Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArSivA mUya ( vorena bhaTTa ) ru. 2-8-0, Reg. No. B, 525 zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa heraeNlDa. pustaka 12, a'ka , vIrAta ra442 azArDa sa. 1972. julAi 1916, ame te tuM ame nahi te nahi te jANu je nika, nahi je bIje kyAMthI vRkSa phaLa kenA upara phaLaze ? amArI hastImAM hasti rahI tArI ajaba rIte, ame para ghAva karatAM ghAva AvI tama upara paDaze, 210 viSayAnukrama. amRta vRSTi--kAvya (rA. kaivalya ) .. 2nehALa piyA--kAvya ( rA. kevalya ) .. - 211 tattrInI noMdha-1 jaina itihAsa sAmagrI, 2 aMgrejI bhASAmAM jaina dharma saMbaMdhI pustaka, 3 jesalamIra tathA bIjA jaina bha'DAre, je pATaNanI prabhutA ane jaina, 5 jaina pavitra gAnuM mudrIkarAgya, 6 saMpa tyAM sukha, 7 rAjabhaktinI avadhi. .. * 211 svIkAra ane samAlocanA ( taMtrI ) .. * 217 prAcIna patra (munizrI vidyAvijaya ) 0 221 jaina dharmanA anya dharmomAM ullekha (rA. gokaLadAsa nA. gAMdhI)... 225 lAlA lajapatarAya zu kahe che ? ahiMsA paramo dharma-satya ke dhelachA ? 237 konpharansa mizana 1 surata bhaMDAra "kuMDa, 2 dhArmika hisAba tapAsaNI khAtuM, 3 zeH kR che. skolarazIpA. 241 nararI tabI. mAhunalAla dalIca'da dezAi.. che. bI. e. es e. bI. * vakIla hAI kATa-prinsesa sTrITa, muMbaI Printed, by-Dahyabhai Shakrabhai Gandhi at his Satya Prakash Printing Pregg, Ahmedabad, and Published by--Lalchand Laxmichand Shah for Jajna Swetambar Conference at its office at Pydhuri, Bombay, No. 3,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAM ! khAMsI ane damathI herAna thAo cho ke ? hA. je tamAre bhUtathI bacavuM hoya te-- lokapriya rDo. sara bhAlacaMdra naITa sAhebanI bhalAmaNa para dhyAna ApA, e. sI. ema attaravAlAnuM karazIpa meM vAparyuM che, ane te kaphane zAradImAM ghaNuM upayogI mAluma paDayuM che. A kazIrapa ghaNuM svAdiSTa che. jarUra vApare, jarUra vApa, mAtra eka vakhata e. sI. ema, attaravALAnuM kapha sIrapa, jenI IMglAMDa tathA hiMdamAM ghaNI bATalIo khapatI thaI che. dama, khAMsI, kSaya, hAMkaNa vigere darado maTADavA mATenAM ati kheMcANukAraka saTIphIkeTa maLelAM che. kI'mata bATalI 1 rU. 0-12-0 vI. pI. kharca jAdu', jathAbaMdha lenArane sArU' kamIzana ApavAmAM Avaze. mATe nIcenA ThekANAthI maMgAvI lyo. e, sI. ema attaravALA abadula rahemAna sTrITa, muMbai na 3, ke, ama, attaravALA, traNadaravAja, amadAvAda, zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa, A bArDa tara4thI " zrI jene vetAMbara kaeNnpharansa dhArmika harIphAInI parIkSA" tathA "bAI ratanabAI-zA uttamacaMda kezarIcaMdanA patni-strI jaina dhAmika harIphAinI parIkSA " tA. 31-12-1816 ravIvAre baporanA 1 thI 4 vAgyA sudhInA TAIme mukarara karelA ejaTenI dekharekha nIce levAmAM Avaze. cAlu varSamAM mANasAnuM senTara vadhAravAmAM Avela che ane tyAnA eja Ta tarIke zA | maphatalAla jecaMda tathA zA hAthIbhAI mulacane nImavAmAM AvyA che. dareke pAThazALAnA sekreTarIne vinati karavAmAM Ave che ke potAnI zALAnA vidyAthI e jeo parIkSAmAM besavA icchA rAkhatA hoya teonAM nAmanuM lIsTa tA. 30-11-16 sudhImAM mokalI ApavA maherabAnI karaze, pAyadhunI, muMbaI na 3, motIcaMda gIradharalAla kApaDIA, mohanalAla dalIcaMdra desAI, onararI sekreTarIe,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ antARTARANN *****************************************KUKSEN be jAhera celeMja, che ? i diyA ja che AWARDE ERMEDALS pahahahahahahalAWe we eeeeeeeeeee eeeclA halAhala(c)e receive ame amArA prakhyAta seTanA rAjA mahInI jenA mAtra cAra TIpAM rUmAlapara nAMkhavAthI ca belInA pulanI cAra divasa sudhI khuza nathI ApatuM tevuM sAbIta karanArane rU.100)nuM InAma temaja vaLI amArA prakhyAta - puSpAkara heara oila (2jIsTarDa) je tela mAthAmAM nAMkha- 1 vAthI khIlatA kulenI tAjI khuzabe Ape che temaja mA- te thAnA dareka darada mATe ghaNuMja phAyadAkAraka che. vaLI bajAramAM vecAtAM sugaMdhIdAra tele jema ghAskeTa [lAITa oIla] nAMkhavAmAM Ave che te je kaI sAbIta karI Ape ke amArAM puSpakara tela ghAleTa telathI banAvavAmAM Ave che tene ame rU. 500) InAma ApavAne baMdhAIe chIe. te zA mATe bane InAma meLavatA nathI. - ekalA mANeka dhI orIenTala Draga enDa kemIkala kaM. ADatyA - mahInI ejansI. jumA masajada-muMbaI. jaya jaya
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAsa khabara. A konpharansa herelDa mAsikanA navA thanArA grAhakone jaNAvavAmAM Ave che ke saMvata 1970 nA paryuSaNa parva samaye A mAsikanA khAsa aMka tarIke zrImana mahAvIra sacitra aMka 240 pRSTane ATha AnA kiMmatane bahAra pADavAmAM Avela hato. temaja te varSanAM divALInA zubha prasaMge zrI mahAvIra sacitrano uttarArdha bhAga 150 pRSTano aMka pragaTa karavAmAM Avela che. gayA baMne ame sAthe maMgAvanAra pAsethI phakta bAra AnA kiMmata levAmAM Avaze. gayA varSanA paryuSaNa parva prasaMge jaina itihAsa-sAhitya sacitra aMka eTale 360 pRSTane khAsa aMka bahAra pADela che. tenI kiMmata chuTaka 1 aMkanI bAra AnA rAkhavAmAM AvelI che, paNa navA grAhakone te aMka khAsa maphata ApavAmAM Avaze. mAtra teonuM nAma grAhakanA lIsTamAM tA. 1 julAI sane 1915 thI dAkhala karavAmAM Avaze. ane te pachInA badhA aMke purA pADavAmAM Avaze. A uttama lAbha levA dareka jIjJAsu baMdhu A mAsikanA uttejana arthe, A patranA AdhAra zrI konpharansa devInA sahAya ApavA artha ane pitAnA AtmAnA lAbhArthe grAhaka tarIke nAma lakhI mokalAvavA ane bIjAone grAhaka thavA tatpara thazeja. evI ame AzA rAkhIe chIe. navA thanAra grAhakanuM lavAjama prathame levAmAM Avaze.. mAsika saMbaMdhI tamAma lakhANuM nIcenA zIranAme ane lekha saMbaMdhInuM tamAma kArya taMtrI mohanalAla dalIcaMda dezAI vakIla lAlajI mAnasiMha bIlDIMga prInsesa sTrITa muMbainA zIranAme lakhavA rivAja rAkhaze. AsisTanTa sekreTarI pAyadhUnI, muMbaI naM. 3. zrI jaina zvetAMbara konpharansa kAzmIrano pavitra kezara. A kesaraja pUjAne gya che. A eka kudaratI pedAvAra che, ane zrI mahArAjA sAhiba kAzmIranI AjJAthI prati varSe kheDavAmAM Ave che. amo prasiddha vyApA, derAsara ane tIrtha sthAnamAM mokalIe chIe. prathama zreNInA eka tolAnI kiMmata rU. 1. vAsTiva kastUrI rU. 25 te. assala mamIrA rU. 3 to. zuddha zilAjIta che te. amUrohiMga) te. sugaMdhita charA rU. 2, svAdiSTa murabA bAdAma rU. 1, svaccha madhu rU. 1 zera, sarva prakAranI zAla ityAdi vastu kiphAyate mekalIzuM. - kAzamIra sTersa zrInagara naM0 19
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva dAnAta paraM dAnaM annadAnaM viziSyate / hamArAja lAbhanA eka amUlya sUcanA zAstrAjJAnuM pAlana e hindu mAtrano parama dharma che. bhavanti narakAH pApAt pApaM dAridrasaMbhavam / / dAridramamadAnena tasmAt dAnaparo bhavet // -dAna nahi ApavAthI daridraya Ave che; daridrathI pApa thAya che ane pApane pariNAme na maLe che. mATe base rUpiAmAM annadAna sAthe amara nAma! rU. 200 ApI annadAna khAte eka divasa rekI ArasanI takhtImAM nAma kotarAvI yAdagirI amara kare !! garIba hiMdu anAthonI dayA lAvavI ane mahezane sAre mATe prasaMge brAhmaNonI mAMphaka yAda karI dAna ApavuM e dareka hiMdunuM kanya che. kAraNa ke, AvA nirAdhAra anAthone dAna karavAthI ja paralokanI vATe kharacI prApta thAya che. hAlamAM sonA Azare anAtha hiMdu varNavyavasthAnusAra AzramamAM maLe che. A mATe tamArA dAnanA manIorDare tarata nIcale saranAme mokalAvI Ape. - rU. 25) dAna ApavAthI eka "gadAna" gaNAya che. tenA vyAjamAMthI anAthane dudha apAya che ane dAtAnA nAmanuM smAraka beDa upara rakhAya che. eka rUpIA sudhInAM dAna vArSika rIporTamAM chapAya che. te rIporTa maphata maLe che, te maMgAvavA dAna mokalI lakho. maMtrI hindu anAthAzrama, naDIAda.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ janasamAjane phAyadAkAraka cetavaNI. hajAra grAhakonI khAtrIvALI 80 varasathI saMpurNa mAna pAmelI ane bharesAdAra cokhkhA cAMdInA dAgInA vecavAnI junAmAM junI peDhI. grAhakone khAsa agatyanI sUcanA. amadAvAdanA bajAramAM AjakAla cAMdInA dAgInA vecanAra aneka vepArIo che. chatAM amArI dukAnamAM dareka jAtanA dAgInA khAsa jastIthI jhALelI tathA ghugharIo bAMdhavAno vALe te paNa cAkhI cAMdIne pAkI geraMTIthI ja A pavAmAM Ave che. bhAvamAM gAvAnI bIlakula dhAstI rahetI nathI mATe eka vAra padhAravA vinaMti che. cAkhI cAMdInA dAgInA banAvanAra tathA vecanAra. paMcAla bhUlAbhAi hIrAcaMda che. mAMDavInI piALamAM lAlAbhAInI piLamAM ghara naM. 2214, amadAvAda,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa heraeNlDa. Vaina Shvetambara Conference Kerald. pu. 12 aMka 7. vIrAta ra44ra. asADa, saM. 1972. julAI, 1916, amRta vRSTi. amRta AkAzamAMthI utaryA re lola svagaya thatuM ahIM sAkAra jo-amRta. maMdamaMda samIra zItaLa vAya che re lola, vIja kare ati camakAra -amRta. cAre dizethI ahIM bhegA maLI re lola abhra race goSTI ekAkAra-amRta. AMbAnAM kuMjamAM koyala kude re lola Ana de karatI "ku hu kAra-amRta. harSamAM nimagna mayura nAcatAre lola. kaLA karI kare "mehukAra-amRta. viramI cakarI sukha zAMtimAMre lela. maTayo Aja yAsIne pikAra-amRta. papaiyeya pIne "pI" belIne lela, virahI hadaya bhare vikAra -amRta. garaje gaDagaDe ati zarathIre lela mi dharA thatA ekAkAra--amRta. amRtanI relachela vizvamAM re lola vizva thatuM amRtAkAra-amRta, 4-8-15 --kaivalya,
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 zrI jaina ve. kA. heralDa, snehALa priyA. 'priyatama priyatama' vadI prabhAtane pragaTAve sahuAAntika-AjananI sagavaDa sacavAve 'priya vhelA Avajo' ema kahetI vaLAve pramadA prIti padma parAga pUrNa prasarAve suNI AvatA hasatI svAgatavA Ave sukha zAMtidAyaka upAya so vasAve madhu madhurI goSTa karI thAka phIkara vIsarAve pramadA prIti padma parAga pUrNa prasarAve gRhakAya kuzaLa vyavhAre na khAmI matAve patinAM sukha zAMti kAja deha kAve sadA saraLa hRdayathI AjJAtuta uThAve pramA prIti padma parAMga pUrNa prasarAve mana malIna madana madamAM macIne maraDAve tana tape tatkSaNa tIvra tApathI tyAre sthULa-sUkSma snehane spaSTapaNe samajAve pramadA prIti padma parAga pUrNa prasarAve 20) taMtrInI noMdha. --kaivalya, 1 jaina itihAsa sAmagrI--jaina itihAsanI keTalI jarUra che te have samAjane masajAvA lAgyuM che, te mATe vidhavidha prayatnA thAya che, tenI noMdha letAM amane AnaMda thAya che. zilAlekhA paNu itihAsa sAmagrI che. tenA saMbaMdhe kaeNAnsa taraphathI saMgraha prasiddha karavAnA hatA te hajI vicAra amalamAM byA nathI tyAM tA-- 1. kalakattAnA bAbu puracaMdajI nahAra ema. e. bI. ela. tarathI zalAlekhA 'jaina lekha saMgraha ' chapAya che ke jenAM 54 pRSTa hAla chapAyAM che, ane te sivAya iM pleTA lithAmAM chapAi che. AmAM keTalAka upayogI che ane keTalAka taddana navA che. chapAinA TApa ne pati ramaNIya nathI paNa prayAsa stutya che. 2. prasiddha jaina sAkSara zrImana muni mahArAjazrI jinavijayajI taraphathI prAcIna jena lekha sa Mgraha ' sazASita thai pAya che, temAM ApejI cAra EAma eTale 64 pRSTha
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMtrInI noMdha 11 chapAyelAM joyAM pachI kahevAmAM kAi jAtane vAMdhA nathI ke kA dhaNuM suMdara, ramaNIya ane prAcIna tattvathI pUrNa che. A chapAvavA mATe vaDAdarAnA eka sArA presamAM goThavaNu thai che ane mahinAmAM 10 thI 15 fArma taiyAra thaze. temAM prathama te badhA lekhA mULamULa rUpe chapAze. A lekhe atyAra sudhImAM aMgrejI pustako jevA ke epigrAphIkA iMDikA, ArkIMlojIkala khAtAnA jUnA ane navA rIporTa, seAsAyaTInAM janalA AdimAM chapAyalA che te ane bIjA ukta munizrIe saMgrahelA che, te che--ane pachI te badhA lekhAneA sAra ane upayAgI TAMcaNa hindI yA gujarAtI bhASAmAM ApavAmAM Avaze evA prabandha hamaNAM rAkhavAmAM AvyeA che. A krama dhaNA anukULa che ane lekhAnA je sAra munizrI ApavA icche che te AzA che ke dhaNA upayAgI ane suMdara thaze. A sivAya khAsa AnaMdadAyaka binA e che ke ArkIolAjIkala sarvenA dakSiNu vibhAganA suprinTenDanTa zrIyukta DI. Ar. bhAMDArakare paNa A kAmamAM sAhAcya ApavA icchA darzAvI che ane potAnI AphIsamAM jaina zilAlekhA ke, je prakaTa nahIM thayA hoya tevA ' munizrIne meAkalI ApyA che. emanA lekhAmAMthI keTalAka te bahu upa yeAgI ane mahattvanA che. prAraMbhamAM te badhA zilAlekhA pASANunI pratimAonA lekhA ja vibhAga rAkhavAmAM Avaze. pachIthI dhAtunI pratimAonA lekhA ApavAnA vicAra rAkhavAmAM AvyA che. ke je dhAtupratimAnA lekhAnA sagraha munizrIe karelo tenI saMkhyA pAMcase. lagabhaga che. A sivAya amee rA. ramaNikalAla maganalAla meAdIe AyunA lekhA lakhelA te tathA rA. kezavalAla premacaMda meAdI khI. e. ela ela. bI. vakIla ama dAvAda taraphathI maLelA cha phATA AbuparanA meAkalI ApyA che. A rIte munimahArAjo tathA zrAvakA jenI pAse zilAlekhAnI nakaleA hoya yA je karAvI zake te temanA para meAkalAvI Apaze. (3) jaina prazasti sagraha--ukta munizrIe prAkRta saMskRta prazastio chapAvavA mATe ekatra karI che ane thADA samayamAM presamAM apAze. A prazasti pITananA rIporTa ane kilhAnInA temaja bhAMDArakaranA rIporTavALI ane khIjI munizrIe saMgrahI che te badhI ekaja pustakamAM AvavA vecAra che ke jethI jonArAone badhe ThekANe kAMkAM mAravA maTI jAya. (4) jaina aitihAsika rAsa sagraha rAsAo ane stanAdi pragaTa karavAnA che ane te chapAya che. saMgrahanAM ukta munizrI aitihAsika (5) vijJapti triveNI--A pustaka aitihAsika che ane te ukta munizrIe sa MzAdhita karI presamAM chapAvI taiyAra rAkhyuM che. A graMtha navIna ja che ane prastAvanA paNa lakhANuthI lakhavAmAM Avaze A sivAya ukta munizrI kRpArasakASa vagere e traNa grA chapAve che. A sarva prayatnA mATe ame A munizrInA akhaMDa ane avizrAMta parizrama ane utsAha hRdayapUrvaka abhina'dIe chIe, have A saMbadhe ame kAMi sUcanA karIzuM te eTalI ja ke:-- 1. zilAlekhA saMbadhI zvetAMbarI ane digaMbarI ane jeTalAM maLe teTalAM sa sAthe sAthe chapAvavAM, tema na banI zake te| zvetAMbarI sarva ekatrita karI chapAvavAM ane sAthe sAthe digaMbarI ekatrita thatAM hoya te sarvakarI te koi digaMbarI sajjana te chapAvavA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 zrI jaina . ka. he . ApI devAM. sarva na bane te upayogI ane prAcIna heya tene prathama pada ApavuM. Ama banaze te tIrtho saMbaMdhInA jhaghaDA ghaNI sArI rIte patI zakaze, ane jaina itihAsanAM aNamolAM ane aMdhakAramAM paDelAM aNajANyAM dAra ughaDaze. 2. dareka pustaka ke saMgrahamAM anukramaNikA vistArapUrvaka ane viSayavAra ApavAnuM khAsa lakSamAM rAkhavuM. 3. dareka graMtha taiyAra karavAmAM te saMbaMdhI jeTalAM bane zake teTalAM pustaka, sAdhana ne upayoga kare udAharaNa tarIke jaMca DAkaTara gerinAe chapAvela jaina bigliogrAphI ane zilAlekhonI repaTarI, kIrtikaumudI (muMbaI gavarnameMTa saMskRta sIrIjha) mAM ApelA Abugiri paranA zilAlekhe, DabhoinAM purAtana kAma, bhAvanagara rAjya taraphathI chapAyela khularane saMgraha ke je AtmAnaMda sabhAnI lAyabrerImAM che te vagere sarva kAme lagADavAM khape che. chevaTe AvA AvA prayatna akhaMDa cAlu rahe evuM icchIe chIe ane tevA prayatna sadA gatimAna rahe te mATe jaina itihAsane ja lagatuM eka mAsika nIkaLe tevo samaya AvI lAgyo che ema ame jaNAvIe chIe. 2 aMgrejI bhASAmAM jaina dharma saMbaMdhI pustaka-jaina dharma saMbaMdhI aMgrejImAM ghaNAM thoDAM pustako che tethI hAlanA jaina yuvako aMgrejI bhaNavA sAthe prAkRtanuM jJAna na hovAthI temaja saMskRtinuM jJAna ochuM hovAthI vaLI vizeSe gRhanA dharma saMskAra yathAyogya na paDavAthI aMgrejImAM lakhelAM pustakonA abhAve jaDavAdI banatA jAya che. A sthiti aTakAvavA mATe jaina dharmarasika zrImaMtoe aMgrejImAM vidvAna pAse purato lakhAvI jaina tattvajJAnane prasAra jana zikSita yuvakomAM temaja jainetara prajAmAM karavA ghaTe che. jaina nuM rekhAdarzana ( Outlines of Jainism ) e nAmanuM pustaka taiyAra thAya che evI khabara ame ApI gayA chIe paNa tenA saMbaMdhamAM 12 mI julAinA nyu iDiyA patramAMthI vizeSa khabara maLI che te nIce ApIe chIe - The Cambridge University Press will shortly publish for the Jain Literature Society, a volume of Outlines of Jainism, by Mr. Jagmanderlal Jiani, president of the All India Jain Association, edited by Dr. F. W. Thomas, Librarian to the India office and president of the Jain Literature Society. The work is being issued in advance of a series designed to consist principally, but not exclusively of translations from authoritative texts, and presents in a modern compass a tho. rough exposition of the system and its terminology. 3, jesalamIra tathA bIjA jana bhaMDAre-bahu AnaMdanI vAta che ke zrImaMta vaDodarA sarakAra pitAnI hamezanI vidyApriyatA eka yA bIjI rIte pragaTa karI sAhityane samuddhAra karavA pratye tIvra lAgaNI dharAve che. tenA pariNAme pATaNanA jena bhaMDAronI pherista karavA ApaNA jaina sAkSara rA. cimanalAla DAhyAbhAI dalAla ema. e. ne mokalyA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatrInI noMdha. 213 hatA ane temaNe pravartaka zrImAna kAtivijayajInI sahAyathI sarva bhaMDAro tapAsI yogya hakIkata ane prazastine saMgraha karI eka riporTa taiyAra karavAnI sarva sAmagrI meLavI che. A riporTa bahAra paDaye bahu umadA ane upayogI bAbato jana itihAsane aMge maLI Avaze temaja jaina sAhityanI prajAne khyAla AvI zakaze. Ane aMge keTalAMka mahattvanAM pustako paNa zrImaMta sarakAra taraphathI bahAra paDavAnAM che ane temane eka dhanapAlapaMDita kRta paMcamI kahA" nAmane prAkRta graMtha che. A graMthanI ekaja prata maLI che ane te yogya rIte zuddha nahi hovAthI saMzodhita karavI muzkela che to koI pAse te heya to rA. dalAlapara mokalavAmAM Avaze to tene uddhAra thaze. rA. dalAlanuM saranAmuM "seMTrala lAyabrerI, vaDodarA' che. bIjI noMdha levA lAyaka bInA e che ke A mAsamAM ke suratamAM jesalamIra ane bhAravAra mevAra ane mAlavAnA upayogI sthale ke jyAM jaina bhaMDAre AvelA che temAMnA pastakonI zodhakhoLa karavA mATe rA. dalAlane zrImaMta sarakAra mokalAvavAnA che to AzA che ke te te sthalanA bhaMDAro jovA tapAsavAnI sa anakaLatA tyAMnA saMghe tathA te te sthaLe lAgavaga dharAvatA ApaNuM pUjya munivaro meLavI Apaze. kaeNnpharansa ophisamAM rahelI paMDita hirAlAla haMsarAje jesalamera bhaMDAranI karelI TIpe badhI rA. dalAlapara mokalI ApavAmAM AvI che. jaina sAhityane vijaya he ! 4 "pATaNanI prabhutA" ane jana-A saMbaMdhe ame gayA aMkamAM je kaMI jaNAvyuM che tepara lakSa kheMcIe chIe A pustakanA saMbaMdhamAM zuM karavuM te mATe jUdA jUdA munirAja ane zrAvaka taraphathI abhiprAya maLyA che te ame TAMkIe chIeH a. " amArA taraphathI te e pustaka jyArathI jovAmAM Avela che tyArathI ja kAMI upAya javAnI jarUra che (ema) vicAravAmAM Avela che temaja keTalAka zrAvakone vAta nIkaLatAM paNa kahevAmAM Avela che paraMtu upAya yojavAvALAnA taraphathI koI pagalAM bharavAmAM na Ave to pachI bIjA bolIne ke lakhIne zuM kare ?...ApaNane thato geraInsApha haThAvavAnI kozesa karavI ApaNI pharaja che....." junAgaDha 28--16 vaktA munimahArAjazrI vallabhavijayajI. ba. "pATaNanI prabhutA nAmanuM cAra mAsa pUrve vAMcyuM che. te saMbaMdhI tamArA abhiprAya ne tatsaMbaMdhI pravRttine anukula chuM. tamane yogya lAge tema pravartaze. AvI aneka bAbato che. paraMtu eka maMDala A dizAmAM kAma kare evuM sthApavuM joIe. sAdhuo ane zrAvako bhegA rahI paraspara salAhathI A viSaya mATe kAma kare tevuM thavuM joIe. cAre taraphathI majabuta avAja uThe pravRtti thAya ane pUrNapaNe phAvI zakAya to jAheramAM AvavuM ThIka che. samAjanA sAMkaDA vicAro vadhavAmAM eka taraphathI ADakatarI rIte nimittatA vadhe nahIM te dhyAnamAM rAkhIne kAma karaze." vijApura 5-7- 16 -munimahArAjazrI buddhisAgarajI ka. "pATaNanI prabhutA" nAmanuM pustaka gujarAtInA grAhaka tarIke mAsa tarapha bheTamAM AveluM che tathA te pustaka meM purepurUM vAMceluM che ane te upasthI mane je vicAra thayA che te nIce pramANe che:
