Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માર્ચિના પત્ય જ્ઞાન
જાય !
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
'
:
:
-
-
1
- 5
-
--
સ્વ. શ્રીયુત્ કુવરજીભાઇ આણંદજી જેમની બારમી પુણ્યતિથિ વિ શુદિ અગિયારસના રોજ
આ ઉજવવામાં આવશે.
'
પરતક કે મને
છે આ અંક૨-૩ ૧ લી જાન્યુઆરી / માગશર–પોષ
વીર સે, ર૮૩
છે
: -
--
*
* *
*
* *
*
*
*
*
*ઈક કે
at * કે
જો *
*
*
*
* * * *
*
* .
seટા " મ1
*7-
ક
*
- ધ મ
: પ્રગટકર્તા પ સાં ૨, ક
જે ન
સ ભા
ભા વ ન ગ રે
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
શી ને ઘર
ITI A
શ્રી શત્રુંજયનું પ્રાચીન સ્વલન ૨ જીર્
3 श्रीमहावीरप्रार्थनाशतकम् જેથી પ્રાપ્તક-સાયન ૫. પત્રમાં તત્ત્વજ્ઞાન :
૬ ગામ યગંધાપા રાખી ::
www.kobatirth.org
! વર્ષ મુ
अनुक्रमणिका
સામાયિકમાં વાંચવા માટે
કારાગૃહવા
૮ શ્રી જિનદર્શનની તૃષા
૯ સિદ્ધક્ષેત્ર ખાલાશ્રમના સુવણુ મહત્સવ ૧૦ પ્રકીશું
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(સંપા૰ બેનાલ ગિલા ૧ (સપાલ રામકુ ડરી ૧૯ (સ્વ. ૫.. હજિંદા હ (અનુજ આચાર્ય શ્રી વિથમહેન્દ્રસૂરિ૭ . ૨૦ ( ૫. શ્રી ર*ધરવિજયજી ગણિવ ) ૨૨ શ્રી. મનના દીપાદ ચાકરી ૨૪ ( શ્રી બાલય હીરાચંદ્ર માહિંચ } = ૬ (ડા. ભગવાનદાસ પુન:સુખભાઇ M, B. B, s ) F
30
૩૨ તથા હાઇટલ પેજ ૩-
કાવ્ય--# બે વ
બેઠકારક
વગ વાસ
ભાવનગરનિવાસી શ્રી લક્ષ્મીાદ અને પંચ એકાવન વર્ષની વયે ગત ભાદરવા વઢ સોશના રાજ સ્વર્ગ નાસી થયા હતા. તેના ધાર્મિક શ્રદ્ધાવાન હતા અને દેવાન તેમ જ પુજા વિગેરેમાં પ્રીતિવાળા હતા. વર્ષોથી આપણું શાના લાઈફ મેમ્બર હતા. તેમના ાગવાથી ચાને લાયક સભ્યની ખામી પડી છે. બી સ્વસ્થના આત્માની શાંતિ ઇચ્છીએ છીએ.
માનવજીવનનું
પાથેય
સમિમાં છતાં સરસ શૈલીએ તેમજ વચ્ચે વચ્ચે કી ટૂંકી કથાઓ આપીને આ પુસ્તકમાં શ્રાવક જીવનને ઉપયોગી વિષયાનુ સારી રીતે વિવેચન કરવામાં આવ્ય છે. એકદરે ત્રેવીશ વિષયાના આ પુસ્તિકામાં સમાવેશ કર્યો છે.
શલીક નયા ઘણી ઓછી છે. એશ પાનાનાં આ પુસ્તકનુ મૂલ્ય માત્ર ઓફ આના
લખા –શ્રી જૈનધમ પસારક સા-ભાવનગર
For Private And Personal Use Only
ઉપાચાય શ્રી. રવિ પુજી મહારાજને વગ ચગ જ્ઞાનસાર ગુરાતી અનુવાદ સાથે અવશ્ય વાંચો મૂલ્ય રૂપિયા ૨--૦-૦ લખો:--શ્રી જૈન બ્ર.પ્ર.સ.ભાવનગર
Wity
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
પુસ્તક ૭૩ મું અક ૨-૩
www.kobatirth.org
જૈન ધર્મ પ્રકાશ
માગશર–પાષ
શ્રી શત્રુંજયનું પ્રાચીન સ્તવન
(રાગ-વેરાવલ )
શેત્રુજે જી હા ૨ સ્વે, ન ચ ણ ન હાલ સ્પે. રે; પાપ પખાલસ્યું રે, તેહને દુરગતિ નહી રે લગાર. દરવાજે વાઘણ પ્રતિબાધી, તેા તુ સ્વામીતણા ઉપગાર. તીરથ વાટે જે શીલ પાળે, પગ પગ પાતિક જાય,
વીર સ’. ૨૪૮૩ વિ.સ', ૨૦૧૩
એકલઆહારી ભૂમિસ થારી, તેહને રાયણ રૂખ પ્રભુજી સમાસમાં, કર જોડી લીંખા ઈમ વિનવે, પ્રભુ
પાટે ચઢતાં જેહુ અનેક સિદ્ધા, માહુરી દેહડી નિર્માલ થાય. સચિત્તનણા પરિહાર. પૂરવ નવાણુ વાર. આવાગમન નિવાર,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
“ આ પ્રાચીન કૃતિ પાટણના રહેવાસી શ્રાવક લીંબાની છે. તે ઉપા. શ્રી યાવિજયજી મહારાજના સમયમાં વિદ્યમાન હતા. ઋષિ સક્ષ્મીચંદજીએ પેાતાન' હસ્તલિખિત સંગ્રહમાં વિ. સં. ૧૭૪૫ માં આ સ્તવન લખેલ છે, તે ઉપરથી ઉતારીને પાટણનિવાસી શ્રી મેહનલાલ ગિરધરલાલે પ્રકાશનાર્થે મોકલેલ છે.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
00000000000000000..............०००
•00000000000000000
DEOCONCOD
www.kobatirth.org
...............
मुसाफिर |
[सं. राजमल भण्डारी आगर ]
आया जहांसे सैर करने, है मुसाफिर ! तुं यहां ।
था सैर कर के लोट जाना, युक्त तुझको फिर वहां ॥
19900300.
तू सैर करना भूल कर निज, घर बनाकर टिक गया ।
॥ २ ॥
भंडार तेरा सत्य है, चैतन्यमें करता रमण, सुखरूप है निर्मित है, भाई मुसाफिर ! शौक संकल्प तेरा सिद्ध तुं अज्ञान से अपने बंधा नहीं याद करता आपको,
कर याद अपने देशकी परदेशमें क्यों रुक गया ? ।। १ ।। सम्बन्ध तूने कर दिए । जंजालमें है फंस गया || यह हंस रहा वो रो रहा । मलमूत्र क्यों ही धो रहा ? व्यवहार तेरा सत्य है । तु मुक्त शाश्वत नित्य है ॥ क्यों हो रहा तु दीन है। तज तु सर्व चिन्ताहीन है वरदान दाता सर्वका । चाकर बना है सर्वका ॥ दर दर भटकता फिर रहा ।
॥ ३ ॥
आजा मुसाफिर ! होंशमें, क्यों हाय हा ! हा !! कर रहा ॥ ४ ॥ फंस कर अविद्या जाल में, आनंद अपना खो दिया ।
नहा कर जगतमल सिन्धुमें, रंग रूप सुन्दर धो दिया || निःशोक है तु सर्वदा क्यों मोहवश पागल भया ।
तज दे मुसाफिर! नींद जग, अब भी न तेरा कुछ गया ॥ ५ ॥ जीनको सुहृदतुं जानता, सब शत्रु है सच मान रे । जीतें मरे भी दें, हिवकर न उनको जान रे ॥ दे त्याग ममता सर्वकी, सच शेठको पहिचान रे । प्रिय मुसाफिर ! चेत हितकर, वाक्य पर दे ध्यान रे आया यहां पर सैर करने, मार्ग अपना भूल कर । खाता फिरे हैं ठोकरें, निज भूल अब निर्मूल कर ॥ कर याद अपने धामकी, तू मत भटक अब दर-बदर । श्रुति संत कहते हैं मुसाफिर ! मान सच विश्वास कर ॥ ७ ॥
॥ ६ ॥
अंजान कुल्टा नारीसे बच्चे हुवे, कच्चे हुवे, चें चें करे में में करे, है रे मुसाफिर ! चेत जा,
GGGGOO.GOOG
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
0604CCCCCCGGGGOOG
CGCGC GOGGGGGGGCQ
(१८) .............95050050
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
aaa 8000 .०००००००००००००००००००००००००(6658GBGege)
श्रीमहावीरप्रार्थनाशतकम् कर्ता-स्व. पंडित हरगोविंददास त्रिकमदास शेठ સ્વ શ્રીયુત હરગોવિંદદાસ ત્રિકમદાસ શેઠ આપણા સમાજમાં સુપરિચિત વિદ્વાન હતા. “પાઈયસદ્રમહણ” નામને વિસ્તૃત કેશ એ તેમની ચિરંજીવ
મૃતિ છે. તેઓશ્રીએ ચરમ જિનપતિ શ્રી વીર ભગવંતની સ્તુતિરૂપે આ પ્રાર્થનાશતક બનાવેલ તે પ. પૂ. મુનિરાજશ્રી વિશાલવિજયજી દ્વારા
પ્રાપ્ત થવાથી ક્રમશ: પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવે છે.
C9DODDOODHODE...००००००००००००००००००००...........DOULDEEMBE
०००००००........EDEIDDEDDDDDDDDEDEOES
भगवन् ! करुणासिन्धो, सर्वशक्तिसमन्वित ! । पुरतस्तव दीनस्य, प्रार्थनैका नतस्य मे ॥१॥ देव ! त्वयोपदिष्टो यो, मार्गो दुःखविमुक्तचे। तेनाहं गंतुमिच्छामि, करुणाऽऽवश्यकी तु ते ॥२॥ ऋते ते करुणां नाथ, मादृशेनाल्पशक्तिना । पंगुनाऽन्तो नगस्येव, भवस्य कथमाप्यताम् ॥३॥ जानामि विगतद्वेषरागोऽसि न प्रसीदसि । न च रुष्यसि कस्मैचित्, किन्तु ते करुणोचिता ।। ४ ।। विरोधः करुणाया न, वीतरागतया सह । स्पष्टमीश! तवैवैतच्चरित्रेणाधिगम्यते करुणां ना करिष्यश्वेच्चडकौशिकपन्नगे। नाप्स्यत् कदापि सौम्यत्वं, नापि स्वर्गसुखं च सः ॥ ६॥ निर्वाणसमये प्रैषीद्, यदूरे गौतमं भवान् । तत्वबलाप्तये तत्र, को हेतु: करुणां विना ? ॥७॥ वीतरागोऽपि जीवे भूयो, ह्यददाद्धर्मदेशनाम् । न तत्र करुणाभिन्नो, हेतुरन्यस्तु संगतः ॥८॥ यत्तु वागवर्गणाकर्म, क्षपणायेवं देशना । मतं तदप्यभावस्य, करुणाया न सूचकम् ॥९॥ तादृशे कर्मबन्धेऽपि, मुख्यं यत् कारणं स्मृतम् । जगदुःखप्रहाणेच्छास्वरूपा करुणैव ते ॥१०॥ अस्म्यहं निर्गुणस्तेन, करुणा क्रियते न चेत् । .
विषय: करुणाया न, गुणदोषविचारणा ॥११॥ (क्रमश:) VEDBDEEBD................ (16) ................ORDEGRoma
DODDOODOOODDEDIC0०००००००.....
