Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena karmasAhitya ane "paMcasaMgraha* bhAratIya darzana sAhityamAM karmavAdanuM sthAna kevalajJAnadivAkara, sarvatavaraMhasyavedI, vipakartA ane jagaduddhatAM bamaNu bhagavAna zrI vIra-vardhamAna tIrthaMkara pratipAdana karela jainadarzanamAM syAdvAda, ahiMsAvAda vagere vAde jema enA mahatvanA aMgasvarUpa che. e ja rIte ane eTalA ja pramANamAM karmavAda e paNa enuM evuM ja pradhAna aMga che. syAdvAda ane ahiMsAvAdanA vyAkhyAna ane varNanamAM jema jainadarzane jagatabharanA sAhityamAM eka bhAta pADI che, e ja pramANe karmavAdanA vyAkhyAnamAM paNa eNe eTalAM ja kauzala ane gaurava darzAvyAM che. e ja kAraNa che ke, jainaMdazaMne karelI karmavAdanI zodha ane tenuM vyAkhyAna e baneya bhAratIya darzana sAhityamAM tenA anekAntavAda, ahiMsAvAda vagere vAnI mAphaka cirasmaraNIya mahatvanuM sthAna bhogavI rahela che. jainadarzanamAM karmavAdanuM sthAna Aje sAmAnya mAnyatA evI che ke "jainadarzana karmavAdI che." alabatta, A mAnyatA asatya to nathI ja; chatAM A mAnyatAnI ADe eka evI brAnti janmI che ke "jainadarzana mAtra karmavAdI che." A saMbaMdhamAM kahevuM joIe ke "jainadarzana mAtra karmavAdI che ema nathI, paNa te vizvavAdI chatAM TUMkamAM mahAtArkika AcArya zrI siddhasena divAkaranA- kAlo sahAva niyaI puvvakayauM puriskaarnnegNtaa| micchatta te cevA samAsao hoti sammattaM // A kathanAnusAra kAlavAda, svabhAvavAda vagere pAMca kAraNavAdane mAnanAra darzana che. " karmavAda e uparokta pAMca kAraNavAda paikIno eka vAda che, Ama chatAM upara jaNAvelI brAnta mAnyatA ubhavavAnuM mukhya kAraNa eTaluM ja che ke, jainadarzane mAnya karela pAMca vAdo pachI karmavAde sAhityanA kSetramAM je vizALa sthAna rokeluM che enA zatAMza jeTaluMya sthAna bIjA eka paNa vAde rokavuM nathI. A * zrI caMdramahattarAcAryakRta "paMcasaMgraha'-AcArya bhalayagirikRta TIkAnA anuvAda sahita dvitIya khaMDa-(anuvAdaka ane prakAzaka : zrI hIrAlAla devacaMda zAha, amadAvAda, sane 1941)nuM Amukha.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 130 jaina kasAhitya ane paMcasaMgraha uparathI samajI zakAze ke "jainadarzana mAtra karmavAdane mAnanAra darzana nathI, paNa te TUMkamAM pAMca kAraNavAdane mAnanAra anekAntavAdI darzana che." maulika jena karma sAhitya jaina karmavAdanuM svarUpa ane tenuM vyAkhyAna atyAre vidyamAna jaina AgamomAM chUTuM chUTuM amuka pramANamAM hovA chatAM e eTaluM apUrNa che ke je je karmavAdanI mahattAnA aMgarUpa na banI zake, tema ja jaina Agamo paikInuM koI paNa Agama evuM nathI je kevaLa karmavAdaviSayane lakSIne hoya. A sthitimAM sauIne e jijJAsA saheje ja thAya ane thavI ja joIe ke, "tyAre jainadarzananA aMgabhUta karmavAdanA vyAkhyAnanuM mULa sthAna yuM ?" A viSe jene karmavAdaviSayaka sAhityanA vyAkhyAtA ane praNetAono e javAba che ke "jaina karmavAdaviSayaka padArthonuM mULabhUta, vistRta ane saMpUrNa vyAkhyAna karmapravAdapUrvamAM arthAt karmapravAda pUrva nAmaka mahAzAstramAM