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 zrI jena kare. kA. heDa. 1 koIpaNuM rAjyamAM koIpaNa vyakti athavA koIpaNa dharmavALAnI prabaLatA thAya tyAre tenA sAme irSAthI ke svArthathI aneka vyaktio athavA virUddha dhamIo khaTapaTa uThAvI prabaLapakSane teDavA prayatna kare e saMbhavita che. te ja pramANe gujarAtI gAdI upara mahArAja sidharAjanI sagIra vayamAM mINaladevI satA bhegavatAM hatAM tyAre jaina dharmionI prabala sattA jamAvavA mATe te varga taraphathI kozIse thai hatI ane tenA sAme virUddha pakSe e sattA teDI pADavA mATe ghaNI khaTapaTa ane kAvAdAvA karI loke tathA kSatrIone uzkerI jaina dharmionI sattA toDI pADI hatI. -- 2 A rAjya khaTapaTamAM eka jaina yatie mukhya karI bhAga lIdho hato ane eka saMsArI gRhastha AvI rAjya khaTapaTamAM utarI svArthodha banI aneka anartho kare tevAM anarthI sadarahu jatInA hAthathI karAvavAmAM AvelAM che-A anartho tathA jatIne je svarUpamAM cItaravAmAM Avela che te kharekhara jaina dharma tathA tenA AcAryanI padavI bhogavatA AvA yatine apamAna ke tiraskAra yuktaja gaNAya ane lokomAM tenI mahattA tathA AbarU ane gRhasaMsAra tyAgI lIdhelI jaina dikSAne utArI pADanArUM gaNAya evI mArI mAnyatA che. A yatinA hAthathI Aga saLagAvavAnA tathA khuna karavA vigere aneka aghaTita banAvanI ghaTanA A pustakamAM goThavelI che. 3 A yati ItihAsika banAvane-kharekhara pAtra hato ke nahi te te ItihAsa tapAsI khAtrI karazo. jo tenuM nAma itihAsamAM hoya te temAM teNe A vakhatanA rAjya kArabhAramAM keTale darajaje bhAga lIdho hato te tapAsavuM joIe ane tenA pramANamAM eka itihAsika novela banAvanAre AvA dharmAcAryane tenA darajajA tathA dhArmika baMdhAraNane nahIM chAjatI rIte cItaravAmAM keTalI badhI saMbhALa ane kALajI rAkhavI joIe te te Apa sArI rIte jANo cho mATe... jetalasara ra8-6-16 -vakIla abhecaMda kALIdAsa. Da. "pATaNanI prabhutA" para Ape lAgaNI bharI TuMkI neMdha lIdhI te mATe dhanyavAda Apavo ghaTe che. .."pATaNanI prabhutA" traNa mAsa para maLI vAMcI, kaMpArI vachuTI. tenI bhASA racanA parathI lAge che ke "ghanazyAmate "gujarAtI' mAM kaTake kaTake prasiddha thai gaela sundara navalakthA "veranI vasulAta"nA kartA haze. tema je hoya te kharekhara eka sAkSaranAdAthe rAkSasI kRtya thayuM che. jaina AcAravicAra, janasiddhAnta-dharmabhAvanAlakSyabiMdu ane jainenA suprasiddha itihAsika kRtyo-e sarva para AkSepa karI janasabhAjanI pAmaratA batAvI che. je dharme dayA-abheda prema-nItinuM sAmrAjya sthApyuM te jaina dharmane jainetaranA hAthe Avo badale?!!! mudrArAkSasa nATaka (saMskRta)mAM je AkAre khaTapaTI prapaMcI kauTilya nItikuzaLa cANakaya AlekhAyela che tenuM mAtra aNachAjatuM rUpAntara "jatI ke jamadUta," -bhayaMkara -kALuM dhanazyAma citra teM "AnaMda sUrinuM che ! !! "ude mAravADI' jene kartA kumArapALanA mahAmaMtrI tarIke oLakhAve che te citra jANe atyAranA ghAsaleTanA pherIA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta'trInI neAMSa. 215 pAMjarApALamAM sunArA -vyAjavaTAnI kapaTanaLathI paiseA pedA karanAra mAravADanA aniyA' jevuM che. muMjALa-mInaLa devInAM citrA vyabhicAradarzaka che. ekadara AkhI kathAmAM badhAM jainapAtrA bhAvahIna-kALAM-malIna citralAM che. te badhuM jo itihAzathI sapramANa lakhAyuM hota tA AvA bhayakara-vivAdagrasta viSaya carcatAM kartAe spaSTIkaraNa karavuM joituM hatu. ameA nathI dhAratA ke kartA temAM vijayI nivaDe. AtA ItyAsIka navala kathAnA nAme jainAnI dazamAM ane agyAramA zatakanI suprasid-- samANu jAhojalAlI para lekhake kAdava uDADayu' che! te badhuM nirdesa bhAve lakhAyuM hAya ema te kema mAnI zakAya ? ethIja e kRtI...ne pAtra che. tene janma pamADatAM pre. khuzAla ta zAhe kevI madada karI haze? je kalpavRkSanI chAyA nice preAphesara birAje che tenAM mULIAM khAdanArAne te madada Ape? sAhitya ane rAjadvArI viSayamAM AgevAna gujarAtI'nA saba eDITara aMbAlAla chu. jAnI bheTanA nAme jainAne kaMpArI ApanAra kRtI sAthe kema samatta thayA haze ? A sabaMdhe muddAvAra khulAsA meLavavA jaina vidvAnAe prayAsa karavA ghaTe che, jenA potAnA dharma-sthAnA-zAstrA-sAhitya ane jAheAjalAlInI jALavaNI nahi karaze teA jainetAnA hAthe temane sattvahIna-malIna ane Akhare bhayaMkara AkAramAM rAvaNa jevA ALekhavAmAM Avaze. muMbai 16-3-16 --padamazI nathu zAha. [A pramANe amArI pAse je abhiprAyA AvyA te emane ema jAgyA che ane te parathI jaima samAjanA para te pustakanI zuM asara thai che tenA kai khyAla AvI zake tema che. A patra samagra samAjanA vicArAne mAna ApanArUM che tethI A pustakanA vidvAna lekhaka ame jaNAvI gayA te pramANe peAtAnA khulAsA spaSTa bhASAmAM karaze ema ame hRdayapUrvaka khAtrI rAkhIe chIe. ame kartAnI sAthe patravyavahAra karI je pariNAma Avaze te AvatA aMkamAM mUkavA pahelI taka hAtha dharIzu ] 5. jaina pavitra AgamAnu sudrIkaraNa--amane atizaya AnaMda thAya che ke zrImAna panyAsa AnaMdasAgara gaNinA stutya prayAsathI 'Agama vAcanA' zarU thai, AgamAya samiti nAmanI saMsthA ubhI karavAmAM AvI ane tenA pariNAme zeTha devacaMda lAlabhAi jaina-pustakAhAra krUDadvArA anuyAgadvAra prathama bhAga ane uttarAdhyayana sUtranA prathama bhAga ema e niyasAgara presamAM mudrita thayAM. kAgaLA ghaNA jADA, TakAu ane blu raMganA suMdara vAparavAmAM AvelA heAvAthI pustakAnuM AyuSya dIdhuM lakhAze emAM zaka nathI. TAipa paNa meTA ane suMdara vAparavAmAM AvyA che, tethI vAcakane paNa saralatA thai che. ane graMthAnA prathama bhAga prasiddha thayA che paNa thoDA vakhatamAM khIjA vibhAgA chapAi sapUrNa thaze te te daramyAna namra sUcanA e ke prastAvanA mUla, TIkA, cUrNa vagerenA racanArAonA samaya kAla ane itihAsa, sUtranA itihAsa--nAma pramANe artha zuM che? tene mATe sthAnAMga te nadI sUtramAM zuM ullekha che ? mULa jaNAvAtAM pado hamaNAM che ke nahi tenAM kAraNu, bhASAviveka vigere hakIkatAthI parIpUNaeN ApavAmAM Avaze teA kAryanI mahattAmAM ora vadhArA thaze. anuyAga dvAramAM maladhAragarIya AcAryazrI hemacaMdra viracita vRtti ApavAmAM AvI che
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zrI jaina ve. kA. heralDa. A AcArya mahA vidvAna ane samartha graMthakAra thayA che. temaNe vizeSAvazyakapara TIkA lakhelI te chapAI gaI che te saMvata 1164 mAM vidhamAna hatA. uttarAdhyayanasUtramAM mULa, tepara zrImadda bhadrabAhu kRta niyukta ane zAMtisUrinI ziSNahitA nAmanI vRtti ApelAM che. zAMtisUri te prasiddha vAdivetAla zAMtisUri che ke je saM. 1096 mAM devaloke padhAryA hatA. A vRtti parathI devendra gaNie samRddhata karI saM 1128 mAM vRtti lakhI che, temAM kAraNa temaNe jaNAvyuM che ke zrI zAMtyAcArya bhaMgaH pravara madhusamA muttarAdhyayanavRtti vikasya dattapamuda mudagiraghAM gabharArtha sArAM 3 tasyA: samugdhatA vaiSA sUtramAtrasya vRttikA eka pAThagatA maMdabuddhInAM hitakAmayA 4 ame A sarva prayatnone abhinaMdI icchIe chIe ke pIstAlIsa Agamane savara A rIte uddhAra thAya, 6. saMpa tyAM sukha-berasadamAM visA zrImALI jaina jJAtimAM TuMka vakhatathI be taDa paDelAM hatAM te tyAMnI mukti-vijayajI jana kanyAzALA ke je tyAMnA vizA ozavALa paMca taraphathI zarU thaI hatI tenA inAmI meLAvaDAnI asarathI temaja tyAMnA sITI inkavAyarI ophisara amadAvAdavAsI jainabaMdhu rA. rA. amulakharAya chaganalAlanA sadupadezathI samAdhAna thai nyAta ekatra jamI che. AvAM taDAMnuM samAdhAna karanArA kAryavAhakone dhanyavAda ApI ichI zuM ke AvuM kAya akhaMDa ane ugra vihAra karavAnA AcAravALA ApaNe pUjya munirAje hamezAM hRdayapUrvaka upADI leze te samAjanI pragati sahelAIthI ane vahelI thaze. 7, rAjabhaktinI avadhi!--eka pratiSThita gaNAtA bhAvanagaranA zeTha janarala sekreTarIne jaNAve che ke "mArA vicAra pramANe analAla zeThInI hakIkata ApaNe hairalDa mAM levI ThIka nathI. A bAbata Apa vicAra karI jozo." kevuM jaina hRdaya ! jIvadayA pALaka jaino pAMjarApoLanuM rakSaNa karaze, pArevAMne jAra nAMkhaze ane vAyukAya jalakAya jevA sUkSma jaMtuonI rakSA karaze, paNa manuSya prANuM ane te vaLI svadharma vagara vAMke tapAsa vagara jelamAM saDato rahe tene mATe kaMi karavAmAM na Ave-are ! jIbha ke kalama paNu lAgaNI batAvavA mATe vaparAya nahi paNa ulaTuM kaI vApare to tene pratibaMdha che te jeno ahiMsA parame dharmane kevI a rIte pALe che? lAlA lajapatarAya ke je hiMdane zreSTha putromAMne eka, niDara ane satyAgrahI vIra che e jeNe bApane jainadhama mUkI dIdho che te julAInA moDarna rivyumAM Ahinsa Parmo Dharma-A Truth or Fad? eTale ahiMsA paramodharma e satya che ke ghelachA che? e mathALA nIce eka lekha lakhyo che ke jenuM bhASAMtara jaina ane janazAsanamAM AvI gayuM che ane AmAM ame ApyuM che te vAMcI javA ame bhalAmaNa karIe chIe. temAMnI keTalIka TIkA e che ke bhAratavarSa atyAre ane chellAM paMdara zatakamAM tadana kacaDAI gayelA ane purUSatvanA ekaeka aMza gumAvI beTheluM che ane e sthiti keTalAka loko kaheze ke ahiMsAvAdathI ubhI thayelI nathI, paNa te bIjA saddaguNone tilAMjali ApavAthI thaI che, chatAM huM te. AgrahapUrvaka mAnuM chuM ke gaurava, manuSyatva ane saguNanA mArgane visAre pADI adhaH
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAA. svIkAra ane samAlocanA. 217. tana ANanAra je je kAraNo che, temAMthI eka ahiMsAvAdanA ucca satyanI vikRti che. atyaMta kheda to ethI ja thAya che ke je loke A siddhAMtane saMpurNa zraddhAthI vaLagI rahe che (jo) teo pitAnAja vartanathI batAvI Ape che ke A satyano viparIta vyavahAra manuSyane dAMbhika, nirmAlya ane krara jIvanane mArge dorI jAya che." e mathALAnAM nIce je lakhyuM che tene anuvAda jaina ane jainazAsanamAM che te vAnI temane ame bhalAmaNa karIe chIe. AvuM lakhavAmAM koipaNa sahAyabhUta hoya te AvA ApaNuM jinAnuyAyIo ane tenA vicAra-AcAra che ema amane prItIta thAya satya kahetAM koI vakhata kaDavI goLI ApavI paDe che, paNa AmAM to jarA sAkara cepaDIne ApI che te mIThuM na lagADatAM AmAM rahelA amRta ane mAdhuryane grahaNa karavAmAM pitAnI sujanatA jaze. --taMtrI svIkAra ane samAlAcanA, AnaMda kAvya mahedadhi--mauktika 4 thuM (saMzodhaka zrI buddhisAgara suri saMgrAhaka rA. jIvaNacaMda sAkaracaMda jhaverI pra. zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakedAra phaMDa. surata jana prinTiMga presa pR. 66680 mUlya bAra AnA) AnI aMdara kharatara gacchIya jinaharSa gaNine zrI zatruMjaya tIrtharAsa Akho mUkavAmAM Avyo che. prastAvanAmAM zatrujaya mahAmya lakhanAra dhanezvarasUrine samaya ane te kAlano ItihAsa rasa paDe tevo A che. Aja mahAgya parathI gUjarAti kRti anuvAdita thaI che. jinaharSane samaya jaNAvI tenI kRtio vistArathI mUkI che. amAre kahevuM joIe ke yazovijayanA paricayamAM jinaharSa AvyA hoya ane tethI rAsa lakhavAnI IcchA thaI hoya e saMbhava upasthita karavAmAM Avyo che paNa tene kaMI paNa kalpanA sivAya AdhAra hoya ema pratIta thatuM nathI; kRtio tarapha najara nAMkhatAM kartA saM. 1740 thI saM. 1760 sudhI avazya vidyamAna hatA ema spaSTa jaNAya che. zrI buddhisAgara sUrie mahenata ghaNI sArI lIdhI che ane AvI rIte bIjI gUrjara kRtio saMzodhita karI mukaze to jainasAhityapara upakAra thaze. vizeSamAM sUcanA rUpe jaNAvavAnuM ke : (1) koipaNa kRtinuM saMzodhana ekaja prati parathI zuddha ane nirNaya pUrvaka thatuM nathI, tethI jyAM sudhI becAra prati zuddha ane jUnI prApta thAya nahi tyAM sudhI saMzodhana karavAnI sTI levI . vyAjabI nathI. A sUcanA karavAnuM prayojana, azuddhi eka be azuddha prata para AdhAra rAkhavAthI AnA pUrvAddhamAM rahelI che te che. te mATe prastAvanAmAM jaNAveluM che ke " zatruMjaya rAsanI chApavA gya nakala jenA uparathI karavAmAM AvI te pratinI azuddhatAthI nakala karanAre karelI azuddhatAthI, chApavAnI azuddhatAthI tathA sudhAravAmAM bIjI zuddha prati na maLavAthI ghaNuM khaDomAM zabdonI tathA pAThenI azuddhatA rahI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 zrI jaina . ka. helDa. gaI che, ema, pATaNavALI prati maLyA bAda ane te pUrve amane jaNAyuM che.... kartAnI svalikhita prata ghaNA khaDe chapAI gayA bAda AvI tethI zabda ane pAThonI azuddhi rahevA pAmI che, ane amane tethI barAbara sudhAravA mATe saoNSa thaye nathI. zuddha pratiyonI prApti vinA azuddhi deSo rahevA pAme e svAbhAvika che." (2) A graMthamAlAmAM agAu prakaTa thayelAM mauktiko saMbadhe amArI karelI sUcanAo AmAM paNa amalamAM mukavAmAM nathI AvI jANuM dilagIra chIe. anukramaNikA, zabdArtha koSa, DhALa ane dezanI anukramaNikA, vigere ApyAM hata to graMthanuM mahatva yathAyogya jaLavAta. (3) viSaya vAra mathALAM pADavAmAM AvyAM hatA ane te dareka khaMDamAM mukavAmAM AvyAM hatA te vAcakane lAbha thAta. kartA zrI jinaharSanA hastAkSarane pheTe mukavAmAM Avyo che tethI tenA prakAzakane mubA rakabAdI ApIe chIe. prastAvanAmAM je kartAnI kRtio jaNAvI che temAM vidyAvilAsa rAjAno rAsa saM. 1760 AsapAsa racAyelo jaNAvI ) umerelo che paNa jaNAvavAnuM ke te rAsa paMdarama saikAmAM thayela kharataragacchIya jinaharSe saM. 1511 mAM racela che. tenI prazastimAM jaNAvyuM che ke - vAcaka guNavardhana sukhAyA, zrI somagaNa supasAyA ema jinaharSa guNagAyA, ATalu jaNAvI graMthamAlAne vijaya icchIe chIe. saMta kavinI-(prathama bhAga- sanAtana jaina graMthamAlA aMka 12, saMpAdaka kAvyatIrtha vyAkaraNa zAstrIzrI zrIlAla jaina, mUlya rU. 1 5. 208 kalakattA vizvakoSa presa) prastAvanAmAM jaNAvyA pramANe A pustaka racavAmAM be pradhAna kAraNa che --1 te AjakAla aMgrejI skUlomAM je saMskRta zikhavanArAM pusake calAvavAmAM Ave che tenAthI vadhAre parizrama levAthI paNa tenuM phala ochuM thAya che, vidyAthI rAtridivasa rUpa gekhI gAkhI thAkI jAya che paNa rUpanuM jJAna thatuM nathI, 2 purANI paddhatithI vyAkaraNadi zIkhanArA rUpa barAbara jANe che paNa tene bhASAMtara karatAM AvaDatuM nathI AthI A banemAM paDatI muzkelIo dUra karavA A pustakanI racanA karelI che. A hIMdImAM karela che te ApaNI jaina pAThazAlAo ke jyAM hIMdIne pracAra che tyAM A pustaka calAvavAmAM Ave te ghaNuM sAruM ema ame kahI zakIe chIe kAraNa ke lekhaka digaMbara hovAthI A pustakamAM digaMbarI viziSTa mAnyatAo AvI nathI tema AvavAne saMbhava paNa nathI, paraMtu ulaTuM jaina dharma saMbaMdhI vA tathA hakIkate jaNAve che. jemake jinavAku tatva bhASate jinavANa taranuM varNana kare che. AvAM jinAna pUjAvaH-AvAM jainendra paThAvaH ame be jInene pUchae chIe, ame be jainedra (vyAkaraNa) zIkhIe chIe. jaina ahaM chavAna na zasAmi jaina chone mArato nathI. vagere vagere ekaMdare pustaka ghaNuM yegya thayuM che ane zrImatI konpharansa eka TharAva khAsa karI karyo che ke "dareka jainazALAmAM tathA vidyAlayamAM bane tyAM sudhI saMskRta ane prAkRta bhASAnuM jJAna ApavAnuM ane dhArmika pustakAlaya rAkhavAnuM Avazyaka che epara tene kAryavAhakonuM lakSa kheMcavAmAM Ave che."
