Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ lA- - - // zrI dharmanAthAya namaH / / zrI jaina goSTI, navambara 1956 dillI meM, bhAratavarSa ke jaina tIrthoM meM advitIya sthAna prApta karane vAlA 2200 varSa prAcIna zrI jaina zvetAmbara tIrtha - zrI gAMgAMNI saMkSipta-itihAsa -prakAzaka: vyavasthApaka kameTI jodhapura ( rAjasthAna) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragvanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55555555599999999999 // vande vIram // // zrI jaina zvetAmbara prAcIna tIrtha zrI gAMgAMNI (rAjasthAna) prakAza vyavasthApaka kameTI jodhapura vikrama samvata 2014 vIra samvat 2483 -:Adi se anta taka zAMti pUrvaka par3hiye / aura isa tIrtha kI yAtrA kara lAbha uThAiye // ES544545454545454545454545454545454545454545 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jaina zvetAmbara tIrtha zrI gAMgAMNI (rAjasthAna) kI prAcIna mUrtiyoM (para) ke zilA lekha: zrI AdIzvara bhagavAna ke sarvadhAtu kI pratimA para kA lekha : OM navasu zateSvabdAnAM saptatR ( triM) zadhi kevatI teSu / zrI vacchalAMgalI bhyAM / jyeSTAyabhyiAM / parama bhaktyA // nAbheya jina syaiSA / pratimA'SAr3hArddha mAsa niSpannA zrI ma-- toraNa kalitA / mokSArtha kAritA tAbhyAM // jyeSThArya pada proptA dvAvapi - jina dharma vacchalau khyAtau / udyotana sUre stau // ziSya zrI vacchapaladevo // * * saM0 637 ASADhArddha anuvAda: vIra saMvat 637 meM jyeSThArya padavI vAle zrI vaccha aura lAMgalI ne parama bhakti se Adhe zrASAr3ha mAsa meM mokSa ke liye toraNa meM yaha mUrti banAI, udyotana sUri ke ziSya jyeSThArya padavI bAle zrI baccha aura pala deva jina dharma meM batsala prasiddha haiM || saM0 637 zrAdhA aSAr3ha || zrI dharmanAtha prabhu ke pASANa kI pratimA para kA lekha saM0 1664 varSa phAlguna mAse kRSNA pakSe 5 paMcamI tithI guruvAsare vatI vAstavya, dharmmanAtha biMba kAritaM prataSTItaM ca zrI vijayadAnasUri upAdhyAyA jaisAgara gaNI, bIjIpaNa pAsa mUrti saM0 1658 varSe mahA suda 5 dIne ujInI vAstavyaH prAgabATa nyAtIya pArasanAtha biMba || Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjasthAna meM jodhapura se 20 mIla kI dUrI para jaina zvetAmbara prAcIna tIrtha zrI gAMgAMrI ati zobhAyamAna, gaganacumbI, vizAla evam bhImakAya, parama darzanIya, samrATa samprati dvArA banAyA huA lagabhaga 2200 varSa purAnA bhUmi se 72 phITa U~cA mandira bhArata kI prAcIna zilpa kalA kA Adarza namUnA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.come
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jaina zvetAmbara tIrtha zrI gAMgAMNI (rAjasthAna) prAcIna mUrtiyoM (para) ke zilA lekhaHzrI AdIzvara bhagavAna ke sarvadhAtu kI pratimA para kA lekhaH oM navasu zateSvandAnAM saptata (tri) zadadhi keSvatI teSu / zrI vacchalAMgalI bhyaaN| jyeSTAyabhyiAM / parama bhaktyA // nagabheya jina syaiSA / pratimA'SAr3hArddha mAsa niSpannA zrImattoraNa kalitA / mokSArtha kAritA tAbhyAM / jyeSThArya padaM proptA dvAvapijina dharma vacchalo khyAtau / udyotana sare sto| ziSyo zrI bacharaladevo // * maM0637 ASAhArddha * __ anuvAdaHvIra saMvan 637 meM jyanAya padavI vAle zrI baccha aura lAMgalI