________________
annnnnnnnnn
જૈન ધર્મને અન્ય ધર્મોમાં ઉલેખ,
૨૨૯ જેન --જેમ ઘણું અવો એક મતવડે રથને ચલાવે છે તેમ ઘણું અવયવો એક મતથીજ શરીરને ચલાવે છે એમ માનીએ તો તેમાં કશી હરકત નથી.
बहवोपि नियामकस्य सत्त्वात्सुमते तत्र भजेयुरैक मत्यम् ॥ कथमत्रनिषामकस्यतद्वद्विरहात्कस्यीचदप्य दोघटेत ॥ १५१॥
શ્રી શંકરાચાર્યજી–હે સુજ્ઞ જેના રથમાં ઘણું અને એક મત થવાનું કારણ માત્ર સારથી છે તેમ શરીરમાં કોઈ નિયામક નહિ હોવાથી એ પ્રદેશો કેવી રીતે એક મત થશે? શરીરની અંદર બીજો કોઈ નિયામક નહિ હોવાથી એકમતપણું કેમ ઘટશે ?
उपयोति न चापयांति जीवावयवाः किंतु महत्तरे शरीरे ॥ विकसंति च संकुचत्य निष्टेयतिवर्यात्र निदर्शनंज लौका ॥ १५२॥
જૈન --જીવના અવયે કાંઈ આવે છે અને જાય છે એમ તે નથીજ પણ તે મોટા શરીરમાં વિકાશ પામે છે અને નાના શરીરમાં સકેચાય છે. આ બાબતમાં જળનુ દષ્ટાંત લાગુ પડે છે, કે જ્યારે જળ લોહી પીએ છે ત્યારે ફુલે છે અને જ્યારે લોહી નીકળી જાય છે ત્યારે સંકોચાઈ જાય છે.
यदि चैव ममी सविक्रियत्वाद् घटवत्ते च विनश्वरा भवेयुः ॥ इति नश्वरता प्रयाति जीवे कृतनाशाकृतसंगमौ भवेतां ॥ १५३ ॥
શ્રી શંકરાચાર્યજીઃ– જે એમ અવયવો સંકોચ વિકાશનું ભાજન હેય તો તે વિકારી નાશ કરતાં પામવાવાળા થાય છે. અવયવોના નાશથી જીવ પણ નાશ પામે અને તેથી
વે પ્રથમ કરેલાં કર્મોને નાશ અને નવાજવે તેણે ઉત્પન્ન નહિ કરેલાં કર્મોનાં ફલોની પ્રાપ્તિ રૂપ બે દેષ પ્રાપ્ત થઈ પડે છે.
अपि चैवमलाबुवद्भवाब्धौ निजकर्माष्टक भारमग्न जंतोः॥ स ततोवंगति स्वरूपमोक्षस्तव सिद्धांत समर्थितो न सिध्येत् ॥ १५४ ।।
બીજે દોષ એ આવે છે કે તુંબડાના ન્યાયથી અષ્ટકર્માવરણ યુક્ત જીવ દબાયલો રહે છે અને કમરહિત છવ ઉર્ધ્વગમન કરે છે એમ તારો સિદ્ધાંત છે પણ અવય જતા આવતા હોવાથી કયા મૂળ અવયવોને મોક્ષ થાય છે તે સમજી શકાય તેવું નથી.
अपि साधनभूत सप्तभंगी नयमप्याईतनादिया महेते ॥ परमार्थ सतां विरोधभाजां स्थितिरेकत्रहि नैकदा घटेत ॥ १५५॥
બીજુ પણુ-પરસ્પર વિરૂદ્ધ ધર્મોને એક વખતે સમાવેશ કરવાવાળા જે સપ્ત ભંગી નય તારા મનમાં છે તેને પણ અમે યોગ્ય ગણતા નથી કારણ કે પરસ્પર વિરૂદ્ધતા વાળા ધર્મોની એક સમયે એક પદાર્થમાં સ્થિતિ સંભવી શકે નહિ.
इति माध्यमिकषु भग्नदष्वथभाष्यानि सनैमितोविनस्या ॥ दरदान्भरतांश्च शूरसेनान्कुरु पांचालमुखान्बहून जैषीत् ॥ १५६ ॥