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkAra ane samAlocanA. A TharAvane mAna ApavA AvAM pustako zALAmAM calAvavAM ane pustakAlayamAM rAkhavAM egya che. cAyariApavA-AcAryavarya zrI dharmabhUSaNa viracita pra. bhAratIya jaina siddhAMta prakAzinI saMsthA-kAzI. malya AnA 4) A nyAya viSeno suMdara graMtha che ke je kalakattAnI sarakAra taraphathI levAtI saMskRta parIkSAmAM saMskRta nyAyanI prathama parIkSAmAM nirNita karyo che. mala zuddha rIte ApavAmAM AvyuM che. anukrama ApavAthI upayogitA vadhI che. prastAvanA ApI temAM kartAne samaya, graMthaparanI TIkAo vagerenuM vRttAMta ApyuM hota to vizeSa mahattvanuM thAta. jene nyAya samajavA mATe saMskRtane khAsa upayogI graMtha che. AnuM hiMdI bhASAMtara juduM chapAyuM che. nkSANu-(AcAryavarya zrI mANikyanaMdi viracita ne hiMdI bhASAnuvAdaka-nyAya tIrtha zrI gajAdharalAla jaina baMgAnuvAdaka-brahmacAri sAMkhyatIrthazrI surendrakumAra prava gAMdhI haribhAI karaNa eNDa sansa dvArA bhAratIya jaina siddhAMta prakAzinI saMsthA ) A sanAtana jaina graMthamAlAno 11 mo aMka che AmAM pramANa ane pramANabhAsanAM lakSaNa, cha udezamAM vibhAga pADI ApyAM che. anya sAhityanAM aMgo sAthe nyAya paNa jenoe pallavita karyuM che ane pitAnI viziSTatA siddha karI che. ApaNe jene pratyakSa pramANu kahIe chIe temAM ane nyAya darzanAdi jene pratyakSapramANu kahe che temAM ghaNe aMtara che. A graMthamAM saMskRta mula ane tenuM hiMdI ane baMgAlI bhASAmAM mAtra bhASAMtara Apela che. AvA graMthonuM aMgrejImAM vivecana, prastAvanA vagere sahita lakhAvI bahAra pADavAmAM Ave to vizeSa yogya thaI paDe tema che. sanAtana jaina graMthamAlAne vijaya IcchIe chIe. levAma-A nAmanI eka nAnI soLapeche AkAramAM 65 pAnAnI paDI kumAradevendraprasAda jena, ArAha taraphathI bahAra paDI che. te zrI. jI. esa. eraMDelanA The was of Service e nAmanA pemphaleTanuM hiMdImAM bhASAMtara che. temAM sevAnA prakAra ane guNa TuMkamAM paNa spaSTa bhASAmAM jaNAvyA che. mUlya cAra AnA che. rahyA hAjara ra jaina dharma-racanAra "haMsarAja zAstrI pR. 147 ATha pejI jana priIMTIga presa mulya ATha AnA) AryasamAjanA sthApaka svAmI dayAnanda vedanA svamati anusAra artha karI tenA nAmane jhuDe laI dareka dharmanuM khaMDana yaMdAtaAA pitAnA satyArthaprakAza" nAmanA graMthamAM karyuM che ke jemAM jaina dharmanA saMbaMdhe ghaNe vibhrama gerasamajathI utpanna karyo che. A vibhrama kevI rIte uDI jAya che e jaina matanA kharA maMtavya batAvI madhyastha rIti e paMDitajIe A pustakamAM darzAvyuM che te mATe paMDitajIne dhanyavAda ApIe chIe. amone khaMDana maMDana upara gALagalIca vAparavI, temaja tadana jhanUnI banavuM te bilakula pasaMda nathI tethI evo koI paNa prasaMga hAtha dharavAmAM acakAIe chIe, paraMtu A graMthamAM madhyastha rItie je pakSamaMDana karavAmAM AvyuM che tethI amane ghaNuM navuM jANavAnuM maLyuM che. ghaNI vakhata evuM bane che ke "jevA thAya evA thaIe to sukhe rahIe tevI ja rIte A mAja militant spirit thI kArya letI AvI che ane jyAM lAga phAve tyAM kuhADAnA prahAra
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ w ww w # # # # # #wor 220 zrI jana dhe. ke. helDa. karavA maMDI jAya che. AnA pariNAme ghaNAonI kaphagI teNe vaherI lIdhI che. paMjAbamAM eka AryasamAjIe ApaNA zAstrane viparIta ane bIbhasa artha banAvaTI rIte karI jenenI niMdA karI hatI ane te mATe keTamAM kesa thatAM tene zikSA paNa thaI hatI e amane yAda che. paMDitajI haMsarAje tenI paddhati pratikAra rUpe na vAparavAmAM kaMI gujarAtanA AbohavA tathA tenI paristhitie asara karI hoya te te paNa yogya ja thayuM che, kAraNa ke pitAnA pakSanuM maMDana kevI zAMtipUrvaka karI zakAya che te A pustakathI temaNe batAvI ApyuM che. zatrorapi guNA vAcyA doSA vAcyA gurorpi| jaina dharmapara aneka humalAo ayogya rIte thayA che ane tema thavAnuM kAraNa dharmA dhatA uparAMta maharSi yAskanA vAkya nAme "nAthaM sthaLa gharASa; na maLe na pati ' pramANe ajJAna-bekhabara che. keTalIka humalAo karanAra sAme te mauna ja rahevuM iSTa che kAraNa ke tene eka kahetAM so sAMbhaLIe tema chIe kahyuM che ke - bhadraM kRtaM kRtaM mauna kokilai dardarAgame / dardurA yatra vaktAra statra maunaM hi zobhate / / A pustakamAM syAdavAda saMbadhe pR. 22 thI 28, IzvaranuM akatva pR. 28-31 jagata anAdi anaMta che tenA saMbaMdhe pR. 33-76, kAla saMbaMdhI 36-37, jIvanA bheda saMbaMdhI pR. 38 thI 41 temaja karmasaMnyAga 6 3-65 vagere khAsa vAMcI manana karavA yogya che. AvI ja zailIe jaina saMbaMdhI jyAM jyAM viparIta ullekha che tenuM nirAkaraNa karavAmAM zAstrIjI temaja bIjA pitAnA samaya, zakti ane buddhi vAparaze te jainadharma saMbadhe raheluM bhramita jJAna dUra thaze. AvA prayatnane vijaya IcchIe chIe. Amirana gaura sumatinAtha pramuar-(muni mALanI chu. 48 kRtya to AnA) hiMdI bhASAthI alpajJa hovAthI AmAM bhASA kevI va5rAI che te saMbaMdhI kaba kahI zakIe tema nathI. chatAM hiMdImAM jaina sAhityano pracAra karaze e Azaya ane te nimitte parizrama stutya che. sa dhaka prAcina stavana saMgraha-pra. rAdhanapura yuvodaya maMDaLanA pramukha lakSmIcaMda premacaMda zAha. kiM. cha AnA. pR. 167 ) stavanAdi prakaTa karavAnA prayatno aneka thayA che ane A teja prayatna che. koI navina stavanAdi ekatrita karI have pachI chapAvavAne prabaMdha thaze te vadhu yogya thaze. chApavAnI paddhati arvAcIne rAkhI che te yogya che. kaThina zabdone keza, Apyo hata te upayogitAmAM vadhAre thAta. jaina AtmAnaMda sabhA bhAvanagara- riporTa saM. 1968 thI 1971 sudhIne traNa varSane bhAvanagaramAM jaina dharma prasAraka sabhA pachI lagabhaga tenA jevI bIjI sabhA A che ane zrImad AtmArAmajInA smaraNArtha sthApAyelI A saMsthA AtmAnaMda prakAza nAmanuM mAsika temaja saMskRta prAkRtAdi mUla pustake ane keTalAMka bhASAMtaro prasiddha karI jaina samA janI sArI sevA kare che. AtmArAmajI sUrine ziSya parivAra vipula che ane temAM yogya
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna patra. 221 baMdhAraNa hovAthI susaMpa ane sneha hiMgata thatA hovAthI ane samayanuM jANapaNuM temAM vizeSa hovAthI ghaNuM upayogI kArya A saMsthAkArA karavAmAM nimitta bhUta bane che te vizeSa harSa levA jevuM che. mAsikamAM hamaNAM hamaNuM kavacita kavacit aitihAsika lekho temaja tattvajJAnanA svataMtra lekhe AvatA hovAthI te vizeSa mahattvanuM pUrNa karatAM nivaDayuM che temAM maLa karatAM kada paNuM moTuM karavAmAM AvyuM che. AzA che ke te vizeSa upayogI lekho meLavI vizeSa prakAza pADaze vaLI hamaNAM keLavaNI phaMDanI sthApanA karI jJAnane uttejana ApavAmAM rasa letI A sabhA thaI che te mATe tene abhinaMdana ApIe chIe. mudrita karelAM pustakonI cuTaNa suMdara che. A sabhAne vijaya IcchIe chIe. mahuvA gaurakSaka sabhAnI pAMjarApoLa riporTa varSa sAtano saM 1964 thI 1970 5, 248 jIvadayAnuM kArya jene pitAnuM mAne che chatAM khAsa karI jainetara gRha stha mahetA odhavajI rAmajI mahuvAmAM je rIte gAyanuM rakSaNa karavA tarapha lakSa rAkhI kArya karatA rahyA che te khAsa beMdhavA jevuM che. A dezanI aneka jAtanI latamAM gAya paNa eka delata che kAraNa ke tenI praja baLada khetinuM mukhya sAdhana che temaja tenuM dUdha sA. vika che A kAraNe "gAyane gomAtA" ApaNe kahIe chIe. hoya jIvatI je gAyo vA, baLadonI chata thAya, goputrone haLamAM, kheDI aMte khetI karAya hindanuM dravya baLada ne gAya, prayAsa stutya che. jeo khAsa A mATe je dravya Ape che tene pramANika paNe sanniSThAthI ane kharI lAgaNIthI buddhipUrvaka upayoga kare che teo dhanyavAdane pAtra che. -tatrI prAcIna patra, rA. 17padamAM, mahopAdhyAya zrI meghavijayajIe potAnA - ziSya muni suMdaravijayajI upara lakhelo patra | | zrI sarvajJAya namaH | // 50 // svasti zrI matparamAnaMdanadrumavidrumaprabhAvellatpallavanahatuSipallaghala vananavamallatAmallanamatallikAketubahusaMdarbhadIkuranikaraduHkarAvatAra niHpArasaMsArasAgaratitISu harSaprakarSalabdhastabdhAvaSTabdhAyatasetukaraNiM zatazaH prazasyaya zasyatayAna mikarmIkRtya gopagirermeghavijayaH praNayenAzliSya ziSyAnuziSyamanuziSya praNayAdvArttayativAta yadatra bhavat zrIjiSNuprabhaviSNutejasAMjasA sArvatrika mukha muSamAsamAzrayatitarAM nitarAmitaraca atra zarma karma chaI, tatrano tAharo lekha zrAvaNa sudi
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 zrIna zve. A. 35. 12 no likhyo lekha Avyau, samAcAra jANyA tathA kSetra AzrI likhyu te to kAla ehavoja cha, sarvatra kSetra durbhikSa rUpa thayA che, pannaga vyApta chaI, teNeM jima tima nirvAha karavo... .... . .... .... ..... .... ... ..... .... .... .... .... .... .... ....sukhAnaMdanI sadA pravRtti timaja chaI. kriyArasnasamuccaya muktAvalI e baI paraThi avazya leyo. bIjaM bhANa, naiSadha 1 maMjarI 2 haimaprakriyA 3 bhaNaI chaI. paM0 zrImANikyavijaya raghu maNe chaI, prakriyA prathamavRtti bhaNI pache muMkI chaI. ratnasI bhaNi naiSadha 1 maMjarI 2 hemaprakriyA 3 bhaNatA hutA, havaNAM pajUsaNa Upari guru bolAvyA tatra puhatA , te jANavU / kAgala tAharo zuddha karI valato mokalyo chaI sISavAbhaNI, thiravijayano paga bhalo thayo sAMbhalI ghaNI sAtA UpanI, havai vahiravA javAI chaI kiMvA kAMi kasara che te jaNAva, kasara huI to tatra kArIgara lagAvI sAtA karavI, nagarasthAna chaiM tatra paNi kArIgara hasbaiMja, te jAMNavaM. bIjA sarvasamAcAra yathAsthita chaI. samasyA 2 tujhe likhayo, pramANasuMdara mile to likhAvayo. tatra paM0 merunI ghaNI sevA karayo. susaMpA rahayo, kAi paThana udyama karayo. kalpasUtra vAMcayo. DAhA thAyo. ghaNuM syuM likhIiM. tAharI likhI mAgha samasyA zodhI, saparyAya karI chaI. sAtA mAnayau. naiSadhasamasyAno utAro nathI thayo te pIchayo. bhANa, vRttamauktika 1 zrRMgAratilaka 2 amaranAmamAlA 3 likhai chai. ekalo hIDa kare ,, te ahmani duHkha lAge che..... .... .... ... ... ....kAlane imaja suhAI chaI hahmAro syo jora chaI te jAMNavaM. eka pAsiM ekalo bhANa paMDita tehanaI phiravU thAI chaI, bIjaI pAsiM ratanasI gautama jAI chaI, kAma kAja jihAM paDeM tihAM gautama jAI chaI e samAcAra jANavA. tatra paM0 zrI bhojavijayagaNi, paM0 zrI meruvijayagaNi, tejavijaya, premavijaya, dhanavijaya sthiravijaya, rUpavijaya pramukhanaiM anunati kahavI, tuhme'nunati jAMNavI. zrAddha sa4. bihu~ pAraI dharmalAbha kahavo, valatA lekha savizeSa samAcAraI likhavA. atra * kizanagaDhanivAsI nAhATa raNajItamallajI vakIle, je bhaMDAra zrIAcArya mahArAjazrIne vahorAvyo hato, te bhaMDAramAMthI, A patra prApta thayuM che. A patranI asala kApI zrIA mahArAjazrI pAse mejUda che. 4 gopagiri gvAlIyara zahera, ke je vAlIyara sTeTanI rAjadhAnI hatuM. A purANI rAjadhAnI siMdhIyAnI navI rAjadhAnI lazkarathI traNa mAIla dUra che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna patra. 223 jalada cArU chaiM. + gohu~ doDhamaNa, ciNA 2 chaI, sugAla chaI. sAtA mAnayo / saMvat 1756 bhAdra sudi 1 iti maMgalam // // udayacaMda. yaG pratyaya lageM sArasvata ratnasI pAsiM bhaNyo, havi hu~ pATha calabuM chaM. savAre haimaprakriyA pATha karA, chaM / sUtrano pATha pUThI 1 no diI chaI. bIjaM AThami caodasI pAchaThe bhaNyu guNaI chaI, tai sAtA mAnayo. tathA sugaDAMga madhye prathama skaMdha madhye ' usiNodagatattabhoiNo' e pATha chii| AcArAMge * utsvedimAdi' jala kahyAM tathA uttarAdhyayana madhye AyAmaka' pramukha pANI kahyAM te thaMDilabAdhAdi bAhyaparibhoga nimitta chaI, jo pIvA yogya huI to cAulanuM pANI ekaja kima upavAsa madhye AdaraNIya hasyaI, te paNi upavAsa madhye pItAM tehane paNi doSa nahIM lAgaI, te mATaI 'paDigAhittae ' pATha chaI, paNi bhogapATha uSNodakanoja chaI / paDiggahaNaI ' paNi dazavaikAlikasUtramadhye 'saM se imaM cAulodagaM ahuNA dhoyaM vivajjae' e pATha chai, Agali je jANijjacirAdhoyaM ' ityAdi pATha madhye grahaNa kalpa jalano pATha paDiThAvavAno chaI, paNi pIvAno nathI / yadi pratyAkhyAna bhaMga na thAiM to ' AsAittANa royae' e pATha chaiM, pratyAkhyAna bhaMgavAlo 'hatthagaMdalAhime ' e pATha vivekaI karI kahyo chaI. ' taM ca hujja akAmeNaM vimaNeNa paDicchiyaM taM appaNA napi benovi annassa dAvae' ityAdi spaSTa pATha pariThavAnoja chaI. nAlaM taeha viNittaeiNaM tRSNA kahyA, mATaI te bhUlaI chaI, paNi ihAM tRSNA zabdaI icchA prayojananI jAMNavI, anyathA pariThavavAnI AjJA na huI. sacitta lavaNAhAranI paraI AcArAMge AhAra AjJAja huI // tRSNA zabdaI icchA uttarAdhyayana madhye chaI, anyathA 'tittagaM kaDayaM va kasAyaM AMbalaM ca leiM nahIM, ani 'jaM jANijja cirAdhoyaM ' eha to jala aMbilajja huI vo te bAraiM kima ciMrAdhota huI, te nirmala huI tatkAla dhauta Abila gaDula huI te dhAvana kArya nAvaI ciradhauta dhAvana kAyeI AvaMI, e paramAthe jAMNavo // AcArapraNidhi adhyayane ' usiNotattaphAsuyaM paDiggAhijasaMjae' / iti dazavaikAlike AThamaI adhyyniN|| // zubha // gurugurutara bhakti zakti prasakta vyastamuni suMdaravijaya varANAm // // *zrIjihAMnAvAdanAgare // shrii|| + te vakhatanI sthitinuM bhAna, A anAjanA bhAva uparathI sahaja thaI Ave che A maNuM baMgALI (gujarAtanA Dabala) samajavA, kemake te tarapha baMgALI maNuM cAle che. *dallI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zrI jana dhe. kaM. he29. uparyukta patranA lekhaka zrI meghavijayajI upAdhyAya, gaNi ajaba sAgaranA vidyAgurU thatA hatA, ane teTalA mATe hemaNe zrImeghavijyajI: upAdhyAyanI vrajabhASAmAM saM 1761 mAM zukla pakSanI navamI tithie A pramANe stuti karI che meghavijaya uvajjhAyaziromani pUranapunyanidhAnake bhArA gyAnake pUrateM dUra kiyo saba lokanakai matiko aMdhIyArA / jA dina lAga uDuggaNamai rabi caMda anArata teja hai sArA tA dina loM pratapo munirAja kahe kavi Aja bhavodadhitArA // 1 // bhAnu bhayo jinakai tapatejate meda udota sadA jagatImai dUra gayo marudeza teMnAM kari mUDhapaNo tharakI dharatImai / jA dina teM phuni muMha ko ita kauM tuma suMdara pUrabahImai tA dina teM duSarokha dezake dUra gaye tajikai kinahImai // 2 // nAma japai jinakai sukha hoya vanai atinIko jagattimai sArai / bharitarosabaro itamAma amAma badhe subidhi dina bhaure / vAnImai jAkai milI saba Aya sudhAi sudhAi tajI surasArai meghavijaya uvajJAya jayo tuma jAdina loM divi lauka mai tArai // 3 // vidyAvijaya. [ A patra lakhanAra meghavijaya mahopAdhyAya ghaNu vidvAna hatA, ke jemaNe kavivara banArasIdAsanA adhyAtmapara AkSepa karyo che. sAhitya daSTithI joIe te A patranI lekhanazailI saMvata aTTAramA saikAmAM gadyazailI kevI hatI tene kaMI AbhAsa Ape che. jodhakhoLa karatAM AvA patro ( eka devacaMdrajIno ane bIjo padmavijayajIne hamaNAnA AtmAnaMda prakAzamAM chapAyA che.) ghaNuM maLI Ave tema che. dhArmika daSTithI joIe te jaNAya che ke jaina munio pitAnA ziSyo pratye ghaNI kALajI dharAvatA hatA ane saMskRta bhASAnA sAhitya graMthonuM paThana pAThana karAvatA hatA. vyAkaraNamAM jaina graMtha nAme haimaprakriyA (ghaNuM karI tenA sikAmAM thayelA vinayavijayajI upAdhyAya kRta) ke je zrImadda hemacaMdrAcArya para TuMka paNa suMdara TIkA che, kriyApana samuccaya (guNarana sUrikRta ke je hamaNAM kAzInI yazovijaya saMskRta pAThazAlA taraphathI chapAI bahAra paDela che) zikhavAtA hatA, jyAre zabdazAstramAM amaranAmamAlA, nyAyamAM muktAvalI, piMgalamAM vRttamauktika, kAvyamAM mAdha, naiSa, zaMgAra tilaka ane radhuvaMza [ kavi ziromaNi kAlIdAsa kRta ] zikhavAtAM hatAM, AmAM maMjarI jaNAvela che te dhanapAlanI "tilaka maMjarI" hoya ema lAge che. A sivAya munio ziSyanI zaMkAonuM zAstranA pramANathI samAdhAna karatA hatA. sAmAjika daSTithI joIe te munio pitAnA ziSya maMDaLane egya sUcanA ApI teonuM hita jALavavA sAthe saMdhamAM saMpa rAkhatA hatA. saM. 1756 nI AsapAsa dubhikSe dezamAM dekhAva Apyo hato; te paNa pIe ghauM doDha maNa, caNu be maNa (baMgAlI ) e bhAve