ne parama bhakti meM Adhe bhASAr3ha mAsa meM mokSa ke liye tAraNa meM yaha mUrti banAI, udyotana sUri ke ziSya vyAya padavI vAle zrI bada aura pala deva jina dharma meM vatsala prasiddha hai| maM0 637 prAdhAkara zrI dharmanAtha prabhu ke pASANa kI pranimA para kA lekha saM0 1664 varSa phAlguna mAse kRSNA pakSa 5 paMcamI tithI gurUvAsare avatI vAstavya, dharmanAtha biMba kAritaM prataSTItaM ca zrI vijayadAnasUri upAdhyAyA jaisAgara gaNI, vIjIpaNa pAsa mUrti saM0 1658 varSe mahA suda 5 dIne ujInI vAstavyaH prAgabATa nyAtIya pArasanAtha viv|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ WW rAjasthAna meM jodhapura se 20 mIla kI dUrI para jaina zvetAmbara prAcIna tIrtha zrI gAMgAMraNI ati zobhAyamAna, gaganacumbI, vizAla evam bhImakAya, parama darzanIya, samATa samprati dvArA banAyA huaA lagabhaga 2200 varSa purAnA bhUmi se 72 phITa U~cA mandira bhArata kI prAcIna zilpa-kalA kA Adarza namUnA hai|
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI dharmanAthAya namaH || prAcIna jaina zvetAmbara tIrtha zrI gAMgAMNI kA -: saMkSipta paricaya : yaha nirvivAda siddha hai ki pratyeka jaina mandira prAcIna jaina saMskRti, * pratyutkRSTa zilpakatA va jaina samAja kI prazaMsanIya samRddhi kA dyotaka hotA hai| yaha sarvavidita hai ki rAjasthAna meM jodhapura se dakSiNa dizA meM karIba 20 mIla kI dUrI para gAMgAMNI nAmaka sthAna hai| itihAsa ke anusandhAna se pAyA jAtA hai ki isa nagarI kA prAcIna nAma arjunapurI thA jise dharmaputra arjuna ne basAI thI / upakezagaccha cAritra nAmaka saMskRta sAhitya meM jo kAvya grantha vikrama kI 14 vIM zatAbdi ke lekha meM likhA huA hai usake anta meM gAMgAMNI ke Adarza mandira kA bhI ullekha hai / itihAsa isa bAta kA sAkSI hai ki eka samaya vaha thA jaba isa bagahI meM hajAroM jainI nivAsa karate the aura bina zAsana kI zobhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 4 baDhAte the / kAla cakra ke kuprabhAva se Aja vahAM eka bhI jainI nivAsa nahIM karatA hai / yaha asatya nahIM hai ki prANiyoM ke zrAtma kalyANa ke sAdhana do haiM-jainAgama va jaina mandira / ataH isa nagarI meM jainige kI adhika AbAdI hone kI dazA meM eka bhImakAya, bhArata kI prAcIna zilpakalA kA dyotaka, jamIna se 72 phoTa cA dumaMjilA mandira ho to koI Azcarya nhiiN| yaha mandira vikrama se pUrva 2 zatAbdi meM samrATa sampati ne banavAyA thA aura isakI pratiSThA suprasiddha jainAcArya zrI suhusti sUrijI ke kara kamaloM se karAI gaI thii| mandirajI ke prAcInatA ke liye nimna pramANa haiM: (1) samvat 1662 meM prakANDa vidvAn evam prasiddha kavivara gaNI zrI samaya sundara jI ne isa prAcIna tIrtha kI yAtrA kI thI aura eka stavana racA thA jisameM unhoMne isa tIrtha kI prAcInatA kA ullekha kiyA thA / pAThakoM ke avalokanArtha yaha stavana Age mudrita kiyA jAtA hai| (2) tapAgaccha ko prAcIna paTTAvalI jo jaina zvetAmbara kAnphrensa heralDa patra ke pRSTa 335 meM mudrita ho cukI hai, usameM likhA hai : " samprati uttara dizAmAM marUdharamAM gAMgAMNI nagareM zrI padma prabhU svAmino prAsAda bimba nipajAvyo" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zrI gAMgAMNImaMDana * padmaprabha evaM pArzvanAtha stavana ( raciyatA vivara samaya sundara gaNi vi0 saM0 1662) // DhAla pahilI // pAya praNamu re zrI padmaprabha pAsanA / guNa gAMU re ANi mana zuddha bhAvanA / gA~gAMNI re pratimA pragaTa thaI ghnnii| __ tasa utpatti re muNato bhaSika suhAmaNI / 'muhAmaNi ye bAta suNato kumati zaMkA bhAja se| nirmalo dhAze zuddha samakita, zrI jina zAsana gAja me // 1 // dhruba deza maMDAvara mahAbala bali zUra rAjA mohe| tihAM gAMva eka aneka pANikA, gA~gANI mana mohae // 2 // -yaha vahI gAMgAMNI hai jisake viSaya meM hama yaha hisTrI likha rahe haiN| 2 -kavivara ke samaya kumati loga kahA karate the ki mandira mUrtiyAM bAraha varSIya duSkAla meM banI hai una mogoM kI zaMkA ina prAcIna mUrtiyoM se dUra ho sakatI hai / kyoki ye mUrtiyA~ bAraha varSIya duSkAla ke 400 varSa pUrva banI hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] // DhAla // dudhelA re nAma talAba che jehno| tassa pAsere khokhara nAma ke dehraa| tiNa puThere khaNatAM prakaTa yo bhuuhro| pariyAgata re jANi nidhAna lAdho kharo // 3 // // truTaka // lAdho svaro vali ma~haro eka mAMhe pratimA ativalI / / jyeSTha zuddha igyArasa, solaha bAsaTI, biMba pragaTa yA manaralI // 4 // : keTalI pratimA ? kenI valI ?, kauNa bharAvI bhAva suu| 9 koNa nayarI koNa pratiSTi ?, te kahuM prastAva saM // 5 // . 3-mahArAjA zUrasiMha ke rAjatva vAla kA samaya vi0 saM0 1652 se 1676 taka kA hai| 4-dhANikA-isa zabda se pAyA jAtA hai ki arjunapurI meM kisI jamAmA meM ghoNiyAM adhika calatI hoM aura loga usa nagarI ko gAMgAMNI ke nAma se kahane lage hoM to yaha yukti yukta bhI haiN| 1-dUghelA tAlAba aura khokhara nAmaka kA maMdira Aja bhI gAMgAMNI meM vidyamAna hai| 2-bhU hArA-talaghara-musalama noM ke atyAcAra ke samaya mUttiyoM kA rakSaNa isI prakAra kiyA jAtA thA ki unako talaghara-bhUhAroM meM rakha diyA karate the| 3-vi0 saM0 1662 jyeSTha zukla ekAdazI ke dina muMhArA meM mUttiye milI thIM aura unakI jAMca karake hI kavivara ne saba hAle likhA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ // DhAla // se sagalI re paisaTa pratimA jANiye / tiNa sahunI re sagalI vigata bakhAMNiye // mUla nAyaka re pana prabhu ne pAsa jI / eka caumukha re caubIsI suvilAsa jI // 6 // // 7 Taka // suvilAsa pratimA pAsa kerI, bIjI paNa tevIsae / te mAhI kAussagiyA bihu disI bahu sundara dIsae // 7 // vItarAganI ugaNIsa pratimA balI ai bIjI sundruu| sakala milI ne jina pratimA, chiyAlIsa manoharU // 8 // 4-kavivarajI ne stavana meM saba 65 pratimAeM kahI hai jaise ki : 2-mUlanAyaka zrIpayaprabha aura pAzvanAtha bhagavAna kii| 1-caumukhajI - samavasaraNasthita cAra muMha vAle / 1-caubIsI - eka hI parakara meM 24 tIrthaharoM kI mUttie~ / 23-anyAmya tIrtharoM kI pratimA jinameM do kAussagiyA bhI hai| 16 --aura bhI tIrthakaroM kI mUttieM saba milA kara 46 mUttie~ huI / 19-tIthaMkaroM ke alAvA anya devI devatA evaM zAsana devatAboM kI mUniyAM bhI kavivara ne paTaka meM likhA hai ki: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ] // DhAla || indra brahmAre Izvara rUpa cakra shvrii| eka aMbikAre kAlikA ardha nATezvarI // vinAyaka re