karavAmAM AvyuM che; e mahAzAstranA AdhAre amAruM karmavAdanuM vyAkhyAna, graMtharacanA vagere che." Aje A mULabhUta mahAzAstra kALanA prabhAvathI vismRti ane nAzanA mukhamAM paDI gayuM che. Aje ApaNI samakSa vidyamAna karmavAdaviSayaka sAhitya e uparokta mahAzAstranA Azayane AdhAre nirmANa karAyela aMzarUpa sAhitya che. upara jaNAvela mahAzAstranI vismRti ane abhAvamAM karma sAhityanA nirmAtAone karmavAdaviSayaka keTalIye vastuonAM vyAkhyAno prasaMge prasaMge choDI devAM paDyAM ane keTalIye vastuonAM visaMvAda pAmatAM tAtvika varNane zradharo upara choDI devAmAM AvyAM che" jana karma sAhityanA praNetAo jene karmavAdaviSayaka sAhityanA praNetAo tAMbara ane digaMbara ema be vibhAgamAM vaheMcAI 1. (4) "araja gujA, yajurAdhare 1LavavAmi che ?" " karaNaM kriyA, tAe viNA jA uvasAmaNA sA akaraNovasAmaNA......tAte aNuogo vocchinno to taM ajANato Ayario jANaMtassa namokkAra kareti // " karmaprakRti cUrNa-upazamanAkaraNe // " akaraNakRtopazamanAyA nAmadheyadvayam, tadyathA-akaraNopazamanA, anudIrNopazamanA ca / tasyAzca sampratyanuyogo vyavacchinnaH / " malayagirIyA TIkA // (kha) tatra yA karaNarahitA tasyA vyAkhyA nAsti, tadvetRNAmabhAvAt / " __ paMcasaMgrahe svopjnyttiikaa| (ga) "jIvapadapratibaddhAnAM tvAlApagaNanAdInAM dvArANAM prarUpaNA sampradAyAbhAvAd na kriyate" bRhatkalpasUtravibhAga 4, patra 1216 (gha) " zeSANi tu dravyapramANAdIni saptAnuyogadvArANi karmaprakRtiprAbhRtAdIn granthAn samyaka paribhAvya vaktavyAni / te ca karmaprakRtiprAbhatAdayo granthA na samprati vartante iti lezato'pi darzayituM na zakyante / yastvaidaMyugIne'pi zrute samyagatyantamabhiyogamAsyAya pUrvAparau paribhASya darzayituM zaknoti tenAvazya darzayitavyAni / prazonmeSo hi satAmadyApi tIvratIvratarakSayopazamamabhAvenAsImo vijayamAno lakSyate / api cAnyadapi yat kiJcidiha jhUNamApatitaM tat tenApanIya tasmin sthAne'nyat samIcInamupadeSTavyam / santo hi paropakArakaraNakarasikA bhavantIti / / saptatikA gAthA 53, malayagirIyA TIkA, patra 241
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 1 jJAnAMjali jAya che, te chatAM kavAdanuM vyAkhyAna ane varNana te eka ja rUpamAM rahyuM che. e ja kAraNa che ke dareka tAttvika viSayamAM banneya sapradAya samAnata trIya tarIke oLakhAya che. e sAhityanI vizeSatAnA viSayamAM paNa ubhaya saMpradAya samAna darajjAmAM UbhA che. alabatta, graMthakartAonA kSayApazamAnusAra graMtharacanA ane vastuvanamAM sugama-durgAmatA, nyUnAdhikatA ke vizadAvizadatA haze ane hAI zake, te chatAM, vAstavika rIte jotAM, banneya paikI koInAya karmavAda-viSayaka sAhityanuM gaurava enDru AMkI zakAya tema nathI. avasare avasare, jema dareka viSayamAM bane che tema, karmavAdaviSayaka sAhityamAM paNa ubhaya saMpradAye ekabIjAnI vastu lIdhI che, varNavI che ane sarakhAvI paNa che. e ja puravAra kare che ke karmavAdaviSayaka sAhityamAM banneya paikI ekeyanuM gaurava enDru nathI. banneya saMpradAyamAM kavAdaviSayaka niSNAta AcAryAM ekasamAna