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharmane anya dharmomAM ullekha. 225 atyAranA bhAvo sAthe sarakhAvatAM bamaNuM seMghA mAluma paDe che. jaina sAdhuo zrAvakane dharmalAbha kahevarAve che e ApaNe jANue chIe, paNa pitAnA ziSyane "anunati kahevarAvatA hatA e A patra parathI jaNAve che ane patra zarU karatI vakhate prathama " A zAya namaH ke evuM lakhAtuM hatuM. taMtrI. ] jaina dharmane anya dharmomAM ulekha. A lekhane aMte A lekhanA ditIya khaMDakano ane ditIya bhAgane aMta Ave che. anya matamAM thaela ulekha tathA daMtakathAo ane temanA prAMta bhAgamAM ApelI TIpe tathA sUcanAo vAMcavAthI te te viSayanuM sAmAnya jJAna thavA uparAMta aitihAsika jJAnanI paNa kaMIka abhivRddhi thayA vagara raheze nahi. anyamata vALA game tema lakhatA hoya paNa te vAMcIne temAMthI nyAya daSTi pUrvaka savaLo artha le ane kaSAyane maMda pADI devA e jene khAsa dharma che. jaina lokonI asahana zakti nAza pAmIne jema jema sahanazakti khIlatI jaze tema tema ena koma kudaratI niyama pramANe uccatara thatI jaze. koIe ApaNane gALa ApI che mATe tenA sAmAM pagalAM levAM e zrAvakone dharma nathI tyAre sAdhuone to te dharma hoya ja kyAMthI !! sahana karavuM, kaSAya pAtaLA pADavA, samabhAva rAkhavo e ApaNo dharma che. uttara -zrI matparamahaMsa parivrAjakAcArya zrI vidyAraNya svAmi praNita A vedAMtamatAvalaMbI graMtha che tenA upara temanA ziSya zrI rAmakRSNae padadIpikA vyAkhyA karI che. A graMthamAM jaina saMbaMdhI ulekha nIce pramANe che - ' digambarA madhyamatvamAhurApAdamastakam / caitanya vyAptisaMdRSTerAnakhAgrazrutarepi // 42 // madhyama parimANavAdino mataM darzAyati / digambarA iti tatropapattimAha / ApAdeti / " saeSa iha praviSTa AnakhAgrebhyaH" iti zrutirapyatra pramANamityAha mAnavAti 82 | sUkSmanADI pracArastu sUkSbhairavayavaibhavat // sthUla dehasya hastAbhyAM kaJcakapratimokavat // 83 // nanu madhyamaparimANatve zrutisiddho nADIpacAro na ghaTata ityAzaMkyAha / sUkSmanADIti / yathA dehAvayavayoIstayoH kaJcakapravezena dehasya kaJcaka pravezasta dvadAtmAvayavAnAM sUkSmANAM nADISu pracAreNAtmano'pi pracAra upacaryata ityarthaH 83 nyUnAdhika zarIreSu pravezo'pi gamAgamaiH / / AtmAMzAnAM bhavettena madhyamatvaM vinizcitam // 84 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 zrI jaina zve. 5. 3 . nanyAtmano niyatamadhyamaparimANatvekarmavazAnyUnAdhikazarIrapravezo na badana ityAzaMkyAvayavAmamApAyAbhyAmAtmano niyatamadhyamaparimANatvAd dehava dubhayaM na virudhyate ityAha / nyUnAdhiketi / phalitamAha / teneti // 84 // sAMzasya ghaTavannAzo bhavatyeva tathAsati // kRtanAzAkRtAbhyAgamayoH ko vArako bhavat // 85 // AtmanaH sAvayavatve ghaTAdivadanityatva prasaMge naitat duussyti|saaNshsyeti / bhavatu ko doSastatrAha / tathA satIti / kRtayoH puNya pApayorbhogamantareNa naashH| akRtayorakasmAt phaladAtRtvamakRtAbhyAgamaH / eta doSadvayamAtmano nityatvAbhyu pagame bhavediti bhaavH|| 85 // ... tasmAdAtmA mahAneva naivANurnApi mdhymH|| AkAzaktsarvagato niraMzaH zrutisaMmataH // 86 // - ataH parizeSAdAtmano vibhutvaM siddhamityAha / tasmAditi / tatra pramANamAha / AkAzavaditi / " AkAzavatsarvagatazcanityaH / niSkalaM niSkriya " ityAghAgamaH pramANamityarthaH // 86 // zrI paMcadazyAM citradIpa: ' yurajarAmajI kRta bhajana-A bhakta AjathI 50 varSa upara haiyAta hatA ane teo nirAMta nAmanA kALI (taLapadA) nA praziSya hatA. temane janma karajaNa prAMtanA merAsara gAmamAM thayo hato. teo jAte brAhmaNa hatA. temanI gAdI merAsaramAM che ane temanA putra maNirAmajI mahArAja hAla haiyAta che. samasA2. samajI lo sAra, saMtane sevyA vinA koI tare nahi; mATe karo vicAra Atama oLakhyA vinA bhava bhaya jAye nahi. Teka. je satagurU vinA sAdhana karaze, jema pattharane neve caDhaze tabhI 24 sapamA 54ze...sabhA sI.-1 jene sevaDA zrAvakane samajAve, kadi kaMdamULa na khAsa hA; , mama mulyA pane bharabhAva. ... ... ... ...sama -2 Ape rIMgaDAM muLAnI bAdhA, eNe sAcA satagurU nathI lAdhA; mevA paTarI aNe sAdhA. .. ...sabha7 so-3 tame pAse karene pAkamaNuM; tethI gharamAM thAe dhana ghaNuM; secha 412 pAbharapa ... ... ... ...sabha7 sI-4 tame hAthe gAMThavALI ghADI, rega bheMsane DAme pADI; tame cAla cAle che bahu ADI ... sa sI -5 ... ... ...sama tA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dhamane anya dharmomAM ulalekha. 327 tame mokSamArga jaI jhAlo, nathI prabhu vinA ThAma ThAla; sata samajIne sarve pALe samajI lo-6 tame rAte kare nA vALu, Apa ochuM ne kare kALuM; huM bolI kADhe devALuM. ... ... ... .samajI le-7 e prapaMca sarve dUra karI, rahe satagurU zaraNe zIza dharI; surajarAma nAme nirakhe hari ** *** .samajI loTIpa -A padamAM sevaDA zabda vAparyo che teno artha zvetAMbara-zleTapaTA-thAya che. gujarAtamAM mukhyatve tAMbarAmnAyanuM prabala hovAthI ane tAMbaro mATe bhakatonI bhASAmAM sevaDA zabdane pracAra hovAthI A padamAM sevaDA zabda vaparAya che, pAkamaNuM eTale paDikamaNuM arthAta pratikramaNa. uparanA padamAM te samayanI vaNika dakSatA ane vaNika cAturyane TakorA mAravAmAM AvyA che te samayamAM eka taraphathI pratikramaNa karatA ane bIjI taraphathI ochuM toLatA tathA dIvALuM kADhatA eTale ke kaheNuM ane raheNamAM paraspara virodhAtmakatAvALA ghaNuM jeno majakura bhakatarAjanA jovAmAM Avela haze te parathI temaNe A padanI yojanA karI jaNAya che, jenAnA pAMtrIsa bhAnusArInA guNamAM nyAyapArjita dhanavALo guNa prathama heja joie. hAlamAM paNa jena nAma dharAvanArA keTalAka jana zeThIAemAM vyApArjita dhananI khAmI jovAmAM Ave che. - zrI zaMkara digvijaya -A saMskRta graMtha zrI mAdhavAcAryajIe zAlivAhananA teramA zatakamAM racela che. zrI mAdhavAcAryajI jaina mATe ullekha karatAM A graMthanA 15 mA sargamAM 142 mA zlokathI 156 zloka sudhImAM nIce pramANe lakhe che. pratipadyatu bAhikAnmaharSe vinayibhyaH pravivRNvati svabhASyam // avadannasahiSNavaH pravINAH samaye kecidathAhatAbhidhAne // 142 // (mALavAthI) vihAra karIne zrI zaMkarAcAryajI bAlhIka dezamAM padhAryA ane pitAnA ziSyone bhASyanuM vyAkhyAna saMbhaLAvatA hatA, A vakhatamAM keTalAka Auta-jaina matAvalaMbIo AvyA ane asahanatAthI temaNe zrI zaMkarAcAryajIne kahyuM ke nanujIvamajIvamAstravaM ca zritavatsaMvaranirjarau ca baMdhaH // api mokSa mupaiSi sapta saMkhyAnapadArthAnkathameva saptabhaMgyA / 143 // samabhaMgI nyAyanI paddhati pramANe jIva, ajIva, Amrava, saMvara, nirjara, baMdha ane mekSa e sAta padArthone kema mAnatA nathI. kathayAhata jIvamastikAyaM sphuTamevaMvidha ityuvAca maunI // - avadatsaca dehatulyamAno dRDha karmASTakaveSTitazravidvAn // 144 // mukhya jainane zrI zaMkarAcAryajIe pUchyuM ke he jenAmatAvalaMbI tuM tArA matamAM je prakAre jIvanuM svarUpa kahela che tenuM spaSTa varNana kara. tyAre jaina bolyo ke he vidvAna jevaDa deha che tevaDoja jIva che ane te jIva ATha prakAranAM dRDha karmothI vIMTAelo che.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 zrI jana bhave. kaM. heralDa. - amahAnanaNurghaTAdivatsyAtsana nityopica mAnuSAcA dehAt // gajadehamayan vizennakRtsnaM pravizecyapluSidehamapyakRtsnaH // 145 // je jIva mahAna nathI tema aNuM paNa nathI eTale ke je deha jevaDa ja chava heya to jema ghaTa aniya che tema jIva paNa anitya thaze vaLI hAthIne jIva manuSyanA zarIramAM jaze te chava zarIrathI vadhI paDaze temaja mANasane jIva hAthIne dehamAM jaze te hAthInA zarIrane amuka bhAga chava vagara rahI jaze tathA maccharanA dehamAM ghaNo jIva zarIra bahAra rahI jaze. upayAMticakeca na pratIkA mahatA saMhanane saMgamesya // apayAtyadhi jagmuSolpadehaM tadayaM dehasamaH samazrutezca // 146 // jene--jyAre jIva moTA zarIramAM jAya tyAre jIvane keTalAka navA avaya prApta thAya che ane jyAre jIva nAnA zarIramAM jAya che tyAre keTalAka avayava jatA rahe che eTale jIva deha jevaDe ja rahe che tethI amArI mAnyatAmAM doSa Avato nathI. vedanI ati paNa svIkAra kare che ke "sa nAra rame mAna" hAthInA zarIramAM hAtha jevaDo ane maccharanA zarIramAM macchara jevaDo AtmA che. upayaMta ime tathA payaMto yadivargavana jIvatAM bhjeyuH|| prabhave yuranAtmanaH kathaMtakathamAtmAvayavAH prayaMtu tasmin // 147 // zrI zaMkarAcAryajI:-- je avayava jatA rahe ane AvyA kare to te jema zarIrathI AtmA bhinna che tema AtmAthI te avaye paNa bhinna hovA joIe. tema e avayavonuM AvAgamana paMcamahAbhUtathI thavAno saMbhava jaNAtuM nathI kAraNa ke AtmA paMcamahAbhUtane vikAra nathI. janitA rahitA kSayeNa hInAH samupAyaMtyapayAMti cAtmanaste // amukopacitaH prayAtikRtsna tvamukai zvApacitaH prayAtya kRtsnaM // 148 // jena--e avayavo janmarahita ane kSayahIna eTale sanAtana che chatAM Ave che ane jAya che mATe vRddhi pAmelo jIva hAthI vagerenA zarIramAM vyApe che ane saMkoca pAmela chava macchara vageremAM vyApe che e siddhAMta baMdha besate che. kimacetanatota cetanatvaM vadataSAMcarame viruddhamatyA // vapurunmathitaM bhavetta pUrve bata kAtsnye na vanacetayeyuH // 149 // zrI zaMkarAcAryajI-e avaya-pradeza acetana che ke cetana che? je cetana hoya te ghaNuM cetanene ekaja abhiprAya koI vakhate na rahevAthI vakhate zarIranI kharAbI thAya kharI ane je acetana hoya te tenA vaDe AkhuM zarIra cetIbhUta thaI zake ja nahi. calayanti rathaM yathaikamatyA bahabo vAjina evamapratItAH // itaretaraMmaMgame jayaMtu jJapate cetanatAmapi prapadya // 150 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ annnnnnnnnn jaina dharmane anya dharmomAM ulekha, 229 jena --jema ghaNuM avo eka matavaDe rathane calAve che tema ghaNuM avayavo eka matathIja zarIrane calAve che ema mAnIe to temAM kazI harakata nathI. bahavopi niyAmakasya sattvAtsumate tatra bhajeyuraika matyam // kathamatraniSAmakasyatadvadvirahAtkasyIcadapya doghaTeta // 151 // zrI zaMkarAcAryajI-he sujJa jenA rathamAM ghaNuM ane eka mata thavAnuM kAraNa mAtra sArathI che tema zarIramAM koI niyAmaka nahi hovAthI e pradezo kevI rIte eka mata thaze? zarIranI aMdara bIjo koI niyAmaka nahi hovAthI ekamatapaNuM kema ghaTaze ? upayoti na cApayAMti jIvAvayavAH kiMtu mahattare zarIre // vikasaMti ca saMkucatya niSTeyativaryAtra nidarzanaMja laukA // 152 // jaina --jIvanA avaye kAMI Ave che ane jAya che ema te nathIja paNa te moTA zarIramAM vikAza pAme che ane nAnA zarIramAM sakecAya che. A bAbatamAM jaLanu daSTAMta lAgu paDe che, ke jyAre jaLa lohI pIe che tyAre phule che ane jyAre lohI nIkaLI jAya che tyAre saMkocAI jAya che. yadi caiva mamI savikriyatvAd ghaTavatte ca vinazvarA bhaveyuH // iti nazvaratA prayAti jIve kRtanAzAkRtasaMgamau bhavetAM // 153 // zrI zaMkarAcAryajIH- je ema avayavo saMkoca vikAzanuM bhAjana heya to te vikArI nAza karatAM pAmavAvALA thAya che. avayavonA nAzathI jIva paNa nAza pAme ane tethI ve prathama karelAM karmone nAza ane navAjave teNe utpanna nahi karelAM karmonAM phalonI prApti rUpa be deSa prApta thaI paDe che. api caivamalAbuvadbhavAbdhau nijakarmASTaka bhAramagna jNtoH|| sa tatovaMgati svarUpamokSastava siddhAMta samarthito na sidhyet // 154 / / bIje doSa e Ave che ke tuMbaDAnA nyAyathI aSTakarmAvaraNa yukta jIva dabAyalo rahe che ane kamarahita chava urdhvagamana kare che ema tAro siddhAMta che paNa avaya jatA AvatA hovAthI kayA mULa avayavone mokSa thAya che te samajI zakAya tevuM nathI. api sAdhanabhUta saptabhaMgI nayamapyAItanAdiyA mahete // paramArtha satAM virodhabhAjAM sthitirekatrahi naikadA ghaTeta // 155 // bIju paNu-paraspara virUddha dharmone eka vakhate samAveza karavAvALA je sapta bhaMgI naya tArA manamAM che tene paNa ame yogya gaNatA nathI kAraNa ke paraspara virUddhatA vALA dharmonI eka samaye eka padArthamAM sthiti saMbhavI zake nahi. iti mAdhyamikaSu bhagnadaSvathabhASyAni sanaimitovinasyA // daradAnbharatAMzca zUrasenAnkuru pAMcAlamukhAnbahUna jaiSIt // 156 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zve. kA. puravDa. e pramANe jaina leAkAnA gavane tADI nAkhIne naimiSa kSetramAM svakIya bhASyAne. pracAra karIne darada, bharata, zUrasena, kurU ane pAMcAla vagere itara dezAnA moTA moTA vidyAnAne paNa jItI lIdhA-- 230 sAmaMtAzca digaMbarAnvayabhuvazcArvAka vaMzAMkurA || navyAH kecidalaM munIzvaraM girA nItAH kathAzeSatAM // 173 // keTalAka vAdIe digaMbarA eTale jaitAnA vazarjAnA kha'DIA rUpa hatA ane cArvAkanA vaMzanA navIna aMkurA rUpa hatA teone zrI zakarAcAryajInI girAe vAtamAMja naSTa karI nAMkhyA. majakura graMthanA 16 mA sanA zloka 77 tathA 78 mAM nace pramANe che. athAbravIddigvasanAnusArI rahasyamekaM vadasarva viccet // yadastikAyottara zabdavAcyaM tatkiM meta'sminvada dezikAzu // 77 // pachI digaMbara eTale jaina dharmAvalakhIe zrI zaMkarAcAryajIne pUchyuM ke jo tame sarvajJa hA tA amArA matamAM jemanIpAchaLa * astikAya ' zabda lAge che evA zabdothI zuM zuM kahevAya che te kaheA. * . tatrAhadezikavaraH zRNurocatecejjIvAdi paMcakamabhISTa mudAharanti // tacchandavAcyamiti jainamate prazaste yadyasti bodhdhumaparaM kathayA zutanme // 78 // zrI za'karAcAryajI khelyA ke jo tArI icchA che te sAMbhaLa. jIvAstikAya, pudga lAstikAya, adharmAstikAya, ane AkAzAstikAya, dharmAstikAya e pAMca zabdothI anukrame jIva, pRthvI, vagere sahita sthAvara jaMgama, dharma, adharma, ane AkAza kahevAya che. tAre kAMi bIjAM paNa jANavAnI icchA hoya teA zIghra pU. TIpa:--zrI jagadgurU Adi zrI zaMkarAcAryajIne thayAM lagabhaga 2400 varSa thavA AvyAM che. A zrI za MkarAcAryajInu jIvana zrI mAdhavAcArye za'kara digvijayamAM lakhyu che. mAdhavAcAryajI zAlIvAhananA 13 mA zatakamAM hatA temanuM raheThANu tuMgabhadrA nadI upara AvelA papAkSetramAM hatuM. A vakhate vijayanagaramAM hirarAya ane bakkarAya nAmanA rAjA thayA. A rAjAonA samayamAM mAdhavAcAryanI khyAti thai. mAdhavAcAryajI taddana garIba hatA. gAyatrI devI temanA upara prasanna thayAM ane tethI mAdhavAcAryajIne cauda vidyA maLI tyArathI te mAdhavAcAryane badale vidyAraNya kahevAyA. mAdhavAcAryanA gunuM nAma vidyAtIrthaM hatuM te " zrI vidyA sAthe vaLIm" e zarUAtanA zabdo parathI jaNAya che. lokavANI duhA. gaLAne pANI pIe, aLagaNu pIe leAi; jhINAM jIvanI rakSA kare mANasa mAre joi.-- 2 TIpa:--uparanA ukhANA jainA mATeja che. keTalAka jaina badhu huMmezAM upAzraye jAya, muhupati bAMdhI pATa AgaLa khezIne jI mahArAja, tetta, pramANa vacana, vagere khelyA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana dharmane anya dharmomAM ulekha. 