yogaNi zAsana devtaa| pAse rahere zrI jinavara pAya sevatA // 6 // // truTaka // saMvatA pratimA jiNa karAvI, pAMca te pRthvI paale| caMdragupta bindusAra azoka, saMprati putra kuNAlae // 10 // kanasAra jor3A dhUpa dhANo, ghaMTA zaMka bhragArae / nisiTA moTA tada kAlanA, valI te parakara sArae // 11 // // DhAla dUsarI // * dohA * mUla nAyaka pratimA vAlI, parikara ati abhirAma / sundara rUpa suhAmaNi, zrI padmaprabhu tasu nAma // 1 // 1-"vItarAganI ugaNIsa pratimA valI e bIjI sundarU" bIjI se matalaba 16 mUrtiyAM anya devo kI hI hai| aura kaI nAma to Apane likha hI diye haiM jaise indra, brahmA, Izvara, cakre zvarI, aMbikA, ardha nATezvarI, vinAyaka, yoganI, aura zAsana devatA isameM zAsana deva tathA yoginI kI adhika saMkhyA hone se saba ko 16 likhe haiM jisase 65 kI saMkhyA pUrNa ho jAtI hai / 2-mUla nAyaka zrI padmaprabha kI pratimA karAne vAle kA nAma kaSivara ne samrATa samprati sUcita kiyA hai aura candragupta, bindusAra, azoka aura kuNAla kA nAma saMprati kI vaMza paramparA batalAne ko diyA hai / saMprati ko kuNAla kA putra batalAte hue kavitA kI saMkalanA ke kAraNa "saMprati putra, kuNAlae" kahA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ] zrI padmaprabha pUjiyA~, pAtika dUra palAya / nayaNe mRti nirakhatA, samakita nirmala thAya // 2 // Arya suhamtI sUrIzvaroM, Agama zruta vyavahAra / saMyama rAMkavaNI diyo, bhojana vividha prakAra // 3 // ujjainI nagarI dhaNI, te thayo samprati rAya / jAti smaraNa jANiyoM, ye Rddhi guru pasAya // 4 // valI tiNa guru prati bodhiyo, thayo zrAvaka suvicAra / munivara rUpa barAbiyA, anArya deza vihAra // 5 // 1-samrATa saMprati kA honA aura pratiSThA kA samaya batalAte hue kavivara ne kahA hai ki prAcAya suhastI sUra ne duSkAla meM eka bhikSuka ko dIkSA deke icchita AhAra karavAyA thA, samayAntara meM vaha kAla kara kuNAMsa kI rANo kAMcanamAvA kI kukSi se samrATa samprati huzrA aura jaba vaha ujjana meM rAja karatA thA taba rathayAtrA kI savArI ke sAtha pAcArya suhastI unakI najara meM pAe / vicAra karate hI rAjA ko jAti smaraNa zAna ho pAyA aura saba rAja Rddhi guru kRpA se milI jAna guru mahArAja ke caraNoM meM Akara rAja le lene kI arja kI para nirAhI guru rAja ko lekara kyA karate unhoMne yathocita dharma vRddhi ba upadeza de usako jaina evaM zrAvaka banAyA / usane sajjaina meM jainoM kI eka virAT sabhA kI, prAcArya suistI bAdi bahuta se jaina zramaNa yahAM ekatra hue| abhyA'nya kAryoM ke sAtha yaha bhI nizcaya kiyA ki bhArata ke atirika anya dezoM meM bhI maina dharma pracArapAnA pAdie / rAjA saMpati ne isa bAta bIr3A uThAyA aura apane subhaToM nepIna, jApAna, bharavisvAna turkisvAna, miDiyA rikA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10 ] puNya udaya pragaTa yo ghaNo, sAdhyA bharata trikhaNDa / jiNa pRthvI jinamaMdire, maNDita karI akhaNDa // 6 // bI saya tIDottara vIra thI, saMvata sabala paMDUra / padmaprabha pratiSTiyA, Arya suhastI sUra // 7 // mahA taNI zukla aSTamI, zubha muhUrta ravivAra / lipi pratimA pUThelikhI, te vAcI suvicAra // 8 // // DhAla tIsarI // (cAla-zatrujaya gayo pApa chUTaye ) mUla nAyaka bIjo