darajjAnA thayA che, jemanA vaktavyamAM kayAMya skhalanA na Ave. ka prakRti, pa`casaMgraha jevA sama graMthe, tene viSaya ane tenAM nAma ApavA vagere bAbatamAM paNa banneya sa'pradAya eka kakSAmAM UbhA che. zvetAMbara sapradAyamAM bhagavAna zrI zivazarrasUri, cUrNikAra AcArya, zrI caMdraSi mahattara, zrImAna garSiM, navAMgIkRttikAra AcArya zrI abhayadevasUri, zrI municaMdrasUri, maladhArI zrI hemacaMdrAcArya, zrI cakrezvarasUri, zrImAna dhanezvarAcAya, kharatara AcArya zrI jinavallabhasUri, AcArya zrI malayagiri, zrI yaze devasUri, zrI paramAnaMdasUri, bRhadgacchIya zrI haribhadrasUri, zrI rAmadeva, tapA AcAryAM zrI devendrasUri, zrI udayaprabha, zrI guNaratnasUri, zrI munizekhara, Amika zrI jayatilakasUri, nyAyavizArada nyAyAcArya mahApAdhyAya zrI yarovijayajI vagere sakhyAbaMdha maulika tema ja vyAkhyAtmaka karmavAdaviSayaka sAhityanA praNetA ane vyAkhyAtA niSNAta AcAryAM ane sthavirA thaI gayA che. e ja rIte digaMbara saMpradAyamAM paNa bhagavAna zrI puSpadaMtAcA, zrI bhUtabali AcArya, zrI kundukundAcAya, svAmI zrI samantabhadrAcArya, zrI guNadharAcArya, zrI satiSabhAcArya, zrI vIrasenAcAya, zrI nemicadra, siddhAntacakravartI vagere karmavAdaviSayaka sAhityanA praNetA ane vyAkhyAtA pAraMgata AcAryAM ane sthavirA thayA che. banneya sa MpradAyanA vidvAna graMthakArAe karmavAdaviSayaka sAhityane prAkRta-mAgadhI, saMskRta tema ja leAkabhASAmAM utAravA ekasarakhA prayatna karyAM che. zvetAMbara AcAryAe karyuM prakRti, paMcasaMgraha, prAcIna-arvAcIna kathrathA ane tenA upara cUrNi, bhASya, TIkA, avacUrNi, Tippanaka, bAe Adipa viziSTa ka sAhityanuM sarjana karyu che; jyAre digaMbara AcAryae mahAkaprakRtiprAbhuta, kaSAyagrAmRta, gAmbhaTasAra, labdhisAra, kSapaNAsAra, paMcasaMgraha vagere zAstro ane tenA upara mAgadhI, saMskRta, hindI Adi bhASAmAM vyAkhyAtmaka vizALa ka`sAhityanI racanA karI che. kavAdaviSayaka? uparyukta ubhaya sapradAyane lagatA sAhityamAM aneka prakAranI vizeSatA hAI ekabIjA sa'pradAyanA sAhitya tarapha durlakSa karavuM ke upekSA karavI e karmavAdaviSayaka apUrva jJAnathI vaMcita rahevA jevI ja vAta che. chevaTe TUMkamAM eTaluM ja kahevuM basa che ke jainadanamAnya kavAdane puSTa banAvavAmAM ubhaya sa'pradAye ekasarakhA kALeA ApyA che. jaina karmavAdasAhityanI vizeSatA jaina te kavAdanA viSayamAM vicAra karatAM karma zI vastu che? jIva ane karmanA saMcAga kevI 1. zvetAMbara-digaMbara kavAviSayaka sAhityanA paricaya meLavavA icchanAre zrI jaina AtmAnada sabhA, bhAvanagara taraphathI bahAra paDela ane pUjyapAda gurudeva zrI caturavijayajI mahArA2e saMpAdita karela saTInAzcavAra: trInAH rmantrAHnI prastAvanA ane tapAgacchanAyaka zrI devendrasUri viracita vAra:rmapranyAHmAMnA chaThThA pariziSTrane jovAM.