke bAda kaziza paramAtmA leNge| socanA itanA jarUrI bhI nahIM hai| vaha kahatA hai, binA soce kI zurU hotI hai| vahAM se sImA paramAtmA kii| chalAMga laga gayI, kaise saMnyAsa le lUM? phira vaha tumheM khIMca letA, usakA gurutvAkarSaNa khIMca letaa| maiM kahatA hUM, jinhoMne liyA, binA soce hI liyaa| hAlAMki 'aphasosa, koI dila kA hAla nahIM puuchtaa|' lene ke bAda pachatAye nhiiN| kyoMki lene ke bAda pAyA ki lene aphasosa mata kro| aise aphasosa kiyA to vyartha hI parezAna | yogya thaa| kucha cIjeM haiM, jinako lekara hI patA calatA hai kyA hooge| kauna pUchegA dila kA hAla tumase? koI jarUrata bhI haiN| svAda se hI patA calatA hai kyA haiN| pahale se patA bhI kaise nahIM kisI ko pUchane kii| aura batAne kI bhI AkAMkSA mata cale? maiM kahatA hUM, tuma le lo| maiM detA hUM, tuma le lo| phira | kro| tumhArI prArthanA pradarzana na bne| bhItara-bhItara svAda le lenA, phira bAda meM taya kara lenA ki lene 'hAM, loga kahate haiM ki terI sUrata badala gyii|' yogya thA yA nhiiN| himmatavara AdamI hotA hai, sAhasI hotA hai, sUrata taka unakI pahacAna hai| ceharA dikhAyI par3atA hai, tuma utara jAtA hai| idhara maiM mAlA usake gale meM DAlatA hUM, udhara eka thor3e hI dikhAyI par3ate ho| utanA bhI pUcha lete haiM, bar3I kRpA hai, | rUpAMtaraNa zurU hotA hai, usakI sUrata badalane lagatI hai| kyoMki 318 2010_03
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka niSkarSa A gyaa| eka duvidhA mittii| duvidhA ke miTate hI pAgala hone kA artha samajha lenaa| bhItara jo lar3ate khaMDa the, ikaTThe ho jAte haiN| jaba le hI liyA, to pAgala hone kA artha hai, tarka se nAtA todd'naa| hisAba-kitAba eka halakApana ho jAtA hai, ciMtA gyii| cehare para prasAda A ke jagata se nAtA todd'naa| rahasya ke jagata meM pdaarpnn| pAgala jAtA hai| aura le sakA, itanA AtmavizvAsa kara sakA, itanI hone kA artha hai, gadya se padya kI tarapha yaatraa| pAgala hone kA zraddhA kara sakA, to jaba vaha AdamI jAtA hai to usakI cAla maiM | artha hai, sApha-suthare rAjamArgoM ko chor3akara jIvana kI rahasya kI dekhatA hUM aba aura ho gyii| jaise vRkSa ko jar3eM mila gayI hoN| pagaDaMDiyoM para clnaa| calo to banatI haiN| sImeMTa se paTe hue usake paira jamIna meM lage hote haiM bala se| usakA sira AkAza meM | rAjamArga nahIM haiM, jahAM sArI bhIr3a cala rahI hai| uThA hotA hai bala se| yahI AdamI kSaNabhara pahale AyA thA, yahI | pAgala hone kA artha hai--akelA honaa| bhIr3a cala rahI kSaNabhara bAda jA rahA hai, sUrata badala jAtI hai| hai-hiMduoM kI, musalamAnoM kI, jainoM kI-jaba taka tuma bhIr3a lekina sUrata badalatI hai bhItara kI badalAhaTa se| koI raMgarogana ke hisse bane ho, taba taka tumane abhI paramAtmA kI khoja para lagAne se sUrateM nahIM bdltii| bhItara kA dIyA jalatA hai, to cehare kucha dAMva para nahIM lgaayaa| jisa dina tuma utarate ho bhIr3a ko para rozanI A jAtI hai| bhItara kA dIyA jalatA hai, to cehare para chor3akara, rAjamArga ko chor3akara; utarate ho jIvana ke bIhar3a AbhA A jAtI hai| kucha rahasyapUrNa cehare ko maMDita kara letA hai| jaMgala meM aura jIvana bIhar3a jaMgala hai, khatare haiM vahAM, eka prabhAmaMDala paidA ho jAtA hai| vanya-pazu haiM vahAM, bhaTaka jAne kI pUrI saMbhAvanA