valI, sakala sukomala deho jii| pratimA zveta sonA taNI, moTo acaraja yeho jI // 1 // maMgoliyA, jarmana, phrAnsa, ASTriyA, iTalI Adi prAntoM meM bheja kara sAdhutva ke yoga kSetra taiyAra karavAyA / bAda meM jaina zramaNa bhI una pradezoM meM bihAra kara jaina dharma kA joroM se pracAra karane lageM / yahI kAraNa hai ki Aja bhI pAzcAtya pradezoM meM jaina mUrtiyoM aura unake bhagna khaNDahara pracuratA se milate haiN| bhAratavarSa meM to samrATa ne medinI hI maMdiroM se maNDita karavA dI thii| gAMgAMNI ke mandira kI pratiSThA ke viSaya meM kavivara likhate haiM ki vora saMvat 273 mAgha zukla aSTamI ravivAra ke zubha dina samrAT saMprati ne apane guru AcArya suhastI sUri ke kara kamaloM se pratiSThA karavAI, jisakA lekha usa mUrti ke pRSTha bhAga meM khudA huA hai / kavivara samaya sundarajI mahArAja ne usa lekha ko acchI taraha se par3ha kara hI apane stavana meM praviSTha ke zubha muhUrta kA kalekha kiyA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 11 ] arajana pAsa juhAriye, arajuna purI zRgAro jii| tIrthakara nevesa mo, mukti taNo dAtArojI // 2 // caMdragupta rAjA huo, cANakya dirAyo rAjo jI / tiNa yaha biMba bharAviyo, sArayA Atma kAjo jI // 3 // 1-dUsare mUla nAyaka zrI pArzvanAthajI kI pratimA sapheda suvarNa maya dekha kavivara bar3A bhArI Azcarya pragaTa karate haiN| zAyada ratna hIrA, sphaTika, mANikya nIlama, pannA Adi kI mUrtiyA~ to Apake samaya meM vidyamAna thI parantu sapheda sonA kI mUrti gAMgAMNI meM hI dekha kara 'Apane Azcarya mAnA ho / samrATa candragupta ne isa pratimA ko banavA kara vAstava meM mUrti ke prati apanI aTUTa zraddhA aura bhakti kA paricaya diyA hai| kauTilya ke artha zAstra meM eka ullekha milatA hai ki samrATa candragupta ne apane zAsana meM eka yaha bhI niyama banAyA thA ki "akrozAva caityAnA muttamaM daMDa marhati" arthAta jo kAI yadi caitya evaM devasthAna ke viSaya meM yadvA-tadvA apazabda kahaMgA athavA inakI AzAtanA karegA vaha mahAn daMDa kA bhAgI samajhA jAyagA, esA jina zAsana kA saccA bhakta yadi sapheda mAne kI mUrti banAve to isameM Azcarya hI kyA hai ? samrAT candragupta ne usa mUrti kI pratiSThA caudaha pUrvadhara zruta kevalI AcArya bhadrabAhu se karavAI thI, unakA samaya kavIzvara ne vIra nirmANa ke pazcAt 170 varSa kA batalAyA hai aura usa samaya yaha donoM mahA puruSa vidyamAna bho the / itanA hI kyoM para inake pUrva bhI jainoM meM mUrtiyoM ke astitva kA patA mila sakatA hai jaise ki:Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 12 / // DhAla cauthI / / ( tarja - vIra suNo moro vinati ) mAro mana tIrtha mohiyo, mai bheTa yA ho padma prabhu pAsa / mUla nAyaka bahu ati bhalA, praNamato ho pUre mananI Asa // 1 // 1-bhagavAn mahAvIra apane dIkSA ke sAtave varSa muDasthala meM padArpaNa kiyA usa samaya rAjA nandIvardhana Apake darzanArthaM AyA jisakI smRti meM rAjA ne eka mandira banAyA usake khaNDahara Aja bhI mila sakate haiM / 2-mahArAjA udAI kI paTTarAnI prabhAvatI ke antaivara gRha meM bhagavAn mahAvIra kI mUtti thI rAjA bInA bajAtA aura rAnI trikAla pUjA kara nRtya karatI thii| 3-kaccha bhadrezvara ke mandira kI pratiSThA vIrAt 23 varSa saudharmAcArya ke kara kamaloM se huI vaha mUrti aura isakA zilA lekha Aja bhI vidyamAna hai| . 