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] jaina karyasAhitya ane paMcasaMgraha rIte thAya che tema ja e saMyoga kyAre ane kyA rUpamAM che ? karmanAM dalika, tenI vargaNAo, tenA bhede, tathA te kevI rIte baMdhAya ane udayamAM Ave che? udayamAM AvavA pahelAM tenA upara chava dvArA zI zI kriyAo thAya che ? karmone AzrayIne jIva dvArA thatI vividha kriyAo, jene karaNa kahevAmAM Ave che, e zI vastu che ane tene keTalA prakAra che? karmanA baMdha ane nirjarAnAM zAM zAM kAraNo ane ilAja che? karmabaMdha ane tenA udayAdine pariNAme AtmAnI kaI kaI zaktio AvRta tema ja vikasita thAya che ? kyA kAraNasara karmono baMdha daDha ane zithila thAya che ? karmanA baMdha ane nirjarAne lakSI jIva kevI kevI viziSTa kriyAo kare che ? karmanA baMdha ane nirjarAno AdhAra zAnA upara che? AtmAnI AMtarika zubhAzubha bhAvanA ane dehajanita bAhya zubhAzubha kriyA karmabaMdhAdikanA viSayamAM ke bhAga bhajave che ? zubhAzubha karmo ane tenA rasanI tIvra-maMdatAne pariNAme AtmA kevI kevI sama-viSama dazAono anubhava kare che? vagere saMkhyAtIta praznone vicAra ane ukela karela che. A uparAMta anAdi karma pariNAmane pratApe AtmA kevI kevI paristhitiomAMthI pasAra thayo che, thAya che ane vividha kriyAo karyuM jAya che, enuM vAstavika ane viziSTa varNana jenadarzane varNavela karmavAdamAM jeTalA vipula ane vizada rUpamAM maLI Avaze, eTalA spaSTa rUpamAM bhAratIya itara darzana sAhityamAM kyAreya labhya nathI. bhAratIya anya darzana sAhityamAM AtmAnI vikasita dazAnuM varNana vizada rUpamAM maLI Avaze paNa avikasita dazAmAM enI zI sthiti hatI ? kaI kaI paristhitio eNe vaTAvI ane temAMthI tene vikAsa kaI vastunA pAyA upara thaye, e vastunuM varNana lagabhaga ghaNuM ja ochA pramANamAM maLI Avaze. mahAna AcArya zrI siddharSinI upamitibhavaprapaMca kathA, mAladhArI zrI hemacandrasUrinI vibhAvanA, maMtrI yazapAlanuM moharAja parAjaya nATaka; mahopAdhyAya zrI yazovijayajInI vairAgyakalpalatA vagere jainadarzananA karmavAdane atibArIkAIthI rajU karatI kRtionuM nirmANa ane e kRtio Aje bhAratIya sAhityamAM ajoDa sthAna zobhAvI rahI che e jainadarzananA karmavAdane ja AbhArI che. - prasaMgocita ATaluM jaNAvyA pachI have mULa viSaya tarapha AvIe. mULa viya paMcasaMgraha mahAzAstrane gujarAtI anuvAda che. e anuvAdane aMge kAMI paNa kahevA pahelAM paMcasaMgraha zI vastu che ane tene lagatuM karyuM kyuM viziSTa sAhitya Aje labhya che ItyAdi jANavuM-jaNAvavuM aMti Avazyaka hoI zarUAtamAM ApaNe e ja joIe. paMcasaMgraha ane tene lagatuM sAhitya paMcasaMgraha e karmavAdaniSNAta AcArya zrI caMdrarSi mahattara viracita karmasAhityaviSayaka prAsAdabhUta mahAna graMtha che. emAM AcAryazrIe jaNAvyA pramANe zataka Adi pAMca graMceno saMkSepathI samAveza hoI athavA emAM pAMca kAronuM varNana heI ene paMcasaMgraha e nAmathI oLakhAvavAmAM Avyo che. graMthakAre mULa graMthamAM pAMca kAronAM nAmo ApyAM che, paNa zataka Adi pAMca graMtha kayA e mULamAM ke pajJa TIkAmAM kyAMya jaNAvyuM nathI. chatAM AcArya zrI malayagirie A graMthanI TIkAmAM jaNAvyuM che te mujaba A graMthamAM AcAryo (1) zataka, (2) saptatikA, (3) kaSAyaprAbhRta, (4) satkarma, ane (5) karma prakRti A pAMca graMthono saMgraha karyo che. A pAMca graMtho paikI saptatikA ane karmaprakRti 1. "pUjAnAM zata-kaptata-vAyatrImaMta varma-karmapratirakSAnAM prasthAnA "