hai; pahuMcanA, loga ThIka hI kahate haiM ki sUrata badala gyii| sUrata isIlie jarUrI nahIM ki pahuMco hI, nizcita nahIM hai-jo AdamI rAjamArga badala gayI ki dila badala gayA hai| loga nahIM pUchege dila kA ko chor3akara bIhar3a ke mArga para utaratA hai, pAgala hai| tumhAre hAla, kyoMki logoM ko na apane dila kA patA hai, na tumhAre dila saMgI-sAthI kaheMge, kyA kara rahe ho? samajha-bUjha se kAma lo| kA patA hai| loga dila ko to bhala hI gaye haiN| dila ko to lekina agara tuma samajha-bajha ko samajha pAye ho to eka vismaraNa hI kara diyA hai| dila ke vismaraNa karane ke kAraNa hI samajha meM A gayI hogI ki samajha-bUjha se kitanA hI kAma lo, to paramAtmA se TUTa gaye haiM, kyoMki dila hI jor3a hai| maiMne tumase hAtha kucha AtA nhiiN| to tuma kahate ho, aba to samajha-bUjha kahA, zarIra, zarIra ke bhItara mana, mana ke bhItara hRdaya, hRdaya ke | chor3akara jIkara dekhanA hai| aba to masta hokara jIkara dekhanA hai| bhItara AtmA, AtmA ke bhItara prmaatmaa| hRdaya ThIka madhya meM aba to dIvAnA hokara jIkara dekhanA hai| hai| isa tarapha mana aura zarIra, usa tarapha AtmA aura prmaatmaa| dhArmika vyakti svecchA se jIvana kI surakSAoM ko chor3akara hRdaya ThIka madhya meM hai| jor3a hai| seta hai| kar3I hai| asurakSA ko varaNa karatA hai| tarka, vicAra, gaNita kI jo loga hRdaya ko bhUla gaye haiM, ve AtmA ko to kaise yAda sApha-sutharI, paTI-paTAyI lIkoM ko chor3akara prema kI, prArthanA . kreNge| unake lie AtmA to kevala eka korA zabda hai, kI bebUjha paheliyoM ko sulajhAne cala par3atA hai| arthhiin| jo loga hRdaya ko bhUla gaye haiM, unake lie paramAtmA lekina aise hI vyakti kisI dina paramAtmA ko pAne meM saphala to bilakula vyartha hai| ve kaise paramAtmA zabda kA sArthaka upayoga hote haiN| paramAtmA tArkika nahIM hai, premI hai| aura satya tarka kI kareM, samajha meM bhI nahIM A sktaa| | koI niSpatti nahIM, nayI AMkhoM kA darzana hai| ye AMkheM jo tumhAre to pahalI to bAta hai, hRdaya jge| lekina maiM tumhAre hRdaya kI pAsa haiM, kAphI nhiiN| tIsarI AMkha paidA kro| aura yaha kAna jo bAta karUMgA, logoM se AzA mata kro| vahI maiM kara rahA hUM roja tumhAre pAsa haiM, kAphI nhiiN| tIsarA kAna paidA kro| saMnyAsa subh-shaam| tumhAre hRdaya kI bAta tumase kaha rahA hUM ki usI tIsarI AMkha aura tIsare kAna kI khoja hai| dhIre-dhIre tuma apane hRdaya kI bhASA pahacAnane lgo| aura rahI mere sAtha honA hai, to pAgala hokara hI ho sakate ho| aura jaba pAgala hone kI bAta, mere hisAba se to tuma ho hI gaye ho| aura taka maiM hUM, ho lo, kyoMki pIche pachatAne se kucha bhI na hogaa| aba tuma kisalie ruke ho, agara nahIM ho gaye ho to jaao| pIche pachatAye hota kA, jaba cir3iyAM cuga gayIM khet| 319 2010_03 www.jainelibrarorg
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina satra bhAga:21 bhulAyI nahIM jA sakeMgI ye bAteM bahuta yAda AyeMge hama yAda rakhanA isalie abhI jaba tumhAre pAsa haiM, to pAgala ho lo, kala para mata chodd'o| yaha nRtya, yaha saMgIta, jo maiM tumheM denA cAhatA hUM, le lo| saMkoca mata kro| phailAo jholI aura bhara lo| bhulAyI nahIM jA sakeMgI ye bAteM bahuta yAda AyeMge hama yAda rkhnaa| Aja itanA hii| 3200 Jai Education International 2010_03