4-nAgora ke bar3A mandira meM bahuta sI sarvadhAtumaya mUrtiyAM haiN| jisameM eka mUrti para vI. saM. 32 kA zilAlekha khudA huA Aja bhI dRSTigocara hotA hai| 5-AcArya ratnaprabhasUri ke kara kamaloM se vI. saM. 70 varSoM meM upakeza pura meM karAI pratiSThA kA mandira mUrti isa samaya bhI vidyamAna hai| 6-koraMTA nagara kA mahAvIra mandira bhI AcArya ralaprabhasUri ke samaya kA hai| 7-mahAmedhavAhana mahArAjA khArabela kA vizAda zilAlekha ina saba kI puSTI kara rahA hai kyoMki ima zilAlekha aura hemavaMta paTTAvali se pAyA jAtA hai ki bhagavAna mahAvIra ke samaya samrATa zreNI ne khaNDagirI para bhagavAna RSabha deva kA mandira banavAyA thA / ___8-mathurA ke kaMkAli TIlA se kaI mUrtiyAM stupa milA hai vaha bhI itanA hI prAcIna hai ki jitanA khArabela kA zilAlekha hai ityaadi| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghAve ThAma ThAmanA, vali Ave ho yahAM varNa aThAra / yAtrA kare jinavarataNI, tiNe pragaTa yo ho ye tIrtha sAra // 2 // jUno biMba tIrtha navo, jaMgI pragaTa yo hA mAravAr3a mamAra / gAMgAMNI arajuna purI, nAma jANe hI sagalo saMsAra // 3 // zrI padmaprabha ne pAsajI, e bahu mUrti ho sakalApa / mupanA dikhAve samaratAM, tasu vAdhyo ho yazaH teja pratApa // 4 // mahAvIra bhauhaga taNI, e pragaTI ho mUrti atisAra / jina pratimA jina sArasvI, kAI zaGkA ho mata karajo lagAra // 5 // saMvana solA bAsaTI sumaDa, yAtrA kidhI ho mai mahA majhAra / jamma saphala thayo mhAro, diva mujhane ho svAmi pAra utAra // 6 // // kalama // hama zrI padmaprabha prabhu pAsa svAbhi, punya suguru prsaade| . mulagI arajuna purI nagarI, barddhamAna suprasAdae / gaccharAja zrAjinacada sari, guru jina haMsa sUrIzvaro / gaNisAvalacaMda vinaya vAcaka, samaya sundara sukha karo // 1 // ___E-vAma kara sthAnakavAsI samAja ke agragaNya netA sAdhu santa bAlajI ne dharma prANa lokAgAha ko lekhamAlA meM samrATa azoka ke samaya tathA sAdhu maNilAlajI ne vIra kI dUsarI zatAbdI meM mUrtipUjA svIkAra karalI hai| isI prakAra candragupta aura bhadrabAhu AcArya ke samaya kI mUrti kavivara ke mamaya milI ho to isameM saMdeha hI kyA ho sakatA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ati harSa kA viSaya thA jaba isa prAcIna maMdira kA. pATa saveM evaM dhvajAbhiSeka prati varSa mahA suda 6 ko hotA thA aura jaina evam jainetara hajAroM kI saMkhyA meM isa zubha dina para yahAM ekatrita hote the / kheda hai ki kucha varSoM se yaha utsava banda ho gayA hai / mandirajI kI pUjA kI vyavasthA isI gAMva ke nivAsI zrIyuta ghevaracandajI sAhaba ke putra zrIyutta phakIracandajI sAhaba karate rahe haiM / (Aja kala dArajIliMga jilA kA adhikArI gAMva meM rahate haiM) __ idhara hAla hI meM dillI meM hone vAle jaina goSTI meM isa mandira ne eka advitIya sthAna prApta kiyA thA jisakA vivaraNa "dharmayuga" varSa 7 aGka 48 ravivAra 25-11-56 meM vo dainika navabhArata TAimsa vo gaurakhapura ke prakAzita " kalyANa " tIrthoka meM diyA huA hai| zrI samaya sundarajI gaNI kRta stavana se aisA mAlUma hotA hai ki