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 ) jJAnAMjali e e prathA AmAM spaSTa rIte jovAmAM Ave che, paNa bAkInA traNa graMtheAnA AcArye kerI rIte samAveza karyA che e spaSTa rIte samajavuM dhaNuM kaThina che. khAsa karIne Aje je e prathA ApaNane maLatA nathI evA satkarmo ane kaSAyaprAbhUtane samAveza AcAye kaye ThekANe ane kevI rIte karyAM che e samajavAnuM ke kalpanA karavAnu kAma te| atyAre ApaNA mATe azakaya ja che. A sthitimAM ApaNe eTalu anumAna karI zakIe ke kaprakRti ane saptatikA e be prathAnA viSaye ati svataMtra hAI AcArye e e graMthaine svataMtra rIte AmAM saMgrahyA che ane bAkInA traNa prathAne viSaya paraspara saMmilita thaI jatA hoI te graMthAne sa`milita rUpe saMgrahyA haze. bhagavAna zrI caMdraSi mahattare prastuta graMthamAM zataka Adi je pAMca thAne saMgraha karyo che, te paikI eka paNa graMthanA nAmaneA sAkSI tarIke svApara TIkAmAM kAMya ullekha karyAM nathI. paraMtu AcAya zrI malayagirinI TIkAmAM kaSAyaprAbhUta sivAyanA cAra graMthAneA pramANu tarIke aneka ThekANe ullekha thayelA jovAmAM Ave che. satkarmanA ullekha. temaNe e ThekANe karyAM che paNa te eka ja rUpa hAI kharI rIte e eka ja gaNI zakAya. zataka, saptatikA ane karmaprakRti e traNa graMthA atyAre alabhya hAI e viSe ApaNe khAsa kazuM jANI ke kahI zakatA nathI. A ThekANe ApaNe eTaluM kahI zakIe ke, AcArya zrI malayagiri samakSa sakazAstra vidyamAna hatuM, paraMtu kaSAyaprAmRta graMtha te temane ApaNI jema labhya naheAte ja; nahi te tee A graMthane ullekha kAI te kaI ThekANe karyA sivAya raheta nahi. AcArya zrI caMdraSi mahattare pAMcasa'graha graMthamAM je pAMca thAneA saMgraha karyAM che te paikI zataka, saptatikA ane karmaprakRti e maulika graMthe zvetAMbarAcArya kRta ja che e vastu atyAre maLatA A traNa graMthA sAthe poMcasaMgrahamAM saMgRhIta viSayanI sarakhAmaNI karatAM nirvivAda rIte samajI zakAya che. phakta satkarma ane kaSAyaprAbhUta e e zAstra, je atyAre zvetAMbara saMpradAyamAM lakSya na heAI, digaMbara sapradAyamAM labhya hAvAnuM mAnavAmAM Ave che. eTale AcArya zrI cadraSie saMgRhIta satkarma ane kaSAyaprAbhUta graMthA digaMbamAnya graMthA haze ke zvetAMbaramAnya svataMtra graMthA haze e zakA svAbhAvika rIte ja upasthita thayA sivAya rahI zakatI nathI. AnuM samAdhAna spaSTa rUpe karavu dhArI laI e teTaluM saraLa bhale na hoya, te chatAM eTalI vAta te| nirvivAda che ke prastuta pAMcasa graha zAstramAM zvetAMbarAcArya kRta prakaraNAnA saMgrahane ja sa`bhava adhika sa`gata tema ja aucityapUrNa che. ahIM eka vastu spaSTa karI devI yegya che ke, * kaSAyaprAbhUta e nAma prAbhUtazabdAnta heAI samayaprAmRta, SaTkAbhRta vagere prAbhRtAnta graMthA digaMbara saMpradAyanA hAI kaSAyatrAbhUta graMtha paNa diga barAcAmRta hAvA joI e,' ema kAI ne lAge; A sAme eTaluM ja kahevu khasa che ke, zvetAMbaramAnya graMtharAzimAM