231 kare, vihAra paccakhANa kare, lIlotarI khAya nahi, kIDI, maMDI, macchara, vAyukAya, apakAya, teukAya, vagereno sUkSma jIvo upara dayA pALavAne pUrNa dekhAva rAkhe; pAMjarApoLanI vaphAdArI batAve paNa jyAre prabhue paNa vakhANa karelI ane IMdrAdi dee paNa IcchAtI mANasa jAta tevAnA sapATAmAM Ave tyAre temane mAthe dAvA bAMdhIne tathA bIjI rIte herAna karIne ghaNI vakhata pAyamAla karI mUke che. vyavahAranI levadevamAM paNa bhAyA kapaTa karI bhoLA lokone phasAvI pitAne svArtha sAdhavA nahi bhUlatA hovAthI, jaina nAmane lajAvanArA amuka dharmadhatta vaNiko mATe ja uparano baMdha besato ukhANe karelo che. jyAre jainabaMdhuo kaheNI pramANe pitAnI raheNI rAkhaze ane manuSyakoma dayA dharAvaze ane resa khamavAnI tAkAtavALA thaze tyAre jainadharmanI kIrti phelAze zrI rAjArA vikAza hini:-A saMskRta ullekha zrI dhanapatisUrie zrI mAdhavAcAryajI kRta zaMkara divijaya upara karela che temAM jaina mATe nIce pramANe lakhela che. AcArya Aha amahAnanaNurdeha parimANo jIvo ghaTAdayAmadhyamaparimANatvAyathA na nityAstathA nityo na syAt apica zararAiNAmavanasthitaparimANatvAnmanuSyajIvo manuSyaparimANo bhUtvA punaH kenacitkarmavipAkena hastijanma prApnuvanna sarva hasti zarIraM pravizedehAparadezo nirjIvaH syAtputtikA dehaM ca prAbhuvan sarvona pra. vizet dehAdabahirapi jIvaH syAdityarthaH cakArAdasminnapi janmani kaumArayauvanasthavireSveSadoSo bodhyH| yadIme'vayavA upayaMtastathApayaMtazca tAMgamApAyitvAccharIra vadAtmatA na bhajeyuH kiMcAnAtmanaste jIvAvayavAH kathaM prAdurbhaveyuH kathaM ca tasminnanAtmaniteliyerena virodhaadityrthH| bahavopi vA jino niyAmakasya sattvAdakamatyaM tatra rathacAlane bhajeyu ratra tu tadvatkasya cidapi niyAmakasyA bhAvAdada ekamatyaM kathaM ghaTeta kaTAkSeNa saMbodhayati he sumate iti / yadi caivaM tarhi sa vikrayatvAtte'mI vinazvarAbhaveyurityevaM jIve nazvaratAM prayAti sati kRtanAzAkRtAbhyAgamau bhavetAM / kiM caivaM sati tuMbikAvatsaMsArasAgare nijakarmASTakabhAreNamanasya jaMtoH api ca he Aheta te sAdhanabhUta saptabhaMgI nayamapi nAdriyAmahe hi yasmAtparamArthasatA virodhabhAjAM sadasattvAdidharmANAmekasmindharmaNyekadAyugapatsthitirnaghaTeta / ityevaM mAdhyamikeSu bhanagarveag athAgaMtaraM ta zrI rAjArA naimize....... TIpa - A ulalekha zrI bAlagopAlatIrthanA ziSya zrI dhanapatisUrie racelo che, jevI rIte jene mATe, AjathI lagabhaga 2400 varSanI AsapAsa thaelA zrI Adi zaMkarAcAryajIe tathA zrI rAmAnujAcAryajIe tathA paMcadazIkAra zrI vidyAraNyajIe tathA bIjA vidvAnoe digaMbara zabda vAparelo che tevI ja rIte zrI dhanapatisUrie paNa digaMbara zabda vApare che eTaluM ja nahi paNa vartamAna digabara che ke jeo kAlanA aNu mAne che te ja vAta zrI zaMkarAcAryajI vageree paNa AjathI 2400 varSanI AsapAsa upara lakhI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 zrI jaina ve. kA. heralDa, che jethI ema samajI zakAya che ke kAlanAM aNumAna vALA digaMbarAnI zAkhA paNa zvetAMkharA sAme mULathI ja cAlI Ave che tathA digaMbarAmAM mahAna vidvAne thaelA tathA mahAn rAjA thaelA ane tee vedAntamatAnuyAyInA mahAna vidvAnAnI sAthe zAstramAM utarelA. zrI dvArikAnI zaMkarAcAryajInI para'parA pramANe zrI zaMkarAcAryajIne thayAM Aje 2380-81 varSa thayAM che. zrI Adi zrI zaMkarAcAryajI 32 varSa jIvyA eTale 2381 -32=2413 mAM zrI zAMkarAcAjInA janma. AjathI 2444 varSe zrI mahAvIra svAmI mAkSe padhAryAM. 2444-2417=31. mahAvIra nirvANa pachI 31 me varSe zrI zaMkarAcAryajI janamyA ane 63 meM varSe kailAsa padhAryAM. A uparathI spaSTa samajAya che ke Adiza karA cA ane zrI mahAvIra prabhunA paTTaziSya sudharmAsvAmI tathA jaMbusvAmI samakAlina hatA. zrI za'karAcAyanA mahAna bhakta ane hiMdamAM cakravarti tUlya sudhanvA rAjA pazu Aja samayamAM hatA. bauddhadharmanI mukhya cAra zAkhAo, zAkta, vaizava, kApAlika, pAzupata, cArvAka vagere pathA paNa te samaye hayAtI dharAvatA hatA. zrI zaMkarAcAryajIe zrIkRSNa bhagavAnanI mUrtinI pUjA karI hatI te uparathI samajAya che ke jainAnI peThe te vakhate anya leAkeAmAM paNa mUrti pUjAnA pracAra hatA. eTalu tA nirvivAda che ke Adi zaMkarAcAInA samayamAM jaina karatAM bauddhadharma khAsa bharatakSetramAM paNa vizeSa kAbu dharAvatA hatA. jo ke zrI za`karAcAryajIe jaina tathA bauddha dharmane moTA dhakA lagAvyA hatA paNa temAM auddhadharmIne teA bheAMbharaja karI dIdhA; jainadharma taddana bhAMbhara na thayeA hatA jenA piraNAme atyAre ane te pahelAM jainadharma jevA paramapavitra dharmanI hayAtI jovAne bhAgyazALI banI zakAyuM che. zrIrAmAnujAcArye paNa jaina dharmane mahAn dhakA lagAbyA hatA. AvA aneka mahAn humalAo vacce paNa zrI vItarAganA abheda mArga akhila bhUmaMDalamAM potAnA AtmajJAnaneA pracAra, satpurUSAdrArA karI rahyA che e vizeSa khuzI thavA jevuM che. jema zrI mahAvIra prabhu ane zrI khudeva samakAlina hatA tema zrI mahAvIra prabhunA paTTadhara ziSya AcAryazrI sudharmAMsvAmI tathA jaMbusvAmI ane zrI Adiza`karAcAryajI samakAlina hatA. vaLI zrI Adi zaMkarAcAryajInA vicAreAmAM uMDA utaranArAo samajI zake che ke zrI Adi zaMkarAcAryajIe potAnA kevalAdvaitavAda calAvyeA tyAre temAM buddha ane mahAvIranA keTalAka siddhAMtAne dAkhala karavA paDayA hatA. samabhAvanA siddhAMtA zrImahAvIranAM che ane zUnyane badale acinya brahma e zrImuddhanA siddhAMtanuM rUpAMtara che. kharUM jotAM jagamAM kAMi navuM ja nathI; mAtra mULa vastunA paryAyA ja che. e paryAyAnI dezakALAnusAra yeAjanA karanAra kAve e sabhavita che. zrIhanumannATAm: saMskRta nATaka zrImadghanumaricita che. A nATaka upara paDitavara zrIme|hanadAsajIe dIpikAtha vyAkhyA saMskRtamAM racI che. saMskRta chaMdothI sahelI bhASAmAM A nATaka racAeluM hAvAthI sAdhAraNa sa MskRta jJAna dharAvanArane paNa AnaMda Ape tevuM che. A nATakanA prathamAMkanA trIjA zlokamAM nIce pramANe ullekha che. yaM zaivAH samupAsate ziva iti brahmeti vedAntino bauddhA buddhaiti pramANapaTavaH karteti naiyAyikAH /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dharmane anya dharmomAM ulekha. arhannityatha jainazAsanaratAH karmeti mImAMsakAH so'yaM vo vidadhAtu vAJchitaphalaM trailokyanAtho hariH // je zuddhacetanya AtmasvarUpa eTale paramAtmAne zivaloke ziva nAmavaDe bhaje che, vedAntIo brahma kahIne bhaje che, baddhaloke buddhadeva kahIne bhaje che ane nyAyazAstrapArAgata loko kartA kahIne bhaje che, jenazAsanarata-jenaloko ahaMta kahIne bhaje che, mImAMsako karma kahIne bhaje che te railokyanAtha hari zrIrAma eTale AtmArAma kalyANa karo. A zloka upara zrI mohanadAsajI paMDitavarya dIpikAkhya vyAkhyA nIce pramANe Ape che. atha vidyAvAniti netRguNaM vaktuM padyamavatArayati-yamiti / yaM rAmaM zaivAH zivabhaktAH ziveti nAmnA samupAse ' mahArudrAda bhUtprakRtirataH sUtraM tato'hamiti tato vizvam ' iti zruteH / vedAntino brahmeti 'ekamevAdvitIya brahma neha nAnAsti kiMcana' iti zruteH / bauddhA buddhaiti 'prANyAlaMbhanaM saMmRti nannadayati mAma / iti zruteH / pratyakSAnumAnopamAna zabdA bhAvArtha pratipatti pramANAniti pramANeSveva nipuNA naiyAyikAH karteti 'sanAtanAH pazavaH pravizati prameyAnabhUtaH karteva tataH' iti zruteH / jainAjJAbhiratA arhaniti svabhAva evezvaro nAnyo'sti kadApyasyAni dRzasvApatteH' iti zrute, mImAMsakAH karmeti karmaNA jAyate nazyati bhayAbhayamukhAni' iti zruteH / etaistadupazikSitairmArgareva yamupAsate so'yaM rAmo vAMchitaphalaM vidadhAtu / etena vidyAvattvamuktam / TIpa -uparokta nATaka zrImAna hanumAnajI nAmanA zrIrAmacaMdraprabhunA parama bhakata racIne setubaMdha rAmezvara pAse eka zilA upara lakhI rAkhyuM hatuM. A nATaka lakhAyuM te vakhate gavAsiSTha tathA rAmAyaNanA racanAra Adi saMskRta kavi zrI vAlmiki rUSi yati hatI, jethI jANI zakAya che ke A nATaka paNa zrI vAhimaki rAmAyaNa jeTaluM ja prAcIna che. kAlAntare dhArAdhIza bhojarAjA setubaMdha rapha yAtrAe padhArela hatA. tyAM zilA upara lakhelA zloke dharmadhuraMdhara bhojarAjAnA jovAmAM AvyA te uparathI samudramAMthI te zilA kaDhAvIne nijasabhA mahApaDita mizra dAmodara kavine sAnubaMdhakAvya saMdarbha : saMguna mATe AjJA karI. tanujJayA upalabdha thayela prabaMdhane buddhilAnusAra sarala karIne tene pracAra kayI. A nATakamAM keTalAka loke arvAcIna kavi bhavabhUtyAdivaDe umerAyalA paNa jaNAya che. A uparathI samajAya che ke A nATaka paMDitavara zrIdAmodaramizravaDe samyakakramavaDe saMdabiMta thaeluM che. vAH e loka uparathI jaina dharmanI prAcInatA sAbita thAya che. zrI hanumAnajIne jaina dharmamAM eka vidAdhara tarIke tathA mahAtmA ke saMpUrNajJAnI tarIke varNavela che. rAmAyaNamAM e ja hanumAnajIne zrIrAma-AmArAmanA pUrNa bhakta kahela che. zrI vAlimaki, zrI hanumAnajI tathA zrIrAma jevA mahAna purUSo jena hatA tathA jaina dharma tarapha pUrNa mAnanI lAgaNI dharAvanArA hatA. A vAta hanumAna nATaka uparathI paNa siddha thAya che. TIkAkAre paNa jeno artha ahata ke Ahata rAkhIne pitAnI buddhinI vizAlatA darazAvI che. zrI hanumAnajInuM guNagrAhIpaNuM tathA samabhAva-vItarAgabhAva-paNuM jaNAI Ave che,
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 zrI jena ve. . heraMs. nAtha saMprAthamAM na thAH-parama yogIrAja zrI maheMdranAtha tathA gerakSanAthathI nAtha saMpradAyanI vizeSa vRddhi thaI hatI. A nava nAthanI saMpradAyamAM jene mATe evuM kathana che ke " eka vakhate maheMdranAthane saMsAra bhogavavAnI icchA thaI tethI giranAra parvatanI dhyAna guphAmAMthI bahAra nIkaLIne pitAnA ziSya gorakSanAthane pitAnI saMsAra bhogavavAnI icchA jaNAvI ane amuka mudate pAcho AvIza ema kahIne zrI matyekanAthajI bharatakSetramAM vihAra karavA lAgyA ane krame karIne kAmarUpa dezamAM padhAryA. kAmarUpa dezamAM triyA rAjya-strIonuM rAjya hatuM. lagabhaga tamAma strIe maMtrazAstramAM praviNa hatI. zrI maheMdranuM zarIra lAvaNya joine kAmarUpa dezanI rAjA tarIke rAjya calAvatI mukhya rANI nAme menAvatI (koI bIjA nAmo paNa Ape che.) hatI te zrImaheMdra upara moha pAmI. zrI marcaMdranAtha paNa menAmAM lapaTAyA. ghaNuM varSa sudhI baMnee saMsArasu bhagavyAM, kALe karIne zrI maheMdranAthavaDe menAne be putra utpanna thayA temanAM nAme temanAtha ane pArzvanAtha pADyAM hatAM. giranArathI nIkaLatI vakhate maheMdranAthe zrIgorakSanAthane amuka muddata ApelI te purI thaI javA chatAM paNa gurU maheMdranAthajI pAchA nahi AvavAthI zrIgorakSanAthajI mahAtmA matsyadranAthane zodhavA nIkaLyA ane nAnI sAthe kaMpanImAM bhaLIne gAmegAma "ceta machaMdara gorakha AyA" e vAkyanuM uccAraNa karatA karatA kAmarUpa dezamAM padhAryA. tyAM zrI maheMdranAtha ane gorakSanAthano samAgama thayo. menAnI rajA laIne suvarNanI IMTa sahavartamAna nemanAtha ane pArzvanAthane sAthe laIne matsyadranAthajI tathA gerakSanAthajIe prAtaHsmaraNIya giranArane raste cAlavA mAMDayuM, ratAmAM iTane vAvamAM pheMkI dIdhI pachI eka zaheramAM AvIne utaryA. te zaheramAM vaNika komanI vastI ghaNuM hatI ane teja divase vaNikomAM moTuM jamaNa hatuM. jamaNasthAne eka gAyanI vAchaDI maraNa pAmelI paDI hatI. temanAtha ane pArzvanAtha bhIkSA arthe gAmamAM nIkaLyA ane jyAM vAchaDInuM muDadu paDayuM hatuM ane vaNikonI bhojanazALA cAlatI hatI tyAM AvI pahoMcyA. vaNikoe te baMne bALakone lADuthI jhoLI bharI ApavAnuM kahI, bheLavIne te vAchaDInuM muDadu e bALaka pAse DhasaDAvI ghaNe dUra naMkhAvI dIdhuM pachI lADunI jhoLI bharI ApI. lADunI jhoLI bharIne Asane pAchA AvyA tyAre zrI matsyadranAthajI tathA zrI gorakSanAthajInA jANavAmAM te vAta samAdhidvArA AvI ane baMne putrone vaNikoe bhaSTa karyA che mATe te putro vaNi kone seMpavA joIe ema vicAra karIne te mahAna yogIo baMne putro sahita vaNika pAse AvyA, ane vaNikone dhamakAvyA. vaNiko te mahAbhAthI DaryA ane prAyazcita mAgyuM tyAre zrI maheMdranAthajI tathA zrI gorakSanAthajIe vaNika komane AjJA karI ke A amArA bhraSTa thaelA putro nAme nemanAtha tathA pArzvanAthane tame bhUla khavarAvI che mATe tame sarve temane mAne puje tathA temanuM bhajana kare ethI tamAruM kalyANa thaze. e nemanAtha tathA pArzvanAtha paramapadane pAmaze ane tamAro jainadharma AjathI prasiddha thaze ane pAchaLathI maMtra calAvavA, mleccha rahevuM, vedanI niMdA karavI vagere AcAre tamArA dharmamAM dAkhala thaze." A hakIkatane maLatI ja hakIkata navanAthanA saMpradAyavALAo bhajana vagere dvArA batAve che, ane jainamatane pAkhaMDa mata mAne che. Do-jeharaNa che te gAyanuM pUchaDuM che ema teo mAne che. A mAnyatAnA saMbaMdhamAM vicAra karIe te nAtha saMpradAyanI mAnyatA aitihAsika pramANu sAthe baMdha
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dhamanA anya dharmomAM ullekha. 235 tathA esatI thatI nathI. jaina mAnyatA pramANe temanAtha ane pArzvanAtha e be bhAija na hatA. e bane tIrthaMkarA vacce 83 hajAra varSanuM lagabhaga aMtara hatuM. ane zuravIra rAjaputrA hatA. temane ane matsyeMdranAthajIne kazAsaMbadha na hatA, vaLI jainadhama kAMi temanAthathI cAlyA nathI paNa RSabhadevajIthI jainadharma pracalita thayA che. have matsya dranAyajI gorakSanAthajI kayAre thai gayA tenA vicAra karIe. jagata gurU zrI AziMkarAcAryane thayAM Aje 2380 varSa thayAM che. zrI mahAvIra nirvANa pachI 31 me varSe zrI Adiza MkarAcAya cAjI janamyA hatA. zrI AzikarAcAryajI jyAre maMDanamizranI strI ubhayabhAratI sAthe zAstrArthImAM hAryA tyAre kAmazAstrane anubhava meLavavA sArUM, maravaza thayelA amaraka rAjAnA zarIramAM praveza karavA vicAra karyAM tyAre zrI padmapAde zrI Adi zaMkarAcAryajIne kahyuM ke ghaNAM varSo pahelAM zrI matsyeMdranAthajIe paNa saMsAra bheAgavavAnI icchA karI hatI, A uparathI samajI zakAya che ke zrI Adi zakarAcAya jInI pahelAM dhaNAM varSe zrI matsyeM nAthajI thai gayA che. zrI mahAvIra prabhu pachI 31 varSeja zrI Adiza karAcAryajI thayA mATe zrI mahAvIra prabhunI paNa agAu zrI gArakSanAtha vagere thaI gayA hoya ema jaNAya che. mahAvIra prabhu pahelAM 250 varSe lagabhaga zrI pArzvanAtha svAmI thai gayA che. zrI pArzvanAthajI prabhunA samayamAM agara temanI paNa agADI zrI matsyedranAthajI tathA zrI gArakSanAthajI thai gayA hoya ema jaNAya che kAraNa ke zrI AdizaMkarAcAryajI pahelAM ghaNAM varSe zrI gArakSanAtha vagere thai gayA hatA ema zrI zaMkariigvajayamAM lakhyuM che. zrI matsyeMdranAyajI ane zrI gorakSanAthajI kadAca zrI pArzvanAthajInA samakAlina hoya ane te sarve nAtha kahevAtA tethI nAtha saMpradAyavALAe pArzvanAthajI tathA temanAthajI prabhune nAtha sapradAyamAM bheLavI de che paNa te vAta jaina itihAsa sAthe bilakula maLatI AvatI nathI; temanAya ane pArzvanAthanI haiyAtInA puratA purAvA jagatanA khIjA dharmonA itihAsamAMthI nahi maLatA hAvAthI mAtra jaina para'parA pramANa uparaja A khAkhatamAM AdhAra rAkhIne sa MteASa mAnavA paDaze. zrI matsyeMdranAyajI ane zro pArzvanAthajI samakAlina hatA tathA temAM nAtha zabda Ave che tathA ane yAgI-vairAgI hatA vagere bAbatA uparathI nAtha sapradAyavALAe zrI pArzvanAthajIne nAtha sapradAyamAM joDI dIdhA jAya che paNa kharUM jotAM tA pArzvanAyajI eka rAjakumAra hatA. temanAtha prabhu te| zrIkRSNa bhagavAnanA vakhatamAM thai gayA che. zrIkRSNa bhagavAnanA samaya pachI ghaNA varSe zrI matsyedranAthajI