isa mandira meM kisI samaya meM 65 pratimAeM thii| samaya parivartana ------------- 1-vikrama kI satarahavIM zatAbdI meM gA~gAMNI acchA AbAda zahara hogA / aura isa tIrtha kA yaza evaM mahimA bhI dUra dUra phaila gaI hoMgI tabhI to kavivara kI vidyamAnatA meM grAma ke saMgha isa tIrtha kI yAtrArtha Ate the| 2-itanA hI kyoM para yahA~ ke adhiSThAyika kA paravA bhI khUba jora kA thA ki jainoM ke atirikta anya aThAraha varNa bhI gAMgANI tIrtha kI yAtrA nimitta Ate hai| 3-4--isa mandira kI eka so muni prAcIna dUsarI vaha bhI sapheda suvarNa kI banI hone se kavi zrI ne biMba ko jUnA kahA hai aura usa samaya ye mUrtiyA~ bhU hArA me milane para mandira meM virAjamAna kI thI ataevaM jirNoddhAra ke samaya khUba jamaghaTa rahatA hogaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 55 ] - zIla hai utthAna va patana kA cakra ghUmatA rahatA hai| mugaloM ke atyAcAra se ina pratimA~zroM meM se adhikAMza kAphI pratimAeM khetoM meM gADa dI gaI aura jinakA abhI taka koI patA nahIM mila skaa| aba mandira meM sirpha 4 pratimAeM raha gaI haiN| eka mUla nAyaka zrI dharmanAtha prabhu, eka sarva dhAtu kI vo dUsarI maMjila para bhagavAna zrI pArzvanAtha kI, cauthI pratimA eka kheta meM milI jo gata mahA suda6 saM0 2013 ke utsava ke dina abhiSeka karavA kara mehamAna rUpa meM virAjamAna kara dI gaI haiN| isa mandira kA samaya 2 para jIrNoddhAra honA purAnI khyAtoM se pAyA jAtA hai jaise ki: 1 - vikrama kI nauvIM zatAbdI meM upakezapura ke zreSTha bosaTa ne isa mandira kA jIrNoddhAra karavAyA thA / 2 - vikrama kI bArahavIM zatAbdI meM nAgapura ke bhUraMToM ne isa mandira kA smaraNa kAma karavA kara puNya upArjana kiyA thA / 3 - vikrama kI caudahavIM zatAbdI meM osiyAM ke Aditya gAna gotrIya zAha mAraMga sonapAla ne isa mandira kA jIrNoddhAra karA kara isakI sthiti bar3hAI thI / 4 - vikrama kI solahavIM zatAbdI ke anta meM bIkAnera ke loga yahAM bagata meM Ae the usa samaya isa mandira kI jIrNa hAlata dekha kara isakA jIrNoddhAra karAyA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 16 / mandira kA 5 vAM jIrNodvAra samvat 1982 meM gAMgAMNI nivAsI zrImAna ghevara candajI chAjer3a mehatA ke prayatna se akhila bhAratIya jaina zrI saMgha kI Arthika sahAyatA se huA thA jisakI riporTa [vi0 saMvata 1676 se saM0 1663 taka kI ] san 1937 I. meM prakAzita h| cukI hai| samaya ne palaTA khAyA- zAsana deva kI kRpA huI aura saubhA. gya se terApaMthI samudAya meM 33 varSa dikSA pAla kara zAstroM ke adhyana se mUrvi pUjA kA mahatva samajha muni zrI supArasamalajI mahArAja isa tIrtha hote hue jodhapura zahara meM padhAre aura mUrtipUjaka samudAya meM dIkSA grahaNa kii| zrApakA nAma muni zrI premasundara jI rakhA gayA / samvan 2013 kA ApakA cAtumArsa jodhapura zahara meM huaa| muni zrI ne mauna ekAdazI ke dina zrI tapAgaccha dharmakriyA bhavana meM isa prAcIna tIrtha para prabhAvazAlI prakAza DAlA aura mahA suda 6 ke dina gAMgAMNI mandira ke pATa utsava ke upalakSa meM aTThAI mahotsava zAnti snAtra mahotsava va svAmivatsalya Adi ke lie sadupadeza diyaa| jodha. pura zrI saMgha ne saharSa svIkAra kiyA aura yaha zubha kArya zrI saMgha kI AjJAnusAra zrI jaina zvetAmbara sevA samiti ne karanA svIkAra kiyA mitI mahA vadi 13 se muda 6 taka vividha prakAra kI pUjAyeM par3hAI gaI, zAnti snAtra vo svAmivatsalya ba dhvajArohaNa huA jisameM hajAroM tIrtha premI bandhuoM ne lAbha liyaa| uparokta maile ke zubha dina para jodhapura, bApaDI, daikaDA, buceTI bhopAlagaDha Adi ke zrAvakoM ne isa tIrtha kI bhAvI unnati ke lie Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] eka kAryakAriNI samiti bnaaii| isa tIrtha kI vyavasthA sucArU va sthAyI rUpa se karanA ati Avazyaka hai kintu yaha kArya samasta saMgha ke sahayoga se hI yaha kAryakAriNI samiti kara sakatI hai / mandirajI meM kamI sAmAna Adi kA prabandha karanA, yAtriyoM ke Thaharane ke lie vyavasthA karanA, mandirajI ke pAsa hI dUsarA jIrNa mandira hai usakA jIrNodvAra karavAnA Adi kArya ati Avazyaka haiM / zAstrakAra bhagavAna kA kathana hai ki naye mandira banAne se jo puNyopArjana hotA hai usase ATha guNA adhika prAcIna mandiroM kI muvyavasthA. jAMdvAra Adi karAne meM hotA hai / prAcIna tIrtha kisI eka vyakti kA nahIM vaha to samasta saMgha kA hai ataH Apa isake darzana kara vizAla mandira kI vizAlatA ko svayaM dekheM / mandirajI kA varNana kalama se nahIM ho sakatA yaha to svayaM darzana karane se hRdayollAsa se hI anubhava kiyA jA sakatA hai / * isa mandira ke darzanArtha Ane vAle bandhuoM ko jodhapura se dopahara ke 3 baje bhopAlagar3ha jAne vAlI moTara se jAnA cAhiye / moTara mandirajI ke pAsa hI khar3I hotI hai| vahAM se dina ke 12 baje moTara jodhapura ke lie ravAnA hotI hai| vahAM Thaharane ke lie kucha koThar3iye banI huI haiN| anta meM bhAratavarSa ke samasta tIrthapremI bandhuo se kAryakAriNI kI namra prArthanA hai ki eka 2200 varSa prAcIna tIrtha meM tana, mana, dhana se sahayoga pradAna kara jinezvara deva ke mandira ke prati apane kartavya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ko nibhAte hue puNyApArjana kareM aura adhUre kArya ko pUrA karane meM kAryakartAoM ke utsAha meM vRddhi kreN| ___ AzA hI nahIM, kintu pUrNa vizvAsa hai ki samasta bandhu isa prAcIna mandira ke darzana kara apanI AtmA ko tRpta kareMge aura tana, mana, dhana, se sahayoga dekara puNyopArjana kareMge aura caMcala mAyA kA sadupayoga bhI kareMge / yahI namra prArthanA hai ___ zAsana devI sabako sadbuddhi pradAna kara dharma premiyoM meM tIrtha prema jAgRta kare / yahI abhilASA hai| patra vyavahAra karane kA patA: bhaNDArI mizrImala khairAdiyoM kA mohallA, jodhapura (rAjasthAna) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 Nian 5 5 5 5 5 5 5 5 nayanAbhirAma TAipa tathA Adhunika sAdhanoM se sampanna ! anubhavI va zikSita vyaktiyoM dvArA saMcAlita !! ApakA svadharmI chApAkhAnA -: zrI janatAnTiMga presa : siMgAjI kA tripoliyA, jodhapura. jahAM para ki pratyeka bhASA kI zuddha, sundara va AkarSaka chapAI rabar3a kI muhareM va jildasAjI kA kAma hotA hai parIkSA prArthanIya hai! MAN. bhA askaamMay Bu 5 5 Fen 5 5 5 5 5 mudrakaH-phatahasiMha jaina bhI janatA presa, tripoliyA jodhapura / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 'www.umaragyanbhandar.com