R
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: -
વિશ્રી પ્રશ્નોત્તરસાર્ધશતક
--નવ
અનુ . આચાર્યશ્રી વિજયમાડે કસૂરિજી મહારાજ પ્રશ્નોત્તર ”ને વિભાગ એ આપણા માસિકનું એક આકર્ષણ હતું. પ્રશ્નોત્તરથી વિશાળ વાંચન-મનન થવા ઉપરાંત સમજણુશક્તિ વિકસે છે. “પ્રશ્નપદ્ધતિ” નામના ગ્રંથનો અનુવાદ ગયા વર્ષમાં ક્રમશ: પ્રસિદ્ધ કર્યા પછી પ. પૂ. આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયમહેંદ્રસૂરિજી મહારાજ “શ્રી પ્રશ્નોત્તરસાધશતક' ગ્રંથને અનુવાદ સરળ
ભાષામાં ૨જ કરે છે, જે વાચકવર્ગને પ્રિય તેમજ રેચક નીવડશે. પ્ર -(૧) સમવસરણમાં રહેલ ભગવાન કયા સ ધ પ તીર્થને નનો તિરથરશ્ન એ થી નમસ્કાર આસને બેસીને ધર્મદેશના આપે? શું પદ્દમાસને કે કરે છે !! ૨ | કોઈ બીજ આસને ?
પ્રવન) ભગવાન દીક્ષા ગ્રહણુ સમયે કેને ઉ– આ વિષયમાં કેટલાક આચાર્યો જિનમંદિર, નમસ્કાર કરે છે ? માં દેખાતાં આસનને જ જિનેશ્વરને આસનનું ઉ૦—ભગવાન દીક્ષા ગ્રહણુ કરે તે સમયે સિદ્ધ સ્વરૂપ કહે છે, પરંતુ આ તે એક લેકવ્યવહાર છે, ભગવ તેને નમસ્કાર કરે છે, તે સમયે તેમને તે જ નિશ્ચયથી તે ભગવાન પાદપીઠ ઉપર પગ સ્થાપના કરી કે... હું ય છે, આચારાંગ સૂત્રના બીજ તક'ધના સિંહાસન ઉપર બેઠેલા યોગમુદ્રાએ હાથ ધારણ કરી છઠ્ઠા અયનમાં કહ્યું છે કે ધમ દેશના કરે છે. એ જ કારણ માટે ભગવાનના તો સમજ મધું મંદવીરે પંપ્રતિરૂપ તેમના સરખા હોવાથી આચાર્યો પણ પ્રાચે મુદ્રિાં હોયં ત્તા સિદ્ધાર્થ ની રે એ જ મૂકાએ વ્યાખ્યાન કરે છે. કેવલ તેઓ મુખ- ફત્યાદ્ધિ છે. વત્રિકા ધારણ કરે એટલું વિશેષ છે. ચતુi-ચૈત્ર
ત્યાર પછી તે શ્રમણ ભગવાન મહાવીર પંચમુષ્ટિ હંન્નશ મળે કે પુન માત ? સરળ કેચ કરીને સિને નમસ્કાર કરે છે. છે નિસને સુ || લાવવાનો સાં પરમથી પ્ર (૪) વીર પ્રભુની પ્રથમ દેરાનામાં કોઈપણ एसिसो एत्थ ॥ ५३ ।। सिंहासणे निसन्नो पाए વિકળ વળદ્રુમિ પવિનોનમુદ્દો લાના દેવે જ હતા કે મનુ વિગેરે પણ હતા ? રેસ ૩૨ ૧૪ મે તેને વિજ સૂરિવરા યુતિ ઉશ્રી કલ્પવૃત્તિ, શ્રી સ્થાનાંગવૃત્તિ, શ્રી પ્રવચનવાળમેય મુદ્દાના વં તે નિટિવ પતિ સારે દ્ધાર બ્રહવૃત્તિના અભિપ્રાય પ્રમાણે તે મનુષ્ય મુહપત્તિયં નવરું છે !
અને તિર્યએ પણ હતા. કેવલ દેવતા જ ન હતાં. આ પ્રમાણે સમવસરમાં ભગવાનના આસનનો તથા ૧ તવૃત્તિir:-શાર્ચઢારે અને વિચાર દર્શાવેલ છે.
हि भगवतः वर्धमानस्वामिनो जृम्भिकग्रामाद्वहिः - પ્રવ–(૨) ભગવાન ધમ દેશનાના આરંભમાં સમુપનિરસ વઢાઢોદય તટિસમવારકેને નમસ્કાર કરે છે ?
संख्याऽतीतसुरविरचितचारुसमवसरणस्य भूरि” ઉ૦–સાધુ સાધ્વી, શ્રાવક, શ્રાવિકાને-ચતુર્વિધ મનિયુક્ટિમિઢિતાડરિમિતાઝમાનતા
( ૨૦ )
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૨-૩
પ્રશ્નોત્તર સાર્ધશતક-અનુવાદ
કે વચ માનુનારિ II નાદ/નના ધર્મથી જાણીને ભગવાને વિશિષ્ટ ધર્મ કથા ન કરી ઈત્યાદિ, પુર્વાચ જેનજિ વિરતિઃ પ્રતિજ્ઞા. ત્યાર પછી જ્ઞાનોત્પત્તિસ્થાને એક મુહૂર્તમાત્ર વદૂxt
ઘરું સ્થિતિ સ્ત્રાવ દૂરથમ7 ફૂટ્યાદા નૌતામતિ સમવરની રચના એ દેવોની પૂજા છે. इत्यमेव श्रीमदभय देवसूरिकृतस्थानांगवृत्तिपाठोऽपि
એમ કહી અનુભવીને અસંખ્ય દેથી પરિવરેલા योग्यः, श्रीहरिभद्रसूरिकृताऽवश्यकबृहवृत्त्याभि
ભગવાન રાત્રિમાં જ બાર એજનને વિહાર કરી
અપાપાનગરીની સમીપ મહસેન વનમાં આવ્યા, प्रायेण तु तदा देवा एवाजग्मुर्न तु मनुष्या
આચારાંગસૂત્રના બીજા શ્રુતસ્કંધના છઠ્ઠા અધ્યયનમાં સુરતથા ૨ સંતતા –મેTયતો જ્ઞાન
પણ આ પાઠ છે. ત્યાર પછી શ્રમણ ભગવાનું પરનોવત્તિનમનત્તાનેવ વાતુવધ ૩- મહાવીર ઉપન્ન થએલ જ્ઞાન દનને ધાર કરનાર *T[ a[તન તત્ર પ્રત્રકારત્વતિgત્ત ન ધ પ્રથમ દેને ધમ કહે છે. પછી મનુષ્યને, પછી fa, સુત મનવાનું વિજ્ઞાન વિજ્ઞgધર્મજથનાર ગૌતમારિ સાધુઓને ધર્મ કહે છે. એનો ખરો તત્ત્વ ન ઘડ્યુરાવાન સાર વાવ7 તો ત્વત્તિ- શું તે તો બહુત કે દેવલીઓ જાણે. અને મુહૂર્તમાä સેવપૂiાં જ્ઞaffત કૃત્યાંગનુંમૂથ શંકા-જે ભગવાનની પ્રથમ દેનામાં દેવે જ
કાનામાથું ઝુવા, સંયોટિરિવૃતો આય હતા તે એમાં આશ્ચર્ય જેવું શું છે ? મનુષ્કા(ાત્ર વિન્ચ દ્વારા નાવતા THI- દિના અભાવે વિરતિ કેણુ પ્રહણ કરે ? સમાધાન-કેવલ પુat:, સમારે મદન નં પ્રાત: રૂત્યાદિ, દેવતા હોય છે તેમાં આશ્ચર્ય તો છે જ કેમકે દેવામાં શ્રીમતપાદ્રિતીતવંધે ઘgrષ્યને પુનર્વ પણ મિથ્યાત્વની વિરતિ અને સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ
:-તકો સમન મયં મદધીરે કqન્ન- તો હોય છે. તે સમયે તે પણ થઈ નથી માટે નાળલળધરે૫૦ વું રે ધુમમાકૃષ્ણ આશ્ચર્ય જાણવું. જેને માટે આવશ્યક સૂત્રનો મોટી तओ पच्छामणुस्साणं तओणं गोयमाईणं ટીકામાં કહ્યું છે કે ભગવાન ધર્મ કહે છે તે મનુષ્ય सनणाणं इत्यादि ।
સર્વવિરતિ, દેશવિરતિ, સમ્યકત્વ સામાયિક, શ્રુતભગવાન વર્ધમાનસ્વામીને ભિક ગામની
સામાયિક એ ચારમાંથી કોઈ પણ વિરતિને ગ્રહણ
કરે, તિર્યંચની સ્ત્રી સર્વવિતિ છોડીને સમ્યકત્વ બહાર , સાધા રાનું અદ્વિતીય કેવલજ્ઞાનને પ્રકાશ ઉત્પન્ન થયો તે સમયે આવેલ અસંખ્ય દેએ સમવસરણ
સામાયિક મૃતસામાયિકને ગ્રહણ કરે, જે મનુષ્ય કે
તિય એમાંથી કોઈ પણ વિરતિને ગ્રહણ કરનાર ન રચ્યું, ઘણી ભકિત અને કુતૂહલપૂર્વક મળેલ અસંખ્ય દેવ, મનુષ્ય અને તિય એને પોતપોતાની ભાષાને
હોય તે દેવામાં અવશ્ય સમ્યકત્વને ગ્રહણ કરનાર અનુસરનારી મહાવૃનિવડે ધર્મકથા કરવા છતાં તે
હોય છે. આ પ્રમાણે વીરપ્રભુની પ્રથમ દેશનામાં દેશનાથી કોઈએ વિરતિ ગ્રહણ કરી નહિ, કેવલ સ્થિતિ અને
વલ સ્થિતિ મનુષ્યને આગમન અને અનાગમનનો વિચાર જાણુ. આ ચારના પાલન માટે જ ધર્મકથા થઈ હતી, આ જ પ્ર--(૫) સમવસરણમાં ભગવાનને વંદન કરવા પ્રમાણે શ્રી સ્થાનાંગની ટીકામાં પણ જાણવ. હરિભદ્ર. માટે આવેલા દેવીને વાહને ત્રીજા ગઢની ભૂમિમાં સુરત આવશ્યક સૂત્રની મેટી ટીકાના અભિપ્રાય પ્રમાણે સંલગ્ન હોય કે અસં લગ્ન એટલે ભૂમિને અડકે કે નહીં? તે તે સમયે ભગવંતની પાસે દેવે જ આવ્યા હતા, ઉ.--સમવસરણમાં દેવીના વાહને ત્રીજા ગઢની મનુષ્યો વગેરે ન હતા. ભગવાનને કેવળજ્ઞાન ઉપન ભૂમિને ન અડકે-અદ્ધર જ રહે-ભગવતી સૂત્રના ત્રીજ થયા પછી તરત જ ચાર પ્રકારના દેવા જ આવ્યા શતકના પહેલા ઉદ્દેશામાં તામસી તાપસના અધિકારમાં હતા. તેમાં દીક્ષાદિ ગ્રહણ કરનાર કોઈ નથી એમ કહ્યું છે કે
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પત્રમાં તત્ત્વજ્ઞાન લેખાંક (૨)
પંન્યાસશ્રી ધુરંધરવિજયજી ગણિવર્ય “બ ધર્મકાર્ય પુર્વ પ્રવર્તે છે. મા એવી સભા જાણીને પણ આનંદ થાય તે થTT TT સમાચાર વા. વણ વદત સાક્ષ ત એવી સલાને પરિચય થતાં કેમ सुख पाया. अत्र ज्ञानगोष्टीगरिष्ठ ऐसी सभा
ન થાય? આનદ એવી પ્રસંગે તેને ન થાય કે દે છે તેવી જ્ઞાનમય સ્ટોને રસિકને તે જરૂર આવા સમાચારથી આનં' ઉપજે.
જેને જ્ઞાન-વિનોદમાં રસ નથી જે જડ છે. જ્ઞાનઘણું કૂવ ૩. તે છિનો.”
જેસલમેરથી ખંભાત આવવું એ, એ સમય સુલુ અહિં ધર્મકાર્ય સુખે પ્રવર્તે છે. મનિ. ન હતું. એટલે સીધું એમ તે ન જણાય કે તમે જીવનમાં મુખ્ય લ", ધર્મકરણી સુખપૂર્વક સધાય અહિં આવે કે આવશે તે રમાનંદ અવશે, પા! હોય એ સ્વાભાવિક છે. એ હકીકન ટકમ ઉપર જે દેખી તમારા જેવા જ્ઞાનપ્રય જનને વાર પ્રમાણે જણાવી છે.
સુખ ઉપજે એ જાણજે. બીજું-તમારા કાગળ-સમાચાર મળ્યા. અવિની સમી જીદ ને તમારા જેવા રાજે એક આ પત્ર ઉત્તરરૂપે લખાય છે. આ વાત પ્રથમ પણ માસન ધણ આન ૪ ઉપન થાય કે ""'". આવી ગઈ છે. હું એ સ્પષ્ટ છે. કાગળ મળ્યો બં ને એ પણ સૂચહ્યું કે અનુકુળ હોય અને સમાચાર 31મ્યા એમ લખવાને બદલે ટૂંકમાં તે આવજે. કાગળ-સમાચાર' એટલેથી પતાવી દીધું છે. એમાં थे लिख्यो छे, जे "केवली कवलाहार કહેવાનો આશય રૂપષ્ટ તરી આવે છે.
__ करइ, पणि तिणरी युगति किउं नथी વાંચી ઘણું સુખ થયું?-કાગળમાં તત્ત્વજ્ઞાનને
ત્રિવી?” તે ત્રિરવતાં ગ્રંથાર થારૂં. તે લગતા અનેક ગંભીર પ્રશ્નો છે, એવા પ્રશ્નો વાંચીને આનંદ કેમ ન થાય? જરૂર થાય. આવા નાનસિક મvin ન કરત. વન વે પક્ષની યુતિ શ્રાવક-જનો સાથેનો ધમરને આ રીતે વૃદ્ધિ પામે-ટકે. તો થાન જુદુતી, ચાંદ ર૪ સન ૬૩. * અહિં જ્ઞાનગોષ્ઠી-શાનચર્ચા મટી ચાલે દુ-તે યુનિ નાગારી છી છું. - એવી સભા છે. ખંભાતથી આ પત્ર લખાયા છે. જaધાનદાન તે અગાત્મક પરીક્ષા ત્યાં પણ તત્વજ્ઞાનની ચર્ચામાં રસ લેતા અનેક
बालावबोध लिखावी आपस्यां, तेथी सर्व શ્રાવકે વગેરે રહે છે. સભામ-વ્યાખ્યાનમાં એવા એવા પ્રશ્નો પૂછે છે, ગંભીર પણે પૂછે છે, જિતાસા. લઇથીવૃત્તિથી સાંભળે છે. ખપી જીવે છે.
તમે લખ્યું છે જે- “કેવલી કવળાહાર સમવસરળ રેવનાનિ મૂવૅસ્ટરનાર યુ. ઉ–ત્યાં તીર્થ શબ્દને પ્રથમ ગણધર જ અર્થ ત્યાદ્રિ | " I
જાવે; બીજે કઈ નહિ. શ્રી મલયગિરિ મહારાજે પ્ર૦–(૬) સમવસણમાં કેવલી ભગવંતને ત્રણ
બૃહ૦૯૫ની ટીકા માં એમ જ કહેલ છે. આ પ્રમાણે પ્રદક્ષિણા કરીને નમર્તાય આ પ્રમાણે કરીને બેસે છે છે, તેમાં તીર્થ શબ્દથી પ્રથમ ગણધર કહેવાય છે કેવલીયા પણ પ્રથમ ગણધરને વચનવડે નમસ્કાર ચતુર્વિધ સંઘાહિ?
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir
અંક ૨-૩]
પત્રમાં તેના
કરે, પણ તેની યુતિ કેમ નથી લખી ?' તે ચાલુ પત્રમાં આગળ ઉપર કેટફ યુ નો લખતાં ગૂંથાતર થાય, તે માટે ન લખી હતી. આવવાની છે – બીજ પ્રશ્નોની યુકિત તે તમને પહેાંચી. 'કેલી કલાકાર સિવાયના બની જ અનેક પ્રશ્નોના તમારું દિલ અસલ થયું. હવે તે યુકિત જાણવાની ઉત્તર પૂ. ઉપાધ્યાયજી યુરિયુકત જપ :. રછા છે-તે પદાધર મહારાજને હાથે અસ્થા- એ વાંચીને તે શ્રાવણના મનને આનદ ઉપર હો. મમતુપરીક્ષાના બાલાવબોધ લખાવી આપીશું એ વાત તેને થીએ : ", છે, તેથી જાણો ---
કેવલી કલાકાર કેમ કરે છે સંબંધી આ પત્ર વ્યવવાર પ્રથમ જ નથી. પત્રવ્યવહાર યુકિતએ કgવાની તમેને દછા છે—તા તે કુકચ લું છે. એટલે આ પત્ર ઉપરથી એ કુપને સહેજે પૂ ઉપાધ્યાયજી મહારાજે ‘અધ્યાત મમતપર સ’ નામે થઈ શકે છે કે આની પહેલાં એ શ્રાવકે એક અન્ય દિગમ્બરના અધ્યાત્મવાદ મુડને સમપૂછાજે ક કેટલાક પ્રશ્નોને ઉત્તર ઉપાધ્યાયજી મહારાજે નવ લ ખેલ છે, એ સુથમાં કવલી કવાદ, ૨ કરે આપ્યો હતો. તેમના અનેક પ્રશ્નો માં “કેવલી કલા- તેની અનેક યુકિતઓ જણાવેલ છે, પણુ એ સર્વ હાર કરે કે નહિ ' એ ને એક પ્રશ્ન છે અને તેના સંત ભાષા માં હોવાને કારણ પ્રશ્ન કાર ઉત્તર માં ટૂંકમાં- કવલી કવલાહાર કરે ' એ પ્રમાણે ન સમય એટલે તેનો બાલાવબોધ-સ્મથ ગૂજરજણાવેલ. એના અનુસંધાનમાં આ વખતે અન્ય ભાવાનુવાદ લખીને મોકલવામાં અાવે છે તે શ્રાવકે પ્રશ્નોના પત્રમાં એ શ્રાવેકાએ પૂછાવ્યું કે-“કેવલી કલા- સમજી શકે. હારની યુકિત કેમ નથી લખી –?' એને ઉત્તર
ઉપાધ્યાયજી મહારાજ પાસે ગદાધર મહારાજ નામે ઉપાધ્યાયજી મહારાજ આપે છે -
એક લહી રહેતા હતા. તે ઉપાય. જી મહારાજની કેવલી કવલાહાર કરે–એની યુક્તિઓ જણાવવી એ પ્રતની નકલ કરતો હતો. તેને હાથે કથાનાની વાત નથી. ટૂંકમાં એ જણાવાય નહિ. એ મત પરીક્ષા–બાલાવબેધની નકલ કરાવીને શ્રાવ લખવા જઈએ તે એક મોટો ગ્રંથ થઈ જાય. ઉપર મોકલી આપવાનું પત્રમાં જણાવેલ છે એથી કેટલીક હકીકત એવી હોય છે કે જે ટૂંકમાં પણ સર્વ જાણો–એ જણાવીને આ બાલાવબેધ વાંચબરાબર સમજી શકાય છે. જ્યારે કેટલીક હકીકતે વાથી કેવલી કલાકાર કેમ કરે ? તે સંબંધી યુકિતઓ જ એવી હોય છે – જે ટૂંકમાં લખવા જઈ વિશેષ જાણુવાની જે ઇચ્છા જાગી છે તે ઈચ્છા પૂરી થશે. ગૂંચ ઊભી થાય. એ હકીકત જ્યારે સમજને સમજા- આ ગ્રંથમાંથી અનેક યુકિતએ નવા મળશે. વવાનો હોય ત્યારે પરિપૂર્ણ–શકય હોય તે પ્રમાણે- હાલ પણ એ ગ્રંથ વિદ્યમાન છે અને તેમાં જણાવવી જોઈએ. એ જણાવતાં ગ્રંથાન્તર થઈ જાય સચેટ યુકિતએ આપેલ છે, જે વાંચતાં તર્ક સિકને એ સ્વાભાવિક છે. એ કારણે યુકિતએ ૧ ણાવી ન હતી. જરૂર આનંદ આવે એવું છે.
(ચાલુ)
' પ્રભાવિક પુરુષ :: ભાગ ત્રીજો-શ્રી મોહનલાલ દીપચંદ ચોકસી
લેખક : - શ્રીયુત ચાકસીની સર્વેને ગમી જાય તેવી કલમથી લખાયેલા બે ભાગેની જેમ આ ત્રીજો ભાગ પણ લોકપ્રિય નીવડ્યો છે. આ ત્રીજા વિભાગમાં પૂર્વધર ત્રિપુટી, સમ્રા ત્રિવેણી અને બંધુબેલડીની કથા ગૂંથવામાં આવી છે, જે વાંચતા અદ્ભૂત રસ મળે છે. શ્રદ્ધાનાં નૂર જેવી આ દરેક કથાઓ અવશ્ય વાંચવા છે. આશરે સાડાત્રણ સે પાનાના પાકા બાઈડીંગના આ ગ્રંથની કિંમત રૂા. સાડાત્રણ.
લ:—શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા-ભાવનગર
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એ ફ : માહુનાલ દીપચંદ ચાકર્સ
બાહકો .
. કયો . પછી જ્ઞાનાર્જનને
૧ - ૪ જડ કાર્ય ગણાય. આ પ્રકાર' ! : -
પડી. પંડત પદવી '' ન કરી , વારે ' અહીં આવ્યા છે
ધ્યાન રાખી પાછા છે, મેદસેડરના સ્વામીએ કે ઈને પણ અયો સાંભળી માતા-પતા અને દ વા દરને 8 !". જે ઉપજાવે એવું વાગત કર્યું. પિતાશ્રી તેમજ અન્ય
ત્યારે તેના ચહેરા ? !!
ફતે - { ૮. ને ના ચહેરા ઉપર દુષ'ન ૨ 'સારુ. . ૨હી : લબ કે નાના નજીકના જા...!! -અરે ' એ વેળા તારા મુખવિંદ પર જે ભાઃ મે ના થા
ખેળા ખુંદનાર ન. આખે મળે ; રે કઃ - છે તે ઉપરથી મનમાં મેં ગાંઠ વાળી કે આ બધું જ..!! આનંદ થાય જ, વ્યવહાર પણ છે. જે દ ર મારા પ્રત્યે જે ગાઢ રહ ધરાવે છે તે દરાથપુત્ર થાય છે, આશ્ચર્યની વાત તો એ છે કે આપને: ': ': લમણના શ્રી રામ પ્રત્યે જે ને તે તેની સાથે પક, લાંક કાઈને વિરહથો , " છે જનતાને ઝાંખી કરાવશે. રામ ના પૂર્વકાળના દુ:ખની કે પુત્રના લવ.” પર પતે , ડી પ્રસંગોની સ્મૃતિ અને સામે રમી રહી છે ત્યાં આશાએ 1. યાદ સરખી ન કરતા, કેવળ શું એક સ્વર કા પટ પર અથડાય છે અને તે એ જ કે- જ કહ્યું કે- સંસારી સંબધનું સ ન તો
જે માતુશ્રી પણ એ આનંદમાં તલ્લીન બન્યા સાધુતાના વેશ સામે રહેવા પામ્યું નથી છતાં જે હત અને આચાર્ય મહારાજ તેની પુત્ર પાસે રાનગરિયાની પાયરી પર તમે ઉભય પહે એ હા, જવાને-અમિકલ્યાણકારી એવા અપૂર્વ જ્ઞાનને એમાં અખંડ બ્રહ્મચર્યના જે છાંટણા છંટાયા છે, મેળવવાનો-આદેશ ન કર્યો હોત તો આજે હું કેવું એથી, તમારી બધ દેવાની શકિત સગેટ બની છે. જીવન જીવી રહ્યો છે, અને બંધુ! તું પણ સંસાર મનમાં તો હતું કે સમજાવીને તમે તે રાકમારા માં ચક્રના કયે પગથિયે ચડી ગયો હોત!
ભળવીશું પણ એને બદલે વિચારમંથન થઈ રહેલ જે અખા જીવનની ઝાંખી આજે આપણે
છે કે-જે તમારી પાસે છે તે એવું અપૂર્વ છે કે, રહ્યા છીએ તે જાણવા ચોગ ન ર મેળવવાને બદલે અમો જ એમાં ભળી જઈએ તે સાંપડત; તે પછી અનુભવવાની તે આશા જ કયાં ઉપદેશ શ્રવણુ કર્યો લેખે ગણાય. હતી ? વડાલજાતો, “ જનનીની જોડ સખી નહીંઅલબત વૈદિક સંસ્કૃતિમાં ઉછરેક્ષ અને વિકમળે રે' એ કવિની ઉકિત અક્ષરશ: સાચી છે. વંશની સંસ્કારથી પેલાયેલ અમારા આ માને મૂળથી માતુશ્રી તરફન એ મહાન ઉપકારને કદી પણ પરિવર્તન કરવા સારુ છેડે સમય દશે. વીસરી શકાય તેમ નથી જ. પુત્ર માટે સુરૂપ- પિતાશ્રીના એ બોલ હજુ પણ મારા કાનમાં વાન ને સુલક્ષણી વહુ શોધવાના અને એને જલદી ગુંજારવ કરી રહ્યા છે. અધ્યયને છોડીને આવતાં ગૃહસ્થાશ્રમમાં પગલા લાવવાના પ્રયાસ તે હજારો મને ઓછું દુ:ખ નથી લાગ્યું. ગુરુમહારાજે છેલ્લી માતાઓ કરે છે, પણ આપણી જનની એ, કઈ જુદો વિદાય આપી એ વેળા તેઓશ્રીના ચહેરા પર જે જ પગલી પાડી એ બાહ્ય આનંદને તિલાંજલી થઈ, એક રેખા મારી નજરે ચઢી એથી મનમાં ઘડીભર
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચાર અનગસ્થાપકુ-દાપૂર્વ
એ વિચાર પણ આવ્યો કે-હજુ પણ થ ભી જE, એ કારણે જ પસંદ કર્યો. ચૌદ વિધાની રગામી એ જ્ઞાનદાતા આચાર્ય પાસેથી રાનના પાઠ પઠું અને નિષ્ણાતને અપેક્ષારૂપી અંજન આવ્યું તેની . તે છે ત્યારે જ મંદિર તરફ રસીધાવું, પણ દૃષ્ટિ જ ફરી ગઈ! ઈજાળિક કહેનાર ઇંદ્રભૃતિ પ્રેમાળ માતાના વચનો યાદ આવ્યા, મને જોવા ને પોતે પચાસ વર્ષની જઈફ વયે બેંતાલીસ વર્ષના શ્રી મળવા માટે તેઓ આતુર થઈ રહ્યા છે અને એ વર્ધમાનને ગુરુ સ્વીકારી તેમના ચરણદિર બન્યા. કારણે તને ખાસ મેક એ વાતે એટલું જ મટાભાઇ, મારા અવ્યાને પણ મહિનાઓ પકડયું કે, જ્ઞાનપ્રાપ્તિની ગાંઠ ઢીલી થઈ ગઈ. મનને વીતી ગયા છે. માતાના નયણું ચાતક માફક આતુર મનાવ્યું કે એક વાર માતાને મળી આવી, પુનઃ જલદી થઈ! રદ્દ કરો. હવે તમે આચાર્યશ્રીને પૂછે કે કેટલું પાછા ફરીશ. ભાઈ, આખા રસ્તે વિવાર દરમીયાન, બાકી છે? મારા પ્રદેશમાં મુખ્યત્વે બે વાતે ખાસ રમણ બીજે દિને પાઠ લેતી વખતે, આર્યક્ષિતજીએ કરી રહેલી છે, માતુશ્રીના મિલાપનું ખેંચાણ અને વિનયપૂર્વક જણાવ્યું કે પૂજ્ય બજાસ્વામીજીના શબ્દો.
ગુરુદેવ! હવે દશમા પૂર્વનું કેટલું અધ્યયન બાકી વાર્તાલાપનો પ્રસંગ ઉપસ્થી સહજ સમજી શકાય રહે છે? આપ જાણો છો કે માતુશ્રીને આગ્રહ છે કે છે કે એ બ્રિાતા એવા આર્ય રક્ષિત અને ફુલગુરક્ષિત એક વેળા મંદસોર આવી જ, એ કારણે અનુજ વચ્ચે ચાલી રહ્યો છે અને એનું સ્થળ મંદસેર- બંધને તેડવા મેક; એને પણ મેં અભ્યાસ પૂર્ણ નું ઉદ્યાન છે. છેલા આપણે તેમને અવંતીમાં કરવાની લાલચથી અહીં થોભાવ્યો અને શ્રમણજોયેલા, એટલે અહીં આવવા અંગેના અકેડો સંસ્કૃતિનું પાન કરાવ્યું. હવે ઉભય બંધુઓને એક વાર સાંધી લઈ, આગળ શું બને છે તે પ્રતિ દષ્ટિ કરીએ. માતૃભૂમિએ પહેચવાની તમન્ના જાગી છે.
ફશુરક્ષિત, મોટાભાઈને તેડી જવા માટે કયો વત્સ ! વહેવાર નથી કહું તે દશ પૂર્વના એટલું જ નહીં પણ્ ભાગવતી દીક્ષા પણ અંગીકાર અને માગે તું ઘણું આગળ વધે છે પણ કરી. દ્વિજ વંશમાં જ્ઞાનપ્રાપ્તિને યોગ સહજ હોય જ્ઞાન મેળવવું અને એ સાથે એને પચાવવું પડ્યું છે એટલે એણે પણ અધ્યયનમાં સારી પ્રગતિ સાધી. જરૂરી છે, પચાવતાં શિખવું હેલ નથી. એ માટે અવકાશના સમયે ઉભય ભાતાઓ વચ્ચે તત્વવિષયક ગુરુ-શિષ્યને એકતિ સાધી અવારનવાર પ્રશ્નો વાર્તાલાપ યંતે અને વૈદિક સંસ્કૃતિ કરતાં આ શ્રમણ- ઉઠાવી ભારે મથામણું કરવાની હોય છે, નહીં તે સંસ્કૃતિ કેવી અનેખી છે અને એમાં જે સમજીને મેળવેલ જ્ઞાન કયાં તે વેદીયાડામાં પરિણમે છે અવગાહન કરવામાં આવે તે આત્મકલ્યાણ ને જન- અને સંસારમાં એની કિમત ‘ભ પણ ગણ્ય કલ્યાણમાં એ કેવી સત્વર ફળ દેનારી છે તેને તાગ નહિ? જેવી થાય છે. એ દષ્ટિએ મારે તારા પ્રશ્નો કઢાતે. ઉલયે નિશ્ચય કર્યો કે માતાને માત્ર મળવું જવાબ આપવાનું હોય તે કહેવું જોઈએ કે-તું એનો કંઈ જ અર્થ નથી. તેણીની પ્રેરઝાવડે જે હજુ ગાગરમાં સમાય તેટલે આવ્યો છે અને અમૃત લાગ્યું તેનો લાભ સૌપ્રથમ તેણીને આપો. સાગર જેટલું મેળવવાનું બાકી છે.
તે અરે ! ભલેને પિતા ચુસ્ત વેદાંતા રહ્યા, છતાં છે તે જો આ સ્થિતિ હોય તો, ગુરુદેવ, અમ ઉમયને વિદ્વાન. તેમને પણ અરિહંતના માગે આવા એમાં વિહરવાની રજા આપવા કૃપા કરે. અમારી ધીરજનો - કંઈ જ અશકય નથી વિદ્વાન સામે યુકિતપરસર અંત આવ્યું છે. રજુઆત કરાતા વાત નકામી નથી જતા. ભગવંત વત્સ ! હજુ થોડા સમય થોભી જા. તારી "શ્રી મહાવીરદેવે વય પછી સૌપ્રથમ ઉપદેશ જ્ઞાનપિપાસા જોતાં હવે એમાં નિષ્ણાત થતાં વધુ દેવા સારુ મહાસેનવન અને ઈંદ્રભૂતિ આદિ વિપ્રને વિલંબ નહીં થાય.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
= કા રા | હ વ સ =
IMAGE લેખક : શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ “ સાહિત્યચંદ્ર કારાગૃહ એટલે બંધન માં રહેવાનું ધર અથવા કપરી સ્થિતિમાં પણ એજ માન • ન ડાય જેલ. એની અંદર ગુન્હા કરનારને પૂરવામાં આવે છે. છે એ ધ્યાનમાં રાખવું જોઇએ. - જ ..ર જેલમાં એનું જીવન સર્વથા પરાવલંબી હોય છે, દરેક આવે ત્યારે તે માણસને ઓળખક, માં તેને માથે હીલચાલ બીજાના તાબે રહીને જ કરવાની હોય છે. કાળી ટોપી મૂકવામાં આવે છે, તે રચાર ચાર વાર ખાવું, પીવું, હોલવું, ચોવું વિગેરે બધું જ એને જેલનિવાસ કરનારા તો શું પણ ૬૮ ગાર જેપરવશ પણે કરવું પડે છે. એમાં ફેરફાર કરતાં માર જાત્રા કરી આવેલા માનવે અમારા જે. જે. પડે છે. એની સ્થિતિ ને પ્રિય લાગે? પણ એવી છે. લગભગ આખું આયુષ્ય ૨ જેલમાં પૂરક
પૂજ્ય આચાર્ય શ્રી ! જવાની ઉકઠા એટલી હદે બનાવવાનો નિશ્ચય કર્યો એટલે રિયર કરવાની તીવ્ર બની છે કે, પહેલાંની જેમ અભ્યાસમાં ચિત્ત ફરજ પડી. ચેટતું નથી. વારંવાર માતાના દર્શનના વિચાર આમ છતાં બાકી રહેલ રૂાન મેળવવાની આવે છે, બાકી ત્વરિત વિહાર કરી ત્યાં પહોંચી આકાંક્ષાને જરાપણ એટ નહે એ . આર્યજઈ, કામ પતાવી સત્વર પાછા ફરીશ.
રક્ષિતજી અહીંનું કાર્ય પતાવી સવાર સુર સમપ ગુવ , 'ઘડીભર શિષ્યની આગ્રહભરી માંગણી પહોંચી જવાય એ સારુ અવારનવાર વંદના. આવત? જોઇ વિચારમગ્ન બન્યા. ઉપયોગ દેતાં જ સ્વપ્નના પથિકને તેઓ શ્રીના વિદ્યાર સમાચાર પૂછન હતાં. ભાવ સાચા પડવાને વેગ જણાય. લાગ્યું કે પુન: ત્યાં તે એક સંધ્યાએ જે સમાચાર પ્રાપ્ત થયા મેળાપ સંભવિત નથી, ભાવિ બળવાન છે. એથી હદયગત કામના પર કાયમને પડદો પડી ગયે.
દેવાપ્રિય ! જો તારે આ નિશ્ચય જ હોય છે એ સાંભળતાં આવા વિદ્વાન પણ ક્ષણ ક્ષોભ મારા તરફથી એ માટે પ્રતિબંધનું કારજ નથી. પામ્યા. ભગવંત શ્રી વીરનું નિર્વાણ સાંભળી આત્મકદયાણુકારી જે જ્ઞાન મેળવ્યું છે એને લાભ જેવી સ્થિતિ શ્રી ગૌતમસ્વામીની થઇ ૯તી તેવી માતા-પિતાને ખાસ આપવા યત્નશીલ બનજે; કેમકે તેમની થઈ પડી. ભવિતવ્યતા તે બળવાન છે એ એ વડિલેના ઉપકારનો બદલો કઈક અંશે એમને જ્ઞાની વચન પર મન કેંદ્રિત કર્યું અને એટલું જ જોયા. ધર્મમાગે આણવાથી જ વળશે. શુમારતે ઘન્યા . મારી દશ પૂર્વ પૂરા કરવાની આશા ઉપર મુજબ આજ્ઞા મેળવી ઉભય શ્રમણ,
અધૂરી જ રહી ! વિચરતાં વિચરતાં, કેટલાક મહિનાઓ પછી મંદરનો આવનાર મુસાફરે જણુવ્યું હતું કે-શૂન્ય વજભાગોળે આવી પહોંચ્યા હતા. ઉદ્યાનમાં ઉતારો ઈિએ પટ્ટધર એવા શ્રી વાસેનને દક્ષિણ તરફના કર્યો હતો. એ પછી સ્વજને સમક્ષ જે ઉપદેશ વિહારની આજ્ઞા આપી પોતે રાવતગિરિ તરફ આપ્યો હતો એને લઈ, જે ભાવના વડિલોમાં વિહાર કરે. પહેાંચ્યા પછી અનશન અદિયોના અંકુરિત થઈ હતી, એ જોતાં આ શ્રમણયુગલને સમાચાર મને ચિતોડગઢ મળ્યા હતા. મને મંદસોર વિહાર વેળાના ગુરુદેવના વચને યાદ આવ્યો; અને આધ્યાને પાંચ દિવસ થયા. મારા અડીયાના પત્રમાં કોઈપણ હિસાબે માતાપિતાને બમણુધર્મના રસિયા ગુરુદેવના કાળધર્મ પામ્યાને વૃત્તાન્ત છે, ( ચાલુ );
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- મન
અંક ૨-૩ !
કીરગ્રવાસ
હતું. તપાસ કરતા જાણવા મળ્યું કે, બહાર રહી તેને ઠગવાનું સાહસ આપણે શી રીતે કરી શકશે ? મજુરી કરીએ ત્યારે માંડ માંડ ખાવાનું મળે. કેઇ એનો વિચાર પણ કાઈના મગજમાં રફતે નથી વખત મજૂરી ન મળે ત્યારે તો ભૂખે જ મરવાનું એ આશ્ચર્યની વાત છે. અમુક જાતની ક્રિયા કે ને ! તેના કરતાં તો એકાદ ગુનો કરી જેલમાં જઈએ અનુષ્ઠાન કર્યું એટલે આપો ખૂબ ધમ કર્યો એમ ત્યારે મજુરી તે કરવાની જ હોય, પણ સાથે જ માની પિતે કરેલ ગુનાનું પોતાને જ વિસ્મરણ થાય જમવાનું ખતસર મળી જાય છે, માટે જ એવા છે, એ મુખEભરેલું સાહસ નહીં તો બીજું શું ? માણસો કારગૃહમાં જવું વધારે પસંદ કરે છે અને પિતાને પોતાના હાથે જ ઠગવાને એ પ્રકાર અપૂર્વ છૂટી જતી વેળા પોતાની જગ્યા અનામત મૂકી છે અને એ આપણી આત્મવંચના અને નબળાઈ રાખવા સુચના કરતા જાય છે. એવા હમેશને માટે નહીં તો બીજું શું છે? જેલના પસંદ કરનારા માનવેનું અંત:કરણ
આ પર જે કુળમાં અને જે પરિસ્થિતિમાં જન્મ એટલું ટેવાઈ ગયેલું હોય છે કે, જેલીનિવાસ દરમિયાન
લીધે છે એ આપણી લાયકાત મુજબ મળેલ પણું ત્યાં જેલના કાનૂનને ભંગ કરી ત્યાં તેઓ
કારાગૃહવાસ જ છે એમ નથી લાગતું? એ કારાજેલની સજા ભોગવે છે. મતલબ કે, ગુનો કરવાનું
ગૃહમાં આપણે અહેપ જેવી છૂટછાટ ભોગવીએ છીએ, તેને મન થઈ જ જાય છે. જરા જેવો પણ પ્રસંગ
એવી છૂટછાટોમાં પણ પેલા જેલભૂખ્યા ગુનેગારની મળી જાય છે ત્યારે એ ગુનો કર્યો જ જાય છે. અને
પેઠે વારંવાર ગુનાઓ કરીએ અને તે ગુનાઓની એવી પડેલી ટેવ એની પાછળ અનંત ભ સુધી એની
જેલની જ સજા ભોગવ્યા કરીએ અને છતાં ડાહ્યા
૨ પાછળ ચેકીને જ રહે છે. અકસ્માત્ કોઈ સંત
સાહુકાર થઈએ એ નર્યો દંભ નહીં તે બીજું શું મહામાન ચોગ મળી જાય અને એમને ઉપદેશ
હોઈ શકે ? એ જેલની અંતર્ગત સજા આપણે એના મન સાથે ઓતપ્રોત થઈ જાય તે માટુ ભોગવી જ રહ્યા છીએ એ વસ્તુ સ્પષ્ટ છે. આ ભાગ્ય ! પણ એ ટેવ છૂટવી લગભગ અશકય પ્રાય જન્મમાં કેદને અપરાધ કરીએ ત્યારે તેનો તરત જ જણાય છે. હવે આપણી પોતાની સ્થિતિની સર- અ
બદલે મળી રહે એવી સજાએ તો હરહંમેશ
ય ર ખામણી એની સાથે જ કરી જોઈએ.
આપણે ભોગવવી પડે છે. અને આમ છતાં આ આપણે બધાઓએ કાયદાઓને અભ્યાસ કર્યો જન્મના મળેલા કારાગૃહવાસમાં રહ્યા છતાં પણ ન હોય છતાં અમુક જાતના ગુનાઓ સજાને પાત્ર ગુનાઓ વધતા જ રહે અને નિત્ય નવી સાઓ છે અને આપણે તેવા ગુના કરશે તે આ ૫ણને ભગવ્યા જ કરીએ એ આપણી નાદાની કેવી કેટીની ? સજા થશે એવું તે આપણે સમજીએ છીએ, એમ કોઈ ગુનો કરનારને જ્યારે સરકાર જેલમાં સજ છતાં મોટા સાહકાર તરીકે ગાજનારાઓને સજા થએલી ભોગવવા મળે છે ત્યારે તેને હતુ તે ગુનેગારને આપણે જોઈએ છીએ. શું એ ગુને કરતા આ પશે સધારવાનો હોય છે. આ અપરાધ કરીએ ત્યારે ડાઈશું એવું એ જાણતા ન હતા? વારંવાર એમ આવી સજા મળે છે, ત્યારે એ ગુને આપણે બને છે કે, મોટા ધર્મ કહેવડાવનારા સજજન પણ કરવું નહીં જોઇએ એ વિચાર ગુનેગારે કરવાને અનેક જાતની સ્વાર્થની લાલચમાં સપડાઈ ગુનાઓ હોય છે. અને આગામી જીવન સુધારી લેવાની તક કર્યો જ જાય છે. આપણે ગુન કરતા સપડાઈ નહીં ઝડપી લેવી જોઈએ. એમ થતું હોય તો કાળા ટપીજઈએ એવી સાવચેતી જરૂર રાખે છે. રાજકર્તાઓ વાળા કેદીઓ નજરે ન જ પડે, પણ એમ થતું નથી. કદાચિત સન , નહી ફરમાવે, તેમના સકંજામાંથી સજા ભોગવતા છતાં મનુષ્ય ઘણા કાળથી ટેવાઈ કદાચ થી જઈએ તે પણ સર્વોપરી જે કમરાજા ગએલ હેવાથી અપરાધ કર્યા જ કરે છે. અનિને
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાર
અડવાથી દાઝી જેવાય, બળતરા થાય એ અનુભવ કઈ જાતનું કારણ નથી, માટે જેલના નિયમાનથતાં એક બાળક પણ અગ્નિથી દૂર રહે છે. પણ સાર જ આપણે આપણી સ્થિતિમાં સુધારો કે આ શરીરથી અને ઉમર માં વધેલે અજ્ઞાની બાલજીવ અનુકૂળતા કરી લેવી જોઈએ. તેમજ અ.જા જન્મ એ પ્રત્યક્ષ મેળવેલ અનુભવનો લાભ લઈ પિતાને કહે કે જેલખાનું કહો વધારે સુખ-સગવડવાળું સુધારો નથી એ કેટલી શરમજનક ઘટના છે. મેળવવા માટે પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. કેદને જેલના
નિયમે સખતાઇથી પાળવા પડે છે, કાં જે કદી કેાઈ મનુષ્ય ખૂન કરે છે અને સરકાર એને
એ નિયમો બરાબર પાળે છે અને અધિકારીને સંતોષ ફાંસીએ ચડાવે છે, પણ જે માણસ દસ વીસ ખૂન
આપે છે તેને તેની સજામાં રાત પદ મળે છે. કરી રહ્યા બાદ ૫કડાય તેને સરકારના હાથમાં
ત્યારે આપણે પણ પ્રાપ્ત પરિસ્થિતિને અનુરૂપ વર્તન અધિકાર હોવા છતાં કેટલીવાર ફાંસી આપી શકે છે?
કરી શાંતિ રાખી વધુ સારું વર્તન રાખી રકાસ પાસના સરકાર પણ મનુષ્યની જ બનેલ છે અને એકથી
મનુષ્યોને અને જીવોને સમાધાન આપીએ તે વધુ વાર એક જ માણસને બીજીવાર ફાંસી આપવી
આપણા ઘાતી કર્મોનું પરિગુડમ કદ મોળું કરી એ મનુષ્યની શક્તિની બહાર છે. જેટલો નાનો
શકીએ એમાં શંકા નથી. અનુક્રમે ને ઉત્પન્ન મટે ગુને તેટલી જ નાની મોટી સજા હોય એ
કરવાની જેમ આપણામાં શક્તિ છે તેમ તેને નાશ કુદરતી નિયમ છે. ત્યારે એક ખૂન કરનારને એક
કરવાની પણ આ પશુ માં શક્તિ છે એ ભૂલવું વખત કીસી અપાય છે ત્યારે દસ ખૂન કરનારને પણું એક જ વાર ફાંસી અપાય એ નિયમ શી રીતે થાય ,
ઘાસનો એક પર્વત કે ટેકરી જેને મોટો ઢગલે સુસંગત હોઈ શકે? જે કાર્ય મનુષ્ય ને કરી શકે છે કે કપાસના-મોટો જથ્થો એકત્રિત કરેલ છે તે કાર્ય કદરત જરૂર કરે છે જ. જે કાર્ય એક અને તેમાં અગ્નિને એક જ કા નાંખવામાં જન્મમાં થવું શક્ય ન બને તે કાર્ય અન્યોન્ય આવે છે તે ઢગલાને નાશ થતાં કેટલી વાર લાગે? જન્મોમાં થયા વગર રહેવાનું નથી જ. મતલબ કે,
પણ એ કશું આપણને મળ દએ, એટલી ગુનાની સાથે સજા સંલગ્ન હોય છે જ. પિતાની
મુખ્ય શરત છે. એ અગ્નિકશુ ફક્ત સંયમ અને તપ મેળે જ ગુનાનો એકરાર અને સારો પશ્ચાત્તાપ અને
સિવાય બીજે ક્યાંથી મળે એ સંભવ નથી. સંયમ ફરી એ ગુનો ન થાય તેવી તાલાવેલી હોય તે જ
ફત વેશ-પરિવર્તનથી જ આવે છે . વા કાંઈ નિયમ સાનું સ્વરૂપ સૌમ્ય થવાનો સંભવ છે. અને એમ
નથી. સંયમ એ અનેક પરિસ્થિતિઓમાં પણ શક્ય થતું નથી ત્યાં સુધી ગુનાઓ અને સનઓની
હોય છે. વેશ અને તેને અનુરૂપ આચરણ એ રાજપરંપરા શકય નથી. આ
ભાગ છે. સાથે એ ધ્યાનમાં રાખવું જેટએ કે, વેશઆપણને પ્રાપ્ત થએલું શરીર, આ દેશ, એ પરિવર્તનથી સંયમ આવી જ જાય એ કાઈ) ગામ, એ કુળ, એ ધર્મ, એ સામગ્રી એ બધું નિયમ નથી. કારણ સંયમ એ માત્મા સાથે આપશે કરેલી કમની કમાણીનું જ ફળ છે. એ 'નિગઠિત એવા ભાવમન અને બુદ્ધિને વિષય છે. એ એક જાતનું પાંજરું' કે જેલ છે. એ કારાગૃહ આપો બાહ્ય રૂપ કે બાહ્ય આચરણ સાથે સીધો સંબંધ જ આપણુ કમમાંથી નિપજાવેલું છે. એમાં ધરાવતું નથી. એટલા ઉપરથી જ એ અનંત કમોને મળેલી અનુકૂલતા આપણી' જ કમાઈમાંથી મળેલી બાળવાને અમિક કેટલે દુ"પ્રાપ્ય છે એ જોવામાં છે. તેમ પ્રતિકૂળતા પણ આપણે વહોરી લીધેલી છે. આવશે, એ કર્મોને બાળવાને અગ્નિકશું આપણને એના માટે કોઈની સામે રોષ કરવાનું આપણી પાસે પ્રાપ્ત થાય એ જ અભ્યર્થના !
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જિનદર્શનની–તૃષા
- વધારે ઉલમા કવણ કહે છે. આ જ કે તને
ડો. ભગવાનદાસ મનઃસુખભાઈ મહેતા 5. , T. S. ‘રમણીય રમણીથી યુક્ત એવા તરુણને જેવી બ્રહ્મજ્ઞાન-સાચું તવસાન થયું નથી ! ‘કથા સુણ. દિવ્ય સંગીત સાંભળવાની ઇચ્છા-શુભૂવા હોય, તેવી સુણી ફૂડ્યા કાન, તોય ન આવ્યું બહ્મજ્ઞાન !' કારણ તવ સંબંધી શુશ્રવા ખરા શુને હેય. જેવા ઉ૯લાસ કે તેણે અંતરાત્માથી-અંતરશ્રવણેન્દ્રિયથી ઉગરૂપ થી તે ભેગી દિવ્ય સંગીતનું શ્રવણ ઇચ્છે છે. તેવા ભાવોદિયથી શ્રવણ કર્યું નથી; સાચી શુભૂલા બે કે તેથી વધારે ઉલ્લાસથી આ ગી દિવ્ય તત્ત્વ વિના માત્ર લોકિક રીતિએ દેખાવ પૂરતું જ સાંભળ્યું અ તનું આ વર્ષે દિચ દ્વારા પાન કરવા ઇચ્છે છે. તે છે, અને અમે “છ જી' કયો કર્યું છે. આવું બધતરુણું પુણ્ય જેમ ચિત્રવત્ સ્થિર થઇને સાંભળવા જળપ્રવાહની સરવાણી સમાન શુશ્રષા વિનાનું ચાહે છે, તેમ જ શ્રવણ પંપાસ જોગીજન સ્થિર થવણ સરવાણી વિના || બરડ ભૂમિમાં સૂવે છેદવે તમય પણે તત્વાર્તા સાંભળવાની સહજ ઈચ્છા-ઉલટ જેમ થે છે, માટે છે. ખરું !પૂર્વક શ્રવણ ધરાવે છે, અને તે સહજ શ્રવ છો તેવા તેવા ત્યારે થાય કે જ્યારે મન રીઝ-પ્રસન્નતા પામે, તન સ્વાભાવિક અંતર૬-પરારા વ્યકત કરે છે, અને આ ઉલસે-શરીરમાં રોમાંચ રૂંવાડા ઊભા થાય. એવી પરમ અમૃત જેવા તત્વવાર્તાના શ્રવણમાં આ મુમુક્ષુ થવા વિના જે ગુણકથા સાંભળવામાં આવે તે શ્રેણીને જેટલે આનંદ રાવે છે, તેને અનંતમાં બહેર આગળ સંગીત કરવા બરાબર છે ! ભેંસ ભાગ પણ તે ભવાભિનંદી ભેગીને દિત્ય સંગીત આગળ ભાગવત છે ! અંગ્રેજીમાં કહેવત પ્રમારો ડુક્કર સાંભળવામાં આવતા નથી.
પાસે ખેતીને ચારે નાખવા બરાબર છે. Casting શુશ્રુષા વિનાનું શ્રવણ વ્યર્થ
pearls before swine ! આવું શુશ્રુષા વિનાનું - આવી અંતરંગ ઉત્કટ દ-છા વિનાનું કાન્દ્રિય
શ્રવણુ કાલે સુલભ હે, પણું સાચી શુશ્રુષા તો દુર્લભ દ્વારા જે શ્રવણ તે નામમાત્ર શ્રવણ છે, એક કાને સાંભળી બીજેથી કાઢી નાંખવા બરાબર છે. એમ
મન રીઝે તન ઉલસેજી, રીઝે ખૂઝે એક તાન; તે આ જીવે અનંતવાર કથા-વાતો સાંભળી છે, ને
એ દછા વિણ ગુણથાજી, બહેરા ઓગળ ગાન.”
– ગદસિઝાય સાંભળી સાંભળીને તેના કાન પણ ફૂટી ગયા છે, તો
હું છું કેશુ? કયાંથી વળી હું થશે છું? * "कान्तकान्तासमेतस्य दिव्यगेयश्रुतौ यथा ।
ખરા કયા સ્વરૂપે અહો ! હું રહ્યો છું ? - ચૂનો મવતિ શુભૂવા તૈયાચો તમાચા ”
મને બાંધતા આ સંબંધે બધા શા? –શ્રી હરિભદ્રાચાર્યજીકૃત યોગદષ્ટિસમુચય . ૫ર
મહા સુ સુ વા તત્વ એવા પિપા સા, “તરુણ સુખી સ્ત્રી પરિવજી, જિમ ચાહે સુરગીત;
અહીં બેધ પાણીની સિરા સમાણી, તિમ સાંભળવા તત્ત્વને જી, એ દૃષ્ટિ સુવિનીત... . ખરી. શુશ્રુષા • તત્ત્વની આ વખાણી;
" મનમોહન જિનજીમીઠી તારી વાણુ.” વિના શુશ્ર ષ સાંભળ્યું સૌ વૃથા જ,
–શ્રી યશોવિજયજીકૃત યોગદષ્ટિ સજઝાય અસિરા ભૂમ કૂપ ખેઘો યથા જ. “સુખી કાંત કાંતા યુત કે યુવાન,
વાગખ્રિકાશકાવ્ય (સ્વરચિત) - ચહે સૂવા જેમ ગંધર્વ ગાન; વયમ તાપ સિરાતુલ્યા હતા મતા ! અહીં શુશ્રવા તત્ત્વની તેમ ધારે,
સમાવેડા : શ્રુતં ચર્યમસરીનવૂપ ” પિપાસુ ચહે પાણીને જે પ્રકારે.”
- શ્રી યોગદટિસમુચય, . ૫૩ –યોગદષ્ટિકળશકાવ્ય
(ચાલુ) ( ૯ )પ્ત
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સંસ્કારી ગ્રહપતિ
શ્રી સિદ્ધક્ષેત્ર જૈન બાલાશ્રમ– ઉત્પન્ન કરે
રિટાના ક્ષેત્રમાં પાલીતાણા ખાતેના શ્રી સિદ્ધક્ષેત્ર જૈન બાલાશ્રમનું સામાન્ય રીતે આવી સ્થાન ઘણું જ આગળ પડતું છે. સંસ્થાએ પોતાની કારકીર્દીના પચા . જ યં તિ એ ઉજવાય છે વર્ષ પૂરા કર્યો તેને અનુલક્ષીને ગત ડીસેમ્બર ૨૫-૨૬-૨૭ ના રોજ તેને ત્યારે સંસ્થાએ કેટલી સવ–મહે ઉલ્લાસમય વાતાવરણુ વચ્ચે ઉજવાસે હતા. ર : મદદ મેળવી, કેટલે અભ્યાસ
પ્રસંગે મુંબઈ, અમદાવાદ, પુના તેમ જ સૌરાષ્ટ્રના ઘણુ સ્થળ: કરાવ્યું તેનું માપ કાઢી
નામાંકિત અને પ્રતિષ્ઠિત ગૃહસ્થોએ હાજરી આપી સુવર્ણ-મહેસવ: વાત કરીએ છીએ પણ
પ્રસંગને સુગંધિત કર્યો હતો. સંસ્થામાં શિક્ષણ લીધેલા પાસ્ટ ટુડન્ટ આ માપ કાઢવાની રીત પણ સારા પ્રમાણમાં હાજરી આપી હતી એટલું જ નહિ પરંતુ તાના બેટી છે. દાન દેવું કે દાન કર્તવ્યને અદા કરવાની ફરજ સમજી રૂ. ૩૦ ૦ ૦ ૧) સીશ હું નર જેડી મેળવવું તે જૈન સમાજમાં
સારી ૨કમ સંસ્થાના કુંડમાં આપી દેતી, સરસ અને સરલ વસ્તુ છે.
આ સમારંભ માટે સંસ્થાના મકાનમાં વિશાળ સમી યા’ . વિદ્યાથીઓમાં સંસ્કાર કેવી
કરવામાં આવ્યા હતા અને ત્રણે દિવસ વિવિધ કાર્યક્રમ સુંદર રીતે જાતના પડે છે, સાચા
પાર પાડવામાં આવ્યા હતા. ખાસ કરીને નીચેના ગૃડાની હાજરી નજરે નાગરિક કેટલા બને છે તે
તરી આવતી હતી. મુંબઈના એકઝીઝ કોર્ટના ન્યાયમૂર્તિ શ્રી પ્રસન્નમૂનું જોઈ તેનું માપ કાઢતાં
સુરચંદ બદામી, કચ્છ-સૌરાષ્ટ્રના ડીવીઝનલ ઓફિસર ગુણો - શેઠ, કાળુશીખીએ તે તે સાચું માપ
મહાન ઉદ્યોગપતિ શ્રી કસ્તૂરભાઈ લાલભાઈ રોડ, મુંબઈ સરકારને એડવે! ગણી શકાય.
જનરલ શ્રી એમ. પી. અમીન, રોલિસિટર શ્રી નનુભાઈ દેસાઈ, સૌરાષ્ટ્ર આવી સંસ્થા ચલા- ગ્રામપંચાયતના ઉપપ્રમુખ શ્રી ન્યાલચંદભાઈ, નીતા ઉદ્યોગપતિ કી વવામાં ખરી મુશ્કેલી સારા હીરાલાલ અમૃતલાલ શેઠ, શ્રી વાડીલાલ ચત્રભુજ ગાંધી, મુબેદના ભૂગૃહપતિ મેળવવા અંગેની પૂર્વ મેયર ગણપતિશંકર દેસાઈ, પુના ઇલેકટ્રીસીટીના મેનેજર શ્રી વિના એક છે. આ કામ ધારવા પ્રમાણે
કુંવરજી શાહ, શ્રી હરખચંદ વીરચંદ ગાંધી, શ્રી મોહનલાલ તારાચંદ સહેલું નથી. સંસ્થામાં શાહ, શ્રી મોહનલાલ દીપચંદ ચોકસી, બાલાશ્રમના સેક્રેટરી શ્રી હીરાલ અભ્યાસ કરાવ્યા એટલે હાલચંદ દલાલ, શ્રી ચીનુભાઈ લાલભાઈ શેઠ, શ્રી અમરચંદ કુંવર પતી જતું નથી. સંસ્થામાં
શાહ વિગેરે સંસ્થાના કાર્યાધિકારીઓ તેમ જ આ. શ્રી વિજયસમુદ્રજી અભ્યાસ કરી સામાયિક,
આદિ મુનિગણની ઉપસ્થિતિ સારી હતી. પ્રતિક્રમણ કરનારા વિલાયત
શ્રી ચત્રભુજ ગાંધી બટ અનાવરણ વિધિ કે પરદેશમાં જઈને સંસ્કા
તા. ૨૫ મીન રેજ સવારમાં શ્રી હીરાલાલ હાલચંદ દુર છે ને ત્યાગ કરી માંસાહારી
બાલાશ્રમના પચાશ વર્ષની પ્રગતિ હેવાલ રજૂ કરી, . સંસ્થાના પ્રાષ્ટ્રબનતા વાર લગાડતા નથી.
સમા શ્રી ચત્રભુજ મોતીલાલ ગાંધીના બસ્ટની અનાવરણ વિધિ કરવા સારા અને સાચા સંસ્કાર માટે પ્રમુખ શ્રી પ્રસન્નમુખ સુરચંદભાઈ બદામીને વિજ્ઞપ્તિ કરી હતી. માબાપ અથવા તે સંસ્થા | બાદ શ્રી ફુલચંદભાઈ શામજીએ શુભેચ્છાના સંદેશાઓ વાંચ્યાબાદ આ પાડી શકે. પૈસા મેળવવા પ્રસંગને અનુલક્ષી વિવિધ વક્તાઓએ પ્રવચન કરતાં શ્રી ચત્રભુજ કાકાની એ જેટલું સહેલું કાર્ય છે અમૂલ્ય સેવાઓને અંજલિ આપી હતી. પ્રમુખશ્રીએ બસ્ટની અનાવરણુ વિધિ તેટલું સારા ગૃહપતિ મેળ- કરવા બાદ શ્રી વાડીલાલ ચત્રભુજ ગાંધીએ સર્વને આભાર માન્યો હતે. વવા તે સહેલું કાર્ય નથી.' - તા. ૨૫ મીના બપરના અઢી વાગે જુદા જુદા પંચાશી રાષ્ટ્રની શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈ વિવિધ કલા-સામગ્રીઓનું આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રદર્શનનું ઉદ્દઘાટન શ્રી એમ. પી. [પ્રવચનમાંથી)
અમીનને શુભ હસ્તે કરાવવામાં આવેલ.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પાલીતાણા : સુવષ્ણુ મહાત્સવ
૨૧. કુંવરજી મૂળચંદ વ્યાયામશાળા
તા. ૨૫ મીના બારના ત્રણ કલાક કચ્છ તેમ જ સૌરાષ્ટ્રના ઢવીના ભિ એ યુગૅન્ડ સાકભાઈ ના પ્રમુખપણા નીચે
સ્વ. કુંવરજી મૂળચંદ વ્યાયામશાળા ઉદ્ઘાટન સમારંભ શરૂ થાકી હીમાય ાવદ દવે ભાવનગનિવાસી શ્ય, શ્રી કુંવર સ્ટ નાદની ઔષાપિતા તેમ જ પ્રમાણિકતિને કવિ ગોપી હતી. તેમના શુભ નામ સાથે સોમને આધિન પ્રનું નામ બેંકાય કે તે પારેખ ચિહ્ન છે. શ્રી વાડીલાલ ચત્રભુજ ગાંધી, શ્રી પ્રાણજીવનદાસ ૬. ગાંધી, શ્રી જી.સાલ દાભાઈ, શ્રી નાન ઝુડાભાઇ, શ્રી દાદથી. ગાંધી નિર્ભે માની ધ્યેયનિષ્ઠાને માનભરી અંજલિ આપી હતી. બાદ સ્વ.ના સુપુત્ર શ્રી વિનાયક કુંવચ્છ શાર્ટ વૉ આભાર ન કર્યો હતો. શ્રો ગુન્ડ એ કપટન કર્યાં બાદ તાળાની રાજી કરતાં રૂા. ૫૧)માં અમદાવાદનિવાસી શેડ જલાલ શમના દે શને સ્થાને ભેટ યો
અપેારના પૂઘ્ન તેમજ રાત્રિના વ્યાયામના પ્રયોગો રાખવામાં આવેલ. તા.૨૬ મીના સવારના જૈન સમાજના જાણીતા આગેવાન શ્રીયુત કસ્તૂરભાઈ લામાના પ્રમુખપણા નીચે મુજ-માંદા સમાગ શરૂ કરવામાં આવતાં વિવિધ રાત્રેચ્છાના દેયાએ વિષવામાં આવેશ, બાદ શ્રી. ભાદભાઇ નીનદાસ ઝવેરીએ 'સ્થાની પચાશ વર્ષની કાર્યવાહી રજૂ કા આજે સંસ્થા કયા પગથિયે છે તેનું દિગ્દર્શન રાજુ હતુ. ભાવિધ યતાને સ્પાની દવા કાર્યવાહી અભિનંદન આપતા પ્રચના કર્યા હતા. બાદ પ્રમુખશ્રી કનુભાઇ શકે હૃદયક્રમ સક્ષપ્ત નાં ચોટ કાવ્ય રજુ કરેલ. ભાદ ખાડિય તાં સ્પાના સ્ટાફને ચેમ્પ પારિતોષિક આપવામાં આવેલ.
બપોરના પૂઘ્ન ભણાઇ હતી અને રાત્રિના “સેનાના થાળ' નામક નાટિકા ભજવવામાં આવી હતી.
"
તા. ૨૭મીના તી ધમની સમલ યાત્રા યોજવામાં આવેલ જેને મહેમાતાએ તેમજ બાલાશ્રમના વિદ્યાર્થીઓએ સારી સંખ્યામાં લાભ થયો હતો. બારની શ્રી રાજિય જૈન ગુરુકુળના મિ વિદ્યામંદિરના હોલમાં શેઠશ્રી હીરાલાલ અમૃતલાલ શાહના પ્રમુખપણા નીચે સુવર્ણ મહોત્સવ પ્રસંગે પધારેલા મહેમાન...માત્રિત ગૃહસ્થા તેમજ સંસ્થાના કાર્યકરોને માન-સમારવા ખાવામાં શ્યો હતો.
For Private And Personal Use Only
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રમાણિકતાના ગુણ કળવા
સ્વ. શ્રી કુંવરજી મૂળ ચંદના જીવનમાંથી ઘણું શિખવાનું છે. તેમના જીવનના ઉત્તમ ગુણ્ણાનુ અનુકરણ કરીઓ તે
મેળાવડાનું
78 આવા
સાર્થક ગણાય
સ્વ, કુંવરજીયાઇ પ્રમા બ્રિક હતા તે ચર હકીકત છે. આજે તા. અધિકારી. પૈસા ન ખાય તો પ્રમાણિક ગણાય, દયાવાળા પૈસા લઇને ભળતી છીછ જ દવા ન આપે તે પ્રમા કિ ગણાય. ઇન્કમટેક્ષમાં સરકારી કરની ચેરી ન કરીએ તેા પ્રમાણિક ગણાય. આજે તા છેતરપીંડી કર્યા વિના ધંધા ચલાવી શકે તે પ્રમાણિક ગણાય છે, સ્વ. કુવરજીભાઇની પ્રમાણિકતા આવા પ્રકારની ન હતી.
સ્વ. કુ ́વજી ભાઈને વ્યાયામ પ્રત્યે પૂર્ણ રસ હતો. આપણા યુવાને તાલીમબદ્ધ વ્યાયામ શીખે તેમ તેઓ ઇચ્છતા હતા. આજે તેમની અભિલાષા મૂર્ત સ્વરૂપ લે છે અને તેની સાથે તેઓશ્રીનું નામ જાય છે. તે ખરેખર સુભગ ચિહ્ન છે. સ્વાસ્થ્ય અને શક્તિ દરેકને માટે ભાવ૫ કીય છે. સવ યુવાને આના લાભ લેશે તેમ ઇચ્છું છું. -શ્રી ગેન લાલભાઈ રોક
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાષણશ્રેણિ
તપશ્ચર્યા પૂર્વક ચોસઠ પહેરી પૌષધ થયા હતા. એકંદરે આ વ ચતુર્માસ બિરાજમાન પરમપૂજ્ય રાતા રહી હતી.
મુનિશ્રી ભાસ્કરવિજયજીને તપશ્ચર્યામાં સારી રીતે
- મુનિરાજશ્રી ચંદ્રકાંતસાગરજી મહારાજ તેમજ પ્રસિદ્ધ વક્તા મુનિરાજશ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી મહારાજશ્રીની અફાઈ મહે : : નિશ્રામાં આરાધન સારી રીતે થઈ હતી. મુનિરાજશ્રી તરનાક અને સધવાળવા-મદ્રય ચંદ્રપ્રભસાગરજી મહારાજશ્રીના વ્યાખ્યાનોમાં જન
અત્રેના મોટા જિનાલયમાં સ્વ. વેરા હડીચંદ મેદની સારી રહેતી હતી, તેથી તેમના જાહેર ભાષણ ગોઠવવાની ગોજના થઈ હતી. તેઓશ્રીએ અને
ઝવેરભાઈના ધર્મપત્ની ગં. સ્વ. હેમકુંવર બહેન વિશાળ ટાઉન હોલમાં દરેક રવિવારના સવારના
તરફ થી કા. શુક્ર છના રોજ અઢાઈ મહા-સવ શરૂ
કરવામાં આવ્યો હતો. રંગમંડપમાં પરમ પવિત્ર સાડાનવથી સાડાદશ સુધી સુખની ખાણ, આજ અને
શ્રી શત્રુંજય તીર્થની સુંદર રચના કરવામાં આવી હતી, આવતી કાલ, ગઈ કાલ અને આજ, આમદન વિગેરે
શુદિ છઠ્ઠ ગુસ્વારના રોજ પ્રાતઃકાળે રચનામાં વિ પર સુંદર અને સચોટ પ્રવચનો આપ્યા હતા,
પ્રતિમાજીઓને બિરાજમાન કરવામાં આવેલ કા. શુદ 11 જેને દુજારે નર-નારીઓએ લાભ લીધો હતો. અત્રેની થીઓસેફિક લેજમાં અધ્યાત્મ ભૂમિકા તેમ જ
ના રોજ વિવિવિધાનપૂર્વક વિશાળ સમુદાય વચ્ચે
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર ભણાવવામાં આવેલ. અઠ્ઠાઈ મહેત્સવના ભ્રાતૃભાવ પર પણ સુંદર પ્રવચન આપી જૈનેતરના
દરેક દિવસમાં સ્નેહી-સંબંધી તેમ જ આપ્તજનોને દિલ જીતી લીધા હતા. મહિલા કોલેજમાં પણ સ્ત્રી
જમણવાર જવામાં આવ્યો હતો. પ્રતિદિન પૂજાઉપયોગી પ્રવચન ગોઠવવામાં આવેલ.
ભાવના તેમ જ આંગી રચાવવામાં આવતી હતી. અનુમોદનીય તપશ્ચર્યા
એકંદર રીતે આ ધર્મ–મહોત્સવ સફળ રીતે પૂર્ણ
થયો હતો. આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયક્તિ સુરીશ્વરજીના પ્રશિષ્ય મુનિરાજશ્રી ભાસ્કરવિજયજી મહારાજ આ અત્રેના પ્રતિષ્ઠિત ગૃહસ્થ, મુંબઈના જાણીતા વર્ષ દાદાસાહેબ ઉપાશ્રયમાં ચાતુર્માસ બિરાજમાન ઉદ્યોગપતિ તેમજ આ પણ સભાના માનવંતા પેટ્રની હતા. તેઓશ્રીએ નવ ઉપવાસ, સિદ્ધિત પના છત્રીશ શેઠશ્રી હીરાલાલ અમૃતલાલ તરફથી તેમના શ્રેયાર્થે ઉપવાસ, પછી અષ્ટાપદજીના ચોવીશ ઉપવાસ, છઠ્ઠ, તેમજ વડીલજનોના કલ્યાણાર્થે માગશર શુદિ ૩ ને અઠ્ઠમ વિગેરે મળી કુલ નેવું ઉપવાસ કર્યા હતા બુધવારથી મેટા જિનાલયમાં બીજો અઠ્ઠાઈ મહેસવ અને ૩૦ પારણાના દિવસેમાં પણ આયંબિલ તથા શરૂ થયા હતા. આ શુભ પ્રસંગે શ્રી સિદ્ધાચલજીની એકાસણુ-બેસણુ વિગેરે તપ કરેલ. તેઓશ્રીની આ ભવ્ય રચના કરવામાં આવેલ તેમ જ જિનાલયને અનુમોદનીય તપશ્ચર્યા નિમિતે પ્લેટ સોસાયટી રંગબેરંગી ઇલેકટ્રીક રોશનીથી દેદીપ્યમાન કરવામાં તરફથી દાદાસાહેબ જિનાલયમાં અઠ્ઠાઈ મહેસવ વેજ- આવેલ. ત્રીજના દિવસે પ્રતિમાઓને બિરાજમાન વામાં આવ્યા હતા, જેમાં પ્રતિદિન નવીન પૂજા કરવામાં આવેક્ષ, માગશર સુદ ૯ ને મંગળવારના રેજે ભણાવાતી તેમજ આંગી ભાવના થતી હતી. પર્યુષણા: સવારના રથયાત્રાનો ભવ્ય વધેડો તેમના મકાનેથી પર્વમાં આરાધના સારી થઈ હતી અને અઠ્ઠાઈની ચહ્યો હતો જે શહેરના મુખ્ય મુખ્ય માર્ગો પરથી
( ૩૨)રે,
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
વગર
ના
www.kobatirth.org
પર ખ્ય પેપર પૂત્વી
રાહી
તેમનો ના માના, કાર ઇશા ચિલિ ખાતે જાહેર સસલાની વાર જ કે સૂકા ચ સાંકડાં જ. બી વી કાચની બંને પ તે હાથમાં સુધી બુ કે તે ગ૪ ૮ માટે હું હવે ભારત ૧૧ ના સીન ભાવનાને ન મળ્યું છે. તેનું આ ન અડધા મફ થાય તો .
રા
વિશ્વ ની નિાં મુનિશ્રી નીતિવિશ્વના દેશને યુનિરાજશ્રી કૈલાસ નિર્ભય કરી નવા આપવામાં આવી હતી. તે જ પણ નિધિવનયુક્ત શાંતિસ્નાત્ર પવામાં આવ્યું હતુ, જેના હસ્તા બાવાએ
તું
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાદ પંડિત ક! એ પાસે ની ન માન્ય અને સૌના મા બાલ થાય તે રાચક શૈલીનાં જ આ કાર તલાબ મોહનલાલે પણ પોતાની સોન્ગ હાલમાં તીથ સ્થાનોની પવિત્રતા અને જાડા ધી વન વી જિલ્લાંમાં એકવાર મોના પગ સમય માર રાવે તેમ મેં સન્ધિારના શજ શૈશ્રી શિખરની કામા કાના નુર કર્યો હતો. ભાદ વી ટોપની નાતિ, વતની શ્રી સપ, યંત્રની આ માસના મજાક તાન કે વક્તવ્ય કાપડ બજાર તેમજ સ્નેહી-સ’બધીઓને પ્રીતિબેાજન રજૂ કરતાં કહેલ દ-યાત્રાના દીના જે જે લાઇઆપવામાં આ દેશોના ગાન પૂર્વ તો સાર આપેલ છે તેને અાભાર ત છે હું અને ગે છે. ત્યાં આવ્યું આઈ મોસમ સફળ રીતે પાર પક્ષી છે.
કરું છું પદ શ્રી જાસુસાન થાય શાકે જણાવ્યું ૩-બાની - યુગમાં પહેલની માફક સાંતિથી યાત્રા અને રાત નથી, છતાં પતુ આપણે ભગવાનને બેટી આવ્યા તેમ નહીં પણ ભવાનને લાગે કે મને માગ ખરો મત નોટી ગળે, એવો મસ્થિરતાપૂર્વક યાત્રા કરવી જોઇએ. તીર્થોની મહત્તા સબંધી મારી પહેલાના વક્તાએ વિવેચન કરી લીધુ છે તેથી તે સબંધી વિશેષ કઈ કહેવાનું રહેતુ નથી.
સંકાર-સમાર ભ
બાદ અ ાલક મંડળ સબંધી માિિત આપતાં શ્રી બાલુભાઇ, જણાવેલ કે બે વર્ષ થી અભ્યાસક
માગશર વદ ૬ને રવિવારના અપેારના સાડ ત્રણ કલાકે આપણી સભાના હાલમાં શ્રી શામજીભાઇ હેમચ’દ દેસાઇના પ્રમુખપણા નીચે અભ્યાસક મ`ડળના આગેવાન કાર તેમજ આપણી સભાના એનરરી સેક્રેટરી શ્રી દાદ જીવણલાલ શાહ તેમજ શ્રી મેહનલાલ મેઘજીભાઇ તરફથી તે શ્રી સમેતશિખરજી વિગેરે તીર્થની યાત્રા સફળ રીતે કરીકે મળે સારી પ્રગતિ કરી રહ્યું છે તેતો ખરા યશ આવ્યા તેના ઉપલક્ષમાં અભ્યાસ મડળના સભ્યો માસ્તર સાહેબશ્રી શામજીભાઇને કરે છે." પ્રતિનિ તેમજ આગેવાન સદ્દગૃહરથાને એક સત્કાર સમારબલાભ લેનારની સંખ્યા વધતી રહી છે, જે સારી રાજવામાં આવ્યા હતા. નિકાસ જાત છે. મારે કાં મા અભ્યાસક મંડળે શ્રી દીપચંદભાઇ તેમ જ શ્રી મોહનભાઇનુ બહુમાન કરેલ તે શુભેછતા પ્રતીક તરીકે તે બંને ગૃહસ્થાએ આ સત્ય સમાન યાત્સા છે. તેમ જ અભ્યાસ મડળને શ્રી દીપચં છે. ભાઇએ ૫, ૨૧) અંતે શ્રી મેહનભાઈએ શ. ૧૫) તરીકે જાહેર થયા છે. આ યાત્રા પ્રવાસમાં
શરૂઆતમાં શ્રી દીપચં દોષો, યાત્રાના વિવિધ તીર્થસ્થળો પૈકી મહત્ત્વના તીથે શ્રીસમેતિશખરજી, શ્રી પાવાપુરીજી, શ્રી ગણતી, અને તેના પાંચ પહાડા તેમજ લત્તાનો પ્રતિપૂણિ માતા વિશાળ તે ભંગ થાવાતા વરધવિગેરે સબંધી સુંદર શબ્દોમાં ગ઼ાવટ - કેરી આવા ગરમ-પ્રતિભેટ
તીય સ્થળાની માત્રા કરવા દધો અનુરોધ કર્યો હતો કે ભાવનગરના યાત્રિકો માટે શ્રી લવજીભાઇ મેલઈએ
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir તે 2 ખે'જે પણ ગાંધીન છે તે કારણે વધી તેમની દાન યિતાને નર વાળી હતી. બાદ શ્રીયુત વિઠ્ઠલદાસનાદ! ધીરે ધીરે કરી પ્રતિ હે -' + છે તે ! દન 1! વિસ્તૃત અડાલ રજૂ કરી વહાભદાસ!!!•ની રોવાને છે14 { . . -કીકત દીરુમ', 'ઇ' ગફ પણ તે ૨-t"cજ !પી હતી. 11 6 શ્રી લલ્લુભઈ કરમચંદ દાલ, - 1:ણે છે. “યોના " છે , તું કી મેહનલાલ દીપJદ ચોકર, શ્રી દીપચંદભ! જીવશુછે. “માવી મેટી યાત્રા કરવી તે ભાયુના નિકાન લાલ શાહ અને શ્રી અલિtહલ પાદરાદર, શ્રી ગુલામચંદ છે. છ સમેશઃ 6 દાય"ની છે ત્યારે યાત્રા કરે. સાદજી વિગેરેએ વાત રજૂ કર્યા બાદ શ્રી વીને મને મેગ, સાંપડયો હતો. અાવા પવિત્ર કેરખચંદભ!એ તેલચિત્રની અનાવરણ વિધિ કરી તીયસ્થળામાં જતાં પવિત્ર જ આ પણા મન. પિતાનું વક્તવ્ય રત્ કરેલ. બાદ મુનિરાજશ્રી પ્રદેશ પર સુંદર અસર કરે છે; સાધનસંપન્ન વ્યકિત- ચકચ્છ સાગરજી ગુરુ વદિ કરી અને કે એ ખાવા તીર્થોને જરૂર લા લે છે એ, કે તે સંબંધી વિશિષ્ટ શૈલીમાં ઉપસંહાર કરેલ. બાદ તેઓશ્રીએ અભ્યાસક-મંડળને વિશેષ તે વિશે તે જ દિવસે બપોરનાં ચાર કલાકે શ્રી આત્માનંદ લાભ લેવા સોને એનુંધ ફર્યો તે. હુપાહારને જૈન સભાના પેટન શ્રી હરખચંદ વીરચંદ ગાંધીના ન્યાય આપી, આનંદજનક વાતાવરણુ વચ્ચે સો સમાનાર્થે એક મેળાવડે # ચુત ભેગીલાલભાઈ વિખરાયા હતા. મગનલાલના પ્રમુખ પણ નીચે જવામાં આવ્યો { હતા. શરૂઆતમાં શ્રી જાદવજી ઝવેરભાઈએ આમ ત્રણતૈલચિત્રનું અનાવરણ અને પત્રિકા વચ્ચે બાદ શ્રી ખીમચંદભાઈ ચાપશીભાઇએ શ્રી હરખચંદભાઈને સૌમ્ય ને મળતાવડા સ્વભાવ, સમાન-સમારંભ ગુપ્તદાન તેમ જ સમાજસેવાની ધગશ માટે સુંદર થી જેન મ્રામાનંદ સકા-ભાવનગરના સ્વ વકતવ્ય રજુ કરશે. બાકી શ્રી હીરાલાલ જુઠાલાલ શાહ, સેક્રેટરી શ્રી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ગાંધીના તૈલ- શ્રી મણિલાલ મોહનલાલ પાદરાકર, શ્રી ન્યાલચ 6 ચિત્રની અનાવરણું વિધિ માગશર વદ ૧૩ને શનિવારનાં લક્ષ્મીચંદ વકીના પ્રસંગોચિત વક્તવ્ય બાદ શ્રીયુત રેજ સવારના નવ કલાકે સભાના શ્રી ભેગીલાલભાઈ હરખચંદભાઈએ પિતાની લધુતા દર્શાવી હતી. બાદ હૉલમાં પ્રસિદ્ધ વકતા મુનિરાજશ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી શ્રી ભેગીલાલભાઈ મગનલાલ શેઠે હરખચંદભાઈની મહારાજ તેમજ મુનિશ્રી ભાસકરવિજયજીની નિશ્રામાં દાનશીલતાને પ્રશંસી હતી. બાદ શ્રી વિઠ્ઠલદાસ મુલચંદુ શ્રીયુત હરખચંદ વરચંદ ગાંધીના હરતે કરાવવામાં શાહે આ મેળાવડાને દીપાવવા બદલ સોનો આભાર આવેલ. આ સમયે પાલીતાણા બાલાશ્રમના મહોત્સવ માન્યો હતો અને દુષ્યપાનને ઈન્સાફ આપી સૌ iઉપર પધારેલા ગુઢ પણ અત્રે પધાર્યા હતા. શરૂ- આનંદજનક વાતાવરણમાં વિખરાયા હતા? મુદ્રક : સાધના મુદ્દભુલ્ય : દાણાપીઠ-ભાવનગર For Private And Personal Use Only