thayA hatA mATe taimanAtha prabhu tathA zrI matsyeMdra samakAlinaja hatA nahi, paiArANikAmAM cAlatI eka DhaMtA ane temAM ziva purANanI kaMIka sahAnubhUtiH-- zivapurANamAM gAtamaRRSinA saMbadhamAM eka evI AkhyAyikA che ke " eka vakhate A bharatakSetramAM uparAuparI dhaNA duSkALA paDavAthI brAhmaNA sahita tamAma mANasA bhukhamarAthI pIDAvA lAgyA. AvA kaTAkaTInA samayamAM zrI gautama RSi eka mahAna pratApI purUSa gaNAtA hatA tethI sarva brAhmaNA sahavartamAna zrI gatama RSine zaraNe gayA. zrI gautama RSie peAtAnA tapeAkhala ane adhyAtma lavaDe savAre java vAve ane sAMje lage evI siddhinA prayAga ajamAvIne tamAma leAkAne sAta ke khAra dukALa utAryAM. AvA mahAn kAvaDe sakala prajA zrI gautamaRSinA ahezAnamAM khAI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jana . ke. heralDa. AAAAAAAAAAAA gaI zrI gautama RSinI kIrti svargapayata vyApI javAthI lokomAM kahevAtI kahevata '(bhAmaNanI AMkhamAM jhera heya ) pramANe ghaNA kharA brAhmaNone gautama RSinI kIrtinI IrSA AvI ane game te prakAre paNa zrI gautamaRSi paTakI paDe te ThIka ene e vicAramAM brAhmaNoe eka evI yukti zodhI kADhI ke eka banAvaTI-kRtrima-gAya karIne temanA javanA kheAramAM mUkavI ane gautama te gAyane hAMkavA Ave ke turata gAya maraNa pAme ane te uparathI gautamane gehatyAro TharAvIne nyAta bahAra mUkI devo AvI nIca yukti zodhIne teja pramANe zrI gautama RSinA javanA khetaramAM guptapaNe kRtrima gAya ubhI karI dIdhI. zrI tamanA jovAmAM te gAya AvavAthI, te gAyane pitAnA khetaramAMthI bahAra kADhavA mATe eka darbhanI saLI laIne gayA tarapha pheMkI ke tarataja gAya nIce paDI gaI ane maraNa pAmI. A samaye ghaNuM brAhmaNo AsapAsa saMnI rahyA hatA. teo irAdApUrvaka bahAra AvIne autame gAyane mArI nAMkhI che mATe "gautama hatyAre gautama gehatyAre "evA pikAre mAryA ane gAmane bhraSTa gaNIne temanI sAthe vyavahAra baMdha karyo. parama pavitra zrI tamaRSie jAhera rIte pAvana thavA sArU zrI adamocinI gaMgAjI upara sakhata tapa karyuM. zrI gaMgAjIe prakaTa thaI sarva loke dekhe tema zrI gautama RSine pAvana karyA tethI gautama RSi pAchA jJAtimAM dAkhala thayA. Ane maLatuM ja ATaluM ja lagabhaga kathana zivapurANamAM che. A kathanamAM loko tathA itara paurANika kaMika vizeSa umerIne evuM kahe che ke zrI gautama RSine brAhmaNoe vinA vAMke pajavyA tethI zrI gatamaRSinI AMkhamAM brAhmaNa mATe jhera AvyuM ane vairane badalo levA mATe ane brAhmaNoe lokonuM dravya haraNa karavA vAste pAtharelI jALa toDI pADavA mATe ja veda dharmanI sAme eTale brAhmaNa dharmanI sAme pitAne jainadharma nAme mata calAvyo. dharmanA nAmathI yajJamAM brAhmaNo gAya, pADA, bakarAM, azva, manuSya, vagere hemAvatA ane niraparAdhI prANIonA prANa haraNa karAvatA hatA; uparAMta te jIvonA mAMsanuM bhakSaNa paNa karatA hatA. zrI zaitame e brAhmaNonI hiMsakavRti ane pAchA sajIvana karavAnA DoLanI sAme ahiMsAne upadeza calAvyo. lAkho manuSya ane rAjAone jaNAyuM ke yajJane nAme hiMsA karavI te vyAjabI nathI tethI te loke zrI gAmanA jaina dharmamAM bhaLyA tethI brAhmaNonI AjIvikAmAM ghaNo ja phera paDI gayo. zrI gautame gAyanA puMchaDAne jhaMDo vagere banAvyA te rajoharaNamAM dekhAya che, AvA prakAranI pairANikonI kathAne sAra eTaloja nIkaLe che ke zrI zaitamane duHkhatuM hatuM peTa ane kuTavA mAMDayuM mAthuM e niyama pramANeja vedanI sAme jainadharma nAmanuM pAkhaMDa pitAnuM vaira levA nimetti ja ubhuM kareluM che. AvI daMta kathA lokomAM cAle che. A daMtakathA zivapurANa uparathI lokoe taddana kalpI kADhI che kAraNa ke zivapurANamAM zrI gautame jainadharma calAvyo. e hakIkta ja nathI maLatI, vaLI jainadharma mATe zrImad bhAgavata purANamAM te bhaviSya bhAkhyuM che temAM paNa zrI gautama jainadharma calAvaze ema nathI lakhyuM paNa kekekekeTa dezane Ahata nAme rAjA janadharma calAvaze ema lakhyuM che. A uparathI ema samajAya che ke jainadharmanA iMdrabhUti uphe gautamanuM nAma sAMbhaLIne lokoe jainadharma game calAvyo che ema brAMtithI mAnI lIdheluM che. kharuM jotAM jaina dharma te zrI rUSabhadevajIthI cAlelA che ane zrI mahAvIra prabhunA ekaziSya tarIke ja iMdrabhUti nAmanA gotama gotrI brAhmaNa hatA.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- www lAlA lajapatarAya zuM kahe che! 237 ulaTuM upalI daMta kathAomAM te brAhmaNe upakArane badale apakAra karavAvALA che evuM sAbita thAya che. tyaOM zAnti: zAnti: 1 : e pramANe jainadharmane anyadharmamAM ulalekhanA dvitIya bhAgane dvitIya khaMDaka ane dvitIya bhAga saMpUrNa thayA -okuladAsa nAnajIbhAI gAMdhI. lAlA lajapatarAya zu kahe che? "ahiMsA paramo dhama" satya che ke ghelachA ! ahiMsA paramo dharma : satya karatAM ucca dharma nathI ane "ahiMsA paramo dharma karatAM vartana darzaka eke uttama mArga nathI. yathArtha samajAya ane jIvana vyavahAramAM yathArtha otaprota karavAmAM Ave to e sUtra manuSyane mahAya ane vIratA bakSe che. ayogya bhramathI jIvanamAM tene ayathArtha upayoga thAya te manuSya bIkaNa, bAyalA, adhama ane mUrkha banI jAya che. eka kAle bhAratavAsIo te sUtra yathArtha samajatA hatA, ane tene AcaraNamAM yathArtha upayoga karI paNa jANatA hatA, tyAre teo satya, audArya, ane vIratAnA guNavaDe alaMkRta hatA. e udAra satyanuM vikRta svarUpa eka samaya evo Avyo ke jyAre keTalAka sadaguNI manuSyoe saMpUrNa ucca AzayathI ane sAdhutAthI tenuM svarUpa ghelachAmAM pheravI nAkhyuM, tene sarva sadguNathI uccasthAna ApyuM eTaluM ja nahi paraMtu sadAcArI jIvananI kasoTInuM apUrva zastra banAvyuM. temaNe potAnA ja jIvanamAM tene atizaya mahatva ApyuM eTaluM ja nahi paNa anya sarva guNane bhege uccatama prajAkIya sadaguNanuM svarUpa ApI dIdhuM, anya sarva guNo je manuSyane ane prajAne ucca pratibhAzALI banAve che, tene pAchaLa mUkI dIdhA ane temanA mata anusAra A bhalAInI ekaja kasoTIthI te sarva guNane gaNapada ApyuM. tenAM bhayaMkara pariNAma vairya, zarya, vIrava e sarva saguNa dhIme dhIme ghasAI gayA, pratiSThA ane svamAna vilupta thaI gayAM. svadezAbhimAna, svadeza prIti, kuTuMba prati anurAga jAti gaurava e sarvane jhaLahalato dIpa olavAI gayo. ahiMsAnA viparIta AcaraNanA durapayogane lIdhe athavA sarva ucca tatvone bhege tene aryAdita mahatva ApavAthI ja hiMduono sAmAjika, rAjakkIya temaja naitika adhaHpAta thayo. maradAnagImAM ahiMsA karatAM koI paNa rIte tAttvika uNapa nathI e vAta teo tadana visarI gayA. tattvataH e saguNane jo gyarIte vyavahAramAM mukAya to te ahiMsAthI alpAze paNa asaMgata nathI. vyaktihita ke rASTrIya kalyANa mATe baLIAthI nirbaLanuM rakSaNa karavAnI, anyAyabharyuM AkramaNa karanAra maka julAInA moDarnarivyumAM AvelA aMgrejI lekhanuM bhASAMtara
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zrI jena dhe. ko. he27. ane rAjyapahArI, eraTA ane laphaMgA, kAmAMdha, narAdhama ane strInA satItvane bhraSTa karI nAra, durAcArI, khunI ane zaThane anyAyAcaraNa karatA ane upadrava ApatA aTakAvavAnI anivArya agatya tarapha teoe durlakSa ApyuM. nirdoSane pIDA ApatA, vizuddhane bhraSTa karatA, ane anyanA vyAjabI hakaka upara tarApa mAratA-duSTa svabhAvavALA manuSyonAM hRdayane nyAyapuraHsara krodha ane tene aMge nIpajatAM parINAmanA bhayathI tema karatAM aTakAve ema mAnavabhAvanA svIkAre che, te vAta teo visarI gayA. je manuSya adhama athavA jhera ane julamanI jabarajastIthI jamAvelI sattAne sahana karI, "cAle tema cAlavA devAnI rIta " rAkhe che, te eka rIte tene anumodana ApI utteje che, ane tethI durAcArInA abhyadaya ane prAbalyanI vRddhi mATe keTaleka aMze javAbadAra che e satyamAM rahelA Avazyaka ane mahAna rahasyane teo pratyakSa karI zakyA nahi. ahiMsAne agya vyavahAra- A ahiMsAne nirmaryAdita ane ayogya vyavahAra kohANarUpe palaTI jaI suvyavasthAnA suMdara dehamAM viSarUpe prasare che, zaktine nirvIrya karI mUke che ane purUSo ane strIone casakela magajanA, cittabhramita, nisteja banAvI mahatvAkAMkSA ane ucca sadgaNanI prApti pAchaLa apratihata khaMthI maMDayA rahevAmAM joItA sAmarthya vinAnA ane namAlA karI mUke che, tenAthI manuSyahRdaya ekalatIluM ane bhIrU banI jAya che. jainadharmanA saMsthApako AtmasaMyamana ane dehadamanamAM jIvanane vyatita karanAra mahAtmAo hatA. temanA anuyAyI jaina sAdhuo vikArono nAza karavAmAM mahAna saMbhavita vijaya prApta karanArA mahApurUSonI kaTimAM Ave che. TolaTeyane ahiMsA siddhAMta thoDA ja varSa pahelAM ja janma pAmyo che. jene ahiMsAne bhAratavarSa traNa hajAra varSathI jANato Avyo che. pRthvItaLa upara eke e deza nathI ke jene bhAratavarSanI mAphaka saikAo thayAM AvA aneka ahiMsAvAdIo zobhAvI rahyA heya paNa pRthvItaLa para evoye eka deza nathI ke je. hAlanA athavA chellAM paMdara zatakanA bhAratavarSa mAphaka tadana kacaDAI gayela ane parUSatvanA ekeeka aMza gumAvI beThelo hoya. keTalAka loko kaheze ke bhAratavarSanI A sthiti ahiMsAvAdanuM pariNAma nathI, paNa bIjA sadgaNone tilAMjalI ApavAnuM pariNAma che. paNa huM te AgrahapUrvaka mAnuM chuM ke gairava, manuSyatva, ane saguNanA mArgane visAre pADI adha:patana ANanAra je je kAraNo che, temAMthI eka ahiMsAvAdanA ucca satyanI vikRti che. atyaMta kheda to ethI ja thAya che ke je loko A siddhAMtane saMpUrNa zraddhAthI vaLagI rahe che, teo pitAnA ja vartanathI batAvI Ape che ke A satyane viparIta vyavahAra manuSyone dAMbhika, nirmAlya ane zudra jIvanane mArga derI jAya che. mArA kuTuMbanuM udAharaNa-mAre jainadharmane tyAga - mAro janma jaina kuTuMbamAM thayo hato, mArA dAdAne ahiMsAmAM atyaMta zraddhA hatI. eTale sudhI ke sarpane mAravA karatAM tenAthI mRtyu pAmavAnuM vadhAre pasaMda kare. te eka jaMtune paNa IjA karatA nahi, dhArmika kriyAomAM keTalAka kalAkanA kalAka gALatA. dekhItI rIte te eka saguNa nara hatA ane komamAM mAtabara mANasa gaNAtA. sane temanI prati bhAna utpanna thatuM. temanA bhAI sAdhu thayA hatA ane pitAnA paMthamAM eka pratikAzALI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAlA lajapatarAya zu kahe che! 239 gurU hatA. mArA jIvanamAM me' joelA ucca sAdhuomAMnA eka hatA. teo peAtAnA siddhAMtane jIvanabhara jALavI rahyA ane dehadamana tathA vikArane aMkuzamAM rAkhavAmAM nipuNatA meLavavAmAM saphaLa nivaDayA hatA, paNa naitika dheAraNanA ucca kAnuneAne anusarIne joie te teonuM jIvana zuSka ane asvAbhAvika hatuM. huM temane cAhatA ane mAna ApatA paNa temanA mata svIkArI zakyA nahi. temaja temaNe paNa mane peAtAnA mata svIkArAvavAnI kALajI karI nahi. paNa tenA bhAI-mArA dAdA-judIja prakRtinA purUSa hatA. te ahiMsA dharma -vikRta ahiMsAdha-pALatA. te mata game tevA sayeAgeAmAM kAinA prabhu haravAnI manAi kare che, paNa te pote, peAtAnA dhaMdhAne anusaratAM, je je prapa`ca khelavA paDatA te sarva prapaMcane vyAjakhI gaNatA eTaluMja nahi paNa sarvottama mAnatA. potAnA dhaMdhAnA vyavahAra zAstranusAra e prapaMca temane mana chuTa ApI zakAya tevA hatA. jI, pakSI ane evA khIjA prANIe mRtyunA mukhamAM AvI paDatAM heAya teA tene bacAvavAmAM hajArA rUpiA kharacI nAMkhe paNa sagIra ke vidhavA sAthe levaDa, deva. karavAmAM temanA chellA kALIe paNa jhuMTAvI le evA e matane mAnanArAM dhaNAM manuSyA meM joyAM jANyAM che. hAlanA jUnA-- huM kAi rIte ema kahevA nathI mAgatA te bhAratavarSamAM anya hiMdu kAmA karatAM jaineA vadhAre anItimAna che, athavA ema paNa nathI kahetA ke ahiM sA evI anIti taraph dorI jAya che- evA mithyA doSArApaNutA aNusArA paNa mArAthI dUra rahe! potAnI rItabhAtamAM jainA udAra, atithipUjaka, buddhizALI ane vyavahAramAM kuzaLa che. hiMduomAM evI khIjI jJAtie paNa che. mArA kahevAnA bhAvArtha evA che ke ahiMsAnA amaryAdita vyavahAre teone anya kAma karatAM vadhAre ucca nItinA paMthe caDAvyA nathI. vastutaH jora julama ane luTaphATane lIdhe jo kAi kAmane vadhAre khamavuM paDatuM heAya teA te jaina kAmaja che. kAraNa ke vArasAmAM maLelI bhIratA ane baLanA upayeAga tarao tiraskArane lIdhe khIjA karatAM teo vadhAre lAcAra heAya che. tee AtmarakSaNa karI zakatA nathI, temaja potAnA priyajananI AbarUne sAcavI zakatA nathI. zuM kartavya che ? karavA vartamAna kALe yureApa, sAmArthyanA daivI hakaka mAganAra avattAra che. tyAM TAtsyAyanA avatAra reApanA sadabhAgyeja thayeA. paraMtu bhAratavarSanI sthiti taddana judIja che. julamATanA; A kramaNanAM ke luTaphATanAM kartavyo mATe kharakhairI ke jabarajastI vAparavAnA upadeza A sa tAnA Apeja nahi. mane vizvAsa-zraddhA che ke AbhUmi eTalI patita thazeja nahi. paNa ApaNI AbarUnuM temaja ApaNI strI, mena, putrI ke mAtAnI pratiSThAnuM rakSaNa mATe paNa ApaNe ApaNA sArmathyA upayAga karavA e pApabhayuM che evuM zikSaNa tA ApaNe pAlave tema nathI. evuM zikSaNu asvAbhAvika ane aniSTakAraka che. ApaNe rAjadArI khUnene dhikkArI kADhIe; are! ethI paNa nyAya khAtara, nyAyapuraHsara hetu pAr pADavA anyAyayukta ane kAyadA virUddha baLaneA upayAga karavAnI rItane avakheADI kADhIe paraMtuM jyAre eka mahAna ane leAkamAnya purUSa ApaNA yuvAnane kahe ke "duSTa jora-jIbhrama karanAra manuSyane sAmA thayA vinAM AbhANu karIne ja ApaNe ApA AdhAre
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 zrI jina . . heraeNlDa. rahelAM manuSyanI pratiSThAnuM rakSaNa karI zakIe." ane vaLI kahe ke "upAyamAM zastranA ghA karavA karatAM zArIrika ane mAnasika vairya vadhAre raheluM che" zuM? Ama muMgA besI rahevuM ApaNane paravaDe tevuM che? dhAro ke koI narAdhama ApaNuM putrI para humalo kare te rA. gAMdhI kahe che ke temanA pitAnA ahiMsA saMbaMdhI mata anusAra ApaNuM putrI ane te narAdhama vacce ubhA rahevuM. paNa je te narAdhama ApaNane mArI nAkhe ane potAnI picAza vRttine pAra pADe te ApaNI putrInI kevI durdazA thAya ! rA. gAMdhInA mata pramANe, baLa jerIthI sAmA thavA karatAM tene tenAthI bane teTaluM kharAba karavA devuM ane zAnta ubhA rahevuM emAM zArIrika ane mAnasika vairya vadhAre joIe.) rA. gAMdhI mATe saMpUrNa mAna darzAvatAM mAre kahevuM joIe ke Ane artha kAMI nathI. rA. gAMdhInA vyaktitva mATe mane ghaNuM ja mAna che. teo huM je mahApurUSane pUjuM chuM teomAMnA eka che, huM temanI sahAyatA mATe zaMkA karato ja nathI. temanI zubha dhAraNAo mATe mane saMzaya ja nathI, paNa temaNe je aniSTakAraka siddhAMta phelAvavAnA samAcAra maLyA che tenI sAme sakha virodha darzAvavAnI huM pharaja samajuM chuM, eka gAMdhI jevA mahA purUSane paNa A viSayamAM bhArata yuvakanA hRdayane vismaya karI mukavAnI chuTa na hovI joIe, rASTrIya caitanyanA nirmala jharAne malina karavAnI kaI paNa vyaktine svataMtratA na hovI joIe, buddhadeve paNa evo upadeza karyo nathI, krAIsTa to ema kaheja nahi, jaino paNa eTalI hada sudhI jAya ema huM jANatA nathI, are? evA saMgamAM bhAna bharyuM jIvana ja asaMbhavita che. e matane koI paNa anuyAyI nyAya puraH sara koI paNa svecchAcArInI sAme thaI zake nahi, dakSiNa AphrikAmAMthI bhAratavarSane kADhI mUkvAnI te dezanA gerAonI priya IcchA sAme virodha darzAvIne 2. gAMdhIe zA mATe te gorAonI lAgaNI dubhAvI? nyAyAnusAra kahIe te jyAre gorAoe bhAratavAsIone kADhI mukavAnI icchA darzAvI tyAre temaNe pitAne sarasAmAna bAdhIne te deza cheDI daI cAlyA javuM joItuM hatuM ane potAnA baMdhuone paNa evI ja salAha ApavI joItI hatI. evA saMgomAM sAmA thavAmAM hiMsA rahelI che, zArIrika hiMsA e mAnasika hiMsAnuM AcArasvarUpa che. je eka cora, luTArA ke zatrune nAza karavAno vicAra karavAmAM pApa hoya to alabatta tenA sAme baLa ajamAvavAmAM vadhAre pApa che ja. vAtaja evI mUrkhAI bharI jaNAya che ke rA. gAMdhInA bhASaNano hevAla ja bhUla bharelo hoya ema zaMkA karavAnI mane sahaja ja IcchA thaI Ave che. paNa patra te upara chUTathI vivecana karyA kare che; ane rA. gAMdhIe tene jAhera inkAra karyo nathI. game tema che paNa jyAM sudhI te bhASaNamAM rahele virodha dUra thAya nahi ke tene khulAso thAya nahi tyAM sudhI mane lAge che ke huM muge besI rahI zake nahi ane bhAratavAsI yuvakemAM A matane avibAdhita ane ucca satya tarike prasaravA daI zakuM nahi. rA. gAMdhI kAlpanika pUrNatAnuM jagata racavA Icche che, alabatta tema karavA ane anyane tema karavAnuM kahevA teo pUrNa svataMtra che, paNa te ja pramANe temanI bhUla darzAvI ApavAnI huM mArI pharaja samajuM chuM. -udayesu,
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaoNnpharansa mizana. 1 zrI sukRta bhaMDAra phaMDa. ( tA. 24-6-16 thI tA. 31-7-16, saMvata 1972 nA jeTha va. 9 thI zrAvaNa su. 1 sudhI.) vasula AvyA rU. 443-8-0 gayA mAsa AkharanA bAkI rU. 2483-3-0 1 upadezaka mI. vADIlAla sAMkaLacaMda-mahIkAMThA. kheDabrahmA 16, garaDA 7, iDara 20, kukaDIA 8, sAbalI DA, jAmaLA mA, beraNA 4, AgIola 6, 8 Dhora kA, vAmaja che, mane ra5ra 3. kuha sa 81-22-0 2 upadezaka mI. puMjAlAla premacaMda-vahADa. mAMDa 1, vAMvA 20, vorA 11, nAnapura- sAkAra 15, if 41, nAnapura 142, hApA 21, lArI ko, 13, nArAja , pustrAva pA, dhAmariA 12 tehadAra 5, rAva jA, hanumariA 21 yu ha 331-80 3 upadezaka mI. amRtalAla vADIlAla-amadAvAda jIllo. paMcAsara 4. kula rU. 4-0-0 muMbaInA gRhasthA taraphathI pAMca rUpIAvALI ane eka rUpIvALI rasIdanA AvyA (dazamI zrI jaina zvetAMbara konpharansa vakhatanA ) rU. 18-0-0 amadAvAda eka gRhasthe mokalyA. rU. 1-4-0 2926-11-0 neTa-be sITa buka cAra AnAvALI naM. 221-240, 481-500 sudhInI dazamI zrI jana bhavetAMbara kaeNnpharansanA maMDapamAM vilaMTIara mArphata strI prekSakoe maMgAvelI te pAchI AvI nathI. te je bahene pAse te buka rahI hoya temaNe kanpharansa ophIsamAM mekalI ApavI. 2 zrI dhArmika hisAva tapAsaNI khAtuM. tapAsanAra-zeTha cunIlAla nAhanacaMda onararI oDITara zrI jana dhe. konapharansa. 1 uttara gujarAtanA kaDI mahAlanA DAMgaravA gAma madhye zrI dhamanAthajI mahArAjanA derAsarajInA vahIvaTane lagato rIporTa-sadarahu saMsthAnA zrI saMdha taraphathI vahIvaTakartA zeTha hemacaMda dalIcaMda tathA zeTha phUlacaMda lAlacaMda, tathA zeTha bAdaracaMda kaMkucaMda, tathA zeTha DAhyAcaMda amulakhanA hastakane saMvata 184- thI saMvata 1872 nA jeTha su. 7 sudhIne vahIvaTa amoe tapAsyo. tenI hakIkata nIce mUjaba - derAsarajI tathA mahAjana khAtAnA copaDA bhegA rAkhI vahIvaTa calAvavAmAM Avato hato tethI jene devadravyanA lepamAM paDatA hatA. mATe derAsarajano vahIvaTa jUdo calAvavA goThavaNa karI ApI che. mahAjana khAtAmAM tathA kUtarA, kabutara vagere tamAma khAtAmAM pUratI Avaka nahI hovAthI khUTatAM nANuM derAsaramAMthI vAparavAmAM AvyAM che eTaluM ja nahIM pazu te gAmamAM pAkhI che
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwvtvvvvvvvvvvvvvv 24ra zrI jaina . hera7. vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv 4 jamavAnA rUpIA gAma madhanA nIone vyAje ApavAmAM AvyA che te vyAja pUrepurUM vasula nahIM AvavAthI derAsarajInA vahIvaTamAMthI jenI pAse leNuM rahyuM hoya tenA khAte udhArI pAkhIo jame che te upara tyAMnA zrI saMghanuM dhyAna kheMcI havethI tevI rIte nahIM karavA sUcavavAmAM AvyuM che. 2 uttara gujarAtanA kherALu mahAlanA balAda gAma madhye zrI caMdraprabhujI. mahArAjanA derAsaranA vahIvaTane lagato rIporTa-sadarahu saMsthAnA * zrI saMdha taraphathI vahIvaTakartA zeTha muLacaMda parazotamadAsanA hastakane saMvata 1871 nA Aso su. 1 thI saM. 1972 nA jeTha va. 8 sudhIno vahIvaTa amoe tapAsyo. te jotAM vahIvaTa calAvavAnuM dhoraNa sAduM ane sarala hovAthI tenuM nAmu rItasara rahI vahIvaTa jaina zilIne anusarI sArI rIte cAle che. eTaluM ja nahIM paNa caDAvA vagerenAM nANuM vasula AvI jAya che te mATe vahIvaTakartA gRhasthane dhanyavAda ghaTe che. purAtamAM rahetAM nANuM sAcavavA mATe jenomAM 4-4 mahinAnA vArA karavAmAM AvyA che tene barAbara amale thato hovAthI temAM koI rIte geravyavasthA nahIM thatAM nANAM sArI rIte sacavAya che eTaluM ja nahIM paNa tenA samAgamamAM AvatA jene devadravyanA lepamAM phasatA nathI. sadarahu saMsthAnuM jainamaMdira ghaNuM jIrNa thaI gaeluM hovAthI akasmAta tUTI paDI keTalIka AzAtanA thavAno bhaya rahe che. tethI tAkIde tene jIddhAra karAvavAnI jarUra hovAthI te mATe vahIvaTakartA gRhasthane sUcanA karavAmAM AvI che. amArA taraphathI sadarahu saMsthAne vahIvaTa tapAsavAnI mAgaNI karatAM tenA vahIvaTa kartA gRhastha tarata dekhADI Ape te mATe temano AbhAra mAnIe chIe. 3 uttara gujarAtanA kherALu mahAlanA gAma cANasela madhye zrI rUSabhadevajI mahArAjanA derAsaranA vahIvaTane lagate rIporTa -sadarahu saMsthAnA zrI saMgha taraphathI vahIvaTakartA dezI lAlacaMda lIlAcaMda tathA sonI ravacaMda lakSmIcaMda tathA zA. bhIkhAbhAI becaranA hastakane saMvata 1872 nA jeTha 1. 10 sudhIno vahIvaTa ame e ta aa. te jotAM nAmuM bahuja guMcavaNa bharelI rIte rAkhavAmAM AvyuM che. tethI lokonA khAtAno hisAba karatAM bahuja muzkelI paDatI hatI. paraMtu te gAma madhyenA jene sarala svabhAvanA hovAthI pitAne hisAbe karI ApI have pachI amoe nAmuM lakhavAnI je pramANe goThavaNa karI ApI che te pramANe nAmuM lakhI vahIvaTa rItasara calAvavAnuM teoe pitapitAmAM cokasa kareluM che. noTa-sadarahu traNe saMsthAonA vahIvaTa tapAsI temAM je je khAmIo dekhANI tene lagatuM sUcanApatra dareka vahIvaTakartA gRhasthane ApavAmAM AvyuM che. 3 zeTha phakIracaMda pramacaMda skolarazIpo ( inAmo. ) mahuma zeTha phakIracaMda premacaMda taraphathI sane 1816 nI sAlamAM meTrIkamAM pasAra thayela jaina zvetAMbara mUrtipujaka vidyArthIo paikI eka lIMbaDInA rahIza mI, sibhA caMda khImacaMda kekArIne saMskRta viSayamAM sauthI vadhAre mArka meLavyA hovAthI rUA. 40 ) nI eNlarazIpa ApavAmAM Avela che, ane bIjI rkolarazIpa rUA. 40) nI suratanA vatanI mATenI hovAthI mI. trIbhovanadAsa choTAlAla kApaDIAne uMcA naMbare pAsa thavAthI ApavAmAM Avela che te sarva jaina baMdhuone jAhera karavAmAM Ave che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ taiyAra che ? taiyAra che? taiyAra che ? konpharansa ophIsanI cAra varSanI athAga mahenatanuM apUrva phaLa zrI jaina graMthAvalI. judA judA dharmadhuraMdhara jaina AcAryae bhinna bhinna viSayA upara racelA apUrva graMthAnI saMpUrNa yAdI A pustakamAM ApavAmAM AvI che. jaina Agama, nyAya, ztiAseArI audezika, bhASA sAhitya tathA vijJAna saMbaMdhI graMthonuM lisTa thakartAonAM nAma, zloka sakhyA, racyAnA saMvata, hAla thayA bhaDAramAMthI kevI sthitimAM maLI zake tema che vigere sadhaLI hakIkata batAvanArUM A amUlya pustaka che. vizeSa phruTaneATamAM graMthAne lagatI upayAgI mAhitI ApavAmAM AvelI che. graya ane pRSTa, racyAnA savata ane graMtha, evI rIte traNa prakAranI saMbhALa pUrvaka banAvavAmAM AvelI anukramaNikAe A pustakanI chevaTe ApelI che. A pustaka dareka pustaka bhaMDAra, lAyabrerI tathA sAmAnya maDaLamAM avazya rAkhavA lAyaka che temaja dareka jainane upayAgI che. krI'mata mAtra rU. 3~-~~AsisTaMTa sekreTarI. zrI jaina zvetAbara kAnpharansa pAyanI, mukhama naM. 3, } zrI jaina zvetAMbara-maMdirAvali. prathama bhAga, '' A pustakamAM gujarAta, kAThiyAvADa, kaccha ane mAravADa dezanA derAsarAnI ( dhara derAsara suddhAMta ) hakIkata ApavAmAM AvelI che. phaeNnsa ophIsa taraphthI mahAna kha karI zarU karavAmAM Avela DIrekaTarInA amUlya temaja prathama La rUpe A pustaka jaina samAjanA hitane mATe bahAra pADavAmAM Avela che. hiMdustAnamAM AvelA ApaNAM pAvatra kSetrAnI yAtrA karavA janAra jaina bhAIone A pustaka eka suMdara bAmIyA tarIke thai paDavA sabhava che. A pustakamAM judI judI kalameA pADI derAsaravALA gAmanu nAma, najIkanu sTezana yAne mATA gAmanu nAma tathA tenuM aMtara, derAsaranu ThekANuM, khAMdhaNI, varNana, adhAvanAranuM nAma, mULa nAyakanuM nAma, baMdhAyAnI sAla, pratimAjInI sakhyA, nAkarAnI saMkhyA tathA makAnanI sthiti vagere tamAma hakIkata savistara dAkhala karavAmAM AvI che. A pustaka raoNyala sAIjha 260 pAnAnuM suMdara puMThAthI adhAveluM che. bahAragAmathI bhagAvanArane vI. pI. thI meAkalavAmAM Avaze. kImata mAtra rU. 1-8-0, pAyanI muMbai naM. 3. AsisTa sekreTarI. zrI jaina zvetAMbara kaeNnsa zrI jaina zvetAMkhara kAnpharansa heralDa. zrI zvetAMbara kAmamAM sarvoparI sthAna bhogavatA A mAsikamAM vidvAna lekhakAnA temaja muni mahArAjanA hAthathI lakhAyelA sAMsArika, dhArmika, temaja sAhityane lagatA vidvatA bharelA lekhA ApavAmAM Ave che. temaja phaeNnsane lagatI dareka bAbatanA yeAgya hevAla A mAsikamAM ApavAmAM Ave che. te dareka jainane avazya vAMcavA lAyaka che. kAnsanA kAryane uttejana ApavA uparAMta khAsa kAnA lAbha lai kAro, vArSika lavAjama pAsTeja sahita mAtra rU. 1-8-0 che. maLavAnuM ThekANu'-A. sekreTarI zrI jaina zvetAMbara kAnpharansa, pAyanI, suSma
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ taiyAra che! che ane je badhuo ! vAMce ane amUlya lAbha . zrI jaina havetAMbara DIrekaTarI." hAlA baMdhuo ! Apa sArI rIte jANatA haze ke vaDodarA ane pATaNa konpharansa vakhate jaina zvetAMbara komanI Adhunika sthiti jANavA mATe sarve jaina baMdhuone vicAra yuvAthI DIrekaTarI karavAnuM kAma konpharansa ophIse hAtha dhareluM hatuM. A mahAbhArata kAmanA prathama phaLa rUpe amadAvAda konpharansa pahelAM zrI jaina zvetAMbara madirAvali bhAga 1 lo bahAra pADavAmAM Avyo hato tyAra pachI kaeNnpharansa ophIsa taraphathI A muzkela kAmanA dvitIya phaLa rUpe zrI jaina zvetAMbara DIrekaTarIne-bhAga 1 le (uttara gujarAta ) ane bhAga 2 je [ dakSiNa gujarAta ] evI rIte be bhAga jene prajA samakSa prasiddhimAM mukavAmAM : Avela che. A baMne bhAgamAM samasta gujarAta dezanI prAcIna temaja arvAcIna jANavA lAyaka hakIkato dAkhala karavAmAM AvI che, jenI vastI saMkhyA dekhADanArI gAmanI nizAnIo uparAMta tIrtha sthaLa, derAsara, tathA relvenI saraLa mAhitI ApanArAM cinho vALa suMdara nakaze paNa Apelo che. TuMkAmAM jenI vastIvALA jIllA ane tAlukAvAra gAma, rAjya, saMjIkanuM sTezana ane tenuM aMtara, najIkanI pisTa tathA tAra ophIsa, derAsara, tIrthasthaLa, dharmazALA, upAzraya, pustaka bhaMDAra, lAibrerI, pAThazALA, pAMjarApoLa ane sabhA maMDaLa vigerene lagatI saghaLI bAbatethI A DIrekaTarI bharapura che. A sivAya gAmavAre jJAti ane gacchanI kuMvArA paraNelA, vidhura ane vidhavAnI temaja bhaNelA tathA aNunI saMkhyA A DoreTarImAM samajapUrvaka ApavAmAM Avela hovAthI dareka jaina baMdhune ApaNI Adhunika rithati najare tarI Ave che, vizeSamAM jIllAvAra janarala rIporTa paNa Apela che, A DIrekaTarI jaina samAja mATe bahu upayogI karavAmAM lagAra paNa kacAsa rAkhavAmAM AvI nathI. DIrekaTarI taiyAra karavA pAchaLa rU. 15000nI moTI rakama kharcavAmAM AvI che, te chatAM juja kiMmata rAkhavAnuM kAraNa kamAvAnI khAtara nahIM paraMtu zrImaMta temaja garIba jena baMdhune A pustakano sarakho lAbha ApavAnuM che, mATe sarva jaina baMdhuo A moTo lAbha avazya lezeja evI amone saMpUrNa khAtrI che. kiMmata mAtra pahelA bhAganA rU. 0-12-0 bIjA bhAganA rU. 1-4-0 bane bhAga sAthenA 1-14-0 nakazAnI chuTaka nakala aDhI AnAnI picha TIkITa mokalanArane mekalavAmAM Avaze. pAyadhunI, muMbaI naMbara 3 zrI jaina zvetAMbara konpharansa harelDa mAsikanA grAhakone vinati, 'A mAsikano badho AdhAra lavAjama upara che. mATe je je grAhako pAse lavAjama bAkI hoya temaNe manIorDarathI tAkIde moklI ApavA kRpA karavI. agara vI. pI. Ave te svIkArI levA vinaMti karavAmAM Ave che. pAyadhunI, pisTa naMbara 3 AsisTanTa sekreTarI, " } - muMbaI - } je. zrI jaina zvetAMbara kaeNnpharansa
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAMbara konpharansa zrI sukta bhaMDAra phaMDa che zuM A phaMDamAM kaMI ApI sukRta kare. dara priya baMdhuo ane bahene! yAda rAkhajo ke A phaMDamAMthI ardhA bhAga konpharansanA nibhAva khAte ane ardho bhAga keLavaNInA pracAra arthe khacAya che.' kaoNnpharansa devIe atyAra sudhI jaina samAjanA uddhAra arthe je karyuM che te koI paNa karI zakayuM nathI. te tenA kAryane hamezAM nibhAvo. kelavaNI ke jenA para samagra deza, jJAti, koma ane vyaktinA abhyadayane AdhAra che, tene puSTa bane che. AvI rIte konpharansa ane kelavaNIne sthAyI pAyA para mUkavA mATe A phaMDamAM yathAzakti madada karI madada karI aneka bhAIomA zubha AzIrvAda meLavo ane AtmAnuM kalyANa karo. zrImatI konpharansanI dazamI | beThaka muMbAImAM hAla thaI gaI che. A prasaMge nIce mujabane 13 mo TharAva thayo che - TharAva 13 mo sukRta bhaMDAra phaDa (Sukrita Bhandar Fund). A kaeNnpharansa daDhatAthI Agraha kare che ke dareka varSe dareka zrAvaka zrAvikAe ochAmAM ochA cAra AnA zrI sukRta bhaMDAra phaMDamAM devAja joIe ke je phuDanI Avaka kelavaNI ane konpharansanA nibhAvamAM vaparAya che ane je phaMDanI upara konpharansanI hayAtI tathA konpharansa upADelA kAryane AdhAra rahelo che. (1) A phaMDamAM atyAra sudhI je je mahAzayoe paisA bharI pitAnI sahAnubhUtI darzAvI che. tene A konpharansa dhanyavAda Ape che. (2) je je sthaLanA saMghoe A phaMDa eka karI konpharansa ophIsa para mokalAvavAne parizrama uThAve te sarvene A konpharansa AbhAra mAne che. (3) pitatAnA gAmamAMthI saMvata 1872 nuM sukRtabhaMDAra phaMDa ekaThuM karIne jema bane tema jaladI konpharansa ophIsa para mokalAvI Ape evI pratyeka gAma ane zaheranA saMghane A kaeNnpharansa AgrahapUrvaka vinaMti kare che.. . . . zrI sukRta bhaMDAra phaMDamAM dareka strI purUSoe eka varSamAM ochAmAM ochA cAra AnA ApavAnA che. cAra AnA jevI rakamathI koIne kaze bhAra paDavAne nathI. cAra AnA jevI rakama varasa divase ApavI te kAMI visAtamAM nathI. dareka mANasa potAnI sukabhAimAMthI aThavADIAmAM eka pAI zrI sukRta bhaMDAra phaMDa mATe judI kADhe te eka varSe rakama savAyara AnAnI thAya. AvI jUja rakama dareka jaina baMdhuo pitAnA umaMgathI mokalI Ape to ApaNuM zrI jaina zvetAMbara-kaeNnpharansa taraphathI keLavaNI khAtAmAM-pAThazALAo vageremAM apAtI madadamAM vAMdhe Ave nahi. temaja ApaNI mahAna saMsthA (konpharansa) ne nibhAvavAmAM kazI aDacaNa Ave nahi. ' ''pAyadhUnI, pisTa na. 3 - 2'... '' lIzrI saMghanA sevako, - muMbAi. ' kalyANacaMda zobhAgacaMda jhaverI. ( 1972 sane 1816 ) gulAbacaMda ThaThThA, janarala sekreTarIe, jene zvetAMbara konpharansa.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ A heraoNlDa mAsikamA jAhara khabara ApanArAone amUlya taka. A mAsikano hiMdustAnalA judA judA bhAgomAM temaja jJAMjhIvAramAM vasatI bahoLI phelAvo thayelA che. temAM jAhera khabara ApanArAo mATe nIce mujaba ghaNA ochA bhAvo rAkhyA che. jaina ko eka peja. 30 artha peja. 15. 10 12 pA peja. eka varSa mATe. cha mAsa mATe... traNa mAsa mATe. eka vakhata mATe. " jAhera khabaro, hiMdI, gujarAtI yA iMgrejI bhASAmA levAmAM Avaze. jAhera aarti nANAM agAuthI maLyA sivAya jAhera khabara dAkhala thaze nahIM. A mAsi kanI mArphata chuTa henDabIlo vheMcI zakAze nahIM. paNa mAsika sAthe baMdhAvI vheMcI ApavAnA bhAva rubaru maLavAthI ke patravyavahArathI nakI thaze. AsasTaMTa sekreTarI. pAyadhunI, muMbaI naM. 3 cAra lAina, 4 dhI jaina ejyukezana phaMDa. zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa, [ muMbaimAM A varSe bharAyelI dazamI kaoNnpharansamAM A phaMDanI sthApanA karavAmAM AvI che, ane te saMbaMdhInI vigata nIce pramANe che:- ] ApaNI kaoNnpharansa taraphathI jaina ejyukezana baoNrDa nAmanuM maMDaLa ApaNI jaina komamA keLavaNIno baMdhu phelAvI karavAnA hetuthI sthApavAmAM AvyuM che. A phaMDane aMge nANAMnI moTI madadanI jarura che. te keTaleka aMze purI paDe evI dhAraNAthI ghI jaina ejyukezana phaMDa e nAmanI yojanA karavAmAM Ave che. meMbara 1. ejyukezana borDanA dareka sabhAsade dara varSe rupIA pAMca lavAjamanA ApavA, ane ekI vakhate rupIA 100 sonI rakama ApanAra sabhAsadane "lAipha meMbara gaNI tene lavAjamamAthI mukta karavA. 2. lAipha meMbaranA je rupIo Ave te kAyama phaMDa tarIke rAkhavAmAM Avaze ne te sArI sIkyurITImAM sekreTarIonA nAme mUkavAmAM Avaze ane te ..nANAMtuM vyAja mAtra varacavAmAM Avaze. sahAyaka, meMbara sivAyanA anya sadgRhastha dara varSe rupIA pAMca ApanArane sahAyaka gaNaarni Avaze.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (AjanA AMkane vadhAre ) pratyeka strI purUSe manana karavAgye gRhasaMsAranI zikhAmaNane apUrva graMtha mAnava-daMpatIne zikhAmaNa taiyAra pRSTha 300, senerI pAkuM pU, mUlya rU. 1, vI. pI. paTeja 3 AnA. 6 ajJAna, vahema, kharAba sobata, kuTe, vihArane atiyoga, khIonI Arogya saMbaMdhI aNusamaja, vAMjhIyApaNuM, juvAna vayamAM thatAM aneka bhayaMkara tathA gupta dardo, garbhasaMcAra prasava ane 6 bALakanI mAvajata saMbaMdhI ajJAna ItyAdi kAraNone lIdhe aneka navadaMpatIone gRhasthAzrama jIvatAM 6 narakAvAsa bhogavavA je duHkhajanaka jaNAI Ave che. navadaMpatIo pitAnA gRhasthAzramanA prAraMbhathI ja ane bIjAo "bhUlyA tyAMthI pharIthI gaNa" e kahevata pramANe saveLA je keTalIka 'upayogI zikhAmaNa meLavI le, to teo pitAnuM bhaviSya sukhamAM vyatIta kare, eTaluM ja nahi, paNa saMsAramAM teo nabaLAI, hisTiriyA, vAMjhIyApaNuM, dubaLa ane rogiSTha saMtAna ItyAdi dethI saMtApa pAmyA kare che te satvara dUra thavA pAme. AvI sarva prakAranI zikhAmaNo, AhAravihAranA spaSTa niyamo, dardonAM lakSaNo ane tenI samaja, dardInA gharagaththu upAyo vagere sarvakaI viSa nava-daMpatIne zikhAmaNa nAmanA pustakamAM be strIonA saMvAdarUpe strIo paNa samaje tevI sarala bhASAmAM samAvelA che. samajutI eTalI spaSTa che ke ochuM bhaNelAo paNa samajI zake ane ? je kAMI upAyo ApelA che te eTalA sarala che ke nAnA gAmaDAmAM paNa karI zakAya. viSayanI anukramaNikA uparathI pustakanI upagitA samajAze- 1 yuvAvasthA. (juvAnI AvavAne samaya ane tenAM cihe). 2 zayana, zayA ane gRha, (sUvAnuM sthaLa ane rIta). 3 samAgama. (strIsamAgama saMbadhI niyamo ane tenA sArA mAThA ? prakAra saMbaMdhI samajaNa). 4 avAbhAvika gamanamAM rahele deza. (keTalIka kuTe ne tenAM mAThAM ! pariNAmo). 5 stana (stananI racanA ane strInA saMdarya saMbaMdhI vigata). 6 RtunI zarUAta ane ? mAsika Rtu. (nIrogI Rtu ane RtudoSanAM lakSaNa tathA nivAraNa). 7 kaSTaprApri Rtu athavA bAdhaka. ( Rtu saMbaMdhI dardo ane tenA upAya.). 8 pradara rega. (ghaLA tathA lAla pradaranAM lakSaNa ane te maTADavAnA upAyo ). 9 kumArikAone pradara. (chokarIone thate pradara ane tenAM ke kAraNa). 10 vAI athavA hisTiriyA. ( juvAna strIone thato hisTiriyA, tenAM kAraNo ane te che maTADavAnA upAyo). 11 lagna, strI-purUSa ane Arogya. (lagnanI mahattA ane daMpatIdharma). 12 vIrya ane Ava. (purUSanuM vIrya ane strInA Artava saMbaMdhe samajutI tathA tene upayoga). 13 gacAra athavA garbhAdhAna. ( garbhasaMcAra saMbaMdhI samajaNa ane te jANavAnI rIta). 14 vaMdhyatva prApta thavAnAM kAraNo ane tenA upAyo. 15 sagarbhAvasthAmAM rAkhavI joItI saMbhALa. 16 1 garbhadhAraNanAM lakSaNe. (garbha dhAraNa thayela hoya te te oLakhavAnI rIta). 17 dehada athavA DoLo
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagarbhavatI strIne utpanna thatI IcchA ane te pUrNa karavAnI jarUra). 18 garbhasrAva ane garbhapAta. 1 tenAM kAraNa ane tema na thavA devAnA upAya). 19 garbhamAMnA bALakanAM lakSaNo. (putra putrI thavA viSenA cinho ane tenI samajaNa).20 kyA upAyothI santAne suMdara thAya? (suMdara saMtAna prApta 3 karavAnI keTalIka upayogI rIte). 21 prasavanI taiyArI. (prasUti thayA pahelAM rAkhavAnI saMbhALa ane te samaya AvI pahoMcyA vizenI samajUtI). rara prasavakALe thatI vedanA. ( kayAM kAraNothI te prasavakALe thatI vedanA thaDI athavA vadhAre vAra sudhI laMbAya che ane kayA dezamAM kevA prakAranA ! niyamothI prasava thAya che?). 23 prasavane samaya ane vedanA thavAnuM kAraNa. 24 putra ke putrInI saMkhyA, utpatti ane AyuSya. 25 vaMza vadhAravAnA upAya. (baLavAna ane suMdara saMtAne utpanna ? karavA mATenA niyamo ane vIryavRddhinA upAya). 26 aniyamita RtuthI thatI vedanA tathA garbha dhAraNanA upAya. ra7 santAna jIvatAM na hoya tenA upAya. 28 adhamRta avasthAmAM janmelAM bALakone bacAvavAnA upAya. ra9 bALakonAM maLamUtrano tyAga karAvavA viSe. 30 kevI rIte uche. ravAthI bALake dIrdhAyuthI thAya? (bAlasaMgApananI paddhati). 31 bALakeTanA roga ane tenAM kAra| None nirNaya. 32 zA kAraNathI bALaka kSINa thaI jAya che ? 33 bALakane dhavarAvavA viSe sAmAnya | niyamo. 34 dUdhanA saMbaMdhamAM rAkhavI joitI saMbhALa. 35 bALakane uMdhADavAnA niyame. 36 dAMtanuM rakSaNa. (dAMtane bagaDatA tathA kehatA aTakAvavAnA upAya). 37 bALakone kRmiroga. 38 dhAtrI che athavA narsa (bALakanI mAvajata karanAra strInI pasaMdagI kevI rIte karavI?) 39 bALakanA Arogya saMbaMdhI keTalAka sAmAnya niyame. 40 snAna saMbaMdhI upayogI niyama. 41 AhAra saMbaMdhI ke upayogI niyama. ara bALakane tANano roga. (te roga thavAnAM kAraNo ane te maTADavAnA niyama). 43 bALakonI zadi tathA khAMsI (ane tenA upAya). 44 bALAgALI ane bALakanA | prakI rogo. 45 bALakanA gaLAmAM kAMI bharAI rahe tyAre zuM karavuM ? 46 orI ane achabaDA. ke (e dardI ubharAya tyAre kevI saMbhALa rAkhavI joIe?) 47 zILI athavA baLIA. 48 vaMzane lopa thavAnuM kAraNa. 49 bALakane prasava thavAnI cokakasa mudata. ( garbhadhAraNane kALa ane prasava kALanA nirNayanuM kASTaka. 50 upasaMhAra. A pustaka eTaluM upayogI thayuM che ke vidvAnoe tene mATe uMcA abhiprAya ApyA che ane vAcaka varga tene "amUlya'nI upamA ApI che. mI. hIrAlAla saMpaTa geMDaLavALA lakhe che ke "A pustaka bahAra pADIne tame janasamAja upara meTo upakAra karyo che. " mI. vrajalAla sI. zAha lakhe che ke "tamAruM pustaka mArA eka mitrane tenA lagnanI bheTa tarIke ApatAM te tene senAnA mUlyanuM thaI paDayuM che." mI. eca. je. DhagaTa muMbaIthI lakhe che ke "prathama meM navadaMpatIne zikhAmaNanI eka kaeNpI maMgAvI hatI. mArA mitrone paNa te upayogI jaNavAthI tenI be vadhu prate vI. pI. thI mokalazo." AvAM vagara mAMgyA aneka sarTIphIkeTa maLyAM che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtI bhASAmAM eka apUrva ane advitIya graMtha zrI mAmara-maMtra-mAhAtmya // pRSTha 25, chITanuM pAkuM pUMThuM, mUlya rUA. 1, vI. pI. sTeja 2 AnA. { bhaktAmara' spetranI mahattA dhaNAnA samajavAmAM che; parantu tenA apUrva mAhAtmyathI tathA mutra' ane 'jaMtra' tarIkenA tenA vizuddha upayegathI hajI dhaNAe ajANyA paNa che. bhaktAmara stAtrane pratyeka zlAka eka eka apUrva aLadhArI maMtra che ane te maMtranI siddhi yathAvidhi karavAmAM Ave te anupama siddhi karI ApavAnuM sAmarthya pazu tenAmAM raheluM che. tevI ja rIte pratyeka zlAkanA jaMtra tarIke upayega paNa karI zakAya che, parantu te leAkanI sAthe upayukta 'Rddhi' ane 'maMtra' joDavAnI jarUra hAya che ke jene dhaNA meLavI zaktA nathI. pratyeka zlokanA maMtra ane jaMtra tarIke upayAga kevI rIte karavA, tethI kevuM phaLa prApta thAya ane phaLanA jijJAsu purUSamAM kevI ceAgyatA heAvI joie te tA kAika ja jANI zake che ane e siddhidAyaka staMtranuM kharUM mUlya samajanArAo tA virala ja jovAmAM Ave che. zrI bhaktAmar-matra-mAhAtmya' nAmane je A navIna graMtha muni zrI cheoTAlAlajIe ane cu. va. zAhe gujarAtI bhASAmAM taiyAra karyA che temAM sarve kAine samaja paDe evI rIte bhaktAmaranA zloko, tenA artha, pratyeka matra tathA RddhinA pATha, jApa, jatra taiyAra karavAno vidhi, jaMtrAnI AkRti, tethI thatuM phaLa, vagere saMbadhI vistRta samajUtI ApavAmAM AvI che. vizeSamAM e maMtranA pAThathI kAnA kAnA uparanI kevI kevI Apattie ane kevAM kevAM arITe kevI kevI rIte dUra thayAM te darzAvanArI prAcIna graMthAmAM ApelI edhaka ane camatkArapUrNa kathAo paNa ApelI che. pratyeka zlAkanuM kuLa darzAvanArI kathAonA moTA sa Mgraha A pustakamAM ApavAmAM AvyA heAvAthI pustakanuM kadde lagabhaga 250 pRSThanu thayuM che ane tene sArA TakAu kAgaLamAM chApIne tathA chITanA pAkA pUThAthI bAMdhIne bahAra pADavAmAM AvyuM che. tenu mUlya mAtra 1 rUpiyA (pAsTa kharca vadhAre) rAkhavAmAM AvyuM che. . mAmAM je apUrva zakti rahelI che tene nahi samajanArA keTalAke tene vahema gaNe che parantu maMtrazakti zuM zuM karI zake che ane temAM keTaluM satya raheluM che te ' sAyanTIphIka ' rIte samajAvavAne A graMthamAM maMtrazakti' viSe eka meTA niSadha ApavAmAM AvyA che ke jethI ma AAne nahi mAnanArAne paNa satyata prakAza maLI zake. vaLI temAM bhaktAmara stotranA ja mAnavAmAM AvatA keTalAka vadhArAnA zleAkeAnuM sa`zAdhana karIne ApavAmAM AvyuM che. TuMkAmAM A pustaka pratyeka rIte tenA grAhakane upayAgI thai paDe tevI racanA sAthe tene bahAra pADayuM che. chApavAmAM tathA jaMtrAnI AAkRtimAM zuddhatA upara khAsa lakSa ApyuM che kAraNake AvAM pustakAmAM azuddhi mahA anarthakAraka thai paDe che. mAtra thADI pratA sIlIke rahI che,
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... dr 's Bl eka navIna upadezaka ane rasika graMtha subodhaka sthApaMcaka pRSTha 150, chIMTanuM pAkuM pUMThuM mUlya mAtra 5 AnA, vI. pI. pesTeja 2 AnA - A graMthamAM pAMca subodhaka kathAone saMgraha karavAmAM AvyuM che. (1) rAjA zazIkharanI kathAmAM e rAjAnA rahasyamaya svamane vRttAMta che. eka garIba brAhmaNane eka amUlya ratna maLe che, paraMtu te ratna te kevI rIte gumAvI nAkhe che tene karUNAjanaka vRttAMta ApavAmAM Avyo che. ekaMdara e vArtA bedhaka ane eTalI rasika che ke eka vAra hAthamAM lIdhA pachI choDavAnuM gamatuM nathI. (2) maMgalakalaza kumAranI kathA jaina sajajhAyone AdhAre lakhavAmAM AvI che ane tene eka navalakathAnuM rUpa ApI AkarSaka banAvavAmAM AvI che. temAM maMgalakalaza kumArane bhAgyodaya upadezaka che. (3) amarakumAra eka garIba brAhmaNane putra hato ane tene mAthe aneka Aphata AvI che paDI hatI, chatAM mAtra eka navakAra maMtranA uccAraNanA prabhAvathI tenAM kaSTo dUra thayAM hatAM ane che chevaTe te ucca gatine pAmyo hate. (4) "vidhinA lekha TALyA TaLatA nathI' e kahevata yathArtha rIte darzAvanArI kathA matsyodara kumAranI che. te kumAra upara atyaMta duHkha AvI paDyAM hatAM ! paraMtu chevaTe vidhi upara AdhAra rAkhIne teNe pairya rAkhyuM hatuM tene pariName chevaTe te sukhI thayo ? hato. (5) rAjA zuddhamatinI sthA "saMsAra kSaNika che' te nidarzana karAvanArA camatkArothI bha. rapUra che ane eka vAra vAMcavA mAMDyA pachI tene pUrI karyA vinA cena paDatuM nathI. ' - A pAMce kathAo "subedhaka kathApaMcaka ne nAme bahAra pADavAmAM AvI che. te kathAo ! { uparathI grahaNa karavAne bedhaka sArAMza paMDita munirAja zrI ratnacaMdrajIne haste lakhAelo ApavAmAM Avyo che ane kathAo prakAzake ja lakhelI che. mAtra gaNI gAMThI prata sIlIke che. upara jaNAvelAM saghaLAM pustake taiyAra che. jemane je pustaka joItuM hoya temaNe A hastapatra bharIne mokalavuM athavA judA patrathI khabara ApavI. traNe pustaka sAmaTAM maMgAvanArane mAtra 4 AnA ja pisTa kharca besaze. pustaka turataja vI. pI. thI mokalavAmAM Avaze. maLavAnuM sthaLa: cunIlAla vardhamAna zAha, sAraMgapura-amadAvAda nava-daMpatIne bhaktAmara-maMtra-| subodhaka kathAzikhAmaNanI prata mAhAmyanI prata pacakanI prata grAhakanuM pUruM nAma, gAma, ThekANe pisTa, chale. ja wn zrI satyavijaya prInTIMga presa amadAvAda
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ yutacandasana janAka rogoM kA ekadavA aneka rogoM JOINGiResunlousale ki phisI) tIna sI0 uDAnsalaga Ajakala karate 2 arasA 20 sAlase meM kucha aisI davAkI khojameM thA jo jagatako AzIrvAda rupa ho jAya, eka hI choTI sIsI apane jebameM rakhanese sArA davAkhAnA nikammA ho jAya-yAnI apanA jAkITake jevameM eka choTIsI sIsIka aMdara sArA davAkhAnA A jAya / paradazameM, relameM, jahAjameM, jaMgala meM choTe moTe gAMvameM jahAM jisa vakta koI bImArI umaDa AI usIdama usakA ilAja apane jebameMse nikAla pdde| kaI AzA nirAzAke jhoke khAte Aja 20 varSake baDe parizramake bAda maine yaha candrAmRta pAyA hai| isase bAdI, badahajamI, dasta, ke, khAMsI, damA, zIradarda, jukhAma, AMkhakA da, iti vA DAr3hakA darda, karNa roga, dAda, khujalI, khAja, hejA, sUjama gaThiyA, bAta, lakavA, kamajorI, azakti, nAmardI, jaharI DaMka, plIhA, aNDavRddhi, pradara roga, saradI, bavAsIra muMha ke chAle, prameha, rakta zuddhi, jalanA, tApa (bukhAra) nahAruA hicakI, dugandhi, khaTamala Adi prAyaH saveM rogIkA pUrA 2 ilAja h| gRhasthoM ko eka zIzI avazya pAsa rakhanA caahiye| kImata amIra garIba saba ke liye thor3I rakhI hai. khAne lagAnekI tarakIba davA ke sAtha milatI hai| kI0 phI zIzI // ) tIna zIzI 2) ru0 DA0. kharca alaga / / davA maMgAdhavAnuM sthala: candrasena jaina vaidya, candrAzrama-iTAvaha. U. P.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ lohI sudhAravA mATe sauthI sarasa DaoN. vAmana gopAlanuM jagaprasida ane lokaprIya AyoDAijhaDa sAsaparilA jene lAkhA daradIoe upayAga karI potAnI nirAzA dura kIdhI che. A sAsAparilA bagaDelA lehIthI thatA darado mATe eka - phatehamada akasIra ilAja che. ane Aja 60 varasathI eka sarakhI rIte mAna pAmela che ane judA judA pradeza nAmAM sonA ane rUpAnA cAMdo meLavavA AM eka ja sArsAparilA bhAgyazALI nivaDayuM che. - leAhI e manuSyanuM jIvana che te bagaDayu' hoya to aneka roga utpanna thAya che. mATe te sudhAravA dareka mANase kALajI levI joIe, tene mATe mA sArkAparilA vinA bIjI eka paNa davA levAnI jarUra nathI. vaLI A davA pIvAthI upadaMza eTale garamI ane teno vaDe thatA roge--tema ja TAkavA, sIvA, cAmaDI paranA kALA DAgha paDavA, aMganuM sujI AvavuM, zarIramAM baLatarA thavI, zarIra upara devI sarakhA phrAllA thaI AvavA vigere vikAre uM para A davA akasIra thaI cukI che. zIzI 1 ne rU. 15, cAra thI!I pIvAthI sArA guNa Ave che. pArTa kharca juduM: cAra e kadama - gAvanArane rU. kA. paTeja sAthe, DA, gauttamarAma kezava-ThAkuradvAra muMbaI, amadAvAdanA ajazA. gokaLadAsa motIca'da che, dhAMgInI pALa-amadAvAda,