sidghapAhuDa, siddhaprAbhRta, karmaprAbhUta vagere graMthA suprasiddha che, e rIte zvetAMbara saMpradAyamAM kaSAyaprabhRta graMtha heAvAmAM bAdhaka thavAne kazu' ja kAraNa nathI. p'casaMgraha vagerenI jema samAna nAmanA ane samAna viSayanA graMthe! Aje paNa labhya che. < 1. ye punaH satkarmAbhidhagranthakArAdayaste kSapakakSINamohAn vyatiricya zeSANAmeva nidrAdvikasyodayamicchanti / tathA ca tadgranthaH - " niddAdugassa udao, khINa ( ga ) khavage paricajja | tanma tenodIraNA'pi ityAdi // muktA0 AvRtti patra 116 / '' 11 ,, tavRtta' sarmapratye-'nirdyuta uddabo, lIlavo vacana / / patra 227 / /
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina sAhitya ane paMthasa Mgraha [ 143 ** pAMcasaMgraha upara snApana ane AcArya zrI malayagiririkRta ema e sama TIkAo maLe che, je anukrame daza hajAra ane aDhAra hajAra zlAka pramANa che. A banneya TIkAe ekIsAthe ati vyavasthita rUpamAM " muktAbAI jaina jJAnamaMdira, DabhAI " taraphathI prasiddha thaI cUkela che. tema ja zreSThiva devacaMda lAlabhAI vagere taraphathI A TIkAe chUTI chUTI paNa prakAzita thaI cUkela che. A uparAMta khaMbhAtanA zAMtinAthanA tADapatrIya jaina jJAnabhaMDAramAM vA(rA ?)madevakRta 2500 sleka pramANa dIpaka nAmanI TIkA hovAnI noMdha maLe che, paraMtu A TIkA mArA jovAmAM hajI sudhI AvI nathI. A dIpaka game tevA hoya te chatAM kahevuM joi e ke svApara TIkA ane malayagiriSkRta TIkAnI kakSAthI e heThaLa ja haze athavA A TIkAne anusarIne ja e sakSisa kRti banI haze. pasa grahakAratA samaya pAMcasaMgrahakAra AcArya kayA samayamAM thayA haze athavA teozrI kaI zAkhAnA haze ityAdi viSe kazeya spaSTa ullekha kayAMya jovAmAM AvatA nathI. phakta svApana TIkAnA aMtanI prazastimAM peAte pAniA ziSya che eTalu ja jaNAvyuM che. eTale paMcasa MgrahakAra bhagavAna zrI caMdraSi zrI pArzva vinA ziSya hatA ethI vizeSa ApaNe emane viSe khIjuM kazuM ja spaSTa rUpamAM jANI zakatA nathI. teozrI mahattarapada vibhUSita hatA ke kema e viSenA ullekha paNa temanI kRtimAM maLatA nathI. svApanna TIkAmAM peAtA mATe 'aviLA' candrardhyamidhAnena sAdhunA eTale ja ullekha che; tema ja AcAya zrI malayagirie paNa mayA candravinAnnA sAdhunA eTalA ja ullekha karyAM che. Ama hovAthI pAMcasaMgrahakAra AcAryaM mahattarapada vibhUSita hatA e mATe bIjA sAmAnya rIte cAlu ullekhanA ja AdhAra ApaNe rAkhI zakIe. AcArya zrI ca MdraSinA sattAsamaya viSe eTaluM ja anumAna karI zakAya ke, garSi, siSi, pArSa, cadraSi Adi RSi zabdAnta nAmeA meTe bhAge navamI-dazamI zatAbdImAM vadhAre pracalita hatAM. eTale pa`casaMgrahakAra AcArya zrI caMdraSi mahattara navamAdazamA saikAmAM thaI gayelA hAvA joI e. e jamAnAmAM mahattarapada paNa cAlu hatuM eTale carSi mahattaranA upara jaNAvela sattA samaya mATe khAsa koI bAdha AvatA nathI. 'upamitibhavaprapa'cA kathA'nA praNetA AcArya zrI siddhaSinA guru gaSinA praguru dela mahattara mahattarapada vibhUSita hatA. caMdraSTi mahattaranI anya kRtie bhagavAna zrI caMdra mahattarakRta zra'thAmAM pacasaMgraha ane tenA uparanI svApanna TIkA sivAya temanI bIjI kaI kRti hajI sudhI jovAmAM nathI AvI. sittari-sapratikA kaCgraMtha temanI kRti tarIke pracalita che; paraMtu e mAnyatA bhUlabharelI che, e meM zrI jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara taraphathI prasiddha thayela kagraMthanA khIjA vibhAganI mArI prastAvanAmAM spaSTa rIte sAbita karyuM' che. A uparAMta sittari karmagraMtha uparanI prAkRta vRtti-cUrNi temanI kRti hovAnuM mAnavAmAM Ave che; paraMtu sittaricUrNinI arvAcIna pratinA aMtamAM tevA kazA ullekha maLateA nathI, ane prAcIna tADapatrIya prati, je mArA jovAmAM be-traNa AvI, te aMtamAMthI khar3ita thaI gayelI hAI e viSe cAkkasapaNe kazu ja kahI zakAya tema nathI. 1. abhUd bhUtahito dhIrastato dellamahattaraH / jyotirnimittazAstrajJaH prasiddho dezavistare || upamitibhavaprapaMcakathA prazasti //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144] jJAnAMjali paMcasaMgrahane anuvAda - Aje karmavAdaviSayanA rasike samakSa je paMcasaMgraha mahAzAstrano saMpUrNa gujarAtI anuvAda rajU karavAmAM Ave che, e racanA zrAddhavarya mAstara hIrAcaMda devacaMdanI che. paMcasaMgraha jevA prAsAdabhUta graMthane saraLa ane vizada rIte lekamAnasamAM Utare e gujarAtI bhASAmAM anuvAda karavo e kAma koI paNa vidvAna mAnI le teTaluM saraLa ke sukhasAdhya nathI. eka sAdhAraNamAM sAdhAraNa graMthane lekabhASAmAM utAravA mATe keTalAya parizrama karavo paDe che, to karmasAhitya jevA gahana ane gaMbhIra viSayanA prAsAdabhUta mahAzAstrane lokabhASAmAM utAravA mATe e viSayanuM keTaluM UMDuM jJAna ane ciMtana hovAM joI e e saheje samajI zakAya tevI vastu che. bhAIzrI hIrAcaMdabhAIe paMcasaMgrahane anuvAda karavA uparAMta aneka sthaLe viSayane spaSTa karavA mATe viziSTa TippaNIo karI enA gauravamAM khUba ja umere karyo che. - ahIM eka khAsa muddAnI vastu darekanA dhyAnamAM rahevI jarUrI che ke mAstara hIrAcaMdabhAIe jaina samAjanuM aNamoluM ratna che. Aje jaina samAjamAM karmasAhityamAM UMDe rasa, abhyAsa ane ciMtana dharAvanAra je gaNIgAMThI viziSTa vyaktio che, temAM hIrAbhAInuM sthAna viziSTa che. eTale emaNe karele A anuvAda keTale viziSTa che ene uttara svAbhAvika rIte ja maLI rahe che. bhAIzrI hIrAcaMdabhAIe AvA prAsAdabhUta graMtha gujarAtI anuvAda karI mAtra jaina sAhitya ane jaina samAjanI ja sevA nathI karI paNa eka viziSTamAM viziSTa tAvika kRti arpaNa karI gurjaragirA ane gujarAtI sAhityane paNa samRddha karyA che. temanI A kRti temanA karma sAhityaviSayaka agAdha jJAna sAthe ciraMjIva rahI jaze. - paMcasaMgraha graMthamAM zAstrakAre je gauravapUrNa viSe carcA che tene paricaya vAcake graMthanI zarUAtamAM ApelI viSayAnukramaNikA joIne ja karI le e vadhAre yogya che. aMtamAM, jaina prajA, AjakAla gUjarAtI bhASAmAM utarAtA tAtvika jaina sAhityamAM dinapratidina vadhAre ne vadhAre rasa lenArI ane jJAna-cAritra samRddha thAo eTaluM IchI viramuM chuM. [ "paMcasaMgraha, dvitIya khaMDa